NHÀ KHÔNG CÓ BỐ
Nhà không có bố buồn sao
Cái đinh cũng thiếu con dao thì cùn
Bơm xe chẳng hiểu cái jun
Rát tay bật lửa, đá cùn xăng khô…
Không có bố, không thì giờ
Bữa ăn sớm muộn, chẳng chờ chẳng mâm
Ngày đông gió bấc mưa dầm
Đậy che mái dột âm thầm mẹ con.
Chẳng vui tiếng điếu rít giòn
Bia không mua uống em còn bán chai
Nước đun sôi để nguội hoài
Nhà không có bố biết ai pha trà?
Cho dù bãi mật phù sa
Mà không bên lở, chẳng là dòng sông….
Nguyễn Thị Mai
Có một câu danh ngôn rằng: “Dù là vua chúa hay dân cày, kẻ nào tìm thấy sự an bình trong gia đình là sung sướng nhất”. Gia đình luôn là một điểm tựa vững trãi cho mỗi người trước những vấp váp, khó khăn của cuộc đời. Gia đình, nơi đó có Mẹ, có Cha và có những đứa con, dù thiếu hụt một nhân tố nào cũng đem đến sự bất ổn, thiếu cân bằng. Đã có rất nhiều bài thơ, bài hát nói lên những nhọc nhằn của những đứa con khi mất mẹ, song chưa có nhiều tác phẩm nghệ thuật diễn tả vị trí “trụ cột” của người Cha trong gia đình. Bài thơ “Không có bố” của Nguyễn Thị Mai là một trong số ít những tác phẩm ấy. Chỉ qua những hoạt cảnh đơn lẻ trong cuộc sống của một gia đình thiếu vắng hình bóng người bố, tác giả đã khắc vào lòng mỗi chúng ta vai trò cực kỳ quan trọng, không thể bù lấp được của người đàn ông trong gia đình mà không cần đến một lời ca ngợi nào.
Nhà không có bố buồn sao
Cái đinh cũng thiếu con dao thì cùn
Bơm xe chẳng hiểu cái jun
Rát tay bật lửa, đá cùn xăng khô…
Nhà không có bố thì buồn, nhưng nỗi buồn ở đây không phải chỉ vì thiếu vắng “tiếng cười” của người đàn ông trong gia đình, mà toát lên là sự “cám cảnh” trước sự thiếu thốn, không trọn vẹn của những điều tưởng chừng như nhỏ nhặt và đơn giản trong cuộc sống thường ngày. Cái đinh không phải không thể mua, con dao không phải không thể mài, bơm xe cũng không phải không thể và cả cái bật lửa hết ga cũng vậy. Nhưng những công việc đó là Mẹ hay con làm đều chống chếnh và khó khăn biết bao. Sự chênh vênh ấy không tồn tại trong thực thể mà hiện hữu trong tinh thần. Nhưng chưa hết:
Không có bố, không thì giờ
Bữa ăn sớm muộn, chẳng chờ chẳng mâm
Ngày đông gió bấc mưa dầm
Đậy che mái dột âm thầm mẹ con.
Thiếu bố, thiếu cả một nề nếp, một trật tự gia đình. Những công việc thường nhật với sự giúp đỡ của mọi người có thể sẽ hoàn thành, nhưng có một cái không ai ngoài người cha có thể bù đắp được đó là “giá trị tinh thần”. Thiếu vắng bố, mọi sinh hoạt trong gia đình cũng bị xáo trộn: Bữa ăn sớm muộn tùy nghi thậm chí cũng tùy tiện cả về nghi thức, chẳng mâm cũng không bàn. Đặc biệt những khi trời “gió bấc mưa dầm”, khi “mái dột” những lúc đó ao ước biết bao vòng tay ấm áp chở che của một người cha, của một người đàn ông trong gia đình, dường như khi ấy nếu có Cha ở đó, trời sẽ bớt lạnh hơn và chỗ dột cũng sẽ như được thu nhỏ lại. Hình ảnh “mái dột” làm cho độc giả thấy nao nao, găm vào trái tim mỗi người đọc… Nhà thơ đã nhấn mạnh vai trò của người bố khi ông mang đến cho gia đình niềm vui, sự bình yên và cao hơn là hạnh phúc:
Chẳng vui tiếng điếu rít giòn
Bia không mua uống em còn bán chai
Nước đun sôi để nguội hoài
Nhà không có bố biết ai pha trà?
