Đốt nương là gì

Việc những người dân đốn củi, lấy gỗ trong rừng và đốt cây lấy đất làm nương, rẫy vẫn diễn ra với một số hộ dân sống gần rừng. Đây là một tập quán canh tác có lịch sử ở nước ta diễn ra từ lâu nhưng lại mang lại hiệu quả kinh tế thấp. Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm sát sao đến an sinh xã hội của nhân dân. Chính vì vậy, tập quán đốt rừng làm nương rẫy cần được thay thế nhưng việc tự ý đốt rừng làm nương rấy có vi phạm pháp luật hay không? Nếu có thì sẽ bị xử lý như thế nào? Luật Sư X sẽ trả lời câu hỏi trên ngay sau đây:

Cơ sở pháp lý

Nội dung tư vấn

1. Tự ý đốt rừng làm nương rẫy có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?

Tập quán đốt nương, làm rẫy là tập quán lâu đời, diễn ra phổ biến ở một bộ phận dân cư ở miền núi. Đây là một tập quán canh tác cần khuyến khích loại bỏ vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sinh thái – ở đây chính là rừng. Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định việc tự ý đốt rừng làm nương rẫy sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về “Tội hủy hoại rừng” theo Điều 243 khi đủ đáp ứng những điều kiện cấu thành tội phạm của tội này.

2. Các yếu tố cấu thành tội phạm 

Huỷ hoại rừng bao gồm hành vi đốt, phá rừng trái phép rừng hoặc có hành vi khác làm cho rừng mất hoàn toàn giá trị hoặc làm cho rừng giảm giá trị đáng kể. Tội huỷ hoại rừng được quy định tại Điều 243 Bộ luật hình sự. Một người bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội hủy hoại rừng nếu có đủ căn cứ của các yếu tố cấu thành tội phạm như sau:

• Về khách thể: Tội huỷ hoại rừng là tội xâm phạm đến chế độ quản lý rừng của Nhà nước, xâm phạm nghiêm trọng đến môi trường sinh thái, gây ra những hậu quả nghiêm trọng khác cho đời sống xã hội. Đối tượng tác động của tội phạm này chính là rừng bao gồm: rừng phòng hộ, rừng đặc dụng và rừng sản xuất.
• Về khách quan: Người phạm tội huỷ hoại rừng có thể thực hiện một hoặc một số hành vi sau:
  • Đốt rừng là dùng lửa hoặc các hoá chất phát lửa làm cho rừng bị cháy, có thể cháy toàn bộ hoặc chỉ cháy một phần; Hành vi đốt rừng làm rẫy của đồng bào ở vùng cao nếu được chính quyền cho phép thì không coi là huỷ hoại rừng. Tuy nhiên, việc đốt rừng làm rẫy cho đến nay hầu như không được phép.
  • Phá rừng là chặt phá cây trong rừng hoặc khai thác tài nguyên của rừng không được các cơ quan Nhà nước có  thẩm quyền cho phép như: khai thác gỗ, khai thác các lâm sản trái phép.v.v…

Hành vi khác hủy hoại rừng là ngoài hai hành vi đốt rừng và phá rừng trái phép thì bất cứ hành vi nào làm cho rừng bị tàn phá đều là hủy hoại rừng như: dùng hoá chất độc phun hoặc rải xuống đất làm cho cây rừng bị chết khô, thả gia súc vào rừng mới trồng để gia súc phá hoại cây rừng v.v…

• Về chủ quan: Người thực hiện hành vi phạm tội này là do lỗi cố ý. Điều này thể hiện ngay ở tên tội danh “huỷ hoại” và trong điều văn của điều luật. Khái niệm “huỷ hoại” đã chứa đựng ý thức chủ quan của người có hành vi đốt, phá rừng rồi. Cũng tương tự như đối với tội “huỷ hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản” nhà làm luật chỉ quy định cố ý làm hư hỏng chứ không quy định cố ý huỷ hoại.
• Về chủ thể: hủ thể của tội phạm này không phải là chủ thể đặc biệt, chỉ cần người có năng lực chịu trách nhiệm hình sự và đến một độ tuổi theo quy định của Bộ luật hình sự thì đều có thể trở thành chủ thể của tội phạm này.

