XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG TĂNG CƯỜNG TIẾNG VIỆT CHO TRẺ MẦM NON
Thực hiện Kế hoạch số 377/PGD&ĐT-CMMN ngày 20/7/2017 về việc tăng cường tiếng việt cho trẻ em dân tộc thiểu số trong các cơ sở giáo dục mầm non; Kế hoạch số 570/KH-PGD&ĐT ngày 19/9/2018;Kế hoạch thực hiện đề án tăng cường tiếng việt cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025 trên địa bàn thành phố Bắc Kạn. Để nâng cao chất lượng giáo dục tăng cường tiếng Việt cho trẻ em, nhất là trẻ 5 tuổi chuẩn bị lên lớp 1, việc xây dựng môi trường tăng cường tiếng Việt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Trường mầm non Phùng Chí Kiên đã triển khai và tổ chức thực hiện như sau:
- Xây dựng môi trường vật chất:
* Môi trường trong lớp học :
Môi trường lớp học đóng một vai trò quan trọng trong việc dạy và học, quyết định phần lớn tới chất lượng dạy học của nhóm, lớp.Môi trường giáo dục được xây dựng phù hợp với nội dung giáo dục của từng độ tuổi, từng chủ đề phục vụ cho việc thực hiện các mục tiêu, nội dung giáo dục nói chung và nội dung dạy tăng cường tiếng Việt nói riêng của các lớp, tạo cho trẻ có nhiều cơ hội học tập và được hoạt động với tiếng Việt. Ví dụ: Các đồ dùng cá nhân của trẻ, các thiết bị, đồ dùng, đồ chơi trong lớp được dán ký hiệu bằng các chữ cái; các mảng tường có sử dụng đa dạng các kiểu chữ cái; các chữ cái và chữ số treo/dán trong lớp…Việc sắp xếp các góc hoạt động trong lớp phải được bố trí khoa học phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương đảm bảo các điều kiện về ánh sáng, an toàn và thân thiện, và có đủ không gian cho trẻ hoạt động. Có hệ thống sách tranh, truyện tranh, thẻ chữ cái, các học liệu phù hợp để hỗ trợ trẻ phát triển ngôn ngữ, giáo viên bố trí sắp xếp hợp lý giúp trẻ dễ sử dụng, tạo điều kiện cho trẻ được giao tiếp với nhau nhiều để vốn từ của trẻ được phát triển.Bên cạnh đó tạo ra môi trường giao tiếp bằng tiếng Việt tích cực thông qua nhiều hình thức như: tổ chức các hoạt động tăng cường tiếng Việt cho trẻ mẫu giáo vào các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ trong ngày, tổ chức các trò chơi ngôn ngữ, kể chuyện sáng tạo, đóng kịch… các hoạt động giáo dục khác có tăng cường sự giao lưu, giao tiếp bằng tiếng Việt giữa trẻ - trẻ, giữa trẻ - cô và những người xung quanh.
* Môi trường cho trẻ hoạt động ngoài trời:
Nhà trường đã xây dựng các góc hoạt động cho trẻ ngoài lớp học như góc thiên nhiên, góc vận động, góc sáng tạo, trải nghiệm cho trẻ, khu vườn cổ tích…Có hệ thống chữ viết, ký hiệu phù hợp ở mọi nơi như tường bao, vườn trường, các góc chơi ngoài trời, có góc thư viện thân thiện, được bố trí phù hợp để trẻ và cha mẹ hoạt động trong khoảng thời gian đón trẻ...tận dụng các điều kiện cơ sở vật chất sẵn có của trường, tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương để giao nhiệm vụ cho trẻ, khuyến khích trẻ giao tiếp, tương tác với nhau bằng tiếng Việt.
Tổ chức các trò chơi dân gian, hát đồng dao, ca dao trong giờ hoạt động ngoài trời, dạo chơi ngoài trời giúp trẻ được tham gia tập thể để tăng cường sự giao lưu, giao tiếp tiếng việt với nhau từ đó tăng khả năng nói tiếng việt cho trẻ.Đẩy mạnh việc phối hợp tạo môi trường giao tiếp bằng tiếng Việt từ ngay trong nhà trường và trong gia đình trẻ, phối hợp chặt chẽ với cha mẹ trẻ, thường xuyên giao tiếp với trẻ bằng tiếng Việt ngay tại gia đình. Đồng thời, có các biện pháp tuyêntruyền để khuyến khích cộng đồng nơi trẻ đang sinh sống tăng cường giao tiếp với trẻ bằng tiếng Việt.
