Tâm lý phụ nữ mang thai lần đầu

Trầm cảm khi mang thai là vấn đề nghiêm trọng đối với nhiều thai phụ, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mẹ và bé. Sự tăng giảm của hormon ảnh hưởng đến thai phụ, tâm trạng thất thường chủ yếu trong 3 tháng đầu của thai kì

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến phụ nữ bị trầm cảm khi mang thai. Nhiều chuyên gia tin rằng hormone thai kỳ chính là thủ phạm. Sự tăng giảm của hormon ảnh hưởng đến tất cả phụ nữ có thai nhưng một số người sẽ nhạy cảm hơn. Tâm trạng thay đổi có thể do sự căng thẳng, mệt mỏi, sự thay đổi các hormon thai nghén. Tâm trạng thất thường chủ yếu trong 3 tháng đầu của thai kì [trầm cảm khi mang thai 3 tháng đầu] và trầm cảm xuất hiện lại trong 3 tháng cuối, khi chuẩn bị sinh.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến trầm cảm khi mang thai 3 tháng đầu

Một nguyên nhân khác có thể dẫn tới trầm cảm là do sự phức tạp trong các mối quan hệ, đặc biệt nếu hai vợ chồng đang trục trặc hoặc thai phụ đang mâu thuẫn với gia đình chồng. Mang thai ngoài ý muốn, đặc biệt là ngay sau khi kết hôn hoặc mới sinh con được một thời gian đã mang thai trở lại... cũng có thể gây trầm cảm cho mẹ hoặc cho cả bé. Ngoài ra, tài chính khó khăn cũng góp phần làm giảm niềm vui sắp được làm mẹ.

Bản thân người phụ nữ hay gia đình có tiền sử trầm cảm: trầm cảm từng xảy ra ở người thân trong gia đình hoặc nếu bản thân thai phụ có bệnh thì rất dễ bị trầm cảm khi mang thai. Bất kỳ một biến động nào trong cuộc sống như sự ra đi của một người thân yêu, ly hôn hay mất việc đều có thể gây ra trầm cảm.

Sự cô độc của thai phụ hoặc do chồng phải đi xa dài ngày trong giai đoạn có thai, bản thân thai phụ đang sống và làm việc trong một thành phố không thân thuộc, sống xa người thân và thấy nhớ nhà, cảm thấy cô đơn khi không có ai để chia sẻ... đều có thể dẫn đến trầm cảm khi mang thai 3 tháng đầu

Trầm cảm khi mang thai cũng xảy ra với những thai phụ gặp vấn đề về thai sản như nghén nhiều hoặc cảm thấy bản thân mình không được nghỉ ngơi đúng như khuyến nghị của bác sĩ. Một lý do khác nghiêm trọng hơn như sản phụ khó thụ thai hoặc đã từng sảy thai trong quá khứ dẫn đến lo lắng nhiều.

Bệnh trầm cảm khi mang thai không dễ phát hiện, bệnh rất dễ nhầm lẫn với một số rối loạn khác khi có thai. Một số dấu hiệu phụ nữ bị trầm cảm khi mang thai:

• Khả năng tập trung kém, khó tập trung, dễ thay đổi tâm trạng đột ngột, lo lắng nhiều và liên tục về sức khỏe, sự an nguy của con mình, rất dễ cáu kỉnh, hoang mang, hoảng loạn...
• Thai phụ còn có biểu hiện bị rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi quá mức, triền miên không dứt.
• Có lúc thèm ăn liên tục hoặc chẳng muốn ăn gì.
• Giảm hoặc mất hoàn toàn hứng thú với chuyện tình dục hoặc sự gần gũi với chồng. Không cảm thấy thích thú, hào hứng hay vui vẻ với bất cứ thứ gì.
• Buồn bã và khóc mà không có lý do rõ ràng.
• Có xu hướng thu mình với mọi người và tự cô lập mình với gia đình, bạn bè.

