Chất gây nghiện có trong thuốc la là

Nicotine có trong thuốc lá là một chất gây nghiện, chính vì vậy cai nghiện thuốc lá, cũng có thể coi là cai nghiện Nicotine và không kém gì khó khăn so với cai nghiện ma túy. Điều hết sức lo ngại là ngoài tính chất gây nghiện, nicotine còn gây nhiều tác hại ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người sử dụng.

Hàm lượng nicotine trong thuốc lá tương ứng với khả năng gây nghiện và mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe

Người hút thuốc lá chủ động hay người hít phải khói thuốc lá ở môi trường xung quanh có, chất cicotine có trong khói thuốc sẽ qua đường phổi xâm nhập vào máu và di chuyển lên não bộ cũng như các cơ quan bộ phận khác trong cơ thể. Chính vì vậy, tác hại của nicotine không chỉ dừng lại ở phổi mà có thể gây hại ở tất cả các cơ quan trong cơ thể có hấp thụ nicotine.

Trong cơ thể người, các bộ phận dễ dàng hấp thu nicotine là phổi, gan, mao mạch máu, tim… do đó người hút thuốc lá dễ mắc phải các bệnh về phổi, tim mạch. Ngoài ra chất nicotine cũng là nguyên nhân dẫn đến vàng răng, lão hóa da, vàng da, thậm chí là ung thư da và tăng nguy cơ mắc các bệnh về tai mũi họng.

Khi nhắc đến tác hại của khói thuốc lá, mọi người thường nghĩ đến các bệnh về các bệnh về phổi mà ít biết rằng nicotine và các chất có trong thuốc lá là nguyên nhân dẫn đến mắc bệnh và tử vong do các bệnh lý về tim mạch, đặc biệt là tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và nhồi máu cơ tim.

Khi hút thuốc lá, nicotine có trong khói thuốc xâm nhập vào cơ thể, kích thích hệ thần kinh, khiến cho nhịp tim và huyết áp tăng cao, sau khoảng 10 phút nhịp tim và huyết áp trở lại bình thường. Quá trình này diễn ra liên tục làm cho mức dao động ở mức cao, tạo áp lực gánh nặng cho tim phải hoạt động nhiều hơn và hậu quả là dễ mắc các bệnh về tim.  

Không những vậy, nicotine và các chất độc hại có trong máu sẽ làm tổn thương thành mạch máu, tạo điều kiện hình thành các mảng xơ vữa và trở thành nguyên nhân dẫn đến các cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Theo nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, những cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim xuất hiện sớm hơn ở người hút thuốc lá và nguy cơ tái phát bệnh mạch vành cao hơn gấp 2 lần so với người không hút thuốc lá.

Đối với hệ thống tiêu hóa, nicotine có thể gây khô miệng, buồn nôn, khó tiêu, tiêu chảy, loét dạ dày. Người hút thuốc lá càng nhiều thì càng làm tăng nguy cơ mắc ung thư hầu hết các cơ quan trong hệ tiêu hóa của cơ thể như: vòm họng, thực quản, dạ dày, gan…

Đối với phụ nữ mang thai, dù hút thuốc lá chủ động hay thụ động đều phải gánh chịu những những hậu quả mà Nicotine và các chất độc hại có trong khói thuốc lá mang lại, đó là tăng khả năng sinh non, sảy thai hoặc thai chết lưu, dễ bị bong nhau thai và nhau thai tiền đạo… ở người mẹ. Về phía thai nhi cũng dễ dẫn đến suy dinh dưỡng, mắc dị tật bẩm sinh, kém phát triển về thể chất và trí tuệ cũng như tăng nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh.

Mức độ ảnh hưởng của nicotine có trong khói thuốc lá tới sức khỏe của mỗi người hút thuốc lá còn tùy thuộc vào thể trạng sức khỏe và số lượng thuốc lá sử dụng hàng ngày của mỗi người. Sử dụng thuốc lá càng nhiều, thì nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp, tim mạch, tiêu hóa càng cao. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân mình, những người thân trong gia đình và những người xung quanh, hãy nói không với thuốc lá.

