Qua trình tan rã của xã hội nguyên thủy ở Bắc Bộ Việt Nam đã Trời qua các nền văn hoá khảo cổ nào

1/ Thời đại đồ đồng ở Việt Nam đã trải qua những nền văn hoá khảo cổ:

Từ khoảng 4000 năm trước, cư dân ở Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ đã biết tới đồ đồng

• 2000 TCN: Văn hoá Phùng Nguyên [Bắc Bộ]: Đã tìm thấy những mẩu gỉ đồng, mẩu đồng thau nhỏ, mảnh vòng hay đoạn dây chì
• 1500 TCN: 

          + Văn hoá Đồng Đậu[Bắc Bộ]: Hiện vật bằng đồng khá phố biến gồm: đục, dùi, cần dao, mũi tên, lưỡi câu...

          + Văn hoá tiền Sa Huỳnh [Trung Bộ]: Hiện vật bằng đồng như đục, lao, mũi tên, lưỡi câu, 

+ Văn hoá Gò Mun [Bắc Bộ]: Hiện vật đồng chiểm hơn một nửa hiện vật tìm được, bao gồm: vũ khí [mũi lên, dao, giáo..], lưỡi câu, dùi, rìu [đặc biệt rìu lưỡi xéo], đục,...

+ Văn hoá Đồng Nai [Nam Bộ]: Hiện vật bằng đồng như rìu, giáo, lao có ngạnh, mũi tên, lưỡi câu...

2/ Một số công cụ, vũ khí được tìm thấy thuộc văn hoá Gò Mun: rìu, liềm, giáo, mũi tên, lao, dao… Hầu hết những công cụ và vũ khí bằng đồng của người Gò Mun đều có họng, chuôi, hoặc khâu để lắp cán

3/ Thời kỳ này, đời sống kinh tế, xã hội của cư dân có những biến đối:

• Đời sống kinh tế: Việc sử dụng các công cụ bằng kim loại đã giúp cho nguời nguyên thuỷ mở rộng địa bàn cư trú. Một số đã rời khỏi vùng trung du, chuyển xuống các vùng đồng bằng ven sông. Họ đã biết dùng cây gỗ có lắp lưỡi bằng đồng để cây ruộng, trồng lúa, dùng lưỡi hái để gặt.
• Đời sống xã hội: Sự phát triển kinh tế đã dẫn đến phần hoà trong đời sống xã hội. Cuộc sống của người nguyên thủy ngày càng ổn định. Họ định cư lâu dài ven các con sông lớn như sông Hồng, sông Mã, sông Thu Bồn, sông Đồng Nai,... Ở đây đã hình thành những khu vực dân cư đồng đúc, chuẩn bị cho sự xuất hiện các quốc gia cố đầu tiên trên đất nước Việt Nam.

Câu 1: Hãy xác định phương án đúng.

1.1. Con người đã phát hiện và dùng kim loại để chế tạo công cụ vào khoảng thời gian nào?

A. Thiên niên kỉ II TCN.                       B. Thiên niên kỉ III TCN.

C. Thiên niên kỉ IV TCN.                     D. Thiên niên kỉ V TCN.

1.2. Kim loại đầu tiên mà người Tây Á và Ai Cập phát hiện ra là

A. đồng thau.                                      B. đồng đỏ.

C. sắt.                                                 D. nhôm.

1.3. Cư dân ở Bắc Bộ Việt Nam biết tới đồ đồng từ khi nào?

A. 2 000 năm trước.                                 B. 3 000 năm trước.

C. 4 000 năm trước.                                 D. 1 000 năm trước.

1.4. Quá trình tan rã của xã hội nguyên thuỷ ở Bắc Bộ Việt Nam đã trỏi qua các nền văn hoá khảo cổ nào

A. Phùng Nguyên, Đồng Nai, Sa Hưỳnh.

B. Phùng Nguyên, Đống Đậu, Gò Mun.

C. Sa Huỳnh, Đồng Đậu, Gò Mun.

D. Phùng Nguyên, Sa Huỳnh, Gò Mun.

Trả lời:

1.1. C

1.2. B

1.3. C

1.4. B

Câu 2. Hãy xác định các ý trả lời sau đây đúng hay sai.

