Luật cấm hút thuốc lá nơi công sở

.

Cập nhật lúc: 08:11, 01/06/2022 (GMT+7)

Tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng vẫn diễn ra tràn lan dù Luật Phòng, chống tác hại (PCTH) thuốc lá năm 2013 đã có hiệu lực 9 năm; mức xử phạt hành vi hút thuốc lá nơi công cộng cũng đã có, nhưng việc xử lý gần như… bó tay.

Luật cấm hút thuốc lá nơi công sở
Một trường hợp hút thuốc lá ở quán cà phê vỉa hè đường Nguyễn Ái Quốc (P.Trung Dũng, TP.Biên Hòa). Ảnh: Phương Liễu

* Một người hút, nhiều người hít

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Đồng Nai tại một số khu vực công cộng, nơi tập trung đông người, hàng quán, tiệm cà phê ở TP.Biên Hòa, không khó để thấy nhiều người phì phèo hút thuốc lá, kể cả những nơi được quy định cấm hút thuốc như bệnh viện. Tại một số bệnh viện vẫn còn tình trạng nhiều người ngang nhiên hút thuốc, thậm chí cả bệnh nhân lẫn người nhà bệnh nhân. Dù được nhắc nhở, nhưng chỉ một lúc rồi đâu lại vào đó.

Đến Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai khám bệnh, trong khi chờ lấy kết quả xét nghiệm, bà Vũ Thị Sáng (ngụ P.Trung Dũng, TP.Biên Hòa) ra ghế đá ngoài sân ngồi nhưng phải chuyển chỗ mấy lần vì không chịu nổi “ống khói” của những người ngồi hút thuốc bên cạnh phả ra. Mặc dù nhân viên bảo vệ bệnh viện thường nhắc nhở, nhưng khi bảo vệ đi qua họ lại lấy thuốc ra hút.

Bà Sáng cho hay: “Bệnh nhân vào đây với nhiều bệnh tật đã mệt mỏi mà còn hít phải khói thuốc như vậy rất khó chịu. Tôi mong bệnh viện làm thật gắt với những trường hợp hút thuốc lá trong khuôn viên bệnh viện. Nếu cần, buộc những người hút thuốc lá ra khỏi bệnh viện”.

Tình trạng hút thuốc lá mọi lúc, mọi nơi đang diễn ra rất phổ biến, nhất là ở những quán cà phê, nhà hàng ăn uống. Nhiều chủ tiệm ăn ở TP.Biên Hòa cho biết, vì ngại mất lòng khách hàng nên cũng không dám nhắc nhở. Vậy nên, việc hút thuốc lá và vô tư nhả khói ra môi trường được coi như chuyện thường ngày.

* Đánh thuế nặng, xử phạt nghiêm

Theo Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14-1-2013 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trên lĩnh vực y tế, lực lượng tham gia xử phạt vi phạm hành chính về PCTH của thuốc lá là thanh tra y tế, chiến sĩ công an đang thi hành nhiệm vụ, chủ tịch UBND cấp xã (phường). Tuy nhiên, theo cơ quan chuyên môn và lãnh đạo một số UBND phường ở TP.Biên Hòa, việc xử phạt đối với hành vi này hiện gặp nhiều khó khăn.

Quyền Trưởng phòng Y tế TP.Biên Hòa Trần Hùng cho biết, việc xử lý những trường hợp hút thuốc lá nơi công cộng rất khó, bởi hành vi hút thuốc của người đó diễn ra bất chợt, nhanh, vị trí không cố định. Nếu xử phạt theo đúng quy trình là sau khi nhận được phản ảnh của người dân, lực lượng chức năng thành lập đoàn đến lập biên bản, ra quyết định hoặc đề xuất xử phạt thì cá nhân vi phạm không chỉ thừa thời gian “thủ tiêu” tàn thuốc mà còn đi mất dạng, rất khó để truy tìm và xử lý. Hơn nữa, đơn vị xử lý cũng không thể có đủ nhân lực để bố trí các nơi nhằm kiểm tra, giám sát, phát hiện người vi phạm.

Mới đây, để nâng cao hiệu quả thực hiện Luật PCTH thuốc lá, tăng cường sự giám sát của người dân, kịp thời tiếp nhận, xử lý thông tin phản ảnh về các hành vi vi phạm Luật PCTH của thuốc lá, Quỹ PCTH thuốc lá (Bộ Y tế) đã xây dựng và thí điểm ứng dụng Vn0khoithuoc (app trên điện thoại di động), giúp người dân phản ảnh các vi phạm liên quan đến thuốc lá tới cơ quan chức năng.