3. Xử lý hình sự 

Tội hủy hoại rừng theo quy định tại Điều 243 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 bao gồm 5 khung hình phạt, bao gồm 4 khung hình phạt đầu tiên dành cho chủ thể là cá nhân và 1 khung hình phạt thứ 5 dành riêng cho pháp nhân. Cụ thể là:

a] Đối với cá nhân

Khung hình phạt ở Khoản 1: Người nào đốt, phá rừng trái phép hoặc có hành vi khác huỷ hoại rừng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

• Cây trồng chưa thành rừng hoặc rừng khoanh nuôi tái sinh thuộc rừng chưa có trữ lượng có diện tích từ trên 30.000 mét vuông [m2] đến dưới 50.000 mét vuông [m2];

• Rừng sản xuất có diện tích từ trên 5.000 mét vuông [m2] đến dưới 10.000 mét vuông [m2];

• Rừng phòng hộ có diện tích từ trên 3.000 mét vuông [m2] đến dưới 7.000 mét vuông [m2];

• Rừng đặc dụng có diện tích từ trên 1.000 mét vuông [m2] đến dưới 3.000 mét vuông [m2];

• Gây thiệt hại về lâm sản trị giá từ trên 30.000.000 đồng đến dưới 60.000.000 đồng đối với rừng sản xuất là rừng tự nhiên; từ trên 50.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng đối với rừng sản xuất là rừng trồng, rừng khoanh nuôi tái sinh trong trường hợp rừng bị thiệt hại không tính được bằng diện tích rừng bị đốt, bị phá hoặc có hành vi khác huỷ hoại rừng không tập trung mà phân tán, rải rác trong cùng một tiểu khu hoặc nhiều tiểu khu;

• Diện tích rừng hoặc giá trị lâm sản, thực vật dưới mức quy định tại một trong các điểm a, b, c, d và đ khoản 1 Điều này, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Khung hình phạt ở Khoản 2: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

• Có tổ chức;
• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
• Tái phạm nguy hiểm;
• Cây trồng chưa thành rừng hoặc rừng khoanh nuôi tái sinh thuộc kiểu trạng thái rừng có diện tích từ 50.000 mét vuông [m2] đến dưới 100.000 mét vuông [m2];
• Rừng sản xuất có diện tích từ 10.000 mét vuông [m2] đến dưới 50.000 mét vuông [m2];
• Rừng phòng hộ có diện tích từ 7.000 mét vuông [m2] đến dưới 10.000 mét vuông [m2];
• Rừng đặc dụng có diện tích từ 3.000 mét vuông [m2] đến dưới 5.000 mét vuông [m2];
• Gây thiệt hại về lâm sản trị giá từ 60.000.000 đồng đến dưới 120.000.000 đồng đối với rừng sản xuất là rừng tự nhiên; từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng đối với rừng sản xuất là rừng trồng, rừng khoanh nuôi tái sinh trong trường hợp rừng bị thiệt hại không tính được bằng diện tích rừng bị đốt, bị phá hoặc có hành vi khác huỷ hoại rừng không tập trung mà phân tán, rải rác trong cùng một tiểu khu hoặc nhiều tiểu khu;
• Thực vật thuộc loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ, các loại thực vật khác thuộc Nhóm IA trị giá từ trên 60.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng; thực vật thuộc Nhóm IIA trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng.

Khung hình phạt ở Khoản 3: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

• Cây trồng chưa thành rừng hoặc rừng khoanh nuôi tái sinh thuộc kiểu trạng thái rừng có diện tích 100.000 mét vuông [m2] trở lên;
• Rừng sản xuất có diện tích 50.000 mét vuông [m2] trở lên;
• Rừng phòng hộ có diện tích 10.000 mét vuông [m2] trở lên;
• Rừng đặc dụng có diện tích 5.000 mét vuông [m2] trở lên;
• Gây thiệt hại về lâm sản trị giá 120.000.000 đồng trở lên đối với rừng sản xuất là rừng tự nhiên; 200.000.000 đồng trở lên đối với rừng sản xuất là rừng trồng, rừng khoanh nuôi tái sinh trong trường hợp rừng bị thiệt hại không tính được bằng diện tích rừng bị đốt, bị phá hoặc có hành vi khác huỷ hoại rừng không tập trung mà phân tán, rải rác trong cùng một tiểu khu hoặc nhiều tiểu khu;
• Thực vật thuộc loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ, các loại thực vật khác thuộc Nhóm IA trị giá 100.000.000 đồng trở lên; thực vật thuộc Nhóm IIA trị giá 200.000.000 đồng trở lên.