2. Xây dựng môi trường xã hội:
* Đối với trẻ:Giáo viên luôn tôn trọng, coi trọng những điều trẻ thích, tìm hiểu những điều trẻ đang quan tâm, tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng, sở thích và khả năng của trẻ. Sự quan tâm đến trẻ được thể hiện qua hành vi của giáo viên như: lắng nghe trẻ nói, trả lời trẻ khi trẻ có nhu cầu hay những câu hỏi, chơi cùng trẻ. Tạo bầu không khí trong lớp thân thiện, quan tâm đến nhau, tôn trọng trẻ bằng cách đối xử công bằng, không phân biệt đối xử hay kì thị trẻ, không thiên vị trẻ. Đặc biệt hằng ngày giáo viên tổ chức hoạt động để lồng ghép tăng cường tiếng Việt cho trẻ vào buổi chiều bằng các hoạt động khác nhau như trò chuyện, nghe kể chuyện, đọc thơ, dạy hát, trò chơi cung cấp vốn từ…nhằm mục đích làm quen với một vài từ mới chuẩn bị cho ngày hôm sau; ôn luyện củng cố các từ, các câu đã được học.Khuyến khích trẻ tích cực nói chuyện và giao lưu với nhau trong các hoạt động hằng ngày để rèn cho trẻ tính mạnh dạn, tự tin và giao tiếp 1 cách lưu loát.
* Đối với giáo viên:Giáo viên luôn chăm chú lắng nghe trẻ nói, không hối thúc hay nói thay trẻ. Trò chuyện với trẻ bằng thái độ vui vẻ, nét mặt tươi cười, thái độ thân thiện, nhẹ nhàng, trò chuyện với trẻ ở mọi lúc, mọi nơi như: trong giờ chơi, giờ ăn, đón trẻ, giờ học…chú ý đến khả năng sử dụng tiếng Việt của trẻ trong các hoạt động.Giáo viên luôn yêu cầu trẻ trả lời câu hỏi khi được hỏi, nếu trẻ gặp khó khăn, giáo viên nhắc khéo một vài từ gợi mở, tránh nói hết cả câu để trẻ tự trình bày tiếng Việt bằng lời nói của mình, sửa sai khi trẻ phát âm chưa đúng.
Đồng thời trao đổi với cha mẹ cần thường xuyên nói chuyện với trẻ bằng tiếng Việt ở gia đình, sưu tầm những quyển chuyện, sách của học sinh lớp một để trẻ “đọc” hoặc xem tranh, làm quen với chữ viết trong những sách đó.
Hình ảnh về môi trường, hoạt động của trường Mầm non Phùng Chí Kiên.
Hoạt động học của lớp mẫu giáo, Trường mầm non Phùng Chí Kiên
Hoạt động học của lớp mẫu giáo lớn, Trường Mầm non Phùng Chí Kiên
Hoạt động kể chuyện “Thỏ nâu làm vườn”của lớp MG
Hình ảnh lồng ghép chữ cái vào góc
Hình ảnh góc học tập
Hình ảnh góc phân vai
Lồng ghép chữ cái vào việc trang trí lớp
Tủ để đồ cá nhân trẻ dán tên, lồng ghép chữ cái
Hình ảnh góc địa phương
Hình ảnh góc sáng tạo
Hình ảnh sân trường có ký hiệu chữ cái cho trẻ chơi vận động
Hoạt động trải nghiệm: Cô và trẻ cuốn nem
Hoạt động trải nghiệm: Trẻ viết thư pháp
Hình ảnh: Trẻ chơi trò chơi dân gian
KINH NGHIỆM “MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG, TĂNG CƯỜNG TIẾNG VIỆT CHO TRẺ DÂN TỘC THIỂU SỐ VÙNG CAO TRONG TRƯỜNG MẦM NON”. I . ĐẶT VẤN ĐỀ: Tiếng Việt là ngôn ngữ sử dụng chính thức dùng trong nhà trường và các cơ sở Giáo dục khác [quy định tại Luật giáo dục Việt Nam]. Như vậy học sinh dân tộc thiểu số [DTTS] được giáo dục thông qua ngôn ngữ tiếng Việt trong hệ thống nhà trường. Bởi vì Tiếng Việt không phải là tiếng mẹ đẻ của các em DTTS mà ngôn ngữ sử dụng trong gia đình và cộng đồng của trẻ DTTS chủ yếu bằng tiếng mẹ đẻ [tiếng dân tộc].Vì vậy, trẻ em các DTTS trước khi đi học chưa biết hoặc biết rất ít Tiếng Việt. Đây là một cản