A, MB
– giới thiệu tác giả tác phẩm: Nguyễn Thành Long chính là nhà văn từ thời kỳ kháng chiến chống Pháp, với sở trường là về truyện ngắn và ký. Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” được sáng tác trong chuyến lên Lào Cai vào mùa hè năm 1970 của tác giả. Truyện được in trong tập “GIỮA trong xanh” in năm 1972.
– GIỚI thiệu ý kiến: Có ý kiến cho rằng “Niềm vui của nhà văn chân chính là được làm người dẫn đường đến xứ sở của cái đẹp”. Em hoàn toàn đồng ý với quan điểm này qua truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa. Đến với Sa Pa năm ấy, tác giả Nguyễn Thành Long đã được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa, đặc biệt là câu chuyện của những con người đang hết mình làm việc vì sự nghiệp chung của đất nước tiến tới xã hội chủ nghĩa.
B, TB
1, Vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa
– Đầu tiên, trong truyện ngắn, người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của một vùng đất hùng vĩ, tráng lệ và tươi đẹp. Ta thấy được hình ảnh của những rặng đào, của những đàn bò đang chuông ở cổ lững thững, rừng cây đang được nắng chiếu rực rỡ, rồi những cây thông cao tít và những cây tử kình nhô cao.
– Vẻ đẹp của Sa Pa còn đến từ sự mờ ảo của mây và sương bao trọn lấy không gian. Sa Pa chính là vùng đất mang đến vẻ đẹp hoang sơ rất riêng không thể nào quên được trong trái tim của du khách.
2, Vẻ đẹp của con người Sa Pa
– Thứ hai, trong truyện ngắn, cái đẹp của Sa Pa còn đến từ những con người trong truyện. Một người là cô kỹ sư giỏi giang, một người là bác họa sĩ già đi tìm kiếm cảm hứng nghệ thuật và người còn lại là anh thanh niên đo khí tượng với cuộc sống trên đỉnh Yên Sơn quanh năm tuyết phủ. Mỗi người một công việc nhưng ở họ, chúng ta thấy được sự cống hiến và làm việc, thấy được vẻ đẹp của lao động trong sự nghiệp cả nước tiến lên con đường xã hội chủ nghĩa.
– Đặc biệt là anh thanh niên. Thật vậy, ở anh thanh niên, chúng ta thấy được một lý tưởng sống của thế hệ trẻ VN thời kỳ dựng xây và phát triển đất nước đi lên xã hội chủ nghĩa.
– Đầu tiên, điều mà chúng ta thấy được đó là hoàn cảnh sống của anh. Trong lời giới thiệu với ông hoạ sỹ già và cô gái, bác lái xe gọi anh là “người cô độc nhất thế gian”. Đã mấy năm nay anh “sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m bốn bề chỉ có cỏ cây và mây mù lạnh lẽo”. Còn về công việc thì anh công tác đo đạc số liệu thời tiết, rồi ghi chép, gọi vào máy bộ đàm báo về trung tâm. Nhà văn Nguyễn Thành Long đã khắc họa đây là một công việc khá thử thách và đòi hỏi nhiều kiên trì và tình yêu nghề. Vì nhiều đêm anh phải “đối chọi với gió tuyết và lặng im đáng sợ”, hay như thức dậy giữa đêm. Có những lúc anh thấy cô đơn vô cùng nhưng sau tất cả, anh rất yêu công việc của mình.
– Tiếp theo, điều mà bạn đọc thấy nể phục đó chính là quan niệm sống của anh: “Khi ta làm việc ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?”; “Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất”. Ta có thể thấy được tình yêu nghề, lòng ham mê công việc và tinh thần trẻ cống hiến vô cùng đáng quý ở anh.
– Ngoài ra, tuy sống trong điều kiện thiếu thốn nhưng người thanh niên ấy vẫn ham mê công việc, biết sắp xếp cuộc sống và tìm niềm vui từ công việc của mình. Anh nuôi gà, trồng hoa, đọc sách, thỉnh thoảng anh xuống đường tìm gặp bác lại xe cùng hành khách để trò chuyện cho vơi bớt nỗi nhớ nhà. Sống trong hoàn cảnh như thế sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người” và lòng hiếu khách đến nồng nhiệt và sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.