Minh Mạnh- TT KSBT

Thứ Tư, 10/08/2022 | 15:32

Chúng ta đều đã biết thuốc lá có hại, có thể dẫn đến những bệnh như ung thư phổi, vòm họng. Tuy nhiên liệu bạn đã biết yếu tố nào trong thuốc lá thật sự gây ra những tác hại này?

Hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh ung thư

Khi nói về thuốc lá, có lẽ chất nổi tiếng (hoặc tai tiếng) nhất chính là nicotine. Việc được nói đến quá nhiều dễ khiến chúng ta nghĩ rằng nicotine là chất gây hại trong thuốc lá, nhưng thật ra đây chỉ là chất gây nghiện của thuốc. Thứ thật sự gây hại là những hợp chất được tạo ra từ quá trình đốt một điếu thuốc.

Trang thông tin về thuốc lá của Chính phủ Canada ghi rõ: trong lá thuốc lá chỉ có khoảng 2.500 chất, nhưng trải qua quá trình đốt chúng chuyển hóa thành 4.000 chất. Trong 4.000 chất trên, theo trang web của Hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) thì có tới 70 chất có thể gây ra ung thư. Một số chất gây ung thư tiêu biểu bao gồm CO, HCN, formaldehyde, chì, arsen, benzen… Bạn có thể nhận ra những chất này trong các hóa chất ở thuốc tẩy rửa, diệt sâu bọ hoặc ướp xác. Khi hút thuốc, người hút đã hít phần lớn các chất này vào theo khói thuốc. Và không chỉ người hút thuốc mà những người xung quanh, khi hít phải khói thuốc cũng phải chịu ảnh hưởng tương tự.

Khói thuốc, bao gồm các chất nói trên, khi bị hít vào sẽ tích tụ qua thời gian thành chất rắn trong đường hô hấp là hắc ín hay nhựa thuốc lá. Hắc ín có đặc điểm là dính và nhầy, khi phủ lên lớp lông mao của phổi sẽ làm giảm chức năng của lông mao (đẩy các dịch nhầy ra ngoài). Như vậy, không chỉ dịch nhầy từ khói thuốc, mà các chất có hại khác cũng dễ dàng xâm nhập cơ thể người hút thuốc qua đường hô hấp. Các chất từ khói thuốc còn có thể qua máu truyền tới các bộ phận khác trong cơ thể, do vậy người hút thuốc không chỉ mắc bệnh hô hấp mà còn có nguy cơ về tim mạch, tiểu đường, răng lợi và thậm chí ảnh hưởng cả khả năng sinh sản… Không chỉ người hút thuốc, những người xung quanh cũng có nguy cơ về sức khỏe khi hít phải khói thuốc, thường được gọi là hút thuốc thụ động.

Cần lưu ý chất độc từ khói thuốc không chỉ nằm trong làn khói từ điếu thuốc mà chúng ta nhìn thấy, mà còn có thể ở hơi thở của người vừa hút thuốc, hoặc quanh quẩn trong không khí ở những nơi không gian hẹp. Do vậy chỉ tránh khói từ điếu thuốc thôi cũng là chưa đủ.

Chất gây nghiện có trong thuốc la là
Rất nhiều chất độc có trong khói thuốc. Ảnh: Internet

Đừng để cơ thể bị phụ thuộc vào nicotine

Nicotine thì ít gây hại hơn so với những hợp chất nói trên, nhưng nó lại là chất gây nghiện khiến người hút thuốc rất khó bỏ. Khi hút thuốc, nicotine có trong khói chỉ mất 10 giây để tới não. Tại đây, các thụ thể (receptor) sẽ tiếp nhận nicotine, sản sinh ra chất dopamine tạo ra cảm giác sảng khoái, dễ chịu cho người hút, làm tăng nhịp tim và còn có thể giảm stress. Tuy nhiên, cũng giống như những chất gây nghiện khác, cảm giác này chỉ là tạm thời, và ngay khi nó mất đi cơ thể người hút sẽ có nhu cầu được nạp thêm nicotine để lấy lại cảm giác vừa qua.