Ứng dụng này cho phép người dân chụp và gửi hình ảnh vi phạm Luật PCTH thuốc lá tới các cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý kịp thời. Tuy nhiên, giải pháp này chưa đem lại hiệu quả, bởi không phải ai cũng có điện thoại thông minh, có kết nối internet để chụp, gửi hình ảnh. Ngoài ra, việc chụp và sử dụng ảnh người khác khi không có sự đồng ý của người đó là vi phạm luật pháp.

Trước những khó khăn trong công tác xử lý hành vi hút thuốc lá nơi công cộng, ý kiến của các chuyên gia cho rằng, cần thực hiện song song 2 biện pháp. Thứ nhất là tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá và lợi ích của môi trường không khói thuốc lá, đặc biệt tác động đến những người có người thân hút thuốc lá để vận động người nhà bỏ hút thuốc. Thứ hai là tăng thuế thật cao đối với mặt hàng thuốc lá để “đánh” vào túi tiền người hút thuốc.

Khi bao thuốc lá tăng giá lên gấp 3-4 lần hoặc nhiều hơn nữa thì người hút sẽ phải cân nhắc, từ đó có thể giảm dần và tiến tới bỏ hút nếu không đủ tiền để mua hoặc mua thường xuyên. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là ý thức của những người hút thuốc lá đối với sức khỏe của mình, gia đình và cộng đồng.

Theo Khoản 1, Điều 25 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế có hiệu lực từ ngày 15-11-2020, người có hành vi hút thuốc lá ở những nơi có quy định cấm sẽ bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200-500 ngàn đồng.

Phương Liễu

Không hút thuốc vì sức khỏe của chính bạn và những người thân yêu 

 Tăng cường thực thi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá và hưởng ứng tuần lễ Quốc gia không hút thuốc lá 25/5-31/5/2015

Tổ chức y tế Thế giới đánh giá, Việt Nam là một trong số quốc gia có tỷ lệ người hút thuốc lá cao trên thế giới với 58% nam giới và 2% nữ ở tuổi trưởng thành hút thuốc lá và 90% người hút thuốc lá có thói quen hút thuốc trong nhà… ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Để tăng cường việc kiểm soát thuốc lá ở Việt Nam và thực hiện đầy đủ Công ước Khung về Kiểm soát Thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới, Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá ra đời và đã có hiệu lực từ 1/5/2013: tập trung vào việc thực hiện cấm hút thuốc tại những nơi làm việc cũng như tại các nơi công cộng như ở trường học, bệnh viện, nhà trẻ, rạp chiếu phim, nhà hát, hay trên các phương tiện giao thông công cộng …. 

Mặc dù UBND tỉnh Quảng Bình đã ban hành nhiều văn bản pháp lý về phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL)Ban chỉ đạo PCTH thuốc lá của tỉnh Quảng Bình cũng đã được thành lập theo quyết định số 682/QĐ-UBND ngày 17/3/2015 do đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách khối văn xã làm Trưởng ban nhưng việc thực thi vẫn còn nhiều khó khăn và hạn chế. Quy định cấm hút thuốc chủ yếu mới được tuân thủ ở một số nơi như trên máy bay, trong phòng đợi ở sân bay, phòng họp, rạp chiếu phim, trên các chuyến xe buýt và một số cơ quan đơn vị, trường học, bệnh viện trong tỉnh. Tuy vậy, việc thực thi triệt để các quy định còn nhiều khó khăn, hiện tượng hút thuốc lá tại những nơi làm việc và ở những nơi công cộng vẫn còn rất phổ biến.

Tỉnh ta có địa hình hẹp và dốc từ phía Tây sang phía Đông. 85% Tổng diện tích tự nhiên là đồi núi. Toàn bộ diện tích được chia thành vùng sinh thái cơ bản: Vùng núi cao, vùng đồi và trung du, vùng đồng bằng, vùng cát ven biển và giáp với nước bạn Lào. Bên cạnh đó, Quảng Bình có cửa khẩu hàng không, đường thủy và đường bộ nên việc buôn bán, vận chuyển và lưu thông mặt hàng thuốc lá và thuốc lá lậu khá thuận lợi. Để ngăn chặn tình trạng này hiện chưa có nguồn kinh phí hoạt động, hơn nữa vẫn còn một bộ phận cán bộ, công chức hút thuốc lá tại cơ quan, công sở khiến việc tuyên truyền về tác hại của thuốc lá tại tỉnh Quảng Bình vẫn còn hạn chế. Đa số người dân còn chưa nhận thức được những tổn thất to lớn về sức khoẻ, kinh tế và môi trường do thuốc lá gây nên, đặc biệt, chưa thấy được tác hại của thuốc lá là nguyên nhân dẫn đến nhiều căn bệnh gây chết người.