Trong khổ thơ này, vai trò của người bố không dừng lại ở việc là người giúp đỡ, chở che mà nâng lên thành cả một niềm vui, một chốn tin cậy, một nhân cách, một tâm hồn… Bởi Mẹ và con luôn luôn mong có sự hiện diện của Bố không phải chỉ để nhờ cậy mà còn để phục vụ. Hạnh phúc có đôi khi chỉ giản đơn là vậy… Có những lúc ai đó từng “khó chịu” với việc bố hút thuốc lào, bố nghiện bia hoặc thích uống trà, nhưng có lẽ nếu ta thử một lần đặt mình vào hoàn cảnh này, sẽ thấy những giây phút thấy bố cùng với những việc làm ấy đáng quý biết bao. Những điều mong muốn tưởng chừng như nhỏ nhoi, giản đơn là mua bia, pha trà sao cũng trở nên khó khăn và xa vời là vậy?
Có một điều là nhà thơ không lý giải tại sao “nhà không có bố”, nhưng có lẽ cũng chẳng cần phải tìm hiểu điều đó vì có thể có muôn ngàn lý do. Điều mà tác giả quan tâm chính là sự “buồn sao” của nhà thiếu bố, sự đáng thương của những đứa con không có bố. Dù người mẹ có thương con đến bao nhiêu, dù gia đình sung túc đến bao nhiêu cũng không thể khỏa lấp được sự thiệt thòi của những đứa con, bởi không có tình bạn, tình yêu nào giống như tình cha mẹ thương con. Gia đình cũng giống như một dòng sông, phải có đôi bờ. Thiếu đi một vế dù bất cứ lý do nào cũng đều khiến cho gia đình trở nên khập khiễng, chênh vênh:
Cho dù bãi mật phù sa
Mà không bên lở chẳng là dòng sông…
Hai câu cuối của bài thơ mang nặng tính triết lý, nó khép lại bài thơ nhưng lại mở ra trong lòng độc giả biết bao cảm xúc.
Trong nhịp độ phát triển nhanh chóng của cuộc sống hiện tại, những giá trị của gia đình dường như đang ngày càng bị coi nhẹ, có những người nghĩ rằng chỉ cần cho con một cuộc sống đầy đủ về vật chất là có thể thay thế tất cả, nhưng chắc hẳn với một đứa trẻ không có gì vui sướng và hạnh phúc hơn là lớn lên trong vòng tay yêu thương bao bọc của cả cha và mẹ. Xin được gửi một lời chia sẻ từ đáy lòng tới những người có thể nói rằng “bất hạnh” khi đã không còn được sống bên cạnh cha mẹ. Và những người vẫn đang có trong tay hạnh phúc ấy, xin hãy trân trọng và giữ gìn nó, đừng để khi mọi thứ vụt qua tầm tay mới thấy tiếc nuối thì đã quá muộn màng. Hãy một lần tự hỏi những vết nhăn trên má mẹ, những sợi tóc bạc trên mái đầu cha có bao nhiêu phần vì lo lắng cho những đứa con để ta sống tốt hơn và nâng niu những phút giây được bên cạnh Đấng sinh thành./.
Nhất Nữ Hạ Miên
Email:
Tặng Nhật Thành
Thằng con dẫn hai ba đứa bạn sau khi đá bóng về nhà ngồi đọc sách. Thấy tôi lúi húi nhặt rau nấu cơm chiều , bạn nó hỏi thì thào nhưng tôi vẫn nghe :
- Mẹ mày đâu ?
Im lặng.
- Nhà không có mẹ à ?
Không thấy thằng con trả lời. Ừ , nhà không có bố hay không có mẹ thì cũng có sao đâu . Có điều , nhà không có bố đã được viết thành thơ - còn nhà không có mẹ chưa thấy thơ ca nào cả . " Nhà không có bố " của nhà thơ Nguyễn thị Mai từng được giải nhất một cuộc thi thơ. "Nhà không có mẹ " đang mù tít nơi nào , chẳng có cảm hứng gì để các nhà thơ phóng bút .