trở lớn đến khả năng tiếp thu kiến thức khi trẻ đến trường. Nếu trẻ em DTTS đi học ở các cơ sở Giáo dục mầm non thì khả năng tiếp cận với tiếng Việt so với trẻ em người dân tộc Kinh vẫn muộn hơn ít nhất là 3 năm và có thể muộn hơn nữa nếu trẻ không có cơ hội học ở các cơ sở giáo dục mầm non. Để trẻ em dân tộc thiểu số có thể chủ động trong lĩnh hội kiến thức ở Tiểu học, cần thiết phải chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ ngay ở lứa tuổi mầm non. [Theo tạp chí giáo dục mầm non số 4 -2008] Vì sao phải tăng cường tiếng Việt cho trẻ vùng DTTS ? Tất cả các trường Mầm non của Việt nam đều dạy học trực tiếp bằng tiếng Việt trong khi không phải tất cả học sinh đều biết tiếng Việt trước tuổi đến trường. Tiếng Việt là ngôn ngữ thứ nhất đối với học sinh người Kinh, nhưng là ngôn ngữ thứ hai đối với học sinh DTTS. Giữa việc học bằng ngôn ngữ thứ nhất và ngôn ngữ thứ hai có những khác biệt. Cụ thể là: * Ngôn ngữ học tập của học sinh người Kinh là ngôn ngữ 1 [TV] 1 Học sinh đến trường và sử dụng TV là ngôn ngữ giao tiếp và học tập. Đối với học sinh người Kinh, học tập bằng Tiếng Việt là một lợi thế, vì: Trước khi đến trường trẻ đã biết nghe và nói bằng Tiếng Việt, đã có vốn về Tiếng Việt khá phong phú, trẻ 5 tuổi có khả năng học được từ 300 đến 500 từ Tiếng Việt trong một năm học. * Ngôn ngữ học tập của học sinh người DTTS là ngôn ngữ 2 [TV]. Học sinh người DTTS đến trường học tập bằng Tiếng Việt với tư cách ngôn ngữ 2. Trẻ học Tiếng Việt – một ngôn ngữ mới và học bằng tiếng Việt. So với học sinh Kinh, học sinh DTTS sử dụng tiếng Việt ngôn ngữ học tập một cách khó khăn, vì: - Học sinh chưa biết hoặc biết rất ít tiếng Việt qua nghe nói. - Học sinh học ngôn ngữ 2 nói chung bằng tư duy gián tiếp, thông qua sự tiếp cận áp đặt- từ việc ngôn ngữ có chủ định [qua bài học] đến việc vận dụng nó trong sinh hoạt hàng ngày, do đó học sinh không thật tự tin. Điều này có thể được khắc phục tốt nếu như học sinh DTTS được học nghe- nói nhiều hơn trước khi vào lớp 1. - Học sinh ít nhận được tác động từ môi trường gia đình, cộng đồng; hơn nữa tiếng mẹ đẻ có thể còn cản trở việc học ngôn ngữ 2 . [Theo cuốn hướng dẫn giáo viên tăng cường tiếng việt sách của Dự án Giáo dục tiểu học cho trẻ có hoàn cảnh khó khăn] Như vậy có thể khẳng định rằng việc tăng cường tiếng Việt cho trẻ DTTS ngay từ lứa tuổi Mầm non sẽ là cơ hội để thực hiện quyền bình đẳng trong học tập và phát triển của trẻ. Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc tăng cường tiếng Việt cho trẻ DTTS trong trường Mầm non. Năm học 2006-2007 Sở GD&ĐT Nghệ An đã triển khai chuyên đề “ Tăng cường tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số”. Thực hiện triển khai chuyên đề trường Mầm non Lưu Kiền đã khảo sát thực trạng như sau: 2 II. THỰC TRẠNG VỀ MÔI TRƯỜNG TIẾNG VIỆT VÀ VỐN TỪ TIẾNG VIỆT CỦA TRẺ DTTS TRƯỜNG MN LƯU KIỀN. 1.Thực trạng về vốn từ tiếng Việt của trẻ DTTS: Lưu Kiền là xã miền núi thuộc vùng đặc biệt khó khăn đang thụ hưởng chế độ theo QĐ 112/QĐ-TTGCP, với tổng dân số là 3.822 người, thuộc hai dân tộc Thái và H Mông: Trong đó: Dân tộc Thái là 3.529 người Tỷ lệ 92% Dân tộc H