Khung hình phạt ở Khoản 4: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

b] Đối với pháp nhân thương mại 

Khoản 5 Điều này quy định pháp nhân thương mại phạm tội bị phạt như sau:

• Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng;
• Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 2.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng;
• Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 7.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;
• Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;
• Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

4. Trường nào không bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì bị xử phạt như thế nào?

Căn cứ Điều 20 Nghị định 157/2013/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính hành vi phá rừng trái pháp luật thì người có hành vi chặt phá cây rừng; đào bới, san ủi, nổ mìn, đào, đắp ngăn nước, xả chất độc hoặc các hành vi khác gây thiệt hại đến rừng với bất kỳ mục đích gì [trừ hành vi quy định tại Điều 12 của Nghị định này] mà không được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc được phép chuyển đổi mục đích sử dụng rừng nhưng không thực hiện đúng quy định cho phép bị xử phạt như sau:

• Phạt tiền từ 300.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi phá rừng trái pháp luật thuộc một trong các trường hợp sau đây:
  • Cây trồng chưa thành rừng hoặc rừng khoanh nuôi tái sinh thuộc kiểu trạng thái rừng 1c dưới 1.500 m2.
  • Rừng sản xuất dưới 800 m2.
  • Rừng phòng hộ dưới 500 m2.
  • Rừng đặc dụng dưới 200 m2.

• Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi phá rừng trái pháp luật thuộc một trong các trường hợp sau đây:

  • Cây trồng chưa thành rừng hoặc rừng khoanh nuôi tái sinh thuộc kiểu trạng thái rừng 1c từ 1.500 m2 đến 5.000 m2. 

  • Rừng sản xuất từ 800 m2 đến 1.000 m2.

  • Rừng phòng hộ từ 500 m2 đến 800 m2

  • Rừng đặc dụng từ 200 m2 đến 300 m2.

• Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi phá rừng trái pháp luật thuộc một trong các trường hợp sau đây:

  • Cây trồng chưa thành rừng hoặc rừng khoanh nuôi tái sinh thuộc kiểu trạng thái rừng 1c từ trên 5.000 m2 đến 10.000 m2.

  • Rừng sản xuất từ trên 1.000 m2 đến 2.000 m2

  • Rừng phòng hộ từ trên 800 m2 đến 1.500 m2.

  • Rừng đặc dụng từ trên 300 m2 đến 500 m2.

• Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi phá rừng trái pháp luật thuộc một trong các trường hợp sau đây:

  • Cây trồng chưa thành rừng hoặc rừng khoanh nuôi tái sinh thuộc kiểu trạng thái rừng 1c từ trên 10.000 m2 đến 20.000 m2.

  • Rừng sản xuất từ trên 2.000 m2 đến 3.000 m2.

  • Rừng phòng hộ từ trên 1.500 m2 đến 2.000 m2.

  • Rừng đặc dụng từ trên 500 m2 đến 700 m2.

• Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi phá rừng trái pháp luật thuộc một trong các trường hợp sau đây:

  • Cây trồng chưa thành rừng hoặc rừng khoanh nuôi tái sinh thuộc kiểu trạng thái rừng 1c từ trên 20.000 m2 đến 30.000 m2.

  • Rừng sản xuất từ trên 3.000 m2 đến 5.000 m2.

  •  Rừng phòng hộ từ trên 2.000 m2 đến 3.000 m2.

  • Rừng đặc dụng từ trên 700 m2 đến 1.000 m2.

Hy vọng bài viết hữu ịch với bạn! Trận trọng.

Khuyến nghị

1. LSX là thương hiệu hàng đầu về dịch vụ luật sư hình sự tại Việt Nam.
2. Nội dung tư vấn pháp luật mà LSX cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo. Để có những những tư vấn rõ ràng và cụ thể hơn, hãy liên hệ với chúng tôi ngay.

Để biết thêm thông tin chi tiết về dịch vụ của Luật Sư X mời quý khách hàng liên hệ hotline: 0833.102.102

0 bình luận

0

FacebookTwitterPinterestEmail