Gram âm và gram dương là gì năm 2024

Để biết được vi khuẩn gram dương hay gram âm là gì, chúng ta cần phải hiểu về phương pháp nhuộm gram. Gram là tên của nhà khoa học đã phát minh ra phương pháp này vào năm 1884 và đến nay vẫn còn được ứng dụng phổ biến trong chẩn đoán vi sinh học.

Nhuộm gram là phương pháp truyền thống được sử dụng để phân loại vi khuẩn một cách nhanh chóng dựa theo cấu trúc vách của tế bào vi khuẩn. Theo đó chia thành hai nhóm là khuẩn gram dương và vi khuẩn gram âm.

Phương pháp này sử dụng thuốc nhuộm màu tím tinh thể để nhuộm vi khuẩn, sau đó sử dụng dung dịch khử màu, nếu vi khuẩn giữ được màu của thuốc nhuộm là kết quả nhuộm gram dương tính, đó là vi khuẩn gram dương, còn nếu vi khuẩn không giữ được màu thuốc nhuộm thì sẽ là kết quả nhuộm gram âm tính, đó là vi khuẩn gram âm.

Trong vách tế bào của vi khuẩn gram dương có lớp peptidoglycan dày, lớp này sẽ giữ lại màu nhuộm sau khi màu ở phần còn lại của mẫu đã bị rửa sạch trong giai đoạn khử màu của phương pháp nhuộm gram. Chính vì vậy khi quan sát qua kính hiển vi, chúng ta sẽ thấy vi khuẩn gram dương có màu tím.

Sự khác biệt về cấu trúc vách của 2 loại vi khuẩn. Ảnh: kastatic.org

Ngược lại, vách của vi khuẩn gram âm có lớp peptidoglycan mỏng hơn và kẹp giữa màng tế bào bên trong và màng ngoài của vi khuẩn cho nên trong bước khử màu bằng cồn, lớp màng ngoài của tế bào vi khuẩn gram âm sẽ bị phân hủy, khiến cho vách tế bào xốp hơn do đó không có khả năng giữ được màu tím pha lê. Khi quan sát qua kính hiển vi, chúng ta sẽ thấy chúng có màu đỏ hoặc màu hồng (Xem hình).

Vi khuẩn gram dương bắt màu tím bên trái so với vi khuần gram âm bắt màu hồng bên phải. Ảnh: onlinebiologynotes.com

Vi khuẩn Gram âm là một nhóm các loại vi khuẩn không giữ được Tím tinh thể khi cho phản ứng với hoá chất thử nghiệm theo tiêu chuẩn nhuộm Gram. Tiêu chuẩn này được dùng để phân chia vi khuẩn làm hai loại Gram âm và Gram dương - dựa theo khác biệt của vỏ tế bào.

Trong khi vi khuẩn Gram dương giữ sắc xanh sau khi rửa qua rượu, vi khuẩn gram âm thì không - và hóa sắc đỏ hay hồng. Do vi khuẩn gram dương có vỏ ngoài (màng tế bào) dày hơn nên sau khi nhuộm Xanh Methylene và để trong 1 phút, xanh metylen sẽ ngấm vào sâu trong lớp màng tế bào do đó khi rửa qua rượu vẫn giữ được sắc xanh của xanh metylen. Đây là tiêu chuẩn để so sánh, đánh giá độ dày mỏng lớp vách tế bào của vi khuẩn.

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Thị Vượng - Bác sĩ Xét nghiệm vi sinh - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Thực tế có nhiều cách để xác định loại vi khuẩn, trong đó nhuộm gram là phương pháp được sáng chế năm 1884 và vẫn có giá trị cho đến ngày nay để phân loại vi khuẩn nhanh thành 2 nhóm lớn với đặc tính riêng biệt.

Nhuộm gram là phương pháp dựa trên đặc tính lý hóa của thành tế bào mà phân loại vi khuẩn thành 2 loại là vi khuẩn gram âm và vi khuẩn gram dương. Nhuộm gram có thể được thực hiện trên cả dịch cơ thể hoặc trên mẫu sinh thiết bị nghi ngờ nhiễm khuẩn.

Nhuộm gram là phương pháp xác định loại vi khuẩn nhanh hơn nuôi cấy có ý nghĩa giúp phân biệt sớm các bệnh do nhiễm khuẩn để xác định hướng điều trị cũng như tiên lượng bệnh. Các thuốc thử cần sử dụng cho phương pháp này gồm có:

• Dung dịch tím Gentian
• Dung dịch Lugol
• Tẩy cồn Acetone
• Dung dịch đỏ Fuchsin

Nhuộm gram có thể xác định được loại vi khuẩn gram âm hay gram dương nhanh hơn phương pháp nuôi cấy

2. Quy trình nhuộm gram

Quy trình nhuộm gram sẽ gồm các bước sau:

• Dàn đều bệnh phẩm hoặc vi khuẩn lên lam kính sạch;
• Cố định mẫu bệnh phẩm bằng cách hơ trên ngọn lửa đèn cồn và để nguội;
• Các bước nhuộm:
  • Đầu tiên phủ dung dịch tím Gentian và để khoảng 30 giây sau đó rửa dưới vòi nước chảy nhẹ. Bước này sẽ giúp nhuộm tất cả vi khuẩn thành màu tím
  • Tiếp theo phủ dung dịch Lugol để cố định màu, cũng để khoảng 30 giây rồi rửa dưới vòi nước. Dung dịch sẽ giúp gắn màu tím vào vi khuẩn đậm hay nhạt tùy thuộc vào loại của nó
  • Tẩy màu bằng cồn acetone để khoảng 30 giây và rửa nước. Đây là bước rất quan trọng để phân biệt loại vi khuẩn đã được dung dịch Lugol gắn chắc màu tím vào và loại màu tím bị tẩy trôi
  • Cuối cùng phủ dung dịch đỏ Fuchsin để khoảng 30 giây rồi rửa dưới vòi nước sẽ làm các vi khuẩn đã được tẩy hết màu tím bắt lại màu đỏ, những vi khuẩn đã bị nhuộm tím sẽ không bị ảnh hưởng.
• Để khô tự nhiên
• Soi dưới vật kính dầu