Mông là 293 người 8% Trẻ em từ 0- 5 tuổi toàn xã: 446 cháu, trong đó số trẻ được huy động đến học tại trường mầm non là 204 cháu, tỷ lệ 46 %. Trường mầm non Lưu Kiền đã tổ chức huy động trẻ từ 12-72 tháng tuổi đến trường gồm có: Nhóm trẻ 14 cháu Mẫu giáo 189 /237 cháu tỷ lệ 79% Trẻ 5 tuổi 78 cháu tỷ lệ 100 % a. Chất lượng khảo sát vốn từ tiếng Việt của trẻ mẫu giáo tại trường cho thấy: Néi dung TrÎ 3 tuæi TS SL % TrÎ 4 tuæi TS SL % 101 35 69 TrÎ 5 tuæi TS SL % TrÎ høng thó víi c¸c ho¹t 18 5 ®éng vui ch¬i, häc tËp do c« tæ chøc. 25 32 46 TrÎ m¹nh d¹n tù nhiªn 18 5 trong c¸c ho¹t ®éng. 25 101 32 31 69 33 47 TrÎ chñ ®éng tÝch cùc 18 4 trong giao tiÕp TiÕng ViÖt 23 101 30 30 69 28 40 36 3 víi c« gi¸o vµ b¹n bÌ. TrÎ hiÓu c©u hái yªu cÇu 18 2 cña c« gi¸o vµ biÕt c¸ch ph¸t ©m chuÈn, diÔn ®¹t c©u ®óng ng÷ ph¸p. 11 101 10 10 69 12 16 TrÎ hiÓu néi dung bµi häc, 18 3 thùc hiÖn ®îc c¸c kü n¨ng thùc hµnh díi sù híng dÉn cña c« gi¸o. 15 101 28 27 69 21 30 TrÎ thÝch ®i häc vµ häc tËp 18 10 56 cã nÒn nÕp. 101 71 70 69 50 72 b. M«i trêng häc tËp tiÕng ViÖt t¹i c¸c líp mÉu gi¸o . Néi dung Tæng sè líp KÕt qu¶ Tèt Kh¸ TB YÕu Líp häc ®îc trang trÝ vµ xÕp ®Æt an 9 toµn ph¶n ¸nh néi dung chñ ®Ò, phong phó ng«n ng÷ ch÷ viÕt 0 2 5 2 Cã c¸c ®å dïng, ®å ch¬i häc liÖu 9 cho trÎ thùc hiÖn tr¶i nghiÖm vµ thuËn tiÖn khi sö dông. 0 3 4 2 C¸c s¶n phÈm cña trÎ cã tªn gäi, ®- 9 îc trng bµy vµ sö dông ë c¸c gãc kh¸c nhau. 0 3 4 2 M«i trêng ngoµi líp an toµn, cã vên 9 hoa c©y c¶nh, vên rau, vên thuèc nam, vên c©y ¨n qu¶ vµ ®å ch¬i trªn s©n [cã biÓn tªn gäi] ®Ó trÎ t×m hiÓu, kh¸m ph¸. 0 2 4 2 Cã n¬i cung cÊp th«ng tin trao ®æi 9 víi phô huynh 0 3 5 1 4 Trêng líp vÖ sinh s¹ch sÏ 9 1 5 2 1 c. Kh¶o s¸t chÊt lîng gi¸o viªn. Néi dung Tæng sè GV KÕt qu¶ Tèt Kh¸ TB YÕu Sö dông hîp lý vµ linh ho¹t c¸c h×nh 14 thøc tæ chøc ho¹t ®éng GD. 1 4 7 2 C¸c ho¹t ®éng GD tæ chøc ®¹t môc 14 ®Ých yªu cÇu bµi häc. 1 4 7 2 Ho¹t ®éng GD tæ chøc s¸ng t¹o, hÊp 14 dÉn, tù nhiªn l«i cuèn trÎ tÝch cùc tham gia. 1 4 7 2 C¸c ho¹t ®éng GD dùa trªn kinh 14 nghiÖm tËn dông s¶n phÈm cña trÎ. 0 4 8 2 C¸c ho¹t ®éng GD cã sö dông 14 nguyªn vËt liÖu dÔ kiÕm , rÎ tiÒn vµ s½n cã cña ®¹i ph¬ng cho trÎ tr¶i nghiÖm. 1 3 8 2 Lu«n quan t©m vµ t¹o c¬ héi cho 14 mäi trÎ ®Òu tham gia c¸c ho¹t ®éng GD. §Æc biÖt lµ trÎ cã cã héi nãi TiÕng viÖt [tr¶ lêi, nãi, kÓ chuyÖn...] 1 3 8 2 Cã ph¬ng ph¸p khuyªn kÝch trÎ suy 14 nghÜ, t duy, t×m tßi, kh¸m ph¸, s¸ng t¹o. quyÕt ®Þnh lùa chän vµ chia sÎ ý kiÕn c¸ nh©n cho c« vµ b¹n. 0 4 8 2 14 4 8 2 0 X ö lý t×n 5 h hu èn g hî p lý vµ kÞ p th êi kh i trÎ gÆ p kh ã kh ¨n ho Æc trë ng ¹i Qua khảo sát thực trạng cho thấy kết quả chất lượng về: Môi trường tiếng Việt, vốn từ tiếng Việt của trẻ và chất lượng giờ dạy của GV còn thấp tôi tìm hiểu và rút ra mấy nguyên nhân cơ bản sau: 2. Nguyên nhân cơ bản: a.Về gia đình. - Phụ huynh chưa thực sự quan tâm việc học tiếng Việt của trẻ mẫu giáo. 6 - Phần lớn ngôn ngữ giao tiếp hàng ngày của phụ huynh với trẻ là tiếng mẹ đẻ - Ít dành thời gian đưa con đến trường học [chủ yếu trẻ tự đi và về] b. Về trẻ. - Ngôn ngữ đầu tiên của trẻ DTTS là tiếng mẹ đẻ [tiếng dân tộc NN1] - Trẻ DTTS tiếp thu ngôn ngữ thứ 2 [tiếng Việt] bằng cách gián tiếp, thông qua bài học của cô giáo. - Trẻ ít được tiếp xúc rộng rãi nên thường nhút nhát, thiếu tự tin khi đứng trước người lạ và chỗ đông người. c. Về môi trường học tập. - Đồ dùng trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học chưa đảm bảo, chưa phong phú cho việc dạy tiếng Việt cho trẻ DTTS. - Giáo viên chưa biết cách xây dựng môi trường học tập tiếng Việt cho trẻ DTTS trong lớp học. - Khả năng đóng góp, phối kết hợp của phụ huynh trong xây dựng môi trường học tập cho trẻ gặp khó khăn và hạn chế. d. Về cô giáo. - Lúng túng trong lựa chọn các biện pháp tổ chức các hoạt động GD tăng cường Tiếng Việt cho trẻ. - Chưa sáng tạo trong sự dụng các nguyên liệu, phế liệu thiên nhiên để giúp trẻ thực hành trải nghiệm. - Cung cấp cho trẻ DTTS nhiều khái niệm, kỹ năng khó, đặt các câu hỏi / yêu cầu chưa phù hợp với nhận thức, khả năng của trẻ DTTS. - Chưa quan tâm đến giáo dục cá nhân, cá biệt từng trẻ. - Công tác tuyên truyền cho các bậc phụ huynh hiệu quả chưa cao. 7 Sau tiếp thu nội dung chuyên đề do Phòng GD&ĐT triển khai, tôi đã tiến hành lập kế hoạch chỉ đạo thực hiện chuyên đề tại trường. Qua 4 năm thực hiện chuyên đề, chất lượng CSGD trẻ tại trường được nâng lên rõ rệt. Sau đây là một số biện pháp hữu hiệu đem lại hiệu quả GD cao, tôi xin trao đổi cùng các bạn đồng nghiệp để cùng nghiên cứu, ứng dụng thử nghiệm và cho ý kiến góp ý. III. BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO THỰC HIỆN. 1. Xây dựng kế hoạch hoạt động của chuyên đề: Xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên đề cho 4 năm theo các tiêu chí: Về trẻ, về cô giáo, về môi trường học tập cụ thể nội dung: - Chọn điểm lớp chỉ đạo điểm [ 1 lớp lớn bản Khe Kiền] - Tổ chức tập huấn, tham khảo tài liệu có liên quan tới chuyên đề. dạy mẫu tiết học chuyên đề, rút kinh nghiệm. - Giáo viên đăng ký cam kết thực hiện kế hoạch chuyên đề và chỉ tiêu phấn đấu theo từng năm học. - Xác định nội dung và chủ đề cho việc dạy tiếng Việt cho trẻ DTTS cho 9 tháng học/ năm. - Tổ chức xây dựng điểm môi trường học tập tiếng Việt cho trẻ DTTS và cho giáo viên tham quan lớp học xây dựng điểm. - Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về nội dung chuyên đề cho các bậc phụ huynh và cộng đồng. Phối hợp tốt với phụ huynh trong công tác tăng cường Tiếng Việt cho trẻ ở nhà và đóng góp xây dựng CSVC lớp học. - Tăng cường kiểm tra, đánh giá chất lượng chuyên đề tại các lớp. 2. Biện pháp phối kết hợp với phụ huynh: 8 - Tạo mỗi quan hệ thân mật và tin tưởng giữa giáo viên và gia đình, phối hợp với phụ huynh trong việc dạy tiếng Việt cho trẻ DTTS. Yêu cầu giáo viên làm tốt các nội dung sau: - Tổ chức các buổi tuyên truyền giúp phụ huynh hiểu được về lợi ích của tăng cường tiếng Việt cho trẻ DTTS [qua họp phụ huynh, họp phụ nữ, họp xã viên, loa phát thanh bản, hội thi, góc tuyên truyền nhóm lớp, buổi tuyên truyền điểm...] Cô Mai HT trường MN Lưu Kiền Lạnh đạo và phụ huynh xem tuyên tuyên bố lý do buổi tuyên truyền truyền - Vận động phụ huynh đóng góp, mua sắm đồ dùng, tư trang phục vụ học tập, ăn ngủ.. tại