Trong chiến dịch Hồ Chí Minh Quân đoàn 4 được giao nhiệm vụ chiến đấu trên hướng nào

Cập nhật: 23-04-2015 | 08:36:43

Lịch sử nhân loại và lịch sử dân tộc được hình thành một phần từ các cuộc chiến tranh. Lịch sử mỗi cuộc chiến tranh được hình thành một phần từ các đội quân và các trận đánh. Nhân dịp kỷ niệm 40 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước [30.4.1975 - 30.4.2015] xin được giới thiệu những chiến công của một đơn vị đã góp phần quan trọng trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đó chính là Quân đoàn 4 - Binh đoàn Cửu Long anh hùng.

Phân đội 7, Trung đoàn 141, Sư đoàn 7 làm nhiệm vụ quân quản bảo vệ Dinh Độc Lập chiều 30-4-1975. Ảnh: Bảo tàng Quân đoàn 4

Từ bản hùng ca Phước Long

Sau khi thành lập, căn cứ vào kế hoạch chiến lược 2 năm 1975-1976 và nhiệm vụ chiến đấu trước mắt trong mùa khô 1974-1975, Quân ủy, Bộ Tư lệnh Miền giao nhiệm vụ cho Quân đoàn 4 mở chiến dịch ở đường số 14 - Phước Long, nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, giải phóng một đoạn đường số 14; tiếp đó đánh bại quân địch nếu chúng phản kích, giữ vững vùng giải phóng. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Phước Long là địa bàn hết sức quan trọng của vùng Đông Nam bộ, là địa bàn đặc biệt nhạy cảm trong hệ thống phòng thủ phía bắc Sài Gòn.

Sau 25 ngày đêm chiến đấu liên tục, Quân đoàn 4 cùng với nhân dân và các lực lượng vũ trang địa phương đã giành được thắng lợi hoàn toàn trong chiến dịch này. Đây là một thắng lợi to lớn, toàn diện của quân và dân Phước Long... Chiến dịch đường 14 - Phước Long được coi là một “đòn trinh sát chiến lược”. Thắng lợi của chiến dịch này có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng, bởi cùng một lúc đạt được cả hai mục tiêu: Tiêu diệt sinh lực lớn của địch, giải phóng hoàn toàn tỉnh Phước Long, đồng thời thăm dò sự phản kích của quân ngụy để đánh giá khả năng can thiệp trở lại của Mỹ khi ta đánh lớn. Thắng lợi này là cơ sở thực tiễn, góp phần để Bộ Chính trị, Trung ương Đảng hạ quyết tâm chiến lược giải phóng hoàn toàn miền Nam kịp thời và chính xác.

Mở toang “cánh cửa thép” Xuân Lộc

Xuân Lộc là vị trí có tầm quan trọng chiến lược, được mệnh danh là “cánh cửa thép” bảo vệ “thủ phủ” của chính quyền Sài Gòn, do đó bằng mọi giá chúng phải “giữ cho được Xuân Lộc”. Đối với địch, “mất Xuân Lộc là mất Sài Gòn”. Với vị trí chiến lược đó, địch đã tập trung một lực lượng lớn phòng thủ ở Xuân Lộc mà nòng cốt là Sư đoàn bộ binh 18 [thuộc Quân đoàn 3 quân đội Sài Gòn] để bảo vệ cho được “cánh cửa thép” rất quan trọng này ở phía đông Sài Gòn. Với thắng lợi to lớn ở Phước Long, Dầu Tiếng - Chơn Thành, Định Quán - Lâm Đồng, Bộ Tư lệnh Miền tiếp tục giao nhiệm vụ cho Quân đoàn 4 đánh chiếm Xuân Lộc. Sau 12 ngày đêm chiến đấu gay go, quyết liệt với tinh thần dũng cảm, ngoan cường, Quân đoàn 4 đã mở toang “cánh cửa thép” ở cửa ngõ phía đông Sài Gòn, làm suy sụp tinh thần kháng cự của binh lính nguỵ; tạo ra thế và lực mới để quân và dân ta bước vào trận quyết chiến trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975. Thắng lợi của chiến dịch Xuân Lộc là đòn quyết định, đánh sập toàn bộ ý chí kháng cự của địch và làm rung chuyển toàn bộ hệ thống phòng thủ xung quanh Sài Gòn.

