Cảm nhận của em về bức tranh của em gái tôi
|
Bức tranh của em gái tôi là truyện ngắn đoạt giải cao nhất (giải nhì) trong cuộc thi viết Tương lai vẫy gọi của báo Thiếu niên Tiền phong. Tác giả Tạ Duy Anh, một cây bút trẻ xuất hiện trong văn học thời kỳ đổi mới đã có những truyện ngắn gây được sự chú ý của đông đảo người đọc. Tác phẩm kể một câu chuyện khá gần gũi với đời sông bình thường. Câu chuyện xảy ra trong một gia đình có hai anh em: người anh và cô em gái tên Kiều Phương. Truyện Bức tranh của em gái tôi đã mở ra một tình huống hấp dẫn, có kịch tính và đã miêu tả tinh tế tâm lý nhân vật người anh qua cách kể chuyện từ ngôi thứ nhất. Cả hai nhân vật trong chuyện - người anh và cô em gái - đều được miêu tả rất sống động, rất thật, gần gũi vớt cuộc sống tuổi thơ của các em. Câu chuyện cuốn hút người đọc qua diễn biến tâm trạng và thái độ của người anh qua ba thời điểm. Mở đầu, Tạ Duy Anh đã để cho người anh tự giới thiệu về em gái mình với cái tên có ý để chê bai: “Mèo” và thể hiện thái độ “khó chịu” với sự lục lọi của .“Mèo”: - Này, em không để chúng nó yên được à?. Khi phát hiện thấy em gái thích vẽ và mày mò tự chế tạo màu vẽ, người anh chỉ coi đó là những trò nghịch ngợm của trẻ con và nhìn nó bằng cái nhìn kẻ cả với thái độ coi thường, không cần đế ý đến việc “Mèo con” đã vẽ những gì - thì ra nó chế thuốc vẽ. Thảo nào cái đít xoong, chảo bị nó cạo trắng cả.
Qua lời nhận xét của người anh, người đọc thoáng thấy trong suy nghĩ người anh “Mèo thì vẽ vời gì?”. Câu chuyện tưởng chừng như xảy ra bình thường. Một tình huống bất ngờ đã xảy ra, kịch tính của chuyện bắt đầu từ đây : nhưng mọi bí mật của Mèo cuối cùng cũng bị bại lộ... Tài năng hội họa của cô em được phát hiện thì tâm trạng người anh cũng bị biến đổi. Trong khi cả bố, mẹ, chú Tiến Lê đều ngạc nhiên vui mừng sung sướng thì người anh lại cảm thấy buồn và thất vọng vì không tìm thấy ở mình một tài năng nào và cảm thấy mình bị cả nhà lãng quên. Từ đó mà nảy sinh thái độ khó chịu, hay gắt gỏng với em gái và không thể thân với em gái như trước nữa. Chỉ cần một lỗi nhỏ là tôi gắt um lên. Tâm lí mặc cảm tự ti đã khiến cho người anh đau khổ: những lúc ngồi học bên bàn, tôi chỉ muốn gục xuông khóc. Đến nỗi vẻ mặt đáng yêu của cô em gái Kiều Phương trừ kia, bây giờ cũng làm cho cậu khó chịu, cảm thấy như đang bị “chọc tức”... Dẫu vậy, tâm lí tò mò vẫn xui khiên cậu ta xem trộm những bức tranh của cô em gái, để rồi khi xem xong thì khiến cậu lén trút ra một tiếng thở dài... Phải chăng đó là giây phút đầu tiên mà người anh cảm phục tài năng của Kiều Phương? Đến đây, người đọc chắc có lẽ đã hài lòng hơn với thái độ của người anh. Độ “căng” của truyện dường như được chùng xuống. Truyện vẫn tiếp tục hấp dẫn người đọc với những bất ngờ liên tiếp mà người anh được chứng kiến khi đứng trước bức tranh được giải nhất của em gái mình. Cậu đã nhận ra mình trong bức tranh. Bất ngờ hơn là: Trong tranh, một chú bẻ đang ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. Mặt chú bé như toả ra một thứ ánh sáng rất lạ. Toát lên từ cặp mắt, tư thế ngồi của chú không chỉ sự suy tư mà còn rất mơ mộng nữa. Vì thế, sau cái “giật sững mình” là một diễn biến tâm trạng đầy phức tạp nhưng lại rất dễ hiểu và đúng với nhân vật lúc đó: thoạt tiên là sự ngỡ ngàng rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. Ngỡ ngàng là vì không thể ngờ lại có bức tranh như thế. Hãnh diện là vì thấy mình hiện ra với những nét đẹp đến như vậy trong bức tranh của em gái. Nhưng điều quan trọng hơn là người anh không dừng lại ở sự hãnh diện, thoả mãn mà đã thấy “xấu hổ”. Đây chính là lúc nhân vật đã nhận ra được những