Vai trò quan trọng trong phát triển trí thông minh và não bộ ở trẻ của DHA là không thể phủ nhận, tuy nhiên có nên cho trẻ uống DHA hay không vẫn là thắc mắc, băn khoăn của nhiều bậc phụ huynh. Thực tế trong thực phẩm ăn uống hàng ngày và nguồn sữa mẹ cũng đã chứa lượng tương đối lớn dưỡng chất này đáp ứng được nhu cầu cho trẻ.
1. Mối quan hệ giữa DHA và sự phát triển ở trẻ
Có rất nhiều thông tin chia sẻ về vai trò quan trọng của DHA với sự phát triển của trẻ, thực sự có phải như vậy không?
Dinh dưỡng cho trẻ nhỏ là yếu tố quan trọng giúp bé phát triển toàn diện
1.1. Giúp phát triển mắt
DHA là thành phần cấu tạo đến 50 - 60% võng mạc - “bộ não” chỉ huy hoạt động của mắt. DHA đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của mắt, giúp bé có một đôi mắt khỏe mạnh.
1.2. Giúp phát triển não bộ
Chúng ta vẫn thường nghe chất xám như đại diện của trí thông minh con người, DHA cũng chiếm tỉ lệ rất cao trong thành phần cấu tạo của chất xám. DHA cũng tham gia tạo ra độ nhạy cho nơron thần kinh, đảm bảo việc truyền thông tin nhanh và chính xác.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, trẻ em được cung cấp DHA tốt trong suốt thời kỳ phát triển não bộ sẽ có chỉ số thông minh cao hơn. Theo nghiên cứu, trẻ độ tuổi từ 8 - 9 sẽ có chỉ số IQ cao hơn 8,3 điểm nếu được bổ sung đầy đủ DHA. Ngoài ra, tỷ lệ mắc bệnh chậm phát triển thần kinh cũng thấp hơn.
1.3. DHA có liên hệ mật thiết với sự phát triển cơ thể trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh và những năm tháng đầu đời là thời kì quan trọng để phát triển cân nặng và chiều dài cơ thể. Vì thế mẹ bầu cần đảm bảo cung cấp đủ DHA trong thời gian mang thai và trước khi sinh, để đảm bảo lượng DHA đủ cho thai nhi sử dụng.
Giữ vai trò quan trọng như vậy nhưng bổ sung DHA cho trẻ cần đúng cách, đúng thời điểm, đúng liều lượng mới đem lại hiệu quả tốt nhất.
2. Có nên cho trẻ uống DHA không và các vấn đề liên quan
DHA cũng có rất nhiều trong các thực phẩm ăn uống hàng ngày, có trong cả sữa mẹ cung cấp cho trẻ sơ sinh. Vì thế nhiều bậc phụ huynh thắc mắc có nên cho trẻ uống DHA?
2.1. Khi nào trẻ cần uống DHA bổ sung
Trẻ sơ sinh vào 6 tháng tuổi đầu tiên nên cung cấp DHA tốt nhất từ nguồn sữa mẹ. Nếu sữa mẹ không đáp ứng đủ thì các loại sữa và chế phẩm khác chứa DHA cần được sử dụng.
Trẻ từ 6 tháng tuổi - 1 tuổi là lúc cơ thể cần DHA để tạo ra lượng lớn Hormone cho sự phát triển của não bộ. Bổ sung DHA lúc này là cần thiết để não bộ phát triển toàn diện, chức năng mắt và khả năng vận động của trẻ cũng tốt hơn.
Trẻ từ 1 tuổi đến 6 tuổi rất cần DHA, tuy nhiên trẻ thường bị thiếu hụt nếu cha mẹ không quan tâm bổ sung DHA từ thực phẩm hàng ngày. Trẻ lúc này không thích ăn nhiều cá và thực phẩm giàu DHA khác thì cha mẹ cần cho trẻ uống DHA bổ sung từ nguồn thực phẩm chức năng.