trường cho trẻ [ có thêu, viết tên, ký hiệu riêng cá nhân trẻ] - Phụ huynh đóng góp nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu gia đình cho lớp học để cô giáo làm đồ dùng đồ chơi và tổ chức cho trẻ thực hành trải nghiệm tự tạo sản phẩm. - Tăng cường giao tiếp tiếng Việt với con cái tại gia đình như: Trò chuyện, kể chuyện, hát dân ca địa phương và dịch lời bài hát ra tiếng Việt; đặt các câu hỏi và yêu cầu câu trả lời về đồ vật, con vật, sự vật; tổ chức một số trò chơi với con cái bằng tiếng Việt v..v 9 - Quan tâm và thường xuyên theo dõi góc tuyên truyền của lớp. Giáo viên đang tuyên truyền cho phụ huynh 3. X©y dùng m«i trêng häc tËp tiÕng ViÖt. a. Sè lîng: Sè líp Sè ch¸u 01 ChØ ®¹o ®iÓm §Þa ®iÓm Sè líp 28 Lín K.KiÒn Sè ch¸u 08 ChØ ®¹o ®¹i trµ §Þa ®iÓm 161 Cßn l¹i b. Nội dung * Tạo môi trường chữ viết trong lớp học. - Xây dựng góc: Tuỳ theo diện tích, số lượng trẻ và điều kiện thực tế từng nhóm lớp để xây dựng các góc học tập trong lớp phù hợp [có thể từ 4-5 góc]. Các góc bố trí phải đảm bảo các nguyên tắc như: góc động, tiếng ồn nhiều phải xa các góc tĩnh, góc đi lại nhiều sẽ gần các cửa chính để thuận tiện đi lại, góc cần nước sử dụng [ nghệ thuật tạo hình] gần vòi nước. Tất cả các góc phải có giá đựng đồ dùng đồ chơi, chiều cao giá đúng kích cỡ vừa tầm trẻ và có tên góc, hình ảnh minh hoạ hoạt động trong góc rõ ràng, đẹp. 10 Góc học tập lớp 5 tuổi Khe Kiền Góc nghệ thuật - Đồ chơi bố trí trên góc phải có tên [ viết theo chữ in thường hoặc viết thường], sắp xếp theo chủng loại gọn gàng, thuận tiện trong sử dụng và ở dạng mở. - Chỉ đạo làm các bài tập góc ngôn ngữ [LQCC và LQVH] dán tường. Bài tập góc LQVH: Chủ điểm Thế giới thực vật VÝ dô: Hoa kÕt tr¸i [ ST Thu Hµ] G¾n h/¶ hoa cµ G¾n h/¶ hoa míp G¾n h/¶ hoa lùu §á nh tim tÝm vµng vµng chãi chang G¾n h/¶ ®èm löa G¾n h/¶ hoa võng nho nhá G¾n h/¶ hoa ®ç xinh xinh G¾n h/¶ hoa mËn tr¾ng tinh 11 Rung rinh tríc giã Nµy §õng h¸i G¾n h/¶ hoa Nªn hoa G¾n h/¶ c¸c b¹n nhá G¾n h/¶ hoa yªu mäi ngêi G¾n h/¶ mét sè qña Bài tập góc làm quenvăn học Bài tập góc : LQCC Ví dụ: Chủ điểm thế giới thực vật LQCC: l,m,n G¾n h/¶ qu¶ M¬ G¾n h/¶ qu¶ G¾nh/¶ qu¶ Lùu Na 12 quả ...ơ quả....a quả....ựu Trẻ đang thực hiện bài tập góc làm quen chữ cái - Dòng 1, gắn đúng hình ảnh [quả m¬, quả na, quả lùu] - Dòng 2, tìm chữ in rỗng tô màu và gắn đúng vị trí tương ứng với hình ảnh. - Dòng 3, tìm và gắn chữ còn thiếu để từ có ý nghĩa, phát âm chữ cái, đọc từ [Quả mơ, quả na, quả lựu] Từ bài tập góc trẻ được hoạt động tích cực và phát triển ngôn ngữ thứ 2 tiếng Việt nhiều hơn. Các bài tập sẽ thay đổi sau mỗi chủ điểm để tránh sự nhàm chán cho trẻ. Khi hướng dẫn trẻ chơi cô giáo luôn chú ý yêu cầu trẻ phát âm tên gọi các hình ảnh, phát âm chữ cái, đọc và điền các chữ cái có trong từ [đối với trẻ 5 tuổi]. -Sáng tạo bài tập góc về môn LQVT cho trẻ 5 tuổi về nhận biết số lượng. 