NHÀ KHÔNG CÓ BỐ
Nhà không có bố buồn sao
Cái đinh cũng thiếu , con dao thì cùn
Bơm xe chẳng hiểu cái jun
Rát tay bật lửa, đá cùn , xăng khô
Không có bố không thì giờ
Bữa ăn sớm muộn , chẳng chờ chẳng mâm
Ngày đông gió bấc mưa dầm
Dây che mái dột , âm thầm mẹ con...
Chẳng nghe tiếng điếu rít giòn
Bia không mua uống em còn bán chai
Nước đun sôi , để nguội hoài
Nhà không có bố biết ai pha trà.
Cho dù bãi mật phù sa
Mà không bên lở , chẳng là dòng sông .
Nguyễn thị Mai.
Với những cảm nghiệm tinh tế của mình , nhà thơ đã vẽ nên bức tranh "Nhà không có bố " như một phóng sự đầy hình ảnh qua mấy dòng lục bát vừa đằm thắm vừa ma mỵ lắng sâu , làm lung lay sự yếu mềm trong mỗi con người. Nó chạm vào cả tuyến lệ vốn khô hạn của cả những gã đàn ông...
Đọc xong bài thơ , những mảng màu cuộc sống ấy cứ trở trăn, ray rứt , đan xen với nhiều cảm xúc như người có lỗi. Muốn gửi hết tình thương của mình vào những phận người trong bài thơ.
Nhưng đó là những cảm nhận xa xưa - Hồi mấy sợi dây xúc cảm trong đầu còn mẫn cảm , chưa được nhúng vào...nước sôi cuộc đời . Giờ đã là những người đàn ông thực thụ , biết lấy sự mạnh mẽ để khỏa lấp yếu mềm và không còn ngây thơ tin vào ma mỵ lục bát !
Ngày xưa đọc bài thơ chưa cần kính , nên nó trong veo cảm xúc [ chưa đủ tuổi đeo kính] . Bây giờ đọc lại " Nhà không có bố " phải qua cặp kính , nên những mảng màu trong đó tương tác hiện lên thật khác xưa . Rõ nét hơn và có lý hơn .
Nhà không có bố buồn sao
Cái đinh cũng thiếu , con dao thì cùn .
Đành rằng các cụ xưa từng nói - " Vắng đàn ông quạnh nhà , vắng đàn bà quạnh bếp" , nhưng xu thế đời nay , nhiều phụ nữ chọn cuộc sống đơn thân khá phổ biến. Họ chấp nhận nuôi con một mình. Thế thì nhà không có bố hà cớ gì phải buồn. Không có bố càng khỏe xác, đỡ phải nuôi! Đinh thiếu , dao cùn , vài chục bạc ra chợ có tất. Cứ mua mỗi loại một ít , ném vào một góc nào đó , lúc cần thì có ngay mà sử dụng. Còn chân yếu tay mềm không tự đóng đinh được thì ...dễ ợt. Các nàng cứ vẫy tay một cái , đừng ngại , thằng cha hàng xóm nhảy qua liền. Đừng nói là đóng đinh , mà đóng nguyên cái cột đình vào vách núi hắn cũng chẳng lăn tăn gì đâu [!].
Bơm xe chẳng hiểu cái jun
Rát tay bật lửa , đá cùn xăng khô
Xưa rồi Diễm. Qua cái thời ..." xế điếc " rồi nhé. Bây giờ xe tay ga ,các nàng cứ ngồi yên trên xe , lắc tay : " Bơm". Anh chàng nào mà thấy người đẹp chả thích bơm !? Bơm xong, hai bên vui vẻ coi như xong việc. Còn bật lửa - tức là cái hộp quẹt , thời giờ tràn lan , xài hết gas thì cho vào sọt rác, kiếm cái mới .
Không có` bố , không thì giờ
Bữa ăn sớm muộn chẳng chờ chẳng mâm.
Ừ , cái này thì thời nào cũng trúng. Không phải lo khẩu vị món ăn , mâm bàn, giờ giấc ...Đến bữa , mẹ một tô , thức ăn để nguyên trong nồi không cần múc ra làm gì, bạ đâu ngồi đấy , vừa ăn vừa lên Phây -Bút. Con một tô , cũng một góc , vừa ăn vừa dí mũi vào truyện điện thoại đọc truyện tranh. Thế là quá ư tiện lợi . Vừa hiện đại vừa...đại tiện , than thở con mẹ gì nữa! Tự do hơn cả ...thế giới tự do .