2.1. Việc sử dụng công cụ bằng kim loại đã có tác dụng như thế nào?

A. Giúp con người khai phá đất hoang, mở rộng diện tích trồng trọt.

B. Giúp thúc đẩy năng suất lao động, tạo ra sản phẩm ngày càng nhiều cho xã hội.

C. Làm xuất hiện của cải dư thừa, dẫn đến sự phân hoá giàu nghèo trong xã hội.

D. Dẫn tới sự tan rã của bầy người nguyên thuỷ và hình thành công xã thị tộc.

E. Dẫn tới sự tan rã của xã hội nguyên thuỷ và hình thành xã hội có giai cấp.

2.2. Việc sử dụng công cụ bằng kim loại đã giúp cho người nguyên thuỷ ở Việt Nam

A. mở rộng địa bàn cư trú, rời khỏi vùng trung du, chuyển xuống các vùng đồng bằng ven sông.

B. biết dùng cày có lưỡi bằng đồng để cày ruộng, dùng lưỡi hái để gặt.

C. sống định cư lâu dài ở ven các con sông lớn, tạo thành những khu vực tập trung dân cư, chuẩn bị cho sự ra đời của các quốc gia sơ kì đầu tiên.

D. hợp sức để đánh thắng quân Tần xâm lược, lập ra Nhà nước Âu Lạc.

Trả lời: 

2.1. 

- Câu trả lời đúng là: A, B, C, E

- Câu trả lời sai là: D

2.2.

- Câu trả lời đúng là: A, B, C

- Câu trả lời sai là: D

Câu 3: Hãy ghép nội dung bên trái với cột bên phải sao cho phù hợp.

Trả lời:

Câu 4: Hãy điền từ/cụm từ thích hợp vào chỗ trống [...] trong các câu sau.

Trả lời:

[1] 4000

[2] dư thừa thường xuyên

[3] chiếm đoạt

[4] giai cấp

B- Tự luận

Câu 1. Quan sát hình 4 [trang 26, SGK], em hãy cho biết: Có những loại hình công cụ, vũ khí nào được tìm thấy thuộc văn hoá Gò Mun? Những loại hình công cụ đó gợi cho em biết điều gì về đời sống kinh tế của người nguyên thuỷ?

Trả lời:

- Có những loại hình công cụ, vũ khí được tìm thấy thuộc văn hoá Gò Mun là: cày gỗ, lưỡi đồng, tên,...

- Việc sử dụng các công cụ bằng kim loại đã giúp cho người nguyên thủy mở rộng địa bàn cư trú. Cuộc sống của người nguyên thủy ngày càng ổn định. Dần dần đã hình thành những khu vực dân cư đông đúc, là cơ sở cho sự xuất hiện các quốc gia cổ đầu tiên trên đất Việt Nam.

Câu 2. Việc phát minh ra kim loại có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống kinh tế và xã hội của người nguyên thuỷ?

Trả lời:

Việc phát minh ra kim loại có ý nghĩa đối với đời sống kinh tế và xã hội của người nguyên thuỷ:

- Đẩy mạnh sản xuất, nhiều ngành sản xuất mới được ra đời: nông nghiệp dùng cày và chăn nuôi, nghề luyện kim và chế tạo đồ đồng cùng với các nghề dệt vải, làm đồ gốm,...; trao đổi, buôn bán cũng phát triển.

- Sản xuất phát triển, tạo ra của cải ngày càng nhiều. Con người không chỉ đủ ăn mà còn tạo ra sản phẩm dư thừa thường xuyên.

- Một bộ phận người chiếm hữu của dư thừa làm của riêng, ngày càng giàu lên, xã hội bắt đầu có sự phân hoá giàu - nghèo. Chế độ công xã thị tộc bị rạn vỡ, xã hội nguyên thuỷ dần tan rã. Loài người đứng trước ngưỡng cửa của xã hội có giai cấp và nhà nước.