Buồn bã và khóc mà không có lý do rõ ràng là dấu hiệu nhận biết trầm cảm khi mang thai

Bệnh trầm cảm khi mang thai ngoài việc mang lại những hậu quả không tốt cho thai phụ còn ảnh hưởng rất lớn đến thai nhi. Các vấn đề có thể gặp phải khi thai phụ bị trầm cảm, đặc biệt trong 3 tháng đầu là: sảy thai, sinh non, sinh con nhẹ cân, thai kém phát triển, sau sinh trẻ có thể chậm phát triển ngôn ngữ, rối loạn hành vi, rối loạn cảm xúc, tự kỉ...

Đối với những phụ nữ bị trầm cảm khi mang thai, nếu không được chăm sóc đúng mức có thể dẫn đến những hành vi tiêu cực như: uống rượu, hút thuốc lá, nghiện ma túy, muốn bỏ phá thai, thậm chí là tự tử.

Hãy dành thêm thời gian để đọc sách, ăn sáng trên giường và đi dạo trong công viên

Các phụ nữ khi mang thai đừng nghĩ rằng mình vẫn có thể tiếp tục làm được mọi việc bình thường như trước khi mang thai. Hãy luôn ưu tiên bản thân mình trên hết trong danh sách những thứ cần làm: thay vì làm việc nhà, hãy dành thêm thời gian để đọc sách, ăn sáng trên giường và đi dạo trong công viên.

Hãy chăm sóc bản thân nhiều hơn, tâm sự những điều khiến bản thân sợ hãi và lo lắng với bạn thân, mẹ, chồng... một cách cởi mở nhất. Vì những cảm xúc tiêu cực dù có nói ra hay không đều có ảnh hưởng đối với đứa trẻ trong bụng. Vậy nên điều quan trọng thai phụ cần chia sẻ ngay từ đầu để giúp mình thoát ra khỏi những suy nghĩ không vui.

Các thai phụ thường được khuyên là nên nghe, đọc, xem những thứ trong sáng để em bé sinh ra cũng sẽ có những suy nghĩ, tư tưởng như thế. Để lấy lại bình tĩnh, hãy nghe một bản nhạc cổ điển hàng ngày. Ngoài ra, có thể dành 30 phút để nghĩ tới những điều tốt đẹp.

Nghỉ ngơi và ngủ đủ cũng giúp tâm trạng tốt lên, tươi mới hơn. Duy trì lối sống khoa học và chia nhiều bữa nhỏ, ăn thường xuyên để đảm bảo đủ dinh dưỡng cho cả mẹ và con, đồng thời cũng giúp thai phụ cảm thấy mình khỏe khoắn, đầy sức sống.

Phòng khám Tâm lý - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City chính thức đi vào hoạt động từ tháng 4/2019, có chức năng khám, tư vấn và điều trị ngoại trú các vấn đề tâm lý và sức khỏe tâm thần. Với trang thiết bị hiện đại, Phòng khám Tâm Lý Vinmec hiện đang hợp tác với các giáo sư, chuyên gia giàu kinh nghiệm:

• ThS. Bác sĩ Nguyễn Văn Phi có kinh nghiệm 7 năm làm việc với các vị trí là giảng viên bộ môn Tâm thần - Đại học Y Hà Nội, Bác sĩ tâm thần tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội & Bệnh viện Lão Khoa Trung Ương.
• ThS. Bác sĩ Phạm Thành Luân với 5 năm kinh nghiệm nghiên cứu, khám chữa các bệnh thuộc chuyên khoa Tâm thần, được đào tạo tại các trường Đại học uy tín, thực hành chuyên sâu về chuyên môn tại Cộng Hòa Pháp.
• ThS. Bác sĩ Nguyễn Trọng Hiến với 6 năm là giảng viên Bộ môn Tâm thần - Trường Đại học Y Hà Nội và Bệnh viện Lão khoa Trung ương, cùng với kinh nghiệm nghiên cứu, khám chữa các bệnh thuộc chuyên khoa Tâm thần như: Rối loạn cảm xúc, các rối loạn liên quan stress và rối loạn dạng cơ thể, các rối loạn phát triển ở trẻ em, thanh thiếu niên & thời kỳ sinh đẻ....

Cùng với việc kết hợp triển khai các trắc nghiệm tâm lý, liệu pháp tâm lý chuyên sâu phục vụ công tác chẩn đoán và điều trị, nhằm mang lại hiệu quả khám chữa bệnh tốt nhất.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!