Trẻ từ 6 tuổi cần DHA để học tập hiệu quả hơn
Trẻ từ 6 tuổi đã bắt đầu bước vào giai đoạn học tập, não bộ cần hoạt động suy nghĩ, tiếp thu, học hỏi kiến thức mới lạ nhiều. Sự phát triển tốt của não bộ và học tập giai đoạn này sẽ là cơ sở tốt để trẻ phát triển trí thông minh sau này. Đây cũng là thời điểm các chuyên gia dinh dưỡng khuyên cha mẹ cần cho trẻ bổ sung DHA.
2.2. Trẻ cần bổ sung DHA với liều lượng bao nhiêu?
Theo khuyến nghị của tổ chức Y tế thế giới WHO, phụ nữ mang thai và cho con bú cần nạp tối thiểu 200mg DHA mỗi ngày. Lượng DHA này sẽ được cung cấp cho thai nhi qua rau rốn hoặc cho trẻ sơ sinh qua nguồn sữa mẹ.
Với trẻ sơ sinh dưới 12 tháng tuổi, nguồn bổ sung DHA từ sữa mẹ đã có thể đáp ứng được. Hàm lượng cần bổ sung tối thiểu là 17mg DHA trên 100 kcal.
Trẻ từ 1 - 8 tuổi, trẻ có thể hấp thu DHA từ nguồn thực phẩm ăn uống hàng ngày, song chế độ dinh dưỡng không đầy đủ sẽ không thể đáp ứng đủ. Trẻ cần sử dụng từ 70 - 100 mg DHA mỗi ngày để đảm bảo sự phát triển toàn diện trí tuệ và cơ thể, có thể cân nhắc bổ sung DHA từ thực phẩm chức năng.
2.3. Các nguồn bổ sung DHA
Trẻ có thể tiếp nhận DHA từ rất nhiều nguồn dinh dưỡng như:
Sữa mẹ cung cấp DHA rất lớn cho trẻ sơ sinh
Sữa mẹ
Sữa mẹ rất giàu DHA, song một vấn đề là lượng DHA trong sữa mẹ phụ thuộc rất lớn vào lượng DHA cơ thể mẹ nạp vào mỗi ngày. Theo số liệu nghiên cứu, các bà mẹ Nhật bản có nguồn DHA trong sữa mẹ cao nhất [đến 21%] vì họ thường có thói quen ăn nhiều cá.
Sữa công thức
Các loại sữa công thức cho trẻ nhỏ được nghiên cứu bổ sung lượng cần thiết nhiều chất dinh dưỡng, trong đó có DHA. Đây cũng là cách bổ sung được nhiều cha mẹ lựa chọn.
Các loại hạt
Trong các loại hạt hồ đào, hạnh nhân, hạt mè, hạt lạc,… chứa hàm lượng acid alpha linolenic rất lớn. Khi ăn các loại hạt này, cơ thể trẻ có thể chuyển hóa thành DHA và sử dụng được.
Các loại cá
Trong cá chứa rất nhiều omega 3, trong đó hàm lượng DHA rất cao, đặc biệt là các loại cá sau: cá thu, cá sòng, cá kiếm, cá hố, cá hồi, cá ngừ,… Trong cá, mỡ mắt cá là nơi chứa hàm lượng DHA cao nhất, sau đó đến đến dầu cá. Trung bình nếu ăn 100g cá thì cơ thể sẽ nhận lượng DHA lên tới 1000mg.
Dù chứa hàm lượng DHA rất lớn song trẻ nhỏ thường không có sở thích ăn cá, cha mẹ nên chú ý tập thói quen cho trẻ hàng ngày.
Cần cẩn thận khi dùng thực phẩm bổ sung DHA cho trẻ
Thực phẩm bổ sung
Ngoài bổ sung DHA từ thực phẩm tự nhiên và sữa, cha mẹ có thể cho trẻ uống DHA từ các chế phẩm dinh dưỡng. Song cần đảm bảo cung cấp cân đối DHA mỗi ngày, sử dụng đúng theo chỉ dẫn bác sĩ và trên nhãn mác.