yếu kém cùa mình, thấy mình không xứng đáng được như vậy: Dưới mắt em tôi, tôi hoàn hảo thế kia ư. Trong giây phút xấu hổ này, người anh đã nhận ra một điều sâu sắc: bức chân dung của mình được vẽ lên bằng “tâm hồn và lòng nhân hậu” của cô em gái. Và đây cũng là lúc nhân vật tự thức tỉnh để hoàn thiện nhân cách của mình. Kiều Phương với biệt danh là “Mèo” rất hồn nhiên, hiếu động, có tài năng hội hoạ hiếm có. Đặc biệt “Mèo” có tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu, đây mới là đáng quí của em. Lòng nhân hậu của em thể hiện rõ trong bức tranh “Anh trai tôi”. Soi vào bức tranh ấy, cũng tức là soi vào tâm hồn trong sáng và nhân hậu của em gái, giúp cho người anh tự nhìn rõ mình hơn để vượt lên được những hạn chế của tính đố kị, lòng tự ái và tự ti. Truyện đã đem đến cho mỗi người chúng ta bài học ứng xử trong cuộc sống: cần có thái độ thiện chí, có sự trân trọng và niềm vui thực sự chân thành trước thành công hay tài năng của người khác, ngay cả khi người đó là bạn bè trong lớp hay người thân trong gia đình. Với cách kể chuyện hấp dẫn, nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật tỉnh tế, Tạ Duy Anh đã cuốn hút người đọc vào truyện ngắn Bức tranh của em gái tôi. Truyện có tác dụng truyền cảm để rồi mỗi người tự rút ra bài học một cách tự nhiên, thấm thía: hãy lấy “nhân hậu” làm tiêu chuẩn để soi sáng cho tâm hồn của chính mình. Loigiaihay.com
Những bài văn theo chuẩn kiến thức kỹ năng Ngữ văn 6 VĂN MẪU LỚP 6 LỚP 6  1- Kể tóm tắt truyện Câu chuyện kể về hai anh em Kiều Phương. Anh trai bực vì em gái hay nghịch bẩn, bừa bãi. Phát hiện ra người em ham học vẽ, người anh bí mật theo dõi và sau những thành công của em gái, cả nhà mừng vui, nhưng người anh lại mặc cảm, không vui. Trước mọi biểu hiện thường ngày của em, người anh cảm thấy như bị chọc tức, thậm chí tỏ ra xét nét với em. Trong một lần gượng đi xem triển lãm tranh của người em, người anh nhận ra “tâm hồn và lòng nhân hậu” của em gái mình thể hiện qua bức vẽ thì vô cùng hối hận. 2. a) Trong số các nhân vật (Kiều Phương, người anh) thì nhân vật người anh là nhân vật chính. Bởi lẽ, tác giả tập trung thể hiện chủ đề sự ăn năn, hối hận để khắc phục tính ghen ghét trong tình anh em là chủ yếu chứ không phải là chủ đề ca ngợi tài năng và tâm hồn của người em gái. b) Truyện được kể theo lời của nhân vật người anh Việc chọn người anh làm người kể chuyện ngôi thứ nhất là rất thích hợp với chủ đề, đồng thời thực chất của truyện ngắn là diễn biến tâm trạng của nhân vật người anh. Mặt khác, việc chọn ngôi kể như vậy để cho sự hối lỗi của người anh được tự bày tỏ một cách chân thành, do đó có giá trị thuyết phục hơn. 3. Về tâm trạng của người anh (nhân vật kể chuyện) a) Diễn biến tâm trạng của nhân vật người anh: – Từ trước cho đến lúc thấy em gái tự chế màu vẽ: coi thường, bực bội, gọi em gái Kiều Phương là Mèo, bí mật theo dõi các việc làm của em. – Khi tài năng hội họa ở em gái được phát hiện: mọi người xúc động, mừng rỡ, ngạc nhiên. Riêng với người anh, có tâm trạng không vui, vì: cảm thấy mình thua kém em xa, thấy mọi người chỉ chú ý đến em mà bỏ quên mình – Khi lén xem những bức tranh em gái đã vẽ: thầm cảm phục. – Khi đứng trước bức tranh được giải nhất của em gái trong phòng trưng bày: ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu hổ. b) Sau khi tài năng hội họa của em gái mình được phát hiện, người anh lại có tâm trạng không thể thân với em gái được nữa bởi vì: – Vốn quen coi thường em bẩn, nghịch, lại tự cho mình là anh nên phải là người hơn hẳn em về mọi mặt. Vì vậy khi tài năng của em được phát hiện và trở thành trung tâm của sự chú ý trong gia đình