Quá trình thụ tinh trong ống nghiệm bao gồm việc kết hợp trứng và tinh trùng trong phòng thí nghiệm, sau đó cấy phôi vào tử cung của người phụ nữ. Tỷ lệ thành công của phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm IVF chỉ khoảng 35%, còn lại thất bại do nhiều lý do. Chẳng hạn chất lượng phôi kém, buồng trứng không phản ứng, các vấn đề về cấy ghép… Đặc biệt, việc chăm sóc cơ thể sau khi chuyển phôi cũng rất quan trọng. Vậy, sau khi chuyển phôi nên làm gì để tăng tỷ lệ thụ thai thành công?
Phôi sau khi được đặt vào lòng tử cung 3-4 ngày sẽ bám dính vào nội mạc tử cung bắt đầu quá trình làm tổ. Quá trình này thành công hay không còn phụ thuộc vào chất lượng phôi và niêm mạc tử cung tại điểm tiếp xúc. Vì vậy, bạn có thể đi lại vận động nhẹ nhàng bình thường mà không sự ảnh hưởng tới việc làm tổ của phôi. Tuy nhiên, để đảm bảo tỷ lệ thành công, bạn nên tuân thủ một vài lưu ý sau:
1. Có chế độ nghỉ ngơi hợp lý
– Sau khi chuyển phôi, nằm nghỉ khoảng 4 tiếng tại bệnh viện, sau đó về nhà. Bạn có thể đi lại, làm việc nhẹ nhàng. Khác với suy nghĩ của nhiều người, việc nằm yên bất động tại giường chẳng những không cần thiết mà còn làm giảm tỷ lệ thụ thai thành công. Theo nghiên cứu tại Ai Cập cho thấy, những phụ nữ đã nghỉ trên giường trong 24 giờ sau khi chuyển tỷ lệ thành công thấp hơn so với những người trở lại thói quen thông thường.
Tốt nhất, bạn nên tham khảo thêm ý kiến bác sĩ về việc có nên nằm nghỉ hay không. Tùy tình trạng sức khỏe của bạn, bác sĩ sẽ đưa lời khuyên hợp lý. Trong một số trường hợp sức khỏe kém, bạn có thể được đề nghị nằm bất động trên giường để giữ phôi thai.
2. Ngủ đủ giấc
Nghiên cứu của các chuyên gia Hàn Quốc cho thấy, những phụ nữ có giấc ngủ sâu, ngủ đủ từ 7 đến 8 giờ mỗi đêm có nhiều khả năng có một chu kỳ IVF thành công hơn phụ nữ ngủ nhiều hơn 9 hoặc ít hơn 6 tiếng mỗi đêm.
Sau chuyển phôi là chặng cuối quan trọng trong hành trình thụ tinh ống nghiệm [IVF]. Giai đoạn này người phụ nữ cần đảm bảo sức khỏe thể chất cũng như tinh thần tạo điều kiện thuận lợi cho phôi làm tổ. Vì thế, những câu hỏi như “Sau chuyển phôi nên ăn gì để dễ đậu thai?”, “Sau chuyển phôi kiêng ăn gì”, “Chuyển phôi xong có ăn đồ chua, sầu riêng, khổ qua… được không?”… được nhiều người quan tâm.
Chế độ ăn sau chuyển phôi là một trong những yếu tố góp phần tăng tỷ lệ đậu thai trong thụ tinh ống nghiệm
Khi tiến hành thụ tinh trong ống nghiệm [IVF], từ 3-5 ngày sau khi nuôi phôi, bác sĩ sẽ tiến hành chuyển phôi. Ăn gì, kiêng gì trong giai đoạn sau chuyển phôi trở thành mối quan tâm hàng đầu của các bà mẹ đang mong con, với hy vọng sớm đón được tin vui khi làm IVF.
Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, ăn nhiều thức ăn chứa chất béo không bão hòa đơn giúp tăng 3 đến 4 lần cơ hội có con đối với những phụ nữ đang chữa trị vô sinh bằng phương pháp IVF. Chất béo không bão hòa có trong bơ lạt, xà lách trộn và dầu ô liu. Nhưng nếu nạp vào cơ thể các loại thực phẩm chứa nhiều calo nhưng thiếu giá trị dinh dưỡng, rất có thể bạn đang tác động tiêu cực đến sức khỏe sinh sản của mình.