– Tuy nhiên, dù công việc có vất vả nhưng ở anh, chúng ta lại thấy được tinh thần khiêm tốn đáng quý. Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường và nhỏ bé, chẳng bõ bèn gì. Tóm lại, ở nhân vật anh thanh niên, chúng ta thấy được một tinh thần trẻ tràn trề nhiệt huyết, một tấm lòng yêu nghề và khiêm tốn, giản dị đáng quý vô cùng
C, KB
BÀI LÀM
Nguyễn Thành Long chính là nhà văn từ thời kỳ kháng chiến chống Pháp, với sở trường là về truyện ngắn và ký. Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” được sáng tác trong chuyến lên Lào Cai vào mùa hè năm 1970 của tác giả. Truyện được in trong tập “GIỮA trong xanh” in năm 1972. Có ý kiến cho rằng “Niềm vui của nhà văn chân chính là được làm người dẫn đường đến xứ sở của cái đẹp”. Em hoàn toàn đồng ý với quan điểm này qua truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa. Đến với Sa Pa năm ấy, tác giả Nguyễn Thành Long đã được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa, đặc biệt là câu chuyện của những con người đang hết mình làm việc vì sự nghiệp chung của đất nước tiến tới xã hội chủ nghĩa.
Đầu tiên, trong truyện ngắn, người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của một vùng đất hùng vĩ, tráng lệ và tươi đẹp. Ta thấy được hình ảnh của những rặng đào, của những đàn bò đang chuông ở cổ lững thững, rừng cây đang được nắng chiếu rực rỡ, rồi những cây thông cao tít và những cây tử kình nhô cao. Vẻ đẹp của Sa Pa còn đến từ sự mờ ảo của mây và sương bao trọn lấy không gian. Sa Pa chính là vùng đất mang đến vẻ đẹp hoang sơ rất riêng không thể nào quên được trong trái tim của du khách.
Thứ hai, trong truyện ngắn, cái đẹp của Sa Pa còn đến từ những con người trong truyện. Một người là cô kỹ sư giỏi giang, một người là bác họa sĩ già đi tìm kiếm cảm hứng nghệ thuật và người còn lại là anh thanh niên đo khí tượng với cuộc sống trên đỉnh Yên Sơn quanh năm tuyết phủ. Mỗi người một công việc nhưng ở họ, chúng ta thấy được sự cống hiến và làm việc, thấy được vẻ đẹp của lao động trong sự nghiệp cả nước tiến lên con đường xã hội chủ nghĩa. Đặc biệt là anh thanh niên. Thật vậy, ở anh thanh niên, chúng ta thấy được một lý tưởng sống của thế hệ trẻ VN thời kỳ dựng xây và phát triển đất nước đi lên xã hội chủ nghĩa. Đầu tiên, điều mà chúng ta thấy được đó là hoàn cảnh sống của anh. Trong lời giới thiệu với ông hoạ sỹ già và cô gái, bác lái xe gọi anh là “người cô độc nhất thế gian”. Đã mấy năm nay anh “sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m bốn bề chỉ có cỏ cây và mây mù lạnh lẽo”. Còn về công việc thì anh công tác đo đạc số liệu thời tiết, rồi ghi chép, gọi vào máy bộ đàm báo về trung tâm. Nhà văn Nguyễn Thành Long đã khắc họa đây là một công việc khá thử thách và đòi hỏi nhiều kiên trì và tình yêu nghề. Vì nhiều đêm anh phải “đối chọi với gió tuyết và lặng im đáng sợ”, hay như thức dậy giữa đêm. Có những lúc anh thấy cô đơn vô cùng nhưng sau tất cả, anh rất yêu công việc của mình. Tiếp theo, điều mà bạn đọc thấy nể phục đó chính là quan niệm sống của anh: “Khi ta làm việc ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?”; “Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất”. Ta có thể thấy được tình yêu nghề, lòng ham mê công việc và tinh thần trẻ cống hiến vô cùng đáng quý ở anh. Ngoài ra, tuy sống trong điều kiện thiếu thốn nhưng người thanh niên ấy vẫn ham mê công việc, biết sắp xếp cuộc sống và tìm niềm vui từ công việc của mình. Anh nuôi gà, trồng hoa, đọc sách, thỉnh thoảng anh xuống đường tìm gặp bác lại xe cùng hành khách để trò chuyện cho vơi bớt nỗi nhớ nhà. Sống trong hoàn cảnh như thế sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người” và lòng hiếu khách đến nồng nhiệt và sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. Tuy nhiên, dù công việc có vất vả nhưng ở anh, chúng ta lại thấy được tinh thần khiêm tốn đáng quý. Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường và nhỏ bé, chẳng bõ bèn gì. Tóm lại, ở nhân vật anh thanh niên, chúng ta thấy được một tinh thần trẻ tràn trề nhiệt huyết, một tấm lòng yêu nghề và khiêm tốn, giản dị đáng quý vô cùng
Tóm lại, xứ sở cái đẹp mà truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” đem đến đó chính là vẻ đẹp của những con người lao động và cống hiến cho đời. Truyện ngắn ra đời đã lâu nhưng sức sống của nó để lại trong lòng bạn đọc vẫn vô cùng ấn tượng và bền lâu.
