Văn học là sản phẩm tinh thần cao quý của con người, là thước đo trình độ văn minh, tầm vóc và bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc. Văn học nước ta bao gồm văn học dân gian và văn học viết. Vậy hai hình thức này có mối quan hệ như thế nào?
Chúng ta hãy cùng tìm hiểu thông qua bài viết Mối quan hệ giữa văn học dân gian và văn học viết.
Văn học dân gian là gì?
– Văn học dân gian là hình thức văn học ra đời đầu tiên và khá sớm. Văn học dân gian với những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng được tập thể sáng tạo, nhằm mục đích phục vụ trực tiếp cho những sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng. Với người dân Việt Nam, Văn học dân gian không chỉ góp phần thể hiện đời sống lao động và tâm hồn người bình dân mà còn là mảnh đất màu mỡ chắp cánh cho vườn hoa tình yêu tỏa hương khoe sắc. Qua văn học dân gian, chúng ta cảm nhận được sự thân thuộc bình yên của cuộc sống lao động. Văn học dân gian được thể hiện trong những lời ru con của những người mẹ, những câu chuyện cổ tích được kể lại, những truyền thuyết giải thích cho những hiện tượng thiên nhiên.
– Văn học dân gian thường có những đặc tính như:
+ Văn học dân gian mang tính nguyên hợp: Tính nguyên hợp của văn học dân gian thể hiện ở sự hòa lẫn những hình thức khác nhau của ý thức xã hội trong các thể loại của nó. Văn học dân gian được xem là bộ bách khoa toàn thư của nhân dân.Tính nguyên hợp về nôi dung của văn học dân gian phản ánh tình trạng nguyên hợp về ý thức xã hôi thời nguyên thuỷ, khi những lĩnh vực sản xuất tinh thần chưa được chuyên môn hoá.
+ Văn học dân gian mang tính tập thể: Văn học dân gian có tính tập thể bởi tác giả của những tác phẩm văn học dân gian nhiều người hoặc nhân dân. Tính tập thể thể hiện chủ yếu trong quá trình sử dụng tác phẩm. Trong quá trình đó, tập thể nhân dân tham gia vào công việc đồng sáng tạo tác phẩm. Họ cùng nhau tạo ra tác phẩm và sử dụng tác phẩm của mình, những tác phẩm thường là những câu chuyện về cuộc sống lao động gần gũi, bình dị của người dân.
+ Văn học dân gian gắn liền với sinh hoạt của nhân dân
Những tác phẩm văn học dân gian là những sáng tác do tập thể nhân dân sang ta ra và sử dụng, họ sử dụng những tác phẩm của mình trong các sinh hoạt hàng ngày của mình Những tác phẩm văn học dân gian có tính ích dụng. Bài hát ru gắn với việc ru con ngủ- một hình thức sinh hoạt gia đình, những bài dân ca nghi lễ, các truyền thuyết gắn với tín ngưỡng, lễ hội… Như vậy có thể thấy rằng văn học dân gian là loại hình văn học được bảo tồn và giữ gìn qua quá trình sinh hoạt của con người.
Văn học viết là gì?
– Văn học viết là loại hình văn học ra đời sau văn học dân gian, văn học viết có nhiều đặc điểm khác biệt hoàn toàn so với văn học dân gian.Văn học viết là loại hình văn học được sáng tác bằng chữ viết, mang dấu ấn riêng của tác giả.
– Văn học Việt Nam từ xưa đến nay cơ bản được viết bằng chữ Hán, chữ Nôm và chữ Quốc ngữ. Văn học chữ Hán ra đời sớm hơn cả từ thế kỉ X. Văn học chữ Nôm ra đời khoảng thế kỉ XIII. Văn học chữ Quốc ngữ ra đời khoảng đầu thế ki XX. Cả văn học chữ Nôm và văn học chữ Quôc ngữ đều là văn học viết bằng tiếng Việt.