Như vậy, dinh dưỡng đóng vai trò khá quan trọng để hỗ trợ quá trình cấy ghép của phôi vào tử cung và tạo nền tảng thật tốt cho những bước phát triển đầu tiên của thai nhi. Đôi khi, việc thay đổi chế độ ăn uống sẽ góp phần làm tăng cơ hội thụ thai. Điều này đúng với cả phương pháp thụ thai tự nhiên cũng như các biện pháp hỗ trợ sinh sản như bơm tinh trùng vào buồng tử cung [IUI] hay thụ tinh trong ống nghiệm [IVF].
Theo Hội nội tiết sinh sản và vô sinh TPHCM [HOSREM], trong suốt quá trình kích thích buồng trứng và sau chuyển phôi, các chuyên gia khuyên chị em phụ nữ không cần kiêng cữ bất cứ thức ăn gì, nên ăn uống bình thường, đủ chất. Riêng với những bệnh nhân có nguy cơ quá kích buồng trứng cao nên ăn tăng chất đạm [thịt, cá] có thể giúp giảm nhẹ tình trạng quá kích buồng trứng.
Nhiều chị em quan niệm ăn uống như thể mình đã mang thai sau khi tiến hành IVF, không chỉ gia tăng cơ hội làm tổ của phôi mà còn đảm bảo có được sức khỏe và thể trạng tối ưu ngay từ giai đoạn đầu của thai kỳ nếu chu kỳ IVF đó thành công. [2]
Các nhóm thực phẩm thường dùng trong thực đơn sau chuyển phôi là:
Nhiều người sẽ ngạc nhiên khi biết protein có vai trò kiểm soát việc sản xuất nội tiết tố [hormone] của cơ thể. Các hormone này quyết định số lượng và chất lượng trứng ở người phụ nữ. Trứng có chất lượng tốt sẽ là nền tảng của ca IVF thành công. Vì thế, hãy đảm bảo rằng khẩu phần ăn của bạn gồm đầy đủ các loại thực phẩm giàu protein như thịt đỏ [heo, bò, dê…], thịt trắng [gà, vịt, ngan…], cá, trứng, sữa, các loại đậu, các loại hạt…
Carbohydrate lành mạnh là nguồn cung cấp năng lượng dồi dào cho phụ nữ trước và sau khi chuyển phôi. Hãy bổ sung vào thực đơn hàng ngày những món giàu carbohydrate tốt như: bánh mì nguyên cám, gạo lứt, ngũ cốc nguyên hạt, rau, trái cây, các loại đậu…
Có nhiều loại chất béo khác nhau: chất béo bão hòa, chất béo không bão hòa, chất béo chuyển hóa. Trong đó, chất béo không bão hòa là chất béo lành mạnh. Nghiên cứu cho thấy ăn nhiều thực phẩm chứa chất béo không bão hòa giúp tăng khả năng mang thai lên 3-4 lần. Cá có dầu [cá hồi, cá thu, cá ngừ…], rau quả lá xanh, cây họ đậu, dầu hạt cải, dầu ô liu… rất giàu loại chất béo này. Trong khi đó, bạn nên tránh chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa [chất béo xấu], có nhiều trong thịt mỡ, khoai tây chiên, gà rán, bánh quy, thức ăn nhanh…
Tình trạng viêm là căn nguyên gây ra một loạt vấn đề trên cơ thể, và đặc biệt có hại cho những phụ nữ đang cố gắng mang thai. Khi cơ thể bị viêm, các tế bào sẽ chống lại và từ chối tiếp nhận tinh trùng, làm trầm trọng tình trạng mất cân bằng nội tiết tố và biến tử cung trở thành một nơi không thích nghi cho phôi thai phát triển.
Không có hợp chất kỳ diệu nào có thể cải thiện tình trạng viêm hoàn toàn. Tuy nhiên, nghiên cứu đã chứng minh các chất chống oxy hóa có tác dụng rất tốt trong việc giảm viêm. Vì thế, bạn nên ăn nhiều loại thực phẩm chống viêm và tránh các thực phẩm gây viêm. Cụ thể, hãy ăn nhiều rau, trái cây, quả hạch và cố gắng ăn tươi, tránh tối thiểu việc chế biến. Thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt là những thực phẩm có chất bảo quản, carbohydrate đơn hoặc dầu tinh luyện là nhóm thực phẩm cần hạn chế tối đa.