Càng hút thuốc lâu, cơ thể càng bị phụ thuộc vào nicotine. Lượng thụ thể nicotine trong não sẽ tăng dần theo thời gian hút, vì vậy những người hút thuốc lâu dài thì những tác dụng mà nicotine đem lại càng ngắn, do vậy họ sẽ liên tục cần hút thêm. Đây là lý do lớn nhất khiến nhiều người nghiện không thể bỏ thuốc lá.

Ngoài ra, thuốc lá còn có quá nhiều yếu tố gây nghiện. Hiệu ứng gây nghiện của nó khá nhẹ so với các chất kích thích khác nên không gây ảnh hưởng quá lớn tới cuộc sống của người hút; thuốc lá quá rẻ, dễ mua và ít bị xã hội kỳ thị hơn nếu so với các chất kích thích mạnh.

Tất cả những yếu tố này tạo nên một chất gây nghiện rất khó bỏ. Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện và chỉ ra rằng một người trung bình sẽ phải mất trên 10 lần nỗ lực mới có thể bỏ được thuốc lá!

Trúc Ly (theo Vnreview)

Nicotine vừa là thuốc an thần, đồng thời cũng là chất kích thích. Một khi tiếp xúc với nicotine thì khả năng bạn bị nghiện chất này là rất cao, lại khó từ bỏ.

Nicotine là gì?

Nicotine là một hóa chất có chứa nitơ. Nicotine có trong thành phần của một số loại thực vật, bao gồm cả cây thuốc lá. Ngoài ra, chất này cũng có thể được sản xuất tổng hợp. Tuy là chất không gây ung thư hoặc gây hại quá mức, nhưng nicotine là một chất gây nghiện mạnh. Một khi đã tiếp xúc với nicotine có trong thuốc lá, người hút sẽ phải chịu những tác động rất có hại do phụ thuộc thuốc lá.

Chất gây nghiện có trong thuốc la là
Nicotine là chất có trong thành phần của một số loại thực vật, bao gồm cả cây thuốc lá.

Cơ chế gây nghiện của nicotine

Có thể nói, nicotine vừa là thuốc an thần, đồng thời cũng là chất kích thích. Khi tiếp xúc với nicotine, cơ thể sẽ trải qua một "cú kích". Điều này một phần là do nicotine kích thích tuyến thượng thận, dẫn đến việc giải phóng adrenaline. Khi được giải phóng, adrenaline sẽ ngay lập tức kích thích cơ thể giải phóng glucose, từ đó làm tăng nhịp tim, hoạt động hô hấp và huyết áp. Ngoài ra, chất nicotine còn khiến cho tuyến tụy sản xuất insulin ít hơn, làm lượng đường tăng nhẹ  trong máu hoặc glucose.

Nicotine gián tiếp làm giải phóng dopamine trong các khu vực khoái cảm và hoạt động nhiều của não (tác dụng tương tự xảy ra khi dùng heroin hoặc cocaine) nên khi sử dụng thuốc lá người dùng sẽ có cảm giác rất dễ chịu. Như chúng ta đều biết, dopamine là một chất hóa học ở não có ảnh hưởng đến cảm xúc, chuyển động, cảm giác khoái cảm và đau đớn. Một khi mức độ dopamine não tăng lên sẽ dẫn đến cảm giác mãn nguyện cao hơn. Tùy theo liều lượng nicotine được sử dụng và kích thích hệ thần kinh của mỗi người mà nicotine có tác dụng như thuốc an thần khác nhau.

Khi tiếp xúc với nicotine, chúng ta sẽ có biểu hiện tăng nhịp tim, tốc độ tiêu thụ oxy của cơ tim và thể tích của tim.

Chất gây nghiện có trong thuốc la là
Nicotine vừa là thuốc an thần, đồng thời cũng là chất kích thích.