thì sự mặc cảm, tự ái trong người anh diễn ra là rất tự nhiên, rất phù hợp với tâm lí lứa tuổi của những cậu bé vừa đang ở tuổi rất trẻ con lại vừa đang rất có ý thức tự khẳng định mình. c) Tâm trạng của người anh khi đứng trước bức tranh “Anh trai tôi” của em gái: Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. – Ngỡ ngàng: đứng trước bức tranh có tên “Anh trai tôi” do em gái vẽ, người anh hết sức ngỡ ngàng vì không nghĩ trong con mắt của em gái, hình ảnh của mình lại hoàn hảo như thế, khác hẳn với những gì mình đã đối xử với em, nghĩ về em và về chính mình trước đó. Bởi vậy, người anh đã “nhìn như thôi miên vào dòng chữ đề trên bức tranh”… – Từ sự ngỡ ngàng đó, tâm trạng người anh chuyển sang hãnh diện không chỉ vì tài năng của em, mà còn vì vẻ đẹp tâm hồn cao thượng, vị tha của em gái. Cùng với dòng chữ đề “Anh trai tôi” là hình ảnh “một chú bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. Mặt chú bé như tỏa ra một thứ ánh sáng rất lạ. Toát lên từ cặp mắt, tư thế ngồi của chú không chỉ sự suy tư mà còn rất mơ mộng nữa”. Đó là một người anh của sự mong ước, được vẽ bằng tình yêu, lòng bao dung, tin tưởng của người em. Chính vì thế, sau “sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện”, người anh cảm thấy xấu hổ vì dưới ánh mắt của em gái, người anh thật “hoàn hảo”; vậy mà người anh lại coi em gái chỉ là “Mèo con”, hay nghịch bẩn, gây khó chịu. Người anh day dứt vì đã ích kỉ, hèn kém, nhỏ nhen – thật “không phải” với em gái. 4. Đoạn kết của truyện, tác giả viết: “Tôi không trả lời mẹ vì tôi muốn khóc quá. Bởi vì nếu nói được với me, tôi sẽ nói rằng: Không phải con đâu. Đây là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy”. Đây là một kết thúc khá bất ngờ, có hệ quả từ câu hỏi của mẹ: “Con đã nhận ra con chưa” trước đó vốn bao hàm nhiều nghĩa (cũng có thể người mẹ hỏi về người anh được tái hiện trong niềm mong ước của em gái; người anh trong con mắt ngây thơ của một tài năng chớm nở; hoặc người anh ở ngoài đời so với sự hoàn hảo của tác phẩm nghệ thuật). Hiểu như vậy sẽ cắt nghĩa được các chặng phát triển của trạng thái tâm lí nhân vật, từ “giật sững người chuyển sang “bám chặt lấy tay mẹ”, rồi ngỡ ngàng – hãnh diện – xấu hổ, và cao trào là không trả lời mẹ – muốn khóc, chuyển hóa thành kết quả tự nhận thức trong tâm tưởng: “Đây là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy”. Sự phát hiện tinh tế, cũng là thành công nghệ thuật của tác giả thể hiện trong đoạn kết này là để cho tình tiết của câu chuyện phát triển một cách tự nhiên nhằm bộc lộ quan niệm rõ ràng về cái đúng, cái sai trong cuộc sống một cách khách quan. Câu nói thầm trong tâm trí của người anh thể hiện sự hối hận chân thành, có tính tất yếu và thuyết phục người đọc. 5. Cảm nhận về nhân vật cô em gái trong truyện – Cô em gái trong truyện được miêu tả khá ngộ nghĩnh (nghịch, hay bôi bẩn lên mặt, hay lục lọi các đồ vật), thích tự chế màu và ham mê vẽ tranh. – Kiều Phương là một bé gái hồn nhiên, hiếu động, tài vẽ tranh sớm được khẳng định nhưng không vì thế mà tự cao tự đại. Em có một tình cảm vô cùng trong sáng, cao đẹp – tình cảm đó biểu hiện nổi bật trong bức tranh “Anh trai tôi” tham gia trại thi vẽ quốc tế và được giải nhất. Những biểu hiện tình cảm trong cuộc sống hằng ngày và thành công nghệ thuật của Kiều Phương đã giúp cho người anh nhận ra những hạn chế của bản thân. Mặc dù bị anh đối xử nghiêm khắc, nhưng Kiều Phương hiểu tính anh, vẫn rất thương yêu anh. Bức tranh “Anh trai tôi” do đó không chỉ thể hiện tài năng nghệ thuật đặc biệt của cô bé mà còn thể hiện vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Kiều Phương. |