– Văn học viết cũng được chia làm hai giai đoạn:
+ Văn học trung đại
+ Văn học hiện đại
– Một số điểm khác giữa văn học dân gian và văn học viết:
Nếu như văn học dân gian là sản phẩm do nhân dân trong cuộc sống lao động sáng tạo ra và sử dụng vào những sinh hoạt chung hay nói cách khác văn học dân gian mang tính tập thể thì ngược lại văn học viết mang tính cá nhân, bởi văn học viết do một hay một nhóm sáng tác
Văn học dân gian được lưu truyền qua hình thức truyền miệng, và qua quá trình sử dụng vào các sinh hoạt mà các tác phẩm văn học dân gian được giữ gìn và lưu truyền thì văn học viết được sáng tác và lưu truyền dưới dạng văn bản
Văn học dân gian thường biểu lộ sự chân thật, mộc mạc và bình dị của những ngôn từ và không được chau chuốt nhiều còn văn học viết thường được dùng ngôn từ, các biện pháp nghệ thuật….
Xét về thời gian ra đời thì văn học dân gian ra đời trước văn học viết. Sau khi văn học viết ra đời thì nền văn học nước ta bao gồm hai bộ phận đó là văn học dân gian và văn học viết.
Văn học dân gian và văn học viết có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau. Trong đó Văn học dân gian là nền tảng của văn học viết, là chặng đầu của nền văn học dân tộc. Khi chưa có chữ viết, nền văn học Việt Nam chỉ có văn học dân gian; khi có chữ viết, nền văn học Việt Nam mới bao gồm hai bộ phận: văn học dân gian và văn học viết.
Trên đây là nội dung bài viết về Mối quan hệ giữa văn học dân gian và văn học viết. Văn học là một phần quan trọng không thể thiếu trong cuộc của chúng ta, văn học viết và văn học dân gian đều có nhiều tác phẩm vô cùng ý nghĩa. Chúng tôi hi vọng rằng những chia sẻ từ bài viết sẽ hữu ích và giúp quý bạn đọc hiểu rõ được nội dung này.
Trang web này phụ thuộc vào doanh thu từ số lần hiển thị quảng cáo để tồn tại. Vui lòng tắt trình chặn quảng cáo của bạn hoặc tạm dừng tính năng chặn quảng cáo cho trang web này.
Trong dòng chảy miên viễn của nền văn học Việt Nam, chúng ta thấy rằng đó là sự tích hợp giữa hai dòng văn học: văn học dân gian và văn học viết. Phân biệt được hai dòng văn học này là vấn đề cơ bản của lịch sử văn học dân tộc. Bởi lẽ, nó không chỉ có hai phương thức sáng tác khác nhau, truyền miệng và thành văn, mà còn liên quan đến hai loại hình thức tác giả có vị trí xã hội, hoàn cảnh sinh sống, quan niệm nhân sinh, tư tưởng tình cảm, kể cả hoàn cảnh sáng tác, tâm thế sáng tác, động cơ sáng tác cũng khác nhau.
Sự giống nhau giữa văn học nhân gian và văn học viết
Giữa văn học dân gian và văn học viết chúng ta thấy có một số điểm giống nhau như:
- Cả hai đều là sản phẩm của lao động trí óc, là sáng tạo của con người
- Đều phản ánh bộ mặt xã hội, thể hiện tâm tư, tình cảm của tác giả
- Chúng cùng sử dụng ngôn từ như phương tiện quan trọng nhất để sáng tạo hình tượng nghệ thuật, cùng thể hiện tư tưởng, quan niệm, thái độ, tình cảm của tác giả qua những hình tượng nghệ thuật đó.
- Chúng cùng tác động đến thực tiễn, có tác dụng cải biến thực tiễn
Sự khác nhau giữa văn học dân gian và văn học viết
Sự khác nhau được thể hiện thông qua các đặc trưng của văn học viết và văn học nhân gian như lực lượng sáng tác, cách thức lưu truyền, hình thức tồn tại, vai trò, vị trí, nội dung phản ánh, lịch sử hình thành và phát triển,...
+ Lực lượng sáng tác
- Là sáng tác tập thể, không có tác giả cụ thể
- Là sáng tác của một hoặc một nhóm mang dấu ấn riêng
+ Cách thức lưu truyền
- Truyền miệng từ đời này sang đời khác
- Được lưu truyền dưới dạng chữ viết
+ Hình thức tồn tại
- Gắn liền với các hoạt động lao động sản xuất hàng ngày, trong đời sống xã hội
- Là một tác phẩm cố định dưới dạng chữ viết, mang tính độc lập của một cá nhân hoặc một nhóm
+ Vai trò, vị trí
- Là nền tảng của văn học nước nhà
- Là sự tiếp thu những cái mới, đồng thời kết hợp với cái hay, cái đẹp của văn học dân gian
+ Nội dung phản ánh
- Do đặc trưng của văn học dân gian về lực lượng sáng tác, phương thức sáng tác nên nội dung của nó hướng đến đời sống dân dã. Đó là những vấn đề thiết thân, quen thuộc hằng ngày với nhân dân lao động, chẳng hạn qua thể loại ca dao - dân ca ta bắt gặp các chủ đề hết sức bình dị.
- Thể hiện tâm tư, tình cảm, ước mơ mang nét riêng của tác giả
+ Lịch sử hình thành và phát triển
- Văn học dân gian: Ra đời từ khi con người bắt đầu có tiếng nói, nhận thức
- Văn học viết: Ra đời vào thế kỉ 10, chia làm 2 giai đoạn là văn học trung đại và văn học hiện đại
+ Cách phản ứng hiện thực:
- Dùng lời ăn tiếng nói hàng ngày, dùng hình ảnh biểu tượng để phản ánh hiện thực....
- Dùng ngôn từ, các biện pháp nghệ thuật....
Mối quan hệ giữa văn học dân gian và văn học viết
Văn học dân gian là nền tảng của văn học viết, là chặng đầu của nền văn học dân tộc. Khi chưa có chữ viết, nền văn học dân tộc chỉ có văn học dân gian; khi có chữ viết nền văn học nầy bao gồm hai bộ phận: văn học dân gian và văn học viết
Văn học viết chịu ảnh hưởng văn học dân gian về nhiều phương diện, từ nội dung tư tưởng đến hình thức nghệ thuật.
Ví dụ: Truyền thuyết Thánh Gióng đã mở đầu cho dòng văn học yêu nước, chống xâm lược trong nền văn học dân tộc. Thể thơ lục bát, thể thơ được thi hào Nguyễn Du sử dụng một cách tài tình, bắt nguồn từ bộ phận văn vần dân gian...
Văn học viết cũng có ảnh hưởng trở lại đối với văn học dân gian trên một số phương diện . Chẳng hạn , tác giả dân gian đã đưa những chất liệu văn học viết vào ca dao [ những nhân vật trong Truyện Kiều , Lục Vân Tiên ...]
Mối quan hệ giữa văn học dân gian với văn học cũng như vai trò, ảnh hưởng của văn học dân gian đối với văn học thể hiện trọn vẹn hơn cả ở lĩnh vực sáng tác và ở bộ phận thơ văn quốc âm. Có thể nói, mảng truyện thơ Nôm khuyết danh là sự gặp gỡ của hai bộ phận văn học dân tộc.
Như vậy, trong quá trình phát triển, hai bộ phận văn học dân gian và văn học viết luôn có mối quan hệ biện chứng, tác động, bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau để cùng phát triển. Văn học dân gian là nền tảng cho văn học viết tiếp thu. Trái lại, văn học viết có tác động trở lại làm văn học dân gian thêm phong phú, đa dạng.
►►CLICK NGAY vào nút TẢI VỀ dưới đây để tải về So sánh văn học dân gian và văn học viết [Đầy đủ] file Word, pdf hoàn toàn miễn phí!
Đánh giá bài viết