Cơ thể tiếp nhận nicotine thế nào?

Sau khi hít khói thuốc lá, nicotine nhanh chóng xâm nhập vào máu, vượt qua hàng rào máu não và đến não trong vòng 8 - 20 giây. Trong vòng khoảng 2 giờ sau khi vào cơ thể, một nửa số nicotine đã được tiêu thụ.

Lượng nicotine có thể xâm nhập vào cơ thể người hút thuốc phụ thuộc vào loại thuốc lá đang được sử dụng; lượng khói thuốc hít vào; có sử dụng bộ lọc hay không và loại bộ lọc khói thuốc…

Trong các loại thuốc lá thì các sản phẩm thuốc lá được nhai, đặt bên trong miệng hoặc xịt mũi sẽ có xu hướng giải phóng lượng nicotine vào cơ thể nhiều hơn so với hút thuốc. 

Với người thường xuyên hút thuốc lá, sau đó đột nhiên ngừng sẽ đối diện với các triệu chứng cai thuốc như thèm thuốc, cảm giác trống rỗng, lo lắng, phiền muộn, ủ rũ, cáu gắt, khó tập trung hoặc chú ý…

Nicotine là chất gây nghiện nên việc cai thuốc lá là rất khó khăn (tương tự như từ bỏ heroin), đặc biệt với những người đã tiếp xúc với nicotine lâu dài. 

Chất gây nghiện có trong thuốc la là
Nicotine làm thay đổi nhịp tim; tăng huyết áp; co thắt và các bệnh của động mạch vành; tăng nguy cơ đột quỵ...

Tác hại của nicotine

Tuy chưa được chứng minh là nguyên nhân tạo nên các khối u ác tính nhưng chất độc nicotine có thể gây một loạt các tác hại về nhiều mặt ở hầu hết các cơ quan và hệ thống của cơ thể.

Sự lưu thông của máu có thể bị ảnh hưởng bởi chất nicotine: Làm tăng nguy cơ đông máu trong các mạch máu của cơ thể, xơ vữa động mạch do mảng bám hình thành trên thành động mạch, giãn động mạch chủ. Nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, những cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim xuất hiện sớm hơn ở người hút thuốc lá và nguy cơ tái phát bệnh mạch vành cao hơn gấp hai lần so với người không hút thuốc lá.

Tác dụng phụ trong não: Chóng mặt và chóng mặt, giấc ngủ không đều và bị xáo trộn, những giấc mơ xấu và cơn ác mộng, tắc mạch máu não,...

Trong hệ thống tiêu hóa, nicotine có thể có các tác dụng sau: Buồn nôn và ói mửa, khô miệng, hoặc xerostomia, khó tiêu, loét dạ dày, bệnh tiêu chảy, ợ nóng… Những người hút thuốc lá càng nhiều càng làm tăng nguy cơ mắc ung thư hầu hết các cơ quan trong hệ tiêu hóa của cơ thể như: vòm họng, thực quản, dạ dày, gan…

Tác dụng tại tim sau khi dùng nicotine: Thay đổi nhịp tim, tăng huyết áp, co thắt và các bệnh của động mạch vành, tăng nguy cơ đột quỵ…

Với phụ nữ mang thai: Dù hút thuốc lá chủ động hay thụ động, đều có thể đối mặt với những hậu quả do nicotine và các chất độc hại có trong khói thuốc lá gây ra, bao gồm việc tăng khả năng sinh non, sảy thai/thai chết lưu, dễ bị bong nhau thai và nhau thai tiền đạo… Còn thai nhi cũng dễ bị suy dinh dưỡng, mắc dị tật bẩm sinh, kém phát triển cả thể chất cũng như trí tuệ, tăng nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh...

Những tác hại khác bao gồm: Co thắt trong phổi, viêm phổi, cơ bắp bị run/đau, tăng mức độ kháng insulin và insulin, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường; đau khớp…

Chất gây nghiện có trong thuốc la là
Người hút thuốc có nguy cơ cao mắc các bệnh về phổi.