Qua bài viết này, MEDLATEC đã giúp bạn giải đáp thắc mắc có nên cho trẻ uống DHA hay không và các nguồn bổ sung DHA cho trẻ.
DHA là dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển não bộ và mắt ở trẻ nhỏ, vì thế nó có rất nhiều trong các chế phẩm sữa và thực phẩm dinh dưỡng. Trong đó, bổ sung DHA cho trẻ qua thực phẩm là cách an toàn và hiệu quả nhất.
1. Trẻ sơ sinh có cần bổ sung DHA không?
Tên đầy đủ của DHA là Docosa-Hexaenoic-acid, đây là một loại acid béo Omega-3, chiếm đến 15 - 20% thành phần tạo nên não bộ con người. Omega-3 vẫn được biết là chất béo tốt cho mắt, cụ thể DHA cấu tạo nên 50 - 60% võng mạc mắt.
DHA là dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển của trẻ
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu trong giai đoạn phát triển, bổ sung DHA cho bé thiếu thì chỉ số thông minh IQ thấp. Hơn nữa trẻ cũng dễ mắc các bệnh về mắt hơn khi trưởng thành.
Như vậy với trẻ nhỏ, DHA không thể thiếu cho việc cấu tạo hoàn thiện và phát triển chức năng của não bộ và mắt. Bổ sung DHA cho Trẻ sơ sinh và trẻ sinh non được các chuyên gia khuyến khích bởi hai đối tượng này chưa đủ khả năng chuyển hóa tiếp nhận DHA từ thực phẩm hay sữa mẹ.
Nếu trẻ bú mẹ thì trong sữa mẹ đã có đủ hàm lượng DHA cần thiết cho bé. Nhu cầu DHA của trẻ sơ sinh là 17mg trong 100 kcal, tương đương với 200mg DHA mỗi ngày. Cho trẻ bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 24 tháng đầu tiên của cuộc đời là cách bổ sung DHA tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ sinh non. Nếu mẹ không đủ sữa, trẻ uống sữa ngoài thì nên chọn loại có bổ sung DHA.
Trẻ sơ sinh được cung cấp đủ DHA từ sữa mẹ
2. Hướng dẫn Bổ sung DHA cho trẻ
2.1. Cách bổ sung DHA cho bé
Trẻ sơ sinh có thể bổ sung DHA hoàn toàn từ sữa mẹ, trong trường hợp sữa mẹ không đáp ứng được mới cần đến nguồn dinh dưỡng khác để bổ sung.
Với trẻ ở độ tuổi lớn hơn, đặc biệt là giai đoạn 1 - 6 tuổi khi trí não đang phát triển mạnh mẽ thì DHA rất quan trọng. Trẻ lớn hơn bắt đầu vào giai đoạn học tập, não bộ cũng cần hoạt động nhiều để tiếp thu, ghi nhớ kiến thức mới, sáng tạo để học hỏi và suy nghĩ. Hơn nữa, bổ sung DHA cho trẻ còn giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và chức năng mắt.
Nguồn bổ sung acid béo này của trẻ sẽ là những thực phẩm chứa nhiều DHA như: dầu cá, cá, thủy hải sản,… Trẻ cần được ăn những loại thực phẩm này hàng ngày để đảm bảo hấp thu đủ lượng và đều đặn. Bổ sung DHA từ thực phẩm chức năng là lựa chọn thứ 2 khi trẻ biếng ăn hoặc ăn không đa dạng thực phẩm.
2.2. Những thực phẩm giàu DHA
Trẻ sẽ nhận được nguồn DHA lớn từ những thực phẩm sau:
Cá béo các loại
Cá hồi, cá thu, cá chép, cá mòi,… đều chứa hàm lượng DHA rất tốt, tuy nhiên cần lưu ý ăn lượng cá biển vừa phải [khoảng 300g mỗi tuần] để tránh nguy cơ nhiễm độc thủy ngân.
Cá hồi rất giàu Omega-3
Lòng đỏ trứng gà
Đây là thực phẩm giàu DHA và choline, rất tốt cho trẻ. Cần ăn trứng đã chín hoàn toàn để giữ lượng DHA tốt nhất, không nên ăn trứng lòng đào hay trứng đánh bông.