13 Trẻ 5 tuổi đang thưc hiện bài tập góc môn Làm quen với toán - Xây dựng góc thư viện của bé: Bố trí giá kệ để sắp xếp sách truyện tranh, bộ sưu tập tranh do cô và trẻ cùng làm theo chủ đề; chuyện kể sáng tạo theo tranh dán tường; sắp xếp một số đồ vật, con rối để đóng kịch các tác phẩm văn học, viết rõ ràng tên sách, tên nhân vật đồ dùng của nó vào bên dưới. Trang trí 1 số tranh ảnh theo chủ đề trên tường [các khoảng trống hợp lý] . Trẻ 5 tuổi đang thưc hiện bài tập góc môn làm quen văn học dán trên tường Trẻ 5 tuổi đang chơi ở góc sách *. Tạo môi trường học tập tiếng Việt ngoài lớp học: 14 - Tên trường, tên lớp: có biển ghi tên trường, lớp học gắn ở cổng, cửa chính. Thường xuyên hỏi trẻ tên trường mình, lớp học mình là gì? Trường Mn Lưu Kiền Vườn rau sạch trường MN Lưu Kiên Xây dựng vườn hoa, cây cảnh, vườn rau, vườn thuốc nam, vườn cây ăn quả ở các ví trí hợp lý. Viết tên và cắm biển cho chúng. Thường xuyên tổ chức cho trẻ chăm sóc, khám phá MTXQ để mở rộng vốn tiếng Việt cho trẻ. Vườn hoa trường MN Lưu Kiền Vườn thuốc nam trường MN Lưu Kiền 15 Nhà vệ sinh có ghi biển hướng dẫn khu vệ sinh nam, nữ, biển cấm đi chân đất, biển hướng dẫn đi xong dội nước, rửa tay bằng xà phòng..gắn ở các vị trí hợp lý, dễ quan sát. - Toàn bộ khu vực trong và ngoài lớp phải sạch sẽ, an toàn. 4. Bồi dưỡng nâng cao kiến thức về phương pháp “ Tăng cường tiếng Việt cho trẻ DTTS” cho giáo viên. Đầu năm học tổ chức tập huấn nội dung chuyên đề cho GV toàn trường với các nội dung chính sau: - In ấn cung cấp tài liệu cho GV [chuyên đề tăng cường TV, 150 buổi học cho trẻ 5tuổi DTTS, hướng dẫn GV về tăng cường TV....] - Tổ chức các tiết dạy mẫu chuyên đề [3 tiết/năm], rút kinh nghiệm. Tài liệu tham khảo Dự giờ dạy mẫu - Hướng dẫn ứng dụng một số trò chơi giúp tăng cường tiếng Việt cho trẻ. - Hướng dẫn xây dựng môi trường điểm về tăng cường TV cho trẻ DTTS. - Tổ chức buổi tuyên truyền điểm về huy động phụ huynh tham gia đóng góp, xây dựng môi trường học tập TV cho trẻ DTTS 16 - Phương pháp khai thác sử dụng đồ dùng trực quan vào dạy trẻ nói TV. - Đăng ký chỉ tiêu thi đua của chuyên đề. - Tham gia hội thảo tăng cường tiếng Việt do sở Giáo dự và Đào tạo tổ chức cho 7 huyện miều núi tham quan học tập. - Tổ chức hội thảo tại trường cho toàn giáo viên tham gia trao đổi học tập. - Thực hiện dạy trẻ bằng tiếng Việt, hạn chế sử dụng tiếng DTTS khi dạy trẻ [ đối với GV người địa phương], chỉ sử dụng để giải thích khi trẻ khó hiểu một nội dung nào đó. Sau tập huấn nhà trường sắp xếp lịch kiểm tra, dự giờ góp ý cho giáo viên. đồng thời bổ cứu những thiếu sót mà giáo viên thực hiện chưa hiệu quả. 5. Lồng ghép tăng cường tiếng Việt hợp lý vào chương trình chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ hàng ngày. Chuyên đề tăng cường TV cho trẻ DTTS không có thời lượng cụ thể trong chương trình GDMN. Vì vậy muốn thực hiện chuyên đề có chất lượng chúng ta chỉ có thể lồng ghép nội dung của chuyên đề vào chương trình CSGD trẻ một cách linh hoạt, hợp lý. Tránh làm nặng nề, áp lực đối với trẻ. Chúng tôi quán triệt quan điểm trên và chỉ đạo GV lồng ghép vào hoạt động trong ngày theo chủ đề năm học như sau: a. Xây dựng kế hoạch hoạt động theo chủ đề TT C¸c chñ ®Ò xËy dùng trong n¨m cña ch¬ng tr×nh CSGD trÎ Chñ ®Ò lång ghÐp t¨ng cêng TV cho trÎ DTTS. 1 Trêng MÇm non Lêi chµo vµ lµm quen 2 Gia ®×nh Nh÷ng ngêi bÐ yªu quý. 3 §éng vËt Nh÷ng con vËt sèng chung quanh bÐ 4 Thùc vËt Hoa qu¶ ë ®Þa ph¬ng 17 5 TÕt vµ mïa xu©n LÔ héi quª em 6 HiÖn tîng thiªn nhiªn Nói rõng vµ thêi gian 7 Ph¬ng tiÖn giao th«ng §êng bÐ ®Õn trêng 8 Mét sè ngµnh nghÒ phæ biÕn NghÒ ®an l¸t vµ dÖt thæ cÈm. 9 Trêng TiÓu häc Lµm quen trêng TH ë ®Þa ph¬ng. b. Lồng ghép tăng cường TV cho trẻ DTTS vào các hoạt động trong ngày. Yêu cầu GV lựa chọn nội dung trong tâm theo các chủ đề đã xây dựng trong kế hoạch để tổ chức lồng ghép vào các hoạt động GD trong ngày cho trẻ. Ví dụ: chủ điểm Trường mầm non [tháng 9], lồng ghép tăng cường TV: Lời chào và làm quen. TT Ho¹t ®éng trong ngµy Néi dung lång ghÐp t¨ng cêng TV 1 §ãn trÎ BÐ chµo c«, chµo mÑ 2 §iÓm danh H·y nªu tªn b¹n nµo v¾ng häc 3 ThÓ dôc s¸ng TËp ®Õm theo nhÞp h« 4 Giê häc chung MTXQ:Lµm quen tªn gäi mét sè ®å dïng ®å ch¬i trong líp MG Häc h¸t: Trêng chóng ch¸u lµ trêng MN 5 Ho¹t ®éng ngoµi trêi Lµm quen tªn c«, tªn b¹n; trß ch¬i: kÕt b¹n th©n 6 Ho¹t ®éng gãc Ch¬i tù chän víi ®å ch¬i yªu thÝch ë c¸c gãc.[ khuyÕn khÝch trÎ cïng b¹n ch¬i chung] 7 ¡n tra Gäi tªn mãn ¨n 8 Ngñ tra Nghe h¸t d©n ca Inh l¶ ¬i b»ng 2 tiÕng ViÖt vµ Th¸i 9 Ho¹t ®éng chiÒu D¹y trÎ chµo c«, chµo b¹n. 10 VÖ sinh tr¶ trÎ xÕp hµng vÖ sinh c¸ nh©n ®óng thao t¸ckÕt hîp ®äc th¬ “ 18 tay s¹ch” Chµo c«, chµo b¹n. c. Tăng cường dạy trẻ nghe – nói thông qua vật thật và đồ dùng trực quan. Đặc điểm tư duy của trẻ mẫu giáo là trực quan hành động, trẻ ghi nhớ và nhớ lại những sự kiện, những ấn tượng mà trẻ đã được trải nghiệm, vì vậy lựa chọn vật thật và đồ dùng trực quan dạy trẻ phải là những đồ vật gần gũi, có ở địa phương. Việc dạy trẻ thông qua vật thật, vừa giúp trẻ khám phá thế giới xung quanh, vừa cung cấp vốn từ cho trẻ. Đối với trẻ em DTTS giáo viên không nên tham vọng quá nhiều khi cung cấp kiến thức cho trẻ. Cần biết lựa chọn đối tượng cung cấp gần gũi với cuộc sống trẻ, kết hợp chuẩn bị vật thật hoặc đồ dùng trực quan để trẻ quan sát, lựa chọn câu hỏi ngắn gọn, từ dễ đến khó. Khuyến khích trẻ trả lời đủ câu. Ví dụ: Đề tài lớp lớn: làm quen một số loại hoa[ chủ điểm: thế giới thực vật] - Chọn đối tượng làm quen: Các loại hoa có ở địa phương như: Hoa Ban, hoa Mào gà, hoa Cúc vàng, Hoa Gạo - Sử dụng đồ dùng truyền thống gần gũi của địa phương bằng vật thật giúp trẻ tăng cường tiếng Việt có hiệu quả hơn như cái bế, cái niếng [ hông xôi], váy thổ cẩm, khung cửu, vạch [cuốc nhỏ làm cỏ lúa rãy], chum rượu cần, ghế mây.... 19 Niếng[ hông xôi] Chum rượu cần Khung cửu dệt thổ cẩm Váy thổ cẩm Ghế mây Cái quay sợi - Số lượng làm quen : vừa phải [3- 4 loại] phụ thuộc vào độ tuổi - Phương pháp hướng dẫn: Giáo viên chỉ vào từng bông hoa và nói tên ví dụ cô chỉ vào “Bông hoa Ban” cho trẻ nhắc lại “Bông hoa Ban” mỗi từ như vậy nhắc lại 3- 4 lần. Sau khi trẻ nắm vững từ mới thì dạy trẻ nói cả câu “Đây là Bông hoa Ban”. sau đó đưa ra từ mệnh lệnh “Cắm bông hoa Ban vào lọ”. Khi trẻ thực hiện đúng yêu cầu của cô giáo có nghĩa là trẻ đã hiểu được nghĩa của từ. Tích cực thu thập các nguyên liệu thiên nhiên và phế liệu gia đình để dạy trẻ tạo sản phẩm theo chủ để. Đưa sản phẩm của trẻ tạo ra vào các hoạt động vui chơi, học tập. 20