Tâm lý học nghiên cứu những chủ đề chính gì
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN (Phần 1) Ngô Minh Uy 1. Tâm lý học (TLH) là khoa học về hành vi và tâm trí (tiến trình hoạt động thần kinh/ tiến trình nhận thức) của con người, vì thế nghiên cứu tâm lý là nhằm tìm ra những câu trả lời cho các vấn đề, sự kiện liên quan đến hành vi và tiến trình nhận thức của con người. 2. Kết quả nghiên cứu trong TLH (cũng như những ngành khoa học xã hội và nhân văn nói chung) sẽ tạo ra những tác động trên cả hai bình diện cá nhân lẫn xã hội. 3. Phương pháp nghiên cứu khoa học tâm lý là một hoạt động/ tiến trình gồm nhiều bước nhằm tìm kiếm tri thức liên quan đến hành vi và nhận thức của con người, nó liên quan đến cách thức mà người nghiên cứu đặt câu hỏi, và tính logic cũng như phương pháp trả lời cho những câu hỏi đó. Khác với những câu hỏi trong cuộc sống thường ngày mà con người hay dùng, câu hỏi trong nghiên cứu khoa học phải đảm bảo được 03 tiêu chuẩn sau đây: 1). Liên quan và tập trung vào chính vấn đề cần nghiên cứu; 2). Có thể trả lời được; 3). Có thể đo lường, đánh giá được câu trả lời. 4. Nghiên cứu khoa học tâm lý có hai đặc điểm sau đây mà người làm nghiên cứu phải luôn chú ý: 1). Cách tiếp cận thực tiễn, thực nghiệm; và 2). Thái độ hoài nghi khoa học. 5. TLH cũng như tất cả các ngành khoa học khác đều xuất hiện trong những bối cảnh khác nhau gồm: Bối cảnh lịch sử; Bối cảnh xã hội – văn hóa; và Bối cảnh đạo đức.
5.3. Bối cảnh đạo đức: Kết quả nghiên cứu trong TLH có những tác động lên chính con người và cuộc sống của họ, vì thế phải luôn lưu ý đến khía cạnh đạo đức khi làm nghiên cứu, giá trị “sự thật” và giá trị “con người” luôn phải được cân nhắc. Ngày nay, các nhà nghiên cứu TLH trên hầu hết các quốc gia đều sử dụng quy định và hướng dẫn về những tiêu chuẩn đạo đức trong nghiên cứu khoa học tâm lý của Hiệp hội TLH Hoa Kỳ (APA) 6. Với tư cách là một nhà nghiên cứu tâm lý, chúng ta phải đảm bảo:
6.4. Có cách tiếp cận đa phương pháp, có thể sử dụng hơn một phương pháp trong nghiên cứu khoa học tâm lý. 7. Mục đích của nghiên cứu khoa học là để:
7.4. Ứng dụng (Application): Người nghiên cứu áp dụng những kiến thức và phương pháp nhằm làm phát triển đời sống con người, giúp thay đổi và làm cho cuộc sống của con người trở nên có chất lượng hơn, thoải mái hơn. 8. Một tiến trình nghiên cứu khoa học tâm lý có 08 giai đoạn cơ bản sau:
8.8. Viết báo cáo: chú ý những nguyên tắc và tiêu chuẩn viết báo cáo nào sẽ phải tuân theo (Chẳng hạn theo tiêu chuẩn xuất bản của Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ APA. Có thể tham khảo tại http://www.apa/stypes) 9. Ngoài 08 giai đoạn cơ bản trong tiến trình nghiên cứu khoa học vừa đề cập ở trên, người nghiên cứu còn tiến hành những bước phụ (nhưng không thể thiếu) sau:
9.5. Xuất bản kết quả nghiên cứu: chọn lựa phương tiện để giới thiệu và xuất bản kết quả nghiên cứu đã hoàn thành, chẳng hạn các tạp chí khoa học chuyên ngành, kỷ yếu hội nghị khoa học, trang điện tử (website) của tổ chức khoa học chuyên ngành… (Xem tiếp Phần 2) ___________________ Tổng hợp và viết: 2009 Chỉnh sửa: 03/ 2010 (Bài viết có tham khảo từ nhiều nguồn tài liệu liên quan) 20-04-2016 Bởi: admin 13113 lượt xem Tâm lý là tất cả các hiện tượng tinh thần xảy ra trong đầu óc con người, nó gắn liền và điều hành mọi hành vi, hoạt động của con người. Tâm lý học là ngành khoa học nghiên cứu hoạt động, tinh thần và tư tưởng của con người (cụ thể đó là những cảm xúc, ý chí và hành động). Tâm lý học cũng chú tâm đến sự ảnh hưởng của hoạt động thể chất, trạng thái tâm lý và các yếu tố bên ngoài lên hành vi và tinh thần của con người. Hiện nay, người ta định nghĩa Tâm lý học như một khoa học nhân văn có mục đích diễn giải các hành vi và ứng xử của con người trên cơ sở tâm trí bình thường hoặc bệnh lý. Nói cách khác, mục tiêu nghiên cứu của Tâm lý học là sự phối hợp của tư tưởng, cảm xúc và hành động ở con người. Tâm lý học vừa được nghiên cứu một cách khoa học lẫn phi khoa học. Tâm lý học chủ đạo ngày nay đa phần đặt nền tảng trên thuyết thực chứng, thông qua những phân tích định lượng và sử dụng những phương pháp khoa học để thử và bác bỏ những giả thuyết. Tâm lý học có khuynh hướng chiết trung, sử dụng và tiếp thu kiến thức thu thập được từ nhiều ngành khoa học khác để hiểu và lý giải hành vi của con người. Nhiệm vụ nghiên cứu của Tâm lý học:
Theo Sổ tay Tâm lý học, các phân ngành chính của Tâm lý học bao gồm:
Tuy nhiên cần phải lưu ý: không có ranh giới rõ ràng giữa các phân ngành nhỏ. Một chủ đề có thể là đối tượng nghiên cứu của nhiều phân ngành, ví dụ chủ đề “Dự đoán mức độ thành công trong tương tai của trẻ em mồ côi” vừa có thể là đối tượng của cả TLH xã hội, TLH phát triển và TLH giáo dục Tâm lý học tại Việt Nam chủ yếu tập trung về tâm lý học đường (educational psychology), tham vấn (clinical psychology), chữa bệnh tâm thần (abnormal psychology) và đi theo hướng áp dụng thực tiễn. AI NÊN THEO HỌC NGÀNH TÂM LÝ HỌC?
|