Cơ hoành nằm ở đâu
Thoát vị hoành là bệnh lý thường gặp của cơ hoành. Bệnh liên quan tới cấu trúc, bất thường vị trí cơ quan khác. Bài viết này chúng ta cùng tìm hiểu về cơ hoành và bệnh lý thoát vị hoành. Từ đó có thể có thái độ xử trí phù hợp khi nghi ngờ mắc bệnh Show
1. Thoát vị hoành là gì?Thoát vị hoành là tình trạng nhô lên của các cơ quan trong ổ bụng vào trong lồng ngực. Sự di chuyển bất thường này do cấu trúc không liên tục của cơ hoành tạo khoảng trống. Khoảng trống cơ hoành này được gọi là lỗ thoát vị. Tùy vị trí lỗ thoát vị mà tạng chui qua sẽ khác nhau. Cơ quan bị thoát vị thường gặp nhất là dạ dày, nhưng cũng có thể gặp ruột Bệnh thường chiếm tỉ lệ 1/12500 trẻ mới sinh ra, tỉ lệ tử vong là khoảng 30 – 50% Thoái vị hoành bẩm sinh ở trẻ em2. Cấu trúc giải phẫu của cơ hoành như thế nào?2.1. Cấu trúc cơ hoànhCơ hoành (Diaphragm) là một cơ vân dẹt, rộng, hình vòm, che kín chu vi dưới lồng ngực. Vị trí này làm thành một vách gân – cơ ngăn giữa lồng ngực và ổ bụng. Cơ hoành có vai trò quan trọng trong sinh lý hô hấp. Khi cơ hoành co thì vòm hoành hạ xuống, lồng ngực giãn, áp lực trong lồng ngực giảm. Áp suất trong lồng ngực nhỏ hơn áp suất khí quyển giúp không khí được hít vào. Cơ gồm hai phần: xung quanh là cơ, ở giữa là gân. Phần cơ được xem là nguyên ủy ( nơi bắt đầu) và gân được xem là nơi bám cơ hoành. Nguyên ủy ở phía ngoài bám vào xương ức, xương sườn và cột sống. Từ nguyên ủy, các thớ cơ chạy hướng lên trên rồi vòng ngang thành vòm. Sau đó chúng hội tụ về một tấm gân ở giữa gọi là gân trung tâm. Gân trung tâm được xem như là nơi bám tận của cơ hoành. 2.2. Các lỗ cơ hoànhCơ hoành có nhiều lỗ để cho thực quản và các mạch máu thần kinh đi qua. -->-->
Sự hoàn chỉnh vách ngăn cơ hoành xảy ra vào tuần thứ 8 – 10 của thời kì bào thai. Nếu quá trình hình thành cơ hoành không được hoàn thiện sẽ tạo thành hoặc nới rộng khe hở. Các khe cho lồng ngực và ổ bụng không được ngăn cách hoàn toàn và các tạng trong ổ bụng. Từ đó các tạng này có thể đi lên lồng ngực qua khe hở của cơ hoành gây ra bệnh thoát vị hoành. Ngoài ra, ở người lớn tuổi, các lỗ thoát vị còn do suy yếu gân cơ hoành do tuổi tác. Cơ hoành3. Nguyên nhân gây thoát vị hoành là gì?Thoát vị hoành thường không có nguyên nhân rõ ràng. Chủ yếu là các nguyên nhân làm tồn tại hay suy yếu các cấu trúc lỗ của cơ hoành. Các nguyên nhân có thể là:
4. Yếu tố nguy cơ thoát vị hoành là gì?Ngoại trừ những trẻ thoát vị hoành bấm sinh, ai cũng có nguy cơ thoát vị hoành. Nguy cơ tăng dần theo tuổi, hoạt động gắng sức, cân nặng, hoạt động hô hấp. Một số đối tượng có nguy cơ như:
5. Triệu chứng thoát vị hoành như thế nào?5.1. Trẻ sơ sinh
Nếu không được điều trị kịp thời, tỉ lệ tử vong ở trẻ là rất cao. Điều này cần sự nhạy bén và chính xác trong chẩn đoán để can thiệp kịp thời. 5.2. Người lớn
6. Chẩn đoán thoát vị hoành như thế nào?Chẩn đoán thoát vị hoành cần phối hợp hỏi bệnh, khám lâm sàng và cận lâm sàng. Tuỳ theo tuổi, dấu hiệu bệnh mà bác sĩ sẽ có các xét nghiệm phù hợp. Các cận lâm sàng thường dùng để chẩn đoán là: -->
Các phương pháp điều trị chủ yếu với mục tiêu cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. 7.1. Điều trị nội khoa
7.2. Điều trị ngoại khoa7.2.1. Khi nào thoát vị hành được chỉ định phẫu thuật?Các triệu chứng không giảm bớt hoặc xảy ra biến chứng thì mới có chỉ định phẫu thuật thoát vị hoành. Các biến chứng có thể bao gồm: loét dạ dày- thực quản, sẹo thực quản, xuất huyết tiêu hóa, tắc ruột hoại tử… Đặc biệt thoát vị lỗ nhỏ gây nghẹt hoặc có khả năng gây nghẹt cũng nên được phẫu thuật sớm. 7.2.2. Phẫu thuậtPhẫu thuật có thể qua đường nội soi hay mổ hở. Nội soi mổ thoát vị hoành thường được chỉ định nếu không có yếu tố nguy cơ. Các bước chính trong mổ thoát vị hoành như sau:
Thoát vị hoành là một bệnh lý nguy hiểm nhưng không phải hiếm gặp. Triệu chứng bệnh có thể nhầm lẫn với bệnh lý dạ dày. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời có thể gây biến chứng nghiêm trọng. Đặc biệt bệnh có tỉ lệ tử vong cao ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, hiện nay phác đồ điều trị thoát vị hoành thường có kết quả tốt nếu như chưa xảy ra biến chứng nghiêm trọng. Đặc biệt phẫu thuật thoát vị hoành có khả năng thành công tốt và ít khi tái phát. Điều tiên quyết là phải nhận diện sớm thoát vị hoành để được điều trị kịp thời. Bác sĩ: Lương Sỹ Bắc |