Tác hại trầm cảm khi mang thai

XEM THÊM:

Hỏi: Xin chào các bác sĩ, em là Quỳnh Nga và em mới mang thai được hơn 1 tháng. Đây là lần đầu em mang thai nên em khá lo lắng. Mong các bác sĩ tư vấn giúp em về những điều cần biết khi mang thai lần đầu? Em nên làm gì để cả mẹ và bé đều khỏe mạnh, phát triển tốt?

Quỳnh Nga [26 tuổi, Long Biên, Hà Nội]

Đáp: Bác sĩ Nguyễn Đình Tời - Khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Xin chào Quỳnh Nga, trước tiên xin chúc mừng vì bạn đã chuẩn bị làm mẹ. Phụ nữ mang thai lần đầu sẽ không tránh khỏi tâm trạng vừa vui mừng, hạnh phúc, vừa lo lắng cho sức khỏe và sự phát triển của bé. Dưới đây là những điều cần biết khi mang thai lần đầu mà bạn nên lưu ý.

Khám thai là một trong số những điều quan trọng không thể thiếu trong thai kỳ. Việc này giúp cả bác sĩ và ba mẹ nắm được tình hình phát triển của thai nhi, đồng thời phát hiện sớm những bất thường [nếu có] để đưa ra hướng giải quyết kịp thời.

Thông thường, mỗi tháng mẹ bầu nên đi khám thai 1 lần theo lịch hẹn của bác sĩ. Trong trường hợp mẹ bận hoặc vì lý do nào đó mà không thể khám thai thường xuyên thì cũng không được bỏ qua những mốc khám thai quan trọng sau:

• Khám thai tuần 11 - 13: Ngoài kiểm tra sự phát triển của bé, bác sĩ còn đo độ mờ da gáy - một chỉ số quan trọng giúp phát hiện sớm bệnh Down.
• Khám thai tuần 21 - 24: Kiểm tra khuyết tật bẩm sinh. Đây là thời điểm giúp bác sĩ phát hiện những bất thường ở các bộ phận như hộp sọ, tim, cột sống, phổi, thận, tay, chân... một cách tốt nhất.
• Khám thai tuần 30 - 32: Đây là mốc giúp phát hiện những dị tật xuất hiện muộn ở thai nhi như động mạch, tim, cấu trúc não. Đây cũng là thời điểm giúp bác sĩ xác định tình trạng dây rốn, vị trí nhau thai, nước ối để tư vấn cho mẹ.

Ngoài lịch khám thai bác sĩ hẹn, nếu mẹ gặp những dấu hiệu bất thường như ra huyết, đau bụng,... thì nên đi khám ngay. Những triệu chứng ngày sẽ được bác sỹ tư vấn đầy đủ cũng như có tờ rơi kèm theo khi mẹ quản lý thai nghén tại Vinmec.

Dinh dưỡng thai kỳ vô cùng quan trọng. Không hẳn là mang thai thì mẹ phải ăn uống nhiều gấp hai lần mà cần ăn đủ cho cả mẹ và sự phát triển của thai nhi.

Mẹ bầu nên ăn các nhóm thực phẩm sau:

• Tinh bột: Ngũ cốc, gạo, bánh mì,... [tuy nhiên tránh thức ăn quá nhiều tinh bột 1 lần]
• Chất đạm: Thịt, cá, trứng, ngũ cốc, đậu...
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây, tránh hoa quả hay nước ép quá ngọt vì có thể gây rối loạn dung nạp đường huyết
• Chất béo: Dầu thực vật, mỡ động vật, bơ,...
• Bổ sung sắt, canxi, axit folic, vitamin A, D...
• Uống đủ nước: 2 – 3l nước mỗi ngày

Thực phẩm mẹ bầu nên tránh:

• Rượu, bia, chất kích thích, thuốc lá, nước ngọt có gas
• Những thực phẩm nóng như: Ớt, hạt tiêu, mù tạt...
• Ba tháng đầu, mẹ bầu nên hạn chế những thực phẩm có tính hàn như nước dừa, rau ngót...
• Những loại cá sống dưới tầng nước sâu có chứa thủy ngân không tốt cho thai nhi: Cá thu, cá ngừ
• Những thực phẩm gây co thắt, làm mềm tử cung như dứa, đu đủ xanh
• Những thực phẩm tái, sống như các món gỏi, tái chanh...
• Thực phẩm chưa được tiệt trùng, thịt muối, pho mát mềm,...