Phôi thai đang phát triển cần được cung cấp đủ máu; tử cung và nội mạc tử cung cũng vậy. Vì thế, các thực phẩm bổ máu rất hữu ích để hỗ trợ quá trình tái tạo tự nhiên của các tế bào sau chuyển phôi. Đặc biệt, nếu bạn dễ bị thiếu máu, hoa mắt, kinh nguyệt ra ít hoặc dễ bị bầm tím, cần ưu tiên ăn nhiều thịt bò, thịt gà, rau lá màu xanh đậm như cải xoăn, cải thìa, bông cải xanh, quả mọng như mâm xôi, dâu tằm, nho…
Dù ở giai đoạn nào của chu trình IVF, bạn cũng cần cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể [2-3 lít/ngày] để thanh lọc và giải độc. Lượng nước này đến từ nước lọc, sữa, nước trái cây nguyên chất, sinh tố rau quả… Nếu bạn bị dị ứng với sữa bò, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để tìm giải pháp thay thế.
Sữa là thức uống cung cấp nhiều dưỡng chất thiết yếu cho giai đoạn trước và sau chuyển phôi
Bên cạnh các nhóm thực phẩm cần tăng cường, phụ nữ sau chuyển phôi nên tránh những thức ăn dưới đây để quá trình IVF diễn ra thuận lợi:
- Thực phẩm chế biến sẵn: Cần tránh hầu hết các loại thực phẩm được chế biến sẵn ở dạng đóng gói như: xúc xích, dăm bông, thịt xông khói, lạp xưởng…
- Thực phẩm nhiều đường: Cần theo dõi hàm lượng đường trong khẩu phần ăn hàng ngày của bạn để tránh tiêu thụ quá nhiều đường. Nếu bạn không thể hạn chế đồ ngọt hoàn toàn, hãy chọn thực phẩm chứa đường tự nhiên chứ không phải chất tạo ngọt nhân tạo.
- Thực phẩm cay nóng là một trong những nguyên nhân dẫn tới nguy cơ tuột thai sau khi chuyển phôi.
- Thực phẩm có khả năng gây sảy thai như rau răm, đu đủ sống, nước dừa tươi, măng, khổ qua…
- Hạn chế caffein: Nếu bạn muốn đạt được thành công khi chuyển phôi trong IVF, hãy giảm lượng caffein nạp vào xuống mức tối thiểu. Nguyên nhân là nó gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của bạn. Khi trạng thái sức khỏe không tốt, thất bại sau chuyển phôi là điều khó tránh.
- Thức uống có cồn: Rượu bia không chỉ có hại cho sức khỏe của bạn mà còn không tốt cho phôi được chuyển vào cơ thể. Vì thế, hãy nói “không” với rượu trong giai đoạn bạn mới chuyển phôi IVF.
PGS.TS.BS Lê Hoàng giải đáp thắc mắc “Sau chuyển phôi nên ăn gì, kiêng gì?”
Trong quá trình kích thích buồng trứng và sau chuyển phôi, bạn không làm việc nặng cũng như khuân vác đồ vật nặng hoặc chơi các môn thể thao vận động mạnh như cầu lông, aerobic, chạy bộ, đạp xe… Bạn cũng không nên nằm một chỗ mà hãy vận động nhẹ nhàng như đi bộ, thiền, yoga… Quan hệ vợ chồng nên tránh trong giai đoạn kích thích buồng trứng và sau chuyển phôi.
Để tăng tỷ lệ thành công khi chuyển phôi IVF, bên cạnh chế độ dinh dưỡng hợp lý, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:[3]
Thời gian phôi làm tổ diễn ra từ 1-5 ngày sau khi chuyển phôi. Vậy nên, bạn cần nghỉ ngơi tuyệt đối trong thời gian này. Nếu được, hãy nghỉ làm và ở nhà xem ti vi, đọc sách, thư giãn, vận động nhẹ nhàng hoặc làm bất cứ điều gì khiến bạn thoải mái cả về thể chất lẫn tinh thần. Đừng để bản thân stress nếu bạn không muốn tăng nguy cơ thất bại trong kỳ IVF.
Dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn hoàn toàn để tạo điều kiện tốt nhất cho phôi làm tổ
Việc bổ sung vitamin và khoáng chất rất cần thiết trong giai đoạn trước và trong lúc mang thai, như:
- Axit folic: ngăn ngừa và giảm nguy cơ khuyết tật ống thần kinh ở thai nhi.
- DHA Omega-3: quan trọng cho sự phát triển não bộ của thai nhi.
- Vitamin D3 và canxi: quan trọng cho sự phát triển của xương.
- Sắt: phòng thiếu máu do thiếu sắt.
Nhiệt độ cao là tác nhân cản trở quá trình phôi làm tổ. Do đó sau khi chuyển phôi, bạn nên tránh tắm nước quá nóng, tắm bồn và xông hơi. Điều này đặc biệt quan trọng trong 48 giờ đầu tiên sau khi làm thủ thuật, vì đây là thời điểm phôi làm tổ.
Có những hóa chất độc hại tiềm ẩn ở khắp nơi. Trong đó, một số hóa chất được mệnh danh là “chất gây rối loạn nội tiết”, có khả năng làm thay đổi nội tiết tố của cơ thể bạn. Phổ biến nhất là Bisphenol A [BPA], được tìm thấy trong chai nhựa, lon nước và thậm chí cả hóa đơn tính tiền. Bên cạnh đó, bạn cũng nên tránh tiếp xúc với những hóa chất quen thuộc khác có trong sơn móng tay, thuốc nhuộm tóc, sơn, các loại dung dịch tẩy rửa…
Các chuyên gia khuyên bạn nên tránh quan hệ tình dục trong thời gian 10-14 ngày sau chuyển phôi. Bởi lẽ, việc này có thể gây ra các cơn co thắt tử cung, gián tiếp trục xuất phôi thai ra khỏi tử cung.
Là một trong những Trung tâm Hỗ trợ sinh sản có tỷ lệ thành công cao nhất hiện nay, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh [IVFTA] đã mang đến tin vui cho hàng ngàn cặp vợ chồng mong con, trong đó có không ít trường hợp bệnh nhân lớn tuổi, sảy thai nhiều lần, hiếm muộn nhiều năm kèm theo nhiều bệnh lý phức tạp…
Phòng Lab ISO 5 “sạch như tử cung người mẹ” với hệ thống nuôi cấy, đánh giá phôi ứng dụng trí tuệ nhân tạo [AI] tại IVFTA TP.HCM
IVFTA được trang bị hệ thống máy móc hiện đại bậc nhất, đặc biệt là phòng Lab ISO 5 “siêu sạch” đầu tiên tại Việt Nam – nơi diễn ra quá trình chọn lọc trứng và tinh trùng, tạo ra phôi, nuôi dưỡng và chuẩn bị các điều kiện để phôi khỏe mạnh có thể bám dính tốt khi được chuyển vào cơ thể người mẹ. IVFTA đã thực hiện thành công nhiều kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến như: tiêm tinh trùng vào bào tương noãn [ICSI]; nội soi buồng tử cung chẩn đoán và điều trị vô sinh; ứng dụng huyết tương giàu tiểu cầu tự thân trong điều trị nội mạc tử cung mỏng, thất bại làm tổ nhiều lần; nuôi cấy phôi đến giai đoạn Blastocyst [ngày 5]; nuôi cấy và đánh giá phôi qua hệ thống camera quan sát liên tục [Time-lapse]; ứng dụng trí tuệ nhân tạo [AI] trong đánh giá và lựa chọn phôi; trữ lạnh phôi, noãn và tinh trùng; hỗ trợ phôi thoát màng [AH]; sàng lọc di truyền tiền làm tổ [PGT]; trưởng thành trứng non [IVM]; kỹ thuật trích tinh trùng từ tinh hoàn và mào tinh [PESA, MESA, TESE và micro-TESE]… giúp nâng tỷ lệ thành công trung bình tại IVFTA lên đến 64,5% và riêng nhóm bệnh nhân dưới 30 tuổi là 67,1%.
Bên cạnh thực đơn dinh dưỡng cân đối sau chuyển phôi, bạn cần sinh hoạt điều độ, lành mạnh để có được nền tảng sức khỏe thật tốt đón con yêu chào đời. Chúc bạn và gia đình sớm có tin vui!