Tóm lại, ảnh hưởng của nicotine trong khói thuốc lá đến sức khỏe của người hút thuốc lá sẽ khác nhau, tùy thuộc vào thể trạng sức khỏe cũng như số lượng thuốc lá sử dụng. Nghĩa là nếu một người hút càng nhiều thuốc lá thì nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, hô hấp, tiêu hóa,... sẽ càng cao. 

Điều trị phụ thuộc nicotine

Điều trị phụ thuộc nicotine, hay liệu pháp cai thuốc lá, chính là giúp người hút thuốc lá giảm bớt nhu cầu tiêu thụ nicotine; đồng thời hạn chế các rủi ro liên quan cũng như các vấn đề về sức khỏe.

Hiện có nhiều lựa chọn điều trị phụ thuộc nicotine bằng thuốc, bao gồm:

Liệu pháp thay thế nicotine (NRT)

Thay vì hút thuốc lá và phải đối mặt với sự thôi thúc cũng như thèm thuốc, bạn có thể chọn loại nicotine có sẵn trong các miếng dán da, thuốc xịt mũi, thuốc hít tác động vào nướu để thay thế một phần nicotine.

Bupropion

Bupropion ban đầu được sử dụng trong chống trầm cảm. Về sau, người ta phát hiện nó còn mang lại nhiều lợi ích trong việc giúp người hút thuốc lá giảm cảm giác thèm nicotine. Bupropion hiệu quả tương tự như NRT ở trên, tuy nhiên đi kèm tác dụng phụ là gây mất ngủ (tác dụng phụ này gặp phải ở khoảng 30 - 40% bệnh nhân).

Varenicline, được bán dưới dạng Chantix

Thuốc varenicline kích hoạt một phần các thụ thể nhất định trong não thường chỉ đáp ứng với nicotine, ngăn chặn nicotine tiếp cận đến các thụ thể. Từ đó làm giảm sự thôi thúc và cảm giác thèm thuốc của người nghiện trong thời gian cai thuốc lá; đồng thời còn giúp làm giảm nguy cơ tái nghiện. Cũng như Bupropion, thuốc Varenicline cũng gây ra tác dụng phụ. Có khoảng 30% người chọn liệu pháp này bắt gặp cảm giác buồn nôn nhẹ. Tuy nhiên, varenicline thường được dung nạp tốt.

Chất gây nghiện có trong thuốc la là
Điều trị phụ thuộc nicotine, hay liệu pháp cai thuốc lá, chính là giúp người hút thuốc lá giảm bớt nhu cầu tiêu thụ nicotine.

Ngoài ra, còn có một số phương pháp điều trị khác cũng đã được sử dụng trong trường hợp các phương pháp điều trị nêu trên không thành công vì chúng có nhiều khả năng gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm:

  • Clonidine: Clonidine là loại thuốc chống tăng huyết áp cũng cho thấy làm giảm các triệu chứng cai nicotine nhưng có thể gây ra các tác dụng không mong muốn như huyết áp thấp, khô miệng, táo bón và nhịp tim chậm.

  • Nortryptyline: Thuốc chống trầm cảm ba vòng có tác dụng thay thế các chất nicotine nhưng có nhiều tác dụng phụ chính của thuốc chống trầm cảm và chưa được có chứng minh về độ an toàn.

Nicotine trong thuốc lá là chất gì và vì sao gây nghiện mạnh là thông tin chính mà bài viết chia sẻ. Đã có rất nhiều người bỏ thuốc lá thành công. Và theo kinh nghiệm của họ, nếu bắt đầu kế hoạch bỏ thuốc lá càng sớm, bạn thì cơ hội thành công càng cao. Nếu bạn đang hút thuốc, hãy bắt đầu kế hoạch bỏ thuốc lá ngay từ bây giờ để bảo vệ sức khỏe của chính mình và cả người thân.

Như Quỳnh

Nguồn tham khảo: Tổng hợp