Sự cá tính, tự tin và mạnh mẽ của người ái kỷ chính là đặc điểm thu hút những người xung quanh. Tuy nhiên, yêu một người ái kỷ thực sự là vấn đề cần phải xem xét. Bởi sau một thời gian, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy sự méo mó trong cách suy nghĩ và hành vi của đối phương.
Ái kỷ [rối loạn nhân cách ái kỷ] là một dạng rối loạn nhân cách hiếm gặp với tỷ lệ mắc bệnh chỉ 1% dân số. Người ái kỷ có những đặc điểm như thổi phồng tài năng, ngoại hình của bản thân, luôn có nhu cầu được nịnh nọt, tâng bốc và ngưỡng mộ. Ngoài ra, người có dạng nhân cách này không có sự đồng cảm với người khác, ích kỷ, tham lam và cho rằng bản thân luôn là đặc biệt, quan trọng nhất.
So với các dạng rối loạn nhân cách khác như rối loạn nhân cách chống đối xã hội, rối loạn nhân cách thể hoang tưởng,… bệnh ái kỷ khó nhận biết hơn. Nếu chỉ nhìn bề ngoài, người ái kỷ luôn tỏa ra năng lượng tràn trề, thu hút và tự tin. Thậm chí, một số người thực sự có năng lực và đạt được nhiều thành tựu to lớn.
Tuy nhiên, sự bất thường trong nhân cách của người ái kỷ có thể nhận thấy rõ sau một thời gian dài – nhất là trong một mối quan hệ yêu đương. Khi yêu một người ái kỷ, bạn sẽ bị thu hút bởi cá tính và suy nghĩ có phần táo bạo. Nhưng về lâu dài, mối quan hệ này có thể gây ra nhiều phiền toái.
Một số dấu hiệu giúp bạn nhận biết đang yêu một người bị rối loạn nhân cách ái kỷ:
Đặc điểm chung của người ái kỷ là hoạt ngôn, cách nói chuyện dí dỏm, thuyết phục và rất thu hút người khác. Dù là nam hay nữ giới, đặc điểm này cũng giúp cho người ái kỷ trở nên đặc biệt trong mắt không ít người. Trong lần đầu gặp mặt, người ái kỷ hầu như không tỏ ra ngại ngùng hay e thẹn mà ngược lại rất tự tin, dứt khoát và kiểm soát tốt mọi thứ xung quanh.
Nếu họ yêu thích bạn, họ sẽ bộc lộ qua lời nói hoặc cử chỉ một cách rất rõ ràng mà không hề e thẹn. Sự cá tính và tự tin của những người mắc bệnh ái kỷ thực sự là “thỏi nam châm” thu hút ánh nhìn và sự quan tâm của người khác. Không ít người đổ gục hoàn toàn chỉ sau vài buổi hẹn trước thần thái tự tin, cá tính và sự mạnh mẽ hiếm có.
Một đặc điểm khác thường gặp ở người ái kỷ là rất táo bạo và mạnh mẽ trong tình yêu. Thay vì ngượng ngùng, họ tỏ ra cuồng nhiệt ngay từ giai đoạn đầu. Sức hấp dẫn của tình yêu khiến cả hai đắm chìm trong sự nồng nàn và ngọt ngào. Có thể nói, khoảng thời gian đầu khi yêu người ái kỷ thật sự là ký ức khó quên.
Người bị rối loạn nhân cách ái kỷ luôn có nhu cầu được khen ngợi, ngưỡng mộ và tâng bốc. Khi lắng nghe lời khen của bạn, đối phương thường tỏ ra thỏa mãn và vui vẻ. Tuy nhiên, nhu cầu được khen ngợi của người ái kỷ rất lớn nên ngay cả với những việc rất nhỏ, họ vẫn muốn nhận được lời khen.
Đối phương có thể bày tỏ nhu cầu được ngưỡng mộ khi bạn không buông lời khen về ngoại hình hay những việc mà đối phương đã thực hiện được. Tuy nhiên, khác với sự nhõng nhẽo thường thấy ở các cặp đôi yêu nhau, bạn có thể cảm nhận rõ ham muốn quyền lực và niềm yêu thích tột độ về việc được ca ngợi, ngưỡng mộ, nịnh nọt,… của người yêu.