Vào thành vững như thành

Cách đây 40 năm, cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã kết thúc thắng lợi hoàn toàn. Cách mạng Việt Nam bước sang một thời kỳ lịch sử mới, thời kỳ đất nước độc lập, thống nhất tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Quân đoàn 4 được giao nhiệm vụ quân quản thành phố Sài Gòn - Gia Định. Trong quá trình làm nhiệm vụ quân quản, cán bộ, chiến sĩ quân đoàn luôn đoàn kết một lòng, cùng bắt tay nhau thực hiện nhiệm vụ với quyết tâm cao “Vào thành, vững như thành”. Sau 2 năm kiên trì thực hiện nhiệm vụ, cán bộ chiến sĩ đã nêu cao hình ảnh, phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quân quản, để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng nhân dân Sài Gòn - Gia Định.

40 năm đã trôi qua, chiến tranh đã lùi vào quá khứ, đất nước ta đã và đang từng ngày thay da đổi thịt nhưng những chiến công và bài học kinh nghiệm trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vẫn còn nguyên giá trị, đòi hỏi thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 4 hôm nay tiếp tục phát huy truyền thống, cống hiến tài năng xây dựng quân đoàn cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao xứng đáng là “quả đấm thép chiến lược” của Bộ ở miền Nam thành đồng Tổ quốc.

BÙI ĐÌNH LẠI

[Bqp.vn] - Chiến dịch Hồ Chí Minh, chiến dịch cuối cùng của Quân đội nhân dân Việt Nam trong Cuộc tổng tấn công và nổi dậy Mùa Xuân 1975, là chiến dịch quân sự có thời gian ngắn nhất trong chiến tranh Việt Nam. Chỉ diễn ra trong 6 ngày [từ 26/4 đến 30/4/1975] song chiến dịch đã đánh dấu mốc son chói lọi trong lịch sử Việt Nam.

Những ngày cuối tháng 3 năm 1975, chiến dịch giải phóng Sài Gòn đã bắt đầu được chuẩn bị theo tư tưởng chỉ đạo “Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng” với tốc độ “Một ngày bằng 20 năm”. Bộ chính trị xác định : “Từ giờ phút này, trận quyết chiến chiến lược cuối cùng của quân dân ta đã bắt đầu”.

Ngày 14/4/1975, Bộ chính trị phê chuẩn đề nghị của Bộ chỉ huy chiến dịch, đặt tên chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định là “Chiến dịch Hồ Chí Minh”, phương án chiến dịch được thông qua lần cuối.

Sáng 30/4/1975, Sư đoàn 10, Quân đoàn 3 đánh chiếm Sân bay Tân Sơn Nhất. [ảnh tư liệu]

Để chắc thắng trong trận quyết chiến chiến lược lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam. Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương đã quyết định tập trung lực lượng lớn chủ lực và binh khí kỹ thuật cho chiến dịch, gồm: Quân đoàn 1 [thiếu Sư đoàn 308 ở lại bảo vệ miền Bắc], Quân đoàn 2, Quân đoàn 3, Quân đoàn 4 và Đoàn 232. Tổng số lực lượng là 15 sư đoàn, một lữ đoàn và 4 trung đoàn bộ binh; 20 lữ đoàn, trung đoàn và 8 tiểu đoàn pháo binh; 3 lữ đoàn, trung đoàn và 6 tiểu đoàn tăng thiết giáp; 8 lữ đoàn, trung đoàn và 2 tiểu đoàn đặc công; 4 trung đoàn và 10 tiểu đoàn thông tin; một trung đoàn tên lửa, hai sư đoàn ô tô vận tải, một bộ phận hải quân và không quân, cùng lực lượng địa phương trong địa bàn chiến dịch.

Mít tinh mừng ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng. [ảnh tư liệu]

Bộ Tư lệnh chiến dịch gồm các đồng chí Văn Tiến Dũng làm Tư lệnh, đồng chí Phạm Hùng làm Chính ủy; các đồng chí Lê Trọng Tấn, Trần Văn Trà, Lê Đức Anh làm Phó Tư lệnh, Lê Quang Hòa làm Phó Chính ủy, Lê Ngọc Hiền - quyền Tham mưu trưởng.

Chấp hành chủ trương chiến lược của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, Bộ Tư lệnh chiến dịch đã xác định: “Đánh đòn quyết chiến chiến lược cuối cùng, kết thúc cuộc chiến tranh, giành thắng lợi triệt để”.