Nhằm tiếp tục tăng cường thực thi Luật PCTHTL và hưởng ứng ngày Thế giới không thuốc lá (31/5) năm nay, Bộ Y tế tổ chức chiến dịch truyền thông tăng cường thực hiện môi trường không khó thuốc và thực thi Luật PCTHTL. Chương trình sẽ diễn ta từ ngày 25/5 đến ngày 31/5. Đây là một hoạt động y tế công cộng hết sức quan trọng được Tổ chức Y tế thế giới lựa chọn nhằm mục đích truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của việc hút thuốc và hút thuốc thụ động đối với nữ giới, qua đó kêu gọi phụ nữ tích cực tham gia hoạt động PCTH của thuốc lá.

Mối nguy hiểm về bệnh tật và tử vong liên quan đến sử dụng thuốc lá không chỉ xảy ra với những người hút thuốc mà còn cả những người không hút nhưng hít phải khói thuốc của người khác. Việc hút thuốc lá còn gây thiệt hại nhiều về kinh tế, những khoản tiền bỏ ra để mua thuốc, chi phí cho việc khám chữa bệnh, chi phí khắc phục môi trường do khói thuốc lá gây ra không chỉ gây tổn thất cho bản thân người hút mà còn ảnh hưởng đến gia đình và xã hội. Hút thuốc còn làm giảm giá trị văn minh nơi công cộng, công sở, làm tăng phí thời gian lao động, tăng nguy cơ mất an toàn lao động, an toàn giao thông, tăng nguy cơ xảy ra hỏa hoạn…

Để giảm tỷ lệ mắc và chết do các bệnh liên quan đến thuốc lá, Luật PCTHTL nghiêm cấm hành vi hút thuốc lá/thuốc lào ở lớp học, nhà trẻ, các cơ sở y tế, thư viện, rạp chiếu phim, nhà hát, nhà văn hóa, các khu vực sản xuất và nơi làm việc trong nhà, nơi có nguy cơ cháy nổ cao và trên các phương tiện giao thông công cộng. Tại nơi cấm hút thuốc lá phải treo biển có chữ hoặc biểu tượng “Cấm hút thuốc lá”. Đồng thời, thực thi nghiêm chế tài xử phạt vi phạm đối với hành vi hút thuốc lá nơi công cộng theo quy định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế.

Theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm trên toàn cầu thuốc lá giết chết hơn 5 triệu người. Con số này sẽ tăng đến hơn 8 triệu người mỗi năm vào năm 2020. Nếu các biện pháp kiểm soát thuốc lá hiệu quả không được áp dụng thì trong thể kỷ này thuốc lá sẽ giết chết trên 1 tỷ người. Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ hút thuốc lá cao nhất thế giới. Tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới là 56%, giới trẻ chiếm 31,6%. Chính vì thế, phòng chống tác hại thuốc lá là việc làm cần thiết để bảo vệ sức khỏe, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân và toàn xã hội. Điều quan trọng hơn cả là làm sao để người hút thuốc ý thức được tác hại của nó lên sức khỏe của mình, và hành vi đó mang lại nhiều tổn hại cho không chỉ bản thân họ mà còn có hệ lụy đến gia đình và xã hội.

Để kiểm soát và từ bỏ được thuốc lá, ngoài những nổ lực, cố gắng của bản thân người hút còn cần phải có sự động viên, quan tâm, chia sẻ từ chính những người thân của họ và cộng đồng. Mặt khác, Chính phủ cũng cần có biện pháp mạnh tay hơn nữa đối với các chế tài xử phạt các trường hợp vi phạm quy định về hút thuốc lá ở nơi công cộng. Với mức tiêu thụ thuốc lá như hiện nay, hơn 7 triệu người Việt Nam sẽ chết sớm do mắc các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Chúng ta hiểu rằng, những người hút thuốc lá sẽ chết sớm hơn những người không hút thuốc lá không phải là ngày một ngày hai, mà là hàng tháng, thậm chí tới vài chục năm. Đánh đổi một cuộc sống tươi đẹp trước mắt cho một sở thích, thói quen quả là một cái giá quá đắt!

Hưởng ứng tuần lễ Quốc gia không hút thuốc lá. Hãy nói không với thuốc lá!

L. H