Ngày đông gió bấc mưa dầm
Dậy che mái dột, âm thầm mẹ con.
Gió bấc mưa dầm mùa đông thì đâu riêng chỉ mấy mẹ con , mà là...toàn quốc. " Lụt thì lút cả làng " có riêng một mình ai đâu , kể cả nhà có nhiều lớp... bố ! Che mái dột ư ? Lại giơ cái cổ tay tròn trắng ra vẫy thằng cha hàng xóm thôi. Hắn luôn dài cổ chờ mong cái vẫy tay dẻo như múa ấy đấy ! Đàn ông là loài sinh vật ưa ngọt , các nàng cứ liếc xéo cho nó một phát , nhẹ nhàng cho nó một câu , thì hắn còn nằm dài lên mái nhà mà che dột cho mấy mẹ con suốt đêm đông ấy chứ .
Chẳng nghe tiếng điếu rít giòn
Bia không mua uống , em còn bán chai .
Tiếng điếu rít giòn mà làm mê hoặc phụ nữ thì quả là...Ngoa sĩ chứ không phải là Thi sĩ nữa rồi trời ạ ! Nếu thuốc lá gây khó chịu một thì thuốc lào phải gấp lên nhiều lần - Cái hôi hám của thuốc lào rất bền màu và phát tán diện rộng . Một ông bố nọ từ ngoài Bắc vào thăm con vì nghiện nên mang cả điếu cày vào Nam. Người già đêm thường khó ngủ , mỗi lần thức giấc , ông lại rít thuốc lào. Mà hút thuốc lào là phải rít càng kêu to càng sướng. Đêm thanh vắng làm nền cho tiếng điếu vút cao như tiếng súng liên thanh làm cô con dâu trăn trở khó chịu. Một hai đêm đầu , cô còn nhịn , đến đêm thứ ba thì cô không nhịn được nữa và..." Gìa sắp chết mà hút hít gì rống to thế , chẳng cho ai ngủ" . Ông đành nhẹ hơi , rít sụt sịt như ăn trộm . Còn may là nó mới chỉ nhắc nhở , chưa vả vào miệng ông. Thế mà trong thơ , tác giả " Ngoa sĩ " lên là nhớ tiếng điếu cày !
Nước đun sôi , để nguội hoài
Nhà không có bố , biết ai pha trà .
Đàn ông là lắm tật lắm. Ngoài rượu bia lại còn trà, không có các ông , đỡ nhọc lòng lau rửa ấm chén. đỡ phải ngứa mắt nhìn cảnh các ông khề khà bên ấm trà trong lúc người khác đánh vật với một núi việc nhễu nhã mồ hôi . Nhưng không cứ phải pha trà mới là đun nước sôi , mà nước sôi để nguội vẫn phải dùng cho cả nhà đó thôi...Uống trà xong , các ông cứ đánh trần vác cái bụng bia dạo qua dạo lại , việc dọn dẹp đổ bã có người lo.
Chân lý bên lở bên bồi cuả dòng sông là mãi mãi , nhà không có bố chẳng gì phải buồn . Chẳng quái gì phải lăn tăn. Nhiều cô lỡ rước chồng về nuôi , giờ rảy ra không được đó thôi. Dính bền vững luôn.
Nhà không có bố, chẳng sao
Bao anh hàng xóm nghêu ngao...hát thầm !
Rõ ràng khi đọc thơ qua cặp kính , ta nhìn thấy nhiều điều mà tác giả hồi ấy loay hoay với những câu hỏi chưa có câu trả lời . Bài thơ như một phóng sự ảnh , lưu đọng vào người đọc lâu nay, ray rứt và ấm ức với nhiều thấu cảm. Bây giờ tân tiến hơn , có những điều không còn phù hợp nữa . Những gút mắc đều có lối ra êm ái. Những bức ảnh cảm động trong bài thơ trên đều có lối thoát ,xử lý được qua ngả Photoshop... hàng xóm !
Page 2