Bộ Tư lệnh xác định hướng tiến công chủ yếu của chiến dịch là hướng bắc và tây bắc, trong đó hướng tây bắc là chủ yếu nhất. Hướng đông và tây nam là những hướng hiểm yếu và quan trọng. 5 mục tiêu chủ yếu trong nội thành phải nhanh chóng đánh chiếm là: Bộ Tổng tham mưu ngụy, sân bay Tân Sơn Nhất, Bộ Tư lệnh biệt khu thủ đô, Tổng nha cảnh sát, Dinh Độc Lập.

Ngày 25/4, mọi công tác chuẩn bị của ta cơ bản đã hoàn thành, các lực lượng chiến dịch đã vào đến vị trí triển khai và sẵn sàng chờ lệnh nổ súng.

Trước đó, ngày 21/4, theo chủ trương của Mỹ, Tổng thống ngụy quyền Sài Gòn Nguyễn Văn Thiệu từ chức, Trần Văn Hương lên thay và kêu gọi “ngừng bắn để thương lượng”.

Ngày 26/4, Trần Văn Hương từ chức để nhường chỗ cho con bài chót của Mỹ là Dương Văn Minh. Song âm mưu của Mỹ chỉ là ảo tưởng. Giờ chết của chủ nghĩa thực dân mới ở miền Nam đã điểm.

17 giờ ngày 26/4/1975, cuộc tổng công kích đánh chiếm Sài Gòn bắt đầu, mở màn cho Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Chiến dịch Hồ Chí Minh đã sử dụng đòn tấn công quân sự rất mạnh, áp đảo quân địch, đi trước một bước thúc đẩy, hỗ trợ, tạo đà cho đòn nổi dậy của quần chúng; tạo uy lực lớn lao và thanh thế vang dội của đòn tiến công quân sự của các cánh quân chủ lực; phá vỡ hệ thống ngụy quyền cơ sở, cùng với đòn quân sự đập tan ý chí đề kháng của địch.

Từ ngày 26 đến 28/4, ta tiến công vào tuyến phòng thủ vòng ngoài của địch, thực hiện bao vây cô lập triệt để Sài Gòn, tạo thêm thế có lợi để thực hành tiến công trên toàn mặt trận.

Ngày 29/4, đòn quân sự của ta đã chặn đánh và tiêu diệt các sư đoàn 22, 25, 5, 18, thủy quân lục chiến, các lữ 1 dù, lữ 3 kỵ binh ở tuyến ngoài của địch Trong khi đó, các lực lượng đặc công, biệt động, bộ đội địa phương đã phá hủy các trận địa pháo, đánh chiếm các đồn bốt, chiếm giữ các cầu vùng ven.

Ngày 30/4/1975, các binh đoàn của ta đã thọc sâu hùng mạnh, tiến chiếm ngay các mục tiêu chiến lược của địch, bắt toàn bộ nội các bù nhìn của địch, buộc Dương Văn Minh phải lên đài phát thanh tuyên bố đầu hàng.

Trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, ta đã tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ lực lượng chủ lực, địa phương, cảnh sát thuộc quân khu 3 địch, lực lượng tổng trù bị còn lại và tàn quân của quân đoàn 1, quân đoàn 2. Đập tan hệ thống ngụy quyền từ trung ương đến cơ sở, giải phóng hoàn toàn thành phố Sài Gòn/Gia Định và các tỉnh Tân An, Gò Công, Hậu Nghĩa, Tây Ninh, Bình Dương, Biên Hòa, Long Khánh, Bà Rịa, Vũng Tàu… Tạo điều kiện cho Quân khu 8 và 9 cùng với nhân dân địa phương tiến công nổi dậy tiêu diệt và làm tan rã hoàn toàn quân khu 4 địch và giải phóng đồng bằng sông Cửu Long trong hai ngày 30/4 và 1/5/1975.

Chiến dịch Hồ Chí Minh tuy chỉ diễn ra trong thời gian rất ngắn nhưng là chiến dịch có ý nghĩa chiến lược. Những kinh nghiệm đã phát triển đến đỉnh cao của chiến dịch Hồ Chí Minh đã làm phong phú thêm nền khoa học nghệ thuật quân sự Việt Nam, nhất là nghệ thuật chiến dịch của chiến tranh nhân dân Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh.

Lịch sử cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc kéo dài gần một phần ba thế kỷ đang lùi vào quá khứ. Những những giá trị truyền thống và bài học lịch sử của nó thì còn lại mãi mãi với các thế hệ người Việt Nam.