Việt Nam đã có những sáng kiến đóng góp gì để phát triển ASEAN
|
Ngày 28/7 đánh dấu 25 năm ngày Việt Nam gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Trong hành trình này, Việt Nam đã đảm bảo ổn định chính trị và tăng trưởng kinh tế cao, tạo nền tảng vững chắc cho những đóng góp ý nghĩa vào sự phát triển của ASEAN, cũng như góp phần quan trọng đảm bảo hòa bình và an ninh cho khu vực.
Theo Tiến sỹ Hoe Ee Khor, nhà kinh tế trưởng Văn phòng nghiên cứu kinh tế vĩ mô ASEAN+3, kể từ khi gia nhập ASEAN, Việt Nam đã bắt đầu tiến hành một số cải cách kinh tế và làm sâu sắc các mối quan hệ kinh tế của mình với phần còn lại của thế giới. Một trong những sự kiện có ý nghĩa then chốt là Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) vào năm 2007. Sự kiện này đem lại kết quả là làn sóng đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng từ khoảng 3 tỷ USD năm 1995 lên 20 tỷ USD vào năm 2019. Việt Nam đã sử dụng thành công lực đòn bẩy của dòng đầu tư này vào các động cơ xuất khẩu, đặc biệt là ngành công nghiệp điện tử, giúp Việt Nam trở thành một trong những nước có tỷ lệ tăng trưởng kinh tế cao nhất trong khu vực, trung bình khoảng 6,3% trong 10 năm qua. Kết quả là thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam đã tăng gấp gần 10 lần, từ khoảng 277 USD năm 1995 lên 2.715 USD vào năm 2019, và giờ đây là một trong những nền kinh tế lớn nhất của ASEAN. Những thành tựu kinh tế ấn tượng của Việt Nam có được từ những nỗ lực của các nhà chức trách nhằm bãi bỏ các quy định và giảm bớt phí kinh doanh trong vài thập kỷ qua. Đồng thời, sự tái bố trí tài sản các doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước đã đem lại hiệu quả lớn hơn và tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân trong nước vào nền kinh tế, điển hình là các công ty lớn của Việt Nam như Vingroup và Vietjet Air.
Tiến sỹ Hoe Ee Khor chỉ ra rằng, ngoài phát triển kinh tế, Việt Nam đã tăng cường mạng lưới an sinh xã hội thông qua những sự cải thiện về hệ thống lương hưu và y tế. Việt Nam cũng đã ngày càng hội nhập vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu. Lĩnh vực chế tạo sản xuất của Việt Nam đã trở thành một phần then chốt trong chuỗi giá trị khu vực, đặc biệt là lĩnh vực điện tử. Sự tham gia của Việt Nam trong chuỗi giá trị khu vực đã tăng từ 26,4% năm 2005 lên 33,9% năm 2015. Hơn nữa, đối với các công ty từ các nền kinh tế khác trong khu vực, tầng lớp trung lưu đang phát triển mạnh và mức thu nhập tăng đã làm cho Việt Nam trở thành điểm đến có ý nghĩa cho nhu cầu cuối cùng đối với hàng hóa và dịch vụ. Cuối cùng, tư cách thành viên của Việt Nam trong Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) và Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) được đề xuất làm nổi bật vai trò của Việt Nam trong cộng đồng khu vực trong việc hỗ trợ sự thịnh vượng chung thông qua dòng hàng hóa và dịch vụ. Nền kinh tế Việt Nam bổ sung cho các nền kinh tế khác. Việt Nam có thể thu hút các ngành cần nhiều lao động từ Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN 5 (Malaysia, Indonesia, Philippines, Singapore và Thái Lan) và sử dụng lực đòn bẩy đó để tham gia mạng lưới sản xuất khu vực. Từ đó, Việt Nam đã và đang tiến lên chuỗi giá trị và gia tăng sức mạnh công nghiệp với xuất khẩu tương đương khoảng 100% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Việt Nam cũng rất thành công trong phát triển lĩnh vực nông nghiệp và du lịch. Trong khi đó, Giáo sư Carl Thayer thuộc Đại học New South Wales (Australia) đánh giá, Việt Nam đã có những đóng góp có ý nghĩa cho sự phát triển của ASEAN. Trong 25 năm qua, Việt Nam đã đảm bảo nền chính trị ổn định và một nền kinh