Người ái kỷ có tham vọng quyền lực lớn, luôn mong muốn bản thân đạt được thành tựu rực rỡ và được mọi người ngưỡng mộ, khen ngợi cả về ngoại hình và tài năng. Chính vì vậy, người bệnh luôn nỗ lực để chứng minh được bản thân và giữ vị trí không một ai có thể so sánh.
Ban đầu, bạn sẽ khó nhận biết được đâu là biểu hiện bình thường và đâu là triệu chứng của bệnh ái kỷ. Tuy nhiên nếu chú ý, bạn sẽ thấy người ái kỷ không có thái độ tích cực trong quá trình nỗ lực để đạt được thành tựu. Thay vào đó là thái độ ghen ghét, đố kỵ và kiêu căng.
Khi đạt được thành công, sự thỏa mãn hiện rõ trên khuôn mặt – nhất là khi nhận được sự ngưỡng mộ và tâng bốc từ những người xung quanh. Ngược lại nếu phải đối mặt với thất bại, người ái kỷ dễ bất ổn về mặt tâm lý.
Đôi khi, người bệnh không tỏ rõ cảm xúc của bản thân nhưng nếu tinh ý, bạn sẽ cảm nhận được bên trong họ là sự trống rỗng, vụn vỡ, ghen ghét và thù địch. Khi người khác nổi bật và ưu tú hơn, người ái kỷ sẽ thể hiện rõ sự coi thường thông qua ánh mắt phớt lờ, khinh rẻ hoặc thậm chí là những câu nói đánh giá thấp người khác với mục đích nâng vị thế của bản thân.
Vì luôn muốn đạt được thành công ở mọi khía cạnh nên người ái kỷ có khá nhiều mối quan hệ từ bạn bè, đồng nghiệp, đối tác,… Tuy nhiên, người mắc bệnh lý này chỉ kết bạn với những người có tài năng và ngoại hình ưu tú như bản thân. Với những người không nổi trội, họ hoàn toàn phớt lờ và không có nhu cầu kết bạn dù trong hoàn cảnh nào đi chăng nữa.
Nếu yêu người ái kỷ, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy đối phương không có người bạn tri kỷ mà chủ yếu là bạn bè xã giao và thời gian quen biết thường không lâu. Một đặc điểm khác nữa ở người ái kỷ là không ngần ngại mở rộng mối quan hệ.
Điều này dễ bị nhầm lẫn với việc mở rộng quan hệ để thuận tiện cho việc kinh doanh và phát triển sự nghiệp. Tuy nhiên nếu quan sát kỹ, bạn sẽ thấy đối phương rất hời hợt trong các mối quan hệ và chỉ tỏ ra hào hứng khi bản thân có lợi ích. Đặc điểm này dễ thấy hơn ở nữ giới vì vốn dĩ nam giới ít khi bày tỏ tình cảm với bạn bè và những người xung quanh.
Người ái kỷ luôn cho rằng bản thân đặc biệt, có tài năng và ngoại hình hơn những người khác. Do đó, họ không bao giờ không chấp nhận việc bản thân gặp phải sai lầm hay thất bại. Khi đối mặt với thất bại, phản ứng chung của người ái kỷ là tức giận, ghen ghét và cho rằng mọi người đang đố kỵ với những thành công mà bản thân đạt được.
Nếu nhận thấy người yêu có biểu hiện này, bạn nên rà soát lại phản ứng và biểu hiện của đối phương trước khi đưa ra kết luận. Bởi một số người dễ dàng đạt được thành công cũng khó chấp nhận bản thân mắc sai lầm khi gặp phải thất bại.
Người ái kỷ luôn có niềm tin mãnh liệt là những người xung quanh đang đố kỵ và ghen ghét bản thân [nhất là những người không có lời khen ngợi, thậm chí có nhận xét tiêu cực về mình]. Họ luôn cho rằng bản thân là người đặc biệt nên việc bị đố kỵ là điều hiển nhiên. Tuy nhiên, thực tế hoàn toàn không như những gì người bệnh nghĩ.
Nếu có mối quan hệ đủ lâu, bạn sẽ tinh tế nhận ra đối phương giữ suy nghĩ này một cách cứng nhắc, thái quá và thậm chí là vô lý. Khi bạn có những lời nói không phù hợp, đối phương có thể cho rằng bạn đang không tôn trọng họ hoặc bạn đang phải chịu áp lực khi quen một người quá hoàn hảo.
Người bị rối loạn nhân cách ái kỷ và rối loạn nhân cách chống đối xã hội có điểm chung là không biết ăn năn, hối lỗi về những hành động của bản thân và thiếu sự đồng cảm với những người xung quanh. Thực tế, người bị ái kỷ chỉ nghĩ đến quyền lợi của bản thân và hoàn toàn phớt lờ cảm nhận của bạn bè, người thân và ngay cả người yêu.
Ban đầu, bạn có thể cho rằng người yêu của mình có tính cách trẻ con và khá ích kỷ. Tuy nhiên về lâu dài, những tính cách này sẽ được khắc họa rõ nét và bạn sẽ dễ dàng nhận ra sự bất thường trong nhân cách của đối phương.
Như đã đề cập, người ái kỷ luôn cho rằng bản thân sở hữu ngoại hình và năng lực nổi trội hơn những người xung quanh. Do đó, đôi khi họ sẽ có những lời nói đề cao bản thân và đánh giá thấp những người xung quanh. Những lời nói này khác hẳn với lời nói bông đùa mà thể hiện rõ ham muốn quyền lực và nhu cầu được chú ý, ngưỡng mộ, tâng bốc,…
Không chỉ đề cao bản thân, người ái kỷ luôn xem trọng lợi ích cá nhân và hoàn toàn không để tâm đến quyền lợi, cảm nhận của người khác. Vì vậy, đôi khi họ có những hành vi lệch lạc như thao túng và lợi dụng người khác để đạt được mục đích của bản thân.
Tất cả mọi người đều không hề mong muốn bản thân bị phê bình hay chỉ trích. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta không thể tránh khỏi những lời nhận xét tiêu cực khi bản thân đã mắc phải sai lầm trong công việc cũng như cuộc sống. Tất cả mọi người khi bị phê bình đều là tâm trạng chung là không dễ chịu, thậm chí uất ức và chán ghét bản thân.
Khác hẳn với người có nhân cách bình thường, người ái kỷ nhạy cảm quá mức những lời phê bình và chê trách. Thông thường, họ sẽ tỏ ra tức giận, nóng nảy, gay gắt xen lẫn sự xấu hổ quá mức. Thậm chí, một số người còn có hành vi bạo lực và những lời nói xúc phạm đến người phê bình bản thân họ.
Trong mối quan hệ yêu đương, đối phương có thể tỏ ra rất khó chịu nếu bạn đề cập đến khuyết điểm và mong muốn họ thay đổi. Ngay lập tức, bạn sẽ nhận được phản ứng vô cùng gay gắt và quá mức so với phản ứng chung của mọi người.
Người ái kỷ sẽ bộc lộ những bất thường sau một thời gian dài yêu đương. Nếu nhận thấy đối phương có các biểu hiện của rối loạn nhân cách ái kỷ, bạn cần trang bị cho bản thân những thông tin hữu ích sau:
Người ái kỷ chỉ xây dựng mối quan hệ với những người có tài năng và ngoại hình tương xứng với bản thân. Các mối quan hệ được người ái kỷ tạo lập để phục vụ cho lợi ích cá nhân. Do đó, nếu đang yêu một người ái kỷ, rất có thể bạn đang bị lợi dụng.
Người mắc chứng bệnh này có thể không bận tâm về tiền bạc nhưng rất có tham vọng và luôn muốn sở hữu quyền lực hơn người khác. Vì vậy, họ có thể quyến rũ bạn để dễ dàng thăng tiến trong công việc và khẳng định được vị thế của bản thân.
Nếu thực sự có tình cảm của đối phương, bạn nên bày tỏ sự thấu cảm để hiểu rõ hơn về cảm xúc, tâm lý và cùng người yêu vượt qua chứng bệnh này. Tuy nhiên trên thực tế, việc này rất khó thực hiện vì người ái kỷ coi trọng bản thân và lòng tự trọng rất cao.