Câu 3. Vì sao việc phát hiện và sử dụng các công cụ bằng kim loại lại dẫn tới sự hình thành các gia đình phụ hệ? Các gia đình phụ hệ có ÿ nghĩa như thế nào đối với sự tan rã của xã hội nguyên thuỷ?

Trả lời:

- Công cụ bằng kim loại đã dẫn tới sự phát triển của nông nghiệp. Công việc làm nông nghiệp nặng nhọc nên đàn ông phải đảm nhiệm, dần dần vai trò của họ ngày càng quan trọng, họ có quyền quyết định trong gia đình, con cái lấy theo dòng họ cha,... dẫn tới sự hình thành các gia đình phụ hệ.

- Các gia đình này có xu hướng tách khỏi các công xã thị tộc, đến những nơi ở mới thuận lợi hơn để làm ăn, là cơ sở dẫn đến sự tan rã của xã hội nguyên thuỷ.

Câu 4. Việc định cư lâu dài và hình thành các khu dân cư tập trung ven các con sông lớn có những điều kiện thuận lợi gì đối với sự hình thành các quốc gia sơ kì trên đất nước Việt Nam?

Trả lời:

Điều kiện thuận lợi: Đất đai rất màu mỡ, đễ canh tác, nguồn nước tưới tiêu đầy đủ,... nhu cầu trị thuỷ cũng là điều kiện để dẫn tới sự hình thành các quốc gia sơ kì dẫn đến nông nghiệp phát triển, của cải dư thừa ngày càng thường xuyên.

Soạn Sử 6 trang 24 sách Kết nối tri thức với cuộc sống

Giải bài tập SGK Lịch sử 6 trang 24, 25, 26, 27 sách Kết nối tri thức với cuộc sống giúp các em học sinh lớp 6 xem gợi ý giải các câu hỏi Bài 6: Sự chuyển biến và phân hóa của xã hội nguyên thủy của Chương 2: Xã hội nguyên thủy.

Thông qua đó, các em sẽ biết cách trả lời toàn bộ các câu hỏi của bài 6 chương 2 trong sách giáo khoa Lịch sử 6 Kết nối tri thức với cuộc sống. Mời các em cùng theo dõi nội dung chi tiết trong bài viết dưới đây của Download.vn:

Soạn Sử 6 Bài 6: Sự chuyển biến và phân hóa của xã hội nguyên thủy

Câu 1: Nêu quá trình con người phát hiện ra kim loại.

Gợi ý trả lời:

Quá trình con người phát hiện ra kim loại:

Vào khoảng thiên niên kỉ thứ IV TCN, người nguyên thủy đã phát hiện ra một loại nguyên liệu mới để chế tạo cồn cụ và vũ khí thay thế cho đồ đá. Đó là kim loại.

• Vào khoảng 3500 năm TCN: Người Tây Á và Ai Cập đã biết dùng đồng đỏ
• Khoảng 200 năm TCN: Cư dân nhiều nơi đã biết dùng đồng thau
• Khoảng cuối thiên niên kỉ thứ II - đầu thiên niên kỉ thứ I TCN: Con người biết chế tạo các công cụ bằng sắt

Câu 2: Hãy chỉ ra những thay đổi trong đời sống xã hội khi công cụ bằng kim loại xuất hiện.

Gợi ý trả lời:

Những thay đổi trong đời sống xã hội khi công cụ bằng kim loại xuất hiện:

• Trong thị tộc, đàn ông dần đảm nhiệm những công việc nặng nhọc nên có vai trò lớn và trở thành chủ gia đình. Con cái lấy theo họ cha. Đó là các gia đình phụ hệ. Một số gia đình có xu hướng tách khỏi công xã thị tộc, đến những nơi thuận lợi hơn để sinh sống. Công xã thị tộc dân bị thu hẹp.
• Cùng với sự xuất hiện ngày càng nhiều của cải dư thừa, xã hội dần có sự phân hóa kẻ giàu, người nghèo. Xã hội nguyên thuỷ dần tan rã. Loài người đứng trước ngưỡng cửa của xã hội có giai cấp và nhà nước.
• Tuy nhiên, quá trình này diễn ra không đều ở các khu vực trên thế giới.

Câu 3: Vì sao xã hội nguyên thuỷ ở các nước phương Đông phân hoá nhưng lại không triệt để?

Gợi ý trả lời:

Ở phương Đông [Ai Cập, Lưỡng Hà, Trung Quốc,...], quá trình phân hóa nhưng không triệt để do người nguyên thủy ở khu vực này sinh sống ven các con sông lớn, cư dân phải liên kết với nhau trong các cộng đồng vốn là các công xã thị tộc để làm thuỷ lợi và chống ngoại xâm. Tính có kết cộng đồng và nhiều tập tục của xã hội nguyên thuỷ vẫn tiếp tục được bảo lưu. Do vậy, xã hội nguyên thuỷ phân hoá sớm hơn so với các nơi khác nhưng không triệt để.

2. Sự tan rã của xã hội nguyên thủy ở Việt Nam

Câu 1: Thời đại đồ đồng ở Việt Nam đã trải qua những nền văn hoá khảo cổ nào?

Gợi ý trả lời:

Từ khoảng 4000 năm trước, cư dân ở Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ đã biết tới đồ đồng:

• 2000 TCN: Văn hoá Phùng Nguyên [Bắc Bộ]: Đã tìm thấy những mẩu gỉ đồng, mẩu đồng thau nhỏ, mảnh vòng hay đoạn dây chì
• 1500 TCN:
  • Văn hoá Đồng Đậu[Bắc Bộ]: Hiện vật bằng đồng khá phổ biến gồm: đục, dùi, cần dao, mũi tên, lưỡi câu...
  • Văn hoá tiền Sa Huỳnh [Trung Bộ]: Hiện vật bằng đồng như đục, lao, mũi tên, lưỡi câu.
• 1000 TCN:
  • Văn hoá Gò Mun [Bắc Bộ]: Hiện vật đồng chiếm hơn một nửa hiện vật tìm được, bao gồm: vũ khí [mũi lên, dao, giáo..], lưỡi câu, dùi, rìu [đặc biệt rìu lưỡi xéo], đục,...
  • Văn hoá Đồng Nai [Nam Bộ]: Hiện vật bằng đồng như rìu, giáo, lao có ngạnh, mũi tên, lưỡi câu...

Câu 2: Quan sát hình 5, hãy kể tên một số công cụ, vũ khí được tìm thấy thuộc văn hoá Gò Mun.

Gợi ý trả lời:

Một số công cụ, vũ khí được tìm thấy thuộc văn hoá Gò Mun: rìu, liềm, giáo, mũi tên, lao, dao… Hầu hết những công cụ và vũ khí bằng đồng của người Gò Mun đều có họng, chuôi, hoặc khâu để lắp cán.

Câu 3: Thời kỳ này, đời sống kinh tế, xã hội của cư dân có những biến đổi gì?

Gợi ý trả lời:

Thời kỳ này, đời sống kinh tế, xã hội của cư dân có những biến đổi:

• Đời sống kinh tế: Việc sử dụng các công cụ bằng kim loại đã giúp cho người nguyên thuỷ mở rộng địa bàn cư trú. Một số đã rời khỏi vùng trung du, chuyển xuống các vùng đồng bằng ven sông. Họ đã biết dùng cây gỗ có lắp lưỡi bằng đồng để cây ruộng, trồng lúa, dùng lưỡi hái để gặt.
• Đời sống xã hội: Sự phát triển kinh tế đã dẫn đến phần hoà trong đời sống xã hội. Cuộc sống của người nguyên thủy ngày càng ổn định. Họ định cư lâu dài ven các con sông lớn như sông Hồng, sông Mã, sông Thu Bồn, sông Đồng Nai,... Ở đây đã hình thành những khu vực dân cư đồng đúc, chuẩn bị cho sự xuất hiện các quốc gia cố đầu tiên trên đất nước Việt Nam.

Trả lời câu hỏi phần Luyện tập và vận dụng

Câu 1

Sự xuất hiện của kim loại đã có tác động như thế nào tới đời sống của con người?

Gợi ý trả lời

Sự xuất hiện của kim loại đã có tác động tới đời sống của con người:

a] Sự phát hiện ra kim loại và những chuyển biến trong đời sống vật chất

• Vào khoảng thiên niên kỉ IV TCN, người nguyên thuỷ đã phát hiện ra một loại nguyên liệu mới để chế tạo công cụ và vũ khí thay thế cho đồ đá. Đó là kim loại.
• Nhờ có công cụ mới bằng kim loại như lưỡi cày, rìu, cuốc... con người có thể khai hoang, mở rộng diện tích trồng trọt. Nông nghiệp dùng cày và chăn nuôi súc vật phát triển. Nghề luyện kim và chế tạo đồ đồng yêu cầu kĩ thuật cao cùng với nghề dệt vải, làm đồ gốm, đồ mộc,... dần trở thành ngành sản xuất riêng. Quá trình chuyên môn hoá trong sản xuất lại có tác dụng thúc đẩy năng suất lao động, tạo ra sản phẩm ngày càng nhiều cho xã hội. Con người không chỉ đủ ăn mà còn có của cải dư thừa

b] Sự thay đổi trong đời sống xã hội

• Trong thị tộc, đàn ông dần đảm nhiệm những công việc nặng nhọc nên có vai trò lớn và trở thành chủ gia đình. Con cái lấy theo họ cha. Đó là các gia đình phụ hệ. Một số gia đình có xu hướng tách khỏi công xã thị tộc, đến những nơi thuận lợi hơn để sinh sống. Công xã thị tộc dần bị thu hẹp.
• Cùng với sự kết hiện ngày càng nhiều của cải dư thừa, xã hội dần có sự phân hoá kẻ giàu, người nghèo. Xã hội nguyên thuỷ dần tan rã Loài người đứng trước ngưỡng cửa của xã hội có giai cấp và nhà nước.

Câu 2

Lập bảng theo mẫu sau và điền những nội dung phù hợp.

Gợi ý trả lời

Câu 3

Hãy tìm hiểu thêm và cho biết nguyên liệu đồng hiện nay còn được sử dụng vào những việc gì. Tại sao các loại công cụ và vũ khí bằng đồng ngày càng ít được sử dụng trong đời sống?

Gợi ý trả lời

- Nguyên liệu đồng hiện nay còn được sử dụng vào những việc

• Đồ đồng là những sản phẩm làm từ nguyên liệu bằng đồng ví dụ như tượng đồng, tranh đồng, trống đồng... Từ lâu đồ đồng đã được dùng như là những dụng cụ, đồ vật trang trí trong nhà không thể thiếu của người Việt Nam chúng ta.
• Trong tín ngưỡng, văn hóa dân gian: dùng đồng để làm đồ thờ cúng trong ban thờ gia tiên như: hoành phi câu đối bằng đồng, bộ đồ thờ cúng bằng đồng, đỉnh đồng, lư đồng, hạc đồng...
• Đồ đồng mỹ nghệ là những sản phẩm mỹ nghệ làm từ đồng ví dụ như: tượng đồng, tranh đồng, trống đồng...
• Đồ đồng phong thủy là những vật phẩm, linh vật, tượng... làm từ đồng.

- Công cụ và vũ khí bằng đồng ngày càng ít được sử dụng trong đời sống vì:

• Công cụ, vũ khí bằng đồng thường có khối lượng lớn, tốn nhiều sức
• Không mang lại hiệu quả cao [tốc độ, sức tàn phá...] như các loại vũ khí hiện đại [súng, pháo, mìn...]
• Khó bảo quản, thời gian sử dụng ngắn

Cập nhật: 05/10/2021