tế đạt tốc độ tăng trưởng cao, từ đó có nền tảng vững chắc để tạo ra những đóng góp ý nghĩa cho ASEAN và sự phát triển của Hiệp hội. Theo Giáo sư Carl Thayer, Việt Nam đã có ít nhất bốn đóng góp lớn cho ASEAN. Thứ nhất, vào năm 1998, khi làm Chủ tịch ASEAN, Việt Nam đã soạn thảo Kế hoạch hành động Hà Nội để thúc đẩy sự phục hồi sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á. Cùng với những nỗ lực khác, kế hoạch này nhằm khắc phục khoảng cách phát triển giữa các quốc gia thành viên ASEAN. Thứ hai, vào năm 2010, khi Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN, Việt Nam đã thúc đẩy những gì các nhà quan sát ngoại giao gọi là “văn hóa thực hiện”. Nói cách khác, Việt Nam đã thúc đẩy việc hoàn thành các hoạt động thiết thực sau khi ASEAN thông qua các tuyên bố và kế hoạch hành động. Thứ ba, Việt Nam đã sử dụng kinh nghiệm ngoại giao của mình để thúc đẩy quan hệ ASEAN với các cường quốc. Việt Nam đã tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng đầu tiên. Việt Nam cũng thúc đẩy thành công việc mở rộng thành viên Hội nghị thượng đỉnh Đông Á, bao gồm thêm cả Liên bang Nga và Mỹ. Và cuối cùng, Việt Nam đã thể hiện trò quan trong việc ASEAN xử lý các tranh chấp ở Biển Đông giữa các thành viên và Trung Quốc. Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông năm 2002. Mới đây nhất, trong năm 2020, với tư cách là Chủ tịch ASEAN lần thứ ba, sự lãnh đạo của Việt Nam đã mang lại sự thừa nhận mạnh mẽ đối với Công ước Liên hợp quốc (LHQ) về Luật Biển (UNCLOS 1982) tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36. Theo Tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36, UNCLOS 1982 đặt ra khuôn khổ pháp lý cho tất cả các hoạt động trên biển và đại dương. Đánh giá các hoạt động của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2020, Giáo sư Carl Thayer cho rằng, Việt Nam bắt đầu nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN bằng cách công bố chủ đề “Gắn kết và chủ động thích ứng” và đề ra năm mục tiêu cơ bản. Tuy nhiên, sự bùng nổ của đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đã buộc Việt Nam phải dừng các nội dung thường lệ và tập trung vào quản lý khủng hoảng thông qua hội nghị trực tuyến. Việt Nam đã nhanh chóng tổ chức cuộc họp của các quan chức y tế ASEAN để tái kích hoạt các biện pháp hợp tác được xây dựng để đối phó với các đại dịch trước đó và khởi xướng việc hợp tác trên cơ sở khu vực. Việt Nam đã hoãn Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 và thay vào đó tập trung vào việc tổ chức Hội nghị cấp cao ASEAN đặc biệt về bệnh COVID-19, sau đó là một Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến ASEAN+ 3 (Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc). Việt Nam cũng đã tổ chức được Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 theo hình thức trực tuyến, tập trung vào việc quản lý COVID-19 và các kế hoạch chuẩn bị cho việc phục hồi hậu COVID-19. Một trong 5 mục tiêu quan trọng của Việt Nam trong cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2020 là “tăng cường hợp tác toàn cầu của ASEAN vì hòa bình, ổn định và phát triển bền vững”. Với mục tiêu này, Việt Nam đã tranh thủ được các đối tác đối thoại để hợp tác và hỗ trợ ASEAN trong việc phòng chống đại dịch. Ngoài ra, Việt Nam đã triển khai 2 sáng kiến quan trọng thông qua vai trò kép là Chủ tịch ASEAN và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ. Việt Nam đã đề xuất một cuộc thảo luận tại LHQ về việc tuân thủ Hiến chương LHQ. Việt Nam cũng đã đề xuất các cuộc thảo luận đầu tiên giữa LHQ và ASEAN. Về phần mình, Giáo sư Malaysia Yeah Kim Leng, chuyên gia kinh tế tại Đại học Sunway