Mẹ bầu nên uống đủ 2-3l nước mỗi ngày

Ngày dự kiến sinh dựa vào siêu âm 3 tháng đầu hay kỳ kinh cuối, nếu mẹ kinh nguyệt đều 28 ngày. Chỉ có khoảng 5 - 10% các mẹ bầu sinh con đúng ngày dự sinh, còn lại phần lớn đều sinh trước hoặc sau thời điểm đó. Vì vậy nếu đến ngày dự sinh mà Quỳnh Nga chưa có dấu hiệu chuyển dạ thì bạn cũng không nên lo lắng. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn thì mẹ bầu nên đi khám thai định kỳ để nắm được tình hình của bé.

Nhiều mẹ bầu khá lo lắng khi ngày dự sinh của mình thay đổi qua mỗi lần siêu âm. Thực tế, lúc này ngày dự sinh được máy tính toán dựa trên sự phát triển của thai nhi. Chính vì vậy nếu thai nhi phát triển nhanh hay chậm hơn bình thường cũng sẽ ảnh hưởng tới kết quả. Thăm khám với bác sỹ chuyên khoa để được được tư vấn và theo dõi thai kỳ.

Xoa bụng khi mang thai có thể kích thích sinh non

• Không xoa bụng hay massage bụng khi mang thai có thể gây kích thích sinh non.
• Không nên lạm dụng siêu âm, vừa tốn kém về kinh tế vừa không cần thiết.
• Vận động nhẹ nhàng, không tập các bài tập quá sức, xin ý kiến bác sĩ về những hoạt động nên làm và nên tránh.
• Không tự ý sử dụng các loại thuốc đông tới tây mà không có tư vấn, giám sát của bác sĩ.

Trên đây là những điều cần biết khi mang thai lần đầu mà Quỳnh Nga cần lưu ý. Ngoài những điều trên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ dựa trên tình hình sức khỏe thực tế của mình.

3 tháng đầu là thời điểm nhạy cảm nhất trong suốt thai kỳ. Vì thế, để mẹ và bé được khỏe mạnh chào đời, ngoài việc chuẩn bị thật tốt kiến thức mang thai thì mẹ bầu cũng cần chú ý đến việc sàng lọc dị tật thai nhi ở tuần 12. Đây chính là mốc khám thai, sàng lọc quan trọng nhất ở tam cá nguyệt thứ nhất mà mẹ không nên bỏ qua. Tại Vinmec có thể mạnh chẩn đoán, sàng lọc các dị tật bẩm sinh, các bất thường thai nhi từ rất sớm [đã có nhiều cặp vợ chồng phát hiện các dị tật bẩm sinh ở thai nhi và được can thiệp Y học bào thai, đem lại cơ hội sinh con khỏe mạnh, cứu sống được nhiều cặp thai nhi tưởng chừng như không thể cứu chữa]

Vinmec hiện có nhiều gói thai sản [12-27-36 tuần], trong đó chương trình thai sản trọn gói 12 tuần giúp theo dõi sức khỏe của mẹ và bé ngay từ đầu thai kỳ, phát hiện sớm và can thiệp kịp thời các vấn đề sức khỏe. Ngoài các dịch vụ thông thường, chương trình theo dõi thai sản từ 12 tuần có các dịch vụ đặc biệt mà các gói thai sản khác không có như: xét nghiệm Double Test hoặc Triple Test tầm soát dị tật thai nhi; xét nghiệm định lượng yếu tố tân tạo mạch máu chẩn đoán tiền sản giật; xét nghiệm sàng lọc tuyến giáp; xét nghiệm Rubella; xét nghiệm ký sinh trùng lây từ mẹ sang con gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển não bộ và thể chất của bé sau sinh.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!

Thực phẩm cần tránh khi mang thai

XEM THÊM: