Ý nghĩa của việc đo đường huyết tại nhà

Glucose luôn tồn tại trong máu, được vận chuyển đến các cơ quan cần để cung cấp năng lượng, duy trì chuyển hóa trong cơ thể. Tuy nhiên, khi nồng độ glucose trong máu cao, nó sẽ ảnh hưởng đến các cơ quan và trở thành 1 dạng bệnh lý. Xét nghiệm đường huyết giúp đánh giá bệnh tiểu đường và các nguy cơ khác. Vậy cụ thể xét nghiệm đường huyết là gì và thực hiện như thế nào?

1. Tìm hiểu về bệnh tiểu đường

Tiểu đường là bệnh lý khi nồng độ đường trong máu vượt quá mức cho phép, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và hoạt động của các cơ quan. Insulin là hormone chịu trách nhiệm chính trong chuyển hóa đường trong máu, từ đó cân bằng nồng độ đường huyết. Cơ thể có thể tự sản xuất hormone insulin ở tuyến tụy để đáp ứng nhu cầu chuyển hóa.

Tiểu đường đang ngày càng phổ biến gây ảnh hưởng đến sức khỏe của nhiều người dân

Tuy nhiên, khi insulin không được sản xuất đủ hoặc cơ thể sinh ra nhiều kháng thể kháng insulin sẽ gây khiến cho việc kiểm soát đường máu bị rối loạn, dẫn đến bệnh tiểu đường. Theo nguyên nhân và cơ chế gây bệnh, tiểu đường được chia thành 2 nhóm sau:

1.1. Tiểu đường type 1

Bệnh này thường gặp ở lứa tuổi trẻ nhỏ hoặc thanh thiếu niên, do nguyên nhân nào đó khiến cơ thể không sản xuất đủ hormone insulin. Hậu quả là đường huyết cao nguy hiểm với sức khỏe, đặc điểm của type bệnh này là diễn biến âm thầm, ít triệu chứng nên khó phát hiện sớm.

Người mắc bệnh tiểu đường type 1 phải điều trị suốt đời bằng cách bổ sung insulin định kỳ đáp ứng nhu cầu chuyển hóa của cơ thể.

1.2. Tiểu đường type 2

Tiểu đường type 2 là dạng phổ biến hơn cả, nguyên nhân do cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc do sự kháng insulin của cơ thể. Đa phần bệnh lý này gặp ở những người béo phì, thừa cân, có chế độ ăn uống và thể thao kém lành mạnh.

Tiểu đường type 2 thường gặp ở nhóm người béo phì

Ngoài ra, phụ nữ mang thai còn có thể phát triển bệnh tiểu đường thai kỳ do thay đổi nội tiết tố trong cơ thể mẹ thích ứng với quá trình mang thai. Đa phần nồng độ đường huyết cao hơn bình thường ở phụ nữ mang thai không quá đáng lo ngại, tuy nhiên cần chú ý vì có thể gây biến chứng thai kỳ nguy hiểm.

Những năm gần đây, thế giới ghi nhận tỷ lệ người mắc tiểu đường tăng nhanh, là một trong những bệnh lý mạn tính phổ biến nhất. Nguyên nhân một phần do chế độ ăn nhanh, ăn không kiểm soát gây béo phì, nạp quá nhiều chất bột đường và dinh dưỡng không tốt khác. Nhiều bệnh nhân phải sống với bệnh lý này suốt đời, ăn uống kiêng khem kết hợp với điều trị để kiểm soát đường huyết.

Vì thế, phát hiện sớm và điều trị tiểu đường tích cực là cần thiết để giảm rủi ro sức khỏe và ảnh hưởng của bệnh đến cuộc sống của bạn cũng như gia đình.

2. Chuyên gia tư vấn: Xét nghiệm đường huyết là gì?

Để kiểm tra một người có mắc bệnh tiểu đường không hoặc nồng độ đường huyết trong máu cao có nguy cơ gây bệnh tiểu đường, cần phải thực hiện xét nghiệm đường huyết. Vậy xét nghiệm đường huyết là gì?

Xét nghiệm này là xét nghiệm giúp định lượng glucose tồn tại trong máu, từ đó đánh giá mức độ bệnh lý hoặc nguy cơ như sau:

• Đường huyết khi đói: bình thường từ 90 - 130 mg/dl [tức 5 - 7,2 mmol/l] .

• Đường huyết sau khi ăn: thấp hơn 180 mg/dl [tức 10 mmol/l].

• Đường huyết trước khi đi ngủ: 110 - 150 mg/dl [tức 6 - 8,3 mmol/l].

Nồng độ đường huyết thay đổi theo các thời điểm khác nhau trong ngày

Nếu kết quả đo đường huyết vượt mức bình thường này, bạn có thể có nguy cơ hoặc đang mắc bệnh tiểu đường. Để kiểm tra chính xác thì cần đến bệnh viện với bác sĩ chuyên khoa thăm khám, chỉ định xét nghiệm bổ sung.

Các thời điểm trong ngày khác nhau thì đường huyết trong cơ thể mỗi người cũng khác nhau, vì thế, xét nghiệm tiểu đường được chia thành các loại sau:

Xét nghiệm đường huyết khi đói

Xét nghiệm này sẽ thực hiện khi bệnh nhân nhịn ăn ít nhất 8h, thường được chỉ định thực hiện đầu tiên tại bệnh viện để chẩn đoán bệnh.

Xét nghiệm đường huyết sau khi ăn 2 giờ

Khi đo đường huyết sau khi ăn 2 giờ, có thể đánh giá mức độ tăng đường huyết do chế độ ăn nạp vào được cơ thể hấp thu. Đa phần xét nghiệm này được dùng trong kiểm tra độ phù hợp khi sử dụng insulin sau bữa ăn thay vì dùng trong chẩn đoán ban đầu.

Xét nghiệm đường huyết ngẫu nhiên

Xét nghiệm này sẽ lấy máu phân tích vào bất cứ thời điểm nào trong ngày, không liên quan đến thời điểm ăn hay chế độ ăn. Xét nghiệm này có thể gây sai số lớn, tốt nhất bạn nên ăn uống ổn định và đủ chất dinh dưỡng. Do có thể đo bất cứ thời điểm nào trong ngày nên không cần lo lắng về bữa ăn của mình.

Xét nghiệm HbA1c máu là một dạng xét nghiệm đường huyết

Xét nghiệm HbA1c máu

Xét nghiệm này có thể định lượng glucose trong máu kết hợp với hồng cầu khá chính xác. Kết quả xét nghiệm cho biết tình trạng kiểm soát bệnh theo chế độ ăn uống và điều trị hiện tại. Nếu kết quả bất thường, bệnh nhân sẽ cần thay đổi chế độ ăn uống và bác sĩ sẽ xem xét điều chỉnh đơn thuốc để kiểm soát tiểu đường tốt hơn.

3. Nên xét nghiệm đường huyết ở đâu?

Hiện nay, bạn có thể dễ dàng xét nghiệm đường huyết ngay tại nhà với các thiết bị y tế cá nhân gọn nhẹ, đơn giản hoặc xét nghiệm tại bệnh viện chuyên khoa. Tuy nhiên các chuyên gia khuyến cáo rằng, xét nghiệm đường huyết tại nhà có thể cho kết quả không chính xác do thao tác đo và lựa chọn thời điểm đo chưa thích hợp.

Nếu bạn đang nghi ngờ mình mắc bệnh tiểu đường do các triệu chứng hoặc xét nghiệm nhanh tại nhà cho kết quả bất thường, tốt nhất hãy đến bệnh viện kiểm tra. Để xét nghiệm đường huyết lúc đói phục vụ cho chẩn đoán bệnh, bệnh nhân nên nhịn đói từ tối hôm trước, đi ngủ sớm và xét nghiệm vào sáng hôm sau.

Xét nghiệm đường huyết chính xác, đơn giản tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là đơn vị dẫn đầu trong khám, chữa bệnh áp dụng công nghệ cao phục vụ cho điều trị. Trong đó, MEDLATEC cung cấp nhiều gói khám tiện lợi có bao gồm xét nghiệm đường huyết. Tại đây có đầy đủ trang thiết bị y tế với Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 và tiêu chuẩn CAP [từ ngày 7/1/2022] cùng đội kỹ bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm sẽ chẩn đoán và điều trị tận tình cho bạn.

Ngoài xét nghiệm đường huyết, rất nhiều các xét nghiệm khác được MEDLATEC hỗ trợ thực hiện lấy mẫu tại nhà, trả kết quả tận nơi như xét nghiệm mỡ máu, xét nghiệm sốt xuất huyết, xét nghiệm viêm gan B,...

Để đăng ký khám hoặc nhận tư vấn thêm về dịch vụ xét nghiệm tại nhà, hãy liên hệ tới MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 hoặc tới hệ thống Y tế MEDLATEC trên cả nước.

Đối với những người mắc bệnh đái tháo đường thì việc  theo dõi mức đường huyết [hay còn gọi là mức glucose máu] là một việc quan trọng. Bạn hoàn toàn có thể tự kiểm tra đường huyết ở nhà với bộ dụng cụ là máy đo đường huyết cá nhân thay vì việc đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế khác. Bài viết hôm nay sẽ cung cấp cho bạn đọc thông tin về cách thử tiểu đường tại nhà.

1. Ai cần thử đường huyết tại nhà: đối tượng, tần suất

Tiểu đường là bệnh có biểu hiện lượng đường trong máu luôn cao hơn mức bình thường, nguyên nhân là do thiếu hụt insulin [tuyến tụy không tiết insulin hoặc insulin hoạt động không hiệu quả]. Việc chẩn đoán bệnh và kiểm soát quá trình điều trị bệnh dựa vào xét nghiệm đo chỉ số glucose trong máu.

Xem thêm

//thaythuocvietnam.vn/chi-so-tieu-duong-va-y-nghia-trong-chan-doan-kiem-soat-dai-thao-duong/

Những đối tượng cần thử đường huyết tại nhà:

• Người mắc bệnh đái tháo đường type 1: nên thử đường huyết ít nhất 3 lần mỗi ngày để đạt mục tiêu điều trị
• Người mắc bệnh đái tháo đường type 2:

   √Trước khi ăn sáng, ăn trưa và ăn chiều

   √Sau ăn 1-2h [sáng, trưa, chiều]

   √Trước  khi đi ngủ

   √Lúc 2h hoặc 3h sàng: khi nghi ngờ có hạ đường huyết

• Các tình huống khác nên thử đường huyết

Khi nào phải thử đường máu tại nhà?

   √Khi nghi ngờ đường huyết quá cao hoặc quá thấp

   √Thay đổi thuốc điều trị hoặc liều dùng thuốc đang sử dụng

   √Thay đổi chế độ dinh dưỡng hoặc tập luyện

   √Trước hoặc sau khi tập luyện

   √Trước khi lái xe hoặc thực hiện các hoạt động khác có cường độ tập trung cao

   √Khi mang thai hoặc đang mắc bệnh

   √Thử đường huyết vào thời điểm nào và tần suất bao nhiêu theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.

2. Các bước kiểm tra đường huyết tại nhà

Để kiểm tra đường huyết tại nhà, bạn sẽ được tư vấn sử dụng máy đo đường huyết cá nhân.

Máy đo đường huyết cá nhân

Các bước sử dụng máy đo đường huyết cá nhân để thử đường huyết tại nhà:

• Rửa tay bằng nước ấm, sau đó lau khô tay trước khi đo
• Lắp kim lấy máu vào ống bút
• Điều chỉnh độ sâu của kim phù hợp với loại da của bạn
• Lắp que thử vào máy đo đường huyết. Code của que thử phải trùng khớp với mã code hiện trên máy. Sau khi lấy que thử nhanh chóng đóng lọ que thử để tránh độ ẩm xung quanh tác động lên các que khác.
• Xoa nhẹ đầu ngón tay để máu lưu thông về
• Đặt kim chích ở mép ngoài cạnh đầu ngón tay và bấm chích máu. Ấn nhẹ ống bút vào đầu ngón tay, kim lấy máu sẽ đâm nhẹ vào ngón tay của bạn.
• Nhỏ giọt máu vừa xuất hiện lên phần que thử trên máy đo.
• Dùng khăn sạch ấn nhẹ vào ngón tay để cầm máu.
• Đợi máy hiện thử kết quả và vệ sinh dụng cụ theo đúng hướng dẫn.

3. Chỉ số đường huyết của bạn cho biết điều gì?

3.1. Chỉ số đường huyết của người bình thường

Theo khuyến cáo từ Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ [ADA]: mức đường huyết của người bình thường và phụ nữ đang mang thai như sau:

3.2. Chỉ số đường huyết của người mắc bệnh tiểu đường

• Chỉ số đường huyết lúc đói [ trong khoảng 8h chưa ăn]: >7 mmol/l [ tức là trên 126 mg/dL] thì có thể bạn đã mắc bệnh tiểu đường. Bạn cần đo liên tiếp 2 lần để có kết quả chính xác nhất. Trong trường hợp bạn đo lại mà chỉ số đường huyết dưới 6,1 mmol/l [ tức là dưới 110mg/dL] thì nên đem kết quả qua bác sỹ để được nghe tư vấn.
• Chỉ số đường huyết lúc đói từ 6,1-7 mmol/L[110-126 mg/dL] thì bạn nằm trong giai đoạn rối loạn đường huyết lúc đói. Nếu đang nằm trong khoảng chỉ số này, bạn cần có chế độ dinh dưỡng và tập luyện phù hợp để tránh bệnh tiến triển nặng thêm.

3.3. Chỉ số đường huyết ở người bệnh tiểu đường đang dùng thuốc

Khi sử dụng thuốc, lý tưởng nhất là chỉ số đường huyết của người bị mắc bệnh tiểu đường sẽ trở về mức như người bình thường.

Nếu mức đường huyết vẫn cao hơn hoặc thấp hơn bình thường, bạn cần tham khảo ý kiến lại bác sĩ để điều chỉnh thuốc hoặc chế độ ăn uống, sinh hoạt để đạt được mục tiêu điều trị. Mức đường huyết xuống mức quá thấp, người bệnh có thể gặp tình trạng hạ đường huyết, rất nguy hiểm.

4. Những lưu ý quan trọng khi thử đường huyết tại nhà

Để đạt được hiệu quả tốt nhất, bạn nên lưu ý những điểm dưới đây:

• Nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi quyết định tự kiểm tra đường huyết tại nhà
• Ghi chép cẩn thận kết quả, thời gian đo đường huyết và những thông tin liên quan để có cơ sở theo dõi, so sánh, đánh giá tiến trình điều trị bệnh của bản thân.
• Giữ thói quen đo đường huyết theo định kỳ, không cần thiết phải đo liên tục trong ngày.
• Máy đo và que thử phải khớp mã vạch. Liên hệ điểm bán để được tư vấn nếu không khớp.
• Không đo liên tục trên cùng một ngón, đo luân phiên ở các đầu ngón tay khác nhau
• Không tiến hành lấy máu nếu cảm thấy đau nhức ở đầu ngón tay.
• Không tái sử dụng các loại que thử, kim lấy máu vì việc này tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng hoặc làm sai lệch kết quả đo.
• Trong một số trường hợp kết quả đo đường huyết không đúng do ảnh hưởng của một số yếu tố như tay không sạch, que thử hết hạn sử dụng, cho không đủ máu vào que thử, máy không được định chuẩn…Vì vậy nên hết sức lưu ý.

Ổn định đường huyết là mục tiêu chính trong điều trị bệnh tiểu đường, giúp ngăn cản sự tiến triển của bệnh cũng như phòng tránh các biến chứng nguy hiểm trên thận, mắt, thần kinh và làm giảm tuổi thọ của bệnh nhân. Thử tiểu đường tại nhà giúp bệnh nhân có thể chủ động trong việc kiểm soát đường huyết từ đó dễ dàng hơn trong việc điều chỉnh để đường huyết luôn trong mức cho phép. Hi vọng với những chia sẻ trên đây sẽ góp phần hỗ trợ người bệnh trong việc điều trị căn bệnh này.

TS.BS Bùi Nguyên Kiểm

Nguyên trưởng khoa Nội bệnh viện Xanh Pôn

Nguồn: chương trình Vì sức khỏe người Việt – Hội Nội khoa Việt Nam

[Visited 39.730 times, 18 visits today]

• Tags:
• thử tiểu đường tại nhà