kiêm Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Kinh tế Jeffrey Cheah (Malaysia) đánh giá rằng, trong 25 năm qua, kinh tế Việt Nam phát triển nhanh và đóng góp to lớn vào sự năng động và hấp dẫn của nền kinh tế ASEAN đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Ông khẳng định, Việt Nam đã trở thành một trong những quốc gia ASEAN đi đầu trong thu hút đầu tư nước ngoài tại khu vực. Theo ông, Việt Nam sở hữu tiềm năng tăng trưởng lớn trong những năm tới, vì được coi là quốc gia hấp dẫn nhất trong Cộng đồng kinh tế ASEAN khi quá trình tái định vị chuỗi cung ứng toàn cầu đang trở nên đa dạng hóa. Giáo sư Yeah Kim Leng cũng nhấn mạnh vai trò của Việt Nam trong thu hút đầu tư nước ngoài tại khu vực; đồng thời cho rằng, Việt Nam cũng đã thể hiện được khả năng điều hành giúp khu vực gắn kết và duy trì tốc độ tăng trưởng, phát triển kinh tế nhanh hơn sau khi 10 nước thành viên thành lập Cộng đồng kinh tế ASEAN vào năm 2015. Ông cũng lưu ý, Việt Nam đã đóng vai trò rất quan trọng, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi khu vực đang phải đối mặt với nhiều thử thách, trong đó đã đảm bảo tất cả các quốc gia thành viên ASEAN có thể phối hợp các nỗ lực, nguồn lực, cùng thúc đẩy toàn diện kế hoạch phục hồi kinh tế hậu dịch COVID-19. Giáo sư Yeah Kim Leng đánh giá, Việt Nam đóng vai trò kết nối ASEAN để có thể tổ chức hội nghị thượng đỉnh thành công. Về Năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam, Giáo sư Yeah Kim Leng nêu rõ, các bên đã đạt được một thành tựu rất quan trọng đó là tại hội nghị lần này, các nước ASEAN đã cùng nhau hành động nhằm thúc đẩy kế hoạch hợp tác phục hồi kinh tế. Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh đóng góp của Việt Nam trong giải quyết các thách thức khu vực. Theo ông, Việt Nam có những đóng góp quan trọng, cả về thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và trong duy trì hòa bình khu vực. Vai trò của Việt Nam ngày càng quan trọng trong việc thúc đẩy chương trình nghị sự của ASEAN, vốn được công nhận là một trong những khu vực tăng trưởng kinh tế năng động nhất và cũng là khu vực hòa bình, thịnh vượng để đầu tư và nguồn lực để phát triển.
Kể từ khi gia nhập ASEAN năm 1995, Việt Nam luôn là một thành viên tích cực và có trách nhiệm với khu vực. Việc Việt Nam phát huy tốt vai trò dẫn dắt của Chủ tịch ASEAN 2020 trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đã một lần nữa ghi thêm vào danh mục những đóng góp của Việt Nam cho ASEAN trong suốt 25 năm qua cũng như khẳng định vị thế và vai trò lãnh đạo của quốc gia hình chữ S trong khu vực.
ngày thành lập ASEAN Những đóng góp của Việt Nam cho sự lớn mạnh của ASEAN Năm 2020 là năm có ý nghĩa với Việt Nam khi vừa là Chủ tịch luân phiên lần thứ ba vừa kỉ niệm 25 năm gia nhập ASEAN. Trong suốt 25 năm qua, Việt Nam đã đưa ra nhiều sáng kiến và đã được hiện thực hóa, trong đó phải kể đến Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng mở rộng (ADMM+) hay thành lập Uỷ ban thúc đẩy và bảo vệ quyền phụ nữ và trẻ em ASEAN. Năm 2010, nước Chủ tịch Việt Nam tạo được đồng thuận về quyết định mở rộng Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) cho Nga và Mỹ tham gia. Trong vai trò điều phối, Việt Nam đã làm tốt việc kết nối, mở rộng và làm sâu sắc quan hệ giữa ASEAN với các đối tác chiến lược như Trung Quốc, Mỹ, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Liên minh Châu Âu (EU), Australia và Ấn Độ. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tích cực triển khai lộ trình tổng thể xây dựng cộng đồng ASEAN, tham gia soạn thảo sáng kiến liên kết ASEAN, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển và hỗ trợ các thành viên mới hội nhập khu vực.