Các loại hạt
Có thể cho trẻ ăn các loại hạt óc chó, hạt hạnh nhân, hạt đậu phộng,… trong bữa ăn phụ để bổ sung DHA tốt cho mắt và não bộ. Sữa từ các loại hạt này cũng rất tốt, cung cấp từ nguồn sữa hạt giúp trẻ được bổ sung nhiều dinh dưỡng khác ngoài DHA.
Rau xanh
Các loại rau xanh như cải xoăn, súp lơ, cải xoong, bí ngô, bắp cải,… rất giàu DHA cho trẻ. Cần mua rau sạch, không chứa dư lượng chất bảo quản và chế biến đúng cách để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
2.3. Thời điểm bổ sung DHA thích hợp nhất
Buổi sáng thức dậy là lúc cơ thể khỏe mạnh, tràn đầy năng lượng nhất, các cơ quan trong cơ thể nói chung và hệ tiêu hóa nói riêng cũng hoạt động tốt nhất, vì thế cha mẹ nên bổ sung DHA trong thời điểm này. Bữa ăn nhẹ buổi sáng cung cấp DHA nên có những thực phẩm giàu chất béo này như cá, bơ, trứng, sữa, dầu ô liu,…
Bên cạnh đó vào buổi tối, bổ sung lượng DHA cần thiết sẽ giúp cả trẻ lẫn người trưởng thành có giấc ngủ tốt hơn, chuẩn bị năng lượng tốt hơn cho ngày mới. Tuy nhiên đây không phải là thời điểm bổ sung lượng lớn như bữa sáng vì có thể gây đầy bụng, rối loạn tiêu hóa, khó ngủ.
3. Lưu ý cần biết khi dùng viên uống bổ sung DHA cho trẻ em
Sử dụng viên uống bổ sung DHA cho trẻ cần thực hiện theo đúng chỉ dẫn bác sĩ và thông tin trên nhãn, không tự ý giảm liều, tăng liều hoặc kéo dài hơn thời gian quy định. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đều đang trong giai đoạn hoàn thiện và phát triển chức năng các cơ quan, ảnh hưởng từ thuốc và thực phẩm chức năng sẽ nặng nề và khó khắc phục hơn, cha mẹ cần đặc biệt cẩn trọng.
Rất ít trường hợp trẻ nhỏ gặp tác dụng phụ khi dùng viên uống bổ sung DHA, tuy nhiên dị ứng có thể xảy ra và cần được xử lý tốt. Dấu hiệu trẻ bị dị ứng viên uống DHA như: khó thở, sưng mặt, đau lưỡi, nhịp tim không đều, đau thắt ngực, phát ban, cổ họng sốt ớn lạnh,…
Cần tham khảo ý kiến bác sĩ nếu muốn bổ sung DHA cho trẻ đang gặp vấn đề sức khỏe như: rối loạn nhịp tim, suy giảm tuyến giáp, bệnh gan,… Tình trạng sức khỏe có thể ảnh hưởng đến hiệu quả bổ sung DHA.
Bảo quản DHA cần giữ ở nhiệt độ phòng, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp và nhiệt độ cao. Bảo quản viên uống DHA ở phòng tắm hoặc ngăn đá tủ lạnh có thể gây biến đổi thành phần, không tốt cho trẻ. Mặc dù là thực phẩm chức năng bổ sung cho trẻ nhưng cha mẹ cần giữ lọ đựng, tránh trẻ tự lấy sử dụng quá nhiều hoặc dùng không đúng cách.
Trẻ được bổ sung đủ DHA sẽ giúp trí não phát triển tốt hơn
Như vậy, DHA cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là vô cùng quan trọng, ngoài nguồn bổ sung sữa mẹ, thực phẩm hàng ngày và các thực phẩm chức năng bổ sung khác là cần thiết. Cha mẹ đừng quên bổ sung DHA cho trẻ đầy đủ để trẻ có sức khỏe, trí thông minh tốt nhất.