3. Cơ chế bắt màu gram của 2 loại vi khuẩn và kết quả thu được

Vi khuẩn có đặc điểm là lớp peptidoglycan dày ở thành tế bào giúp giữ các phức hợp tím tinh thể nên sau khi nhuộm gram sẽ bắt màu tím sẫm Gentian và không bị tẩy màu sau dùng cồn tẩy 950. Những vi khuẩn này sẽ được phân loại là vi khuẩn gram dương như: tụ cầu, phế cầu, liên cầu,...

Vi khuẩn có lớp peptidoglycan mỏng hơn và có thêm lớp màng lipopolysaccharide bên ngoài không thể giữ lại phức hợp tím tinh thể-iod và sẽ bị khử màu. Sau đó khi dùng dung dịch Fuchsin phủ lên thì những vi khuẩn này sẽ bắt màu đỏ hoặc hồng. Các vi khuẩn này sẽ được phân loại là vi khuẩn gram âm.

Như vậy có thể thấy bước tẩy màu rất quan trọng và cần phải có kỹ năng nhất định vì khả năng bắt màu của Gram dương không phải là tuyệt đối.

Vi khuẩn tụ cầu được phân loại là vi khuẩn gram dương sau khi nhuộm gram

4. Các lưu ý về nguyên nhân gây sai lệch kết quả

Vi khuẩn gram dương giả do các yếu tố sau:

• Tiêu bản được cố định khi chưa khô hoặc quá dày
• Màu của cặn thuốc nhuộm gây sai lệch kết quả
• Lugol chưa được đổ hết để cố định màu
• Cổn tẩy chưa đủ thời gian để phân biệt chính xác
• Dung dịch Fuchsin quá đậm hoặc nhuộm quá lâu

Vi khuẩn gram âm giả do các nguyên nhân như không thay Lugol hoặc tẩy cồn quá lâu và không tráng kỹ.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số hoặc đặt lịch trực tiếp . Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Sự khác nhau giữa vi khuẩn và virus

XEM THÊM:

• Có thể điều trị bệnh nhiễm khuẩn gram tại nhà hay không?
• Định danh vi khuẩn tăng trưởng trong môi trường cấy
• Kỹ thuật không cấy để chẩn đoán nhiễm trùng trong phòng xét nghiệm - Phần 1

Bài viết này được viết cho người đọc tại Sài Gòn, Hà Nội, Hồ Chí Minh, Phú Quốc, Nha Trang, Hạ Long, Hải Phòng, Đà Nẵng.

Bệnh do vi khuẩn gram dương hay vi khuẩn gram âm gây ra sẽ nguy hiểm hơn tại sao?

Bệnh do vi khuẩn gram âm gây ra thường nguy hiểm hơn so với bệnh do vi khuẩn gram dương. Nguyên nhân là do màng ngoài của vi khuẩn gram âm được bọc bởi một nang, và nang này che phủ các kháng nguyên khiến cho hệ thống miễn dịch của cơ thể khó phát hiện sự xâm lấn của chúng hơn.nullVi khuẩn gram dương là gì? - Vinmecwww.vinmec.com › Tin tức › Thông tin sức khỏe › Sức khỏe tổng quátnull

Vi khuẩn Gr+ và GR khác nhau như thế nào?

Lời giải: - Dựa vào cấu tạo của thành tế bào, vi khuẩn được chia làm 2 nhóm: vi khuẩn Gram dương (Gr+), có thành dày bắt màu tím khi nhuộm Gram và vi khuẩn Gram âm (Gr-), có thành mỏng bắt màu đỏ khi nhuộm Gram.nullDựa vào thành phần nào người ta có thể phân biệt được 2 nhóm vi ...www.vietjack.com › sinh-10-kn › cau-3-trang-47-sinh-hoc-10null

Tại sao sau khi nhuộm gram vi khuẩn gram dương có màu xanh đen hay tím gram âm có màu đỏ vàng hay đỏ tía?

Cơ chế bắt màu gram của 2 loại vi khuẩn và kết quả thu được. Vi khuẩn có đặc điểm là lớp peptidoglycan dày ở thành tế bào giúp giữ các phức hợp tím tinh thể nên sau khi nhuộm gram sẽ bắt màu tím sẫm Gentian và không bị tẩy màu sau dùng cồn tẩy 950.nullXác định loại vi khuẩn bằng phương pháp nhuộm gram - Vinmecwww.vinmec.com › Tin tức › Thông tin sức khỏe › Sức khỏe tổng quátnull

Vi khuẩn gram âm và gram dương có màu gì?

Nguyên lý của kỹ thuật nhuộm Gram Màu sắc của hai loại vi khuẩn này như sau: + Vi khuẩn Gram (+): có màu tím. + Vi khuẩn Gram (-): có màu hồng. - Với vi khuẩn Gram dương: chúng có lớp vách tế bào peptidoglycan dày, dạng lưới có khả năng bắt màu tím của thuốc nhuộm tím gentian tinh thể.nullVai trò của kỹ thuật nhuộm Gram trong định danh vi khuẩn - Medlatecmedlatec.vn › tin-tuc › vai-tro-cua-ky-thuat-nhuom-gram-trong-dinh-danh...null