PHÒNG GD&ĐT PHÙ NINH ĐỀ THI CHỌN ĐỘI TUYỂN HỌC SINH GIỎI DỰ THI CẤP TỈNH Năm học: 2015-2016 Môn: Ngữ văn 9. [Thời gian làm bài: 120 phút] Câu 1:[8đ] Trong tác phẩm “Những tấm lòng cao cả” của Ét-môn-đô- Đơ A-mi-xi, người mẹ đã nói với con mình: “ Trường học ví như người mẹ, người mẹ đã dứt con ở tay ta khi con nói chưa sõi để trả lại ta một đứa con khỏe mạnh, tử tế và siêng năng.” Hãy trình bày những suy nghĩ của mình về lời nhắn nhủ trên bằng một văn bản [không quá hai trang giấy thi]. Câu 2:[ 12đ] “ Niềm vui của nhà văn chân chính là được làm người dẫn đường đến xứ sở của cái đẹp”. Hãy khám phá “ xứ sở của cái đẹp” qua văn bản Lặng lẽ Sa Pa [Nguyễn Thành Long, SGK Ngữ văn 9, tập 1]. Họ và tên: SBD: .Trường: PHÒNG GD&ĐT PHÙ NINH HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI THI CHỌN HỌC SINH GIỎI VÒNG 2 Năm học: 2015-2016 Môn: Ngữ văn 9 Câu 1: Yêu cầu về nội dung: * Dẫn dắt giới thiệu trích dẫn nhận định. * Giải thích nhận định: cắt nghĩa các từ ngữ: người mẹ, con nói chưa sõi, một đứa con khỏe mạnh, tử tế và siêng năng. =>Nhận định cho ta hiểu được mối quan hệ thắm thiết, gắn bó của trường học đối với mỗi con người qua cách nói so sánh giàu ý nghĩa “trường học ví như người mẹ”. Từ đó, người mẹ muốn nhắn nhủ tới người con của mình hãy suốt đời biết ơn ngôi trường như biết ơn người mẹ của mình. * Bàn luận và chứng minh. - Phải biết ơn ngôi trường: Vì: + Mái trường là ngôi nhà thứ hai của mỗi con người, gắn bó với con người từ khi ấu thơ cho đến khi trưởng thành. Ở đó ta nhận được tình yêu thương che chở, sự chăm sóc tận tụy của thầy cô, bạn bè. + Mái trường là nơi vun trồng trí tuệ, tâm hồn, để rời mái trường ta trở thành những đứa con khỏe mạnh, siêng năng, có kiến thức, kĩ năng sống, có trình độ văn hóaNhư vậy trường học không chỉ là nơi đem đến cho con người nhiều kiến thức mà là nơi giúp con người trưởng thành về thể lực, tinh thần. - Biết ơn mái trường cũng là việc làm thể hiện truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”. Lòng biết ơn được biến thành hành động thiết thực như kính trọng thầy cô giáo, yêu quý giúp đỡ bạn bè, phấn đấu học tốt * Bài học cho bản thân: [HS tự bộc lộ] * Khẳng định lại vấn đề, liên hệ mở rộng. Yêu cầu về hình thức: + HS biết cách tạo 1 văn bản nghị luận có độ dài theo yêu cầu, kết cấu chặt chẽ, bố cục rõ ràng, sử dụng tốt các thao tác nghị luận, hệ thống lập luận có sức thuyết phục cao. + Diễn đạt lưu loát, văn viết có cảm xúc, không mắc lỗi diễn đạt, kiến thức. Câu 2: a] Mở bài:[1đ] - Dẫn dắt và nêu vấn đề nghị luận: Giá trị thẩm mĩ của tác phẩm văn học đem lại cho người đọc: cái đẹp của văn học và cái đẹp của cuộc sống. - Trích dẫn nhận định. - Giới hạn vấn đề : Tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa đem đến cho ta nhiều vẻ đẹp như thế. [HS có nhiều cách mở bài khác nhau, miễn là đảm bảo yêu cầu và dẫn dắt hợp lí]. b]Thân bài: [10đ] b1] Giải thích ngắn gọn: [2đ] - Nhà văn chân chính: là nhà văn luôn đặt cái đích vào con người, đem ngòi bút của mình phục vụ cho đời sống, có ích cho con người - Xứ sớ của cái đẹp: + Đó là cái đẹp muôn hình muôn vẻ của cuộc đời mà nhà văn phản ánh trong tác phẩm. Đó là vẻ đẹp trong tự nhiên, trong con người, trong lao động, trong chiến đấumà nhà văn mang tới cho người đọc.[ Cái đẹp của nội dung tác phẩm] + Cái đẹp đó còn là cái đẹp của nghệ thuật của tác phẩm: về ngôn từ, về hình tượng, về kết cấu, các hình thức nghệ thuật sinh động Cái đẹp về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm không chỉ đem lại cho con người khả năng rung động thẩm mĩ mà còn hướng con người tới những gì tốt đẹp nhất của cuộc đời, làm con người yêu mến cuộc sống hơn. Cho nên niềm vui của nhà văn chân chính là người dẫn đường cho bạn đọc đến với xứ sở của cái đẹp. b2] Xứ sở của cái đẹp trong Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long [8đ] * Cái đẹp về nội dung: [5đ] - Tác phẩm đem đến cho ta vẻ đẹp của bức tranh núi rừng Tây bắc rộng lớn, thơ mộng: [ HS lấy d/c những câu văn miêu tả cảnh sắc thiên nhiên ở đoạn đầu và cuối đoạn trích và phân tích]. - Vẻ đẹp của những con người nơi đây : Cống hiến, thầm lặng: Phân tích vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên [trọng tâm]: trong công việc, trong cuộc sống và trong quan hệ với mọi người và một số nhân vật khác: ông kĩ sư vườn rau Sa Pa, anh thanh niên lập bản đồ sét.=> Hình ảnh họ khiến ta cảm phục, noi theo và tin yêu cuộc sống. * Cái đẹp về nghệ thuật của truyện: [3đ] - Đẹp, hấp dẫn ngay từ nhan đề : [ Giải thích ý nghĩa nhan đề]. - Cốt truyện, : đơn giản, ít sự kiện mà chỉ là cuộc gặp gỡ bất ngờ ngắn ngủi của mấy nhân vật [] - Nhân vật không được đặt tên [ý nghĩa], nhân vật chính xuất hiện sau và được nhìn nhận từ nhiều góc độ, nhiều điểm nhìn khiến nhân vật hiện lên đậm nét. - Ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu cảm xúc, giàu chất tạo hình, thấm đẫm chất thơ => Tất cả những cái đẹp về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm chính là sản phẩm của quá trình lao động cực nhọc , sáng tạo và mê say của nhà văn. Nhà văn- người kĩ sư tâm hồn đã đốt cháy mình để có được ánh sáng, niềm vui đưa ta đến bến bờ. xứ sở của cái đẹp. Kết bài: - Khẳng định lại thiên chức của nhà văn chân chính và giá trị của truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa. * Lưu ý: Trên đây là gợi ý khi chấm bài, giáo viên dựa vào mức độ hoàn thành bài làm của hs để linh hoạt cho điểm. Trân trọng những bài làm sáng tạo.