nhận bàn giao dự án hỗ trợ ứng phó Covid-19 từ Hàn Quốc Đánh giá về vai trò và những đóng góp của Việt Nam trong suốt 25 năm qua, Đại sứ Trần Đức Bình, trưởng phái đoàn Việt Nam bên cạnh ASEAN cho biết: “Trong 25 năm qua và trong thời gian gần đây, Việt Nam là một quốc gia thành viên có trách nhiệm, chủ động, tích cực trong tất cả các hoạt động của ASEAN. Chúng ta có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển và lớn mạnh của cộng đồng ASEAN. Chúng ta luôn nằm trong nhóm nước có tỷ lệ cao nhất trong việc thực hiện kế hoạch tổng thể về xây dựng cộng đồng ASEAN. Việt Nam ngày càng tham gia tích cực trong các hoạt động hợp tác của ASEAN, tăng cường củng cố đoàn kết, thống nhất trong ASEAN và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong duy trì hợp tác, hoà bình và ổn định trong khu vực.” Một trong kết quả quan trọng năm 2019 là Việt nam cùng các nước thành viên đã xây dựng và thông qua quan điểm về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, giúp hình thành lập trường chung của ASEAN về vấn đề này. Bên cạnh đó, Việt Nam đã và đang cùng các nước ASEAN nỗ lực để sớm đạt được “Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông” (COC) với Trung Quốc vốn đang bị trì hoãn do đại dịch toàn cầu. Cũng trong năm 2019, Việt Nam tham thúc đẩy thông qua, hoàn tất đàm phán Hiệp định Thương mại Dịch vụ, xây dựng lộ trình cắt giảm hàng rào phi thuế quan và kết thúc đàm phám Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), dự kiến sẽ được kí năm 2020 tại Việt Nam. Ngoài ra, Việt Nam còn tham gia tích cực và hỗ trợ triển khai sáng kiến các Chủ tịch trước. Việt Nam thể hiện vai trò lãnh đạo mạnh mẽ trong năm 2020 Năm 2020, Cộng đồng ASEAN đã kịp thời hành động, chủ động thích ứng, gắn kết các quốc gia đối phó với đại dịch Covid-19 đang hoành hành trên toàn cầu. Sau sự thành thành công của Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN và ASEAN +3 về ứng phó với Covid-19, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 cũng được tổ chức trực tuyến lần đầu tiên. Lãnh đạo các nước ASEAN đánh giá cao vai trò dẫn dắt và sự năng động của Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam.
của Ban Thư ký ASEAN bức tranh sơn mài “Tre vàng Việt Nam”. Tổng thư ký ASEAN, ông Dato Lim Jock Hoi đánh giá: “Việt Nam đã thể hiện “tầm lãnh đạo mạnh mẽ” trong việc dẫn dắt một phản ứng tập thể của khu vực trước đại dịch Covid-19. ASEAN đã đoàn kết và nhanh chóng ứng phó với đại dịch kể từ tháng 2.Những phản ứng mạnh mẽ của ASEAN phần lớn là do sự lãnh đạo của Việt Nam, đặc biệt trong việc thúc đẩy các quốc gia thành viên đối thoại và hợp tác thông qua một loạt các hội nghị trực tuyến. Chúng ta hoàn toàn có thể vượt qua thử thách của dịch Covid-19 với sự đồng thuận, kiên cường và nỗ lực." Tại Hội nghị Cấp cao trực tuyến ASEAN, các quốc gia thành viên đã đưa ra Tuyên bố Tầm nhìn của các nhà lãnh đạo ASEAN về gắn kết và chủ động thích ứng: Vượt lên thách thức và hướng tới phát triển bền vững, trở thành kim chỉ nam cho ASEAN trên con đường phát triển và hội nhập. Dưới sự dẫn dắt của Việt Nam, các quốc gia trong khu vực đã cùng chia sẻ những kết quả ban đầu đáng khích lệ trong cuộc chiến chống Covid-19 và các sáng kiến như lập Quỹ ứng phó dịch Covid-19 của ASEAN, Kho dự trữ vật tư y tế của khu vực, Bộ quy trình vận hành tiêu chuẩn của ASEAN cho các tình huống y tế công cộng khẩn cấp, xây dựng Kế hoạch phục hồi toàn diện sau dịch bệnh. Năm 2020 đem lại cho Việt Nam nhiều thách thức khi đồng thời đảm nhiệm vai trò kép vừa là Chủ tịch ASEAN, vừa là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Với tinh thần “Gắn kết và chủ động thích ứng” như chính chủ đề mà Việt Nam đưa ra cho Năm Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam đã hoàn thành tốt các nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm và sáng tạo, Việt Nam đã đóng góp cho sự phát triển lớn mạnh và bền vững của ASEAN, đồng thời cho thế giới thấy một ASEAN có nội lực, bản lĩnh, cùng vượt qua khó khăn dưới sự lãnh đạo của quốc gia Chủ tịch Việt Nam./. Theo VOV.VN |