Người ái kỷ luôn thể hiện bản thân là người hoàn hảo, có tài năng, ngoại hình, giỏi giao tiếp và có nhiều mối quan hệ. Nhưng ẩn sâu bên trong là nỗi sợ thất bại, sợ bản thân mắc sai lầm và thiếu tự tin. Bằng tình cảm chân thành, bạn có thể kết nối được với phần bên trong con người họ và chữa lành được tổn thương tâm hồn.
Rất nhiều người ái kỷ từng bị bố mẹ đánh đập, chì chiết, trách móc vì học tập kém và thường xuyên mắc phải sai lầm. Điều này hình thành nhu cầu được ngưỡng mộ, tâng bốc và luôn muốn đạt được thành công rực rỡ ở mọi lĩnh vực.
Tuy nhiên, cũng có những trường hợp mắc bệnh ái kỷ do bố mẹ quá nuông chiều, khen ngợi thái quá ngoại hình và tài năng của trẻ từ khi còn nhỏ. Những trường hợp này khó có thể tự chữa lành mà bắt buộc phải can thiệp điều trị.
Người ái kỷ không cho rằng bản thân mắc bệnh nên đa phần đều không thăm khám và điều trị. Khi người khác đề nghị, bản thân họ có thể cảm thấy khó chịu. Vì vậy, bạn nên bày tỏ sự đồng cảm và thể hiện tình cảm để họ hiểu rằng, bạn đến với mối quan hệ này bằng tất cả sự chân thành. Sau đó, có thể đề nghị cả hai cùng đến gặp bác sĩ tâm lý để tạo cảm giác an tâm hơn cho đối phương.
Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị dứt điểm bệnh ái kỷ. Tuy nhiên, thông qua sử dụng thuốc và trị liệu tâm lý, người bệnh sẽ thay đổi suy nghĩ về việc bản thân có tài năng và ngoại hình hơn người, giảm nhu cầu được nịnh nọt, tâng bốc hay khen ngợi. Khi gạt bỏ được những suy nghĩ này, người ái kỷ có thể xóa bỏ nỗi sợ thất bại.
Nếu có bạn là người đồng hành, chắc hẳn đối phương sẽ nhận ra ý nghĩa cuộc sống và tích cực hơn trong quá trình điều trị. Trong trường hợp bệnh nhân có biểu hiện lo âu, trầm cảm và căng thẳng, bác sĩ có thể chỉ định dùng một số loại thuốc kết hợp trong quá trình trị liệu. Việc dùng thuốc trong thời gian đầu có thể gây ra khá nhiều tác dụng phụ. Do đó, bạn nên hỗ trợ để đối phương có thể an tâm hơn khi điều trị.
Rối loạn nhân cách ái kỷ thường tiến triển mãn tính và khó quản lý. Đặc biệt, những người sống hời hợt, được nuông chiều và khen ngợi thái quá từ khi con nhỏ thường không chấp nhận trị liệu và mức độ đáp ứng với điều trị kém. Ngoài ra, những trường hợp mắc đồng thời bệnh ái kỷ với rối loạn nhân cách chống đối xã hội và rối loạn hoang tưởng thường gặp nhiều khó khăn trong quá trình điều trị.
Nếu nhận thấy đối phương không tiếp nhận thăm khám – điều trị và có các hành vi lệch lạc, bạn nên chấm dứt mối quan hệ. Khi đề nghị chia tay, đối phương sẽ có những lời nói xúc phạm, miệt thị bạn và đôi khi có thể xảy ra mâu thuẫn. Do đó, bạn nên nhờ người thân, bạn bè đi cùng hoặc trao đổi qua điện thoại thay vì gặp trực tiếp.
Người ái kỷ sẽ có các hành vi đả kích bạn trong một thời gian nhưng họ sẽ nhanh chóng quên đi và bắt đầu một mối quan hệ mới. Dù đặt hết tình cảm vào mối quan hệ này, bạn cũng cần ý thức rằng, ở bên cạnh một người méo mó về nhân cách thật sự không dễ dàng và hãy chủ động buông tay nếu không có đủ dũng cảm để tiếp tục.
Trên đây là một số thông tin dành cho những người đang yêu một người ái kỷ. Trên thực tế, dạng rối loạn nhân cách này khá nghiêm trọng và rất khó điều trị. Vì vậy, hãy cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định cho tương lai của mối quan hệ.
Tham khảo thêm: