Việt Nam có tiềm năng rất lớn về phát triển dược liệu, trong đó có nhiều loại dược liệu quý hiếm và vốn tri thức y học dân tộc với nhiều bài thuốc có giá trị. Đây thực sự là một kho tàng vô giá tạo điều kiện hình thành ngành công nghiệp dược liệu.
Tiềm năng dược liệu tại Việt Nam
Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có tiềm năng lớn về dược liệu ở khu vực Đông Nam Á và trên thế giới. Tính đến nay đã ghi nhận 5.117 loài thực vật và nấm, 408 loài động vật và 75 loại khoáng vật có công dụng làm thuốc trên cả nước. Trong đó, có khoảng 70 loài có tiềm năng khai thác với tổng trữ lượng khoảng 18.000 tấn/năm. Chúng ta cũng may mắn sở hữu rất nhiều loài dược liệu quý hiếm, đặc hữu như: Sâm Ngọc Linh, Ba kích, Châu thụ, Ngân đằng…
Dựa trên thế mạnh về nguồn tài nguyên dược liệu, cộng đồng các dân tộc Việt Nam đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong sử dụng các loại cây, con làm thuốc.
Chúng ta cũng đã tổng hợp được danh lục các loài cây thuốc từ cộng đồng các dân tộc và thu thập, sưu tầm được gần 1.300 bài thuốc dân gian trên cả nước. Những tri thức bản địa này là cơ sở quan trọng hỗ trợ cho việc sàng lọc, nghiên cứu phát triển sản phẩm phục vụ công tác phòng và chữa bệnh của người dân.
Như vậy, với các tiềm năng, thế mạnh nói trên, có thể nói dược liệu Việt Nam có một lợi thế lớn so với nhiều nước khác trong khu vực cũng như trên toàn thế giới.
Cơ hội phát triển cho dược liệu Việt
Thị trường tiêu thụ dược liệu và các sản phẩm từ dược liệu là rất lớn. Hiện nay, không chỉ Việt Nam mà trên thế giới, xu hướng “Trở về thiên nhiên” ngày càng phát triển. Thuốc từ dược liệu có ưu điểm: ít có những tác động có hại và phù hợp với quy luật sinh lý của cơ thể hơn so với thuốc hóa dược.
Theo Tổ chức y tế thế giới [WHO], khoảng 80% dân số tại các quốc gia đang phát triển, việc chăm sóc sức khoẻ ít nhiều có liên quan đến y học cổ truyền hoặc thuốc từ dược thảo truyền thống.
Tại Việt Nam, nhu cầu dược liệu trong nước khoảng gần 60 đến 80 nghìn tấn/năm. Trong đó phần lớn được sử dụng làm thuốc, thực phẩm chức năng, trong khám chữa bệnh; phần còn lại dùng cho sản xuất mỹ phẩm, thực phẩm, hương liệu,xuất khẩu…
Trên thế giới đang có xu hướng định hình lại phương pháp nghiên cứu tìm ra các thuốc mới. Thay vì chú trọng đến việc tổng hợp hóa học trong phòng thí nghiệm, các nhà khoa học dược hiện đang tập trung vào sàng lọc từ thiên nhiên để tìm ra các hoạt chất sinh học mới có dược tính mạnh hơn, ít độc hơn và với chi phí nghiên cứu thấp hơn.
Hiện nay, những hoạt chất như Taxon chữa ung thư từ Thông đỏ; Acid shikimic chữa cúm từ Hồi; Vinblastin, Vincristin chữa ung thư từ Dừa cạn; hoạt chất từ Bạch quả; Sylimarin từ Cúc gai; Nhân sâm, Tam thất Trung quốc… đã và đang đem lại doanh thu hàng chục tỷ đô la mỗi năm.
Những đặc sắc về nguồn gen và tri thức bản địa chính là những lợi thế quan trọng để tiếp cận thị trường, giúp hỗ trợ mạnh cho quá trình sàng lọc này.
Mặt khác, giá trị kinh tế đem lại từ việc nuôi trồng dược liệu cao hơn hẳn so với các loại cây lương thực khác. Vì vậy, phát triển dược liệu đang và sẽ là một hướng bền vững, ổn định nhằm góp phần xóa đói giảm nghèo ở nhiều vùng miền trong cả nước.
Một trong những quan điểm phát triển ngành Dược trong Chiến lược quốc gia phát triển ngành Dược Việt Nam giai đoạn đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, đó là phát huy thế mạnh, tiềm năng của Việt Nam để phát triển sản xuất thuốc từ dược liệu. Trong đó mục tiêu cụ thể đến năm 2020 sản xuất được 20% nhu cầu nguyên liệu cho sản xuất thuốc trong nước, thuốc sản xuất trong nước chiếm 80% tổng giá trị thuốc tiêu thụ mỗi năm, trong đó thuốc từ dược liệu chiếm 30%.
Benh.vn [Theo baosuckhoecongdong.vn]
Thuốc thảo dược [hay còn gọi là thuốc dược liệu] đã tồn tại từ lâu đời và ngày càng phát triển mạnh. Các chuyên gia dự báo, thuốc thảo dược sẽ ngày càng phát triển hơn nữa, phục vụ cho việc điều trị và dự phòng bệnh tật của người dân trên toàn thế giới.
Thuốc thảo dược – từ cổ xưa đến hiện đại
Thuốc thảo dược hay thuốc dược liệu là thuật ngữ dùng để chỉ hạt giống, quả, hạt, rễ, lá, vỏ hoặc hoa của cây cho mục đích làm thuốc. Thuốc thảo dược được sản xuất ở dạng viên nén, viên nang, bột, trà, dạng chiết xuất…
Thuốc thảo dược đã được sử dụng từ thời cổ đại cho nhiều tình trạng sức khỏe. Đây là hệ thống y học lâu đời nhất và được sử dụng rộng rãi tạu nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Ngày nay, thuốc dược liệu ngày càng được tin dùng hơn khi những cải tiến trong phân tích và kiểm soát chất lượng cùng với những tiến bộ trong nghiên cứu lâm sàng cho thấy giá trị của thuốc dược liệu trong điều trị và phòng ngừa bệnh tật.
Thuốc thảo dược đã được sử dụng từ lâu đời
Tình hình tiêu thụ thuốc thảo dược trên thế giới
Theo dữ liệu năm 2015 của Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia Mỹ, Tổ chức Y tế Thế giới [WTO] báo cáo rằng khoảng 60% dân số thế giới dùng thuốc thảo dược và khoảng 80% dân số ở các nước đang phát triển dùng thuốc thảo dược và các biện pháp chữa bệnh y học cổ truyền khác để chăm sóc sức khỏe.
Ở Châu Phi, có tới 80% dân số sử dụng thuốc thảo dược để chăm sóc sức khỏe.
Ở Châu Á và Châu Mỹ Latinh, tỷ lệ này cao hơn vì hoàn cảnh lịch sử và tín ngưỡng văn hóa. Số liệu năm 2017 cho thấy, tỷ lệ tiêu thụ thuốc dược liệu của hai khu vực này chiếm 72,36% tổng lượng tiêu thụ toàn cầu.
Khoảng 80% dân số ở các nước đang phát triển dùng thuốc thảo dược
Xu hướng sử dụng thuốc thảo dược trên toàn cầu
Hệ thống điều trị y học cổ truyền dựa trên việc điều trị bằng thuốc thảo dược là một hệ thống chăm sóc sức khỏe đang phát triển nhanh chóng và hiện đang được sử dụng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới.
Dự án Nghiên cứu Thị trường Thuốc thảo dược Toàn cầu dự báo ngành này sẽ có doanh thu khoảng 111 tỷ USD vào cuối năm 2023. Thị trường thuốc thảo dược toàn cầu dự kiến có tốc độ tăng trưởng hàng năm kép [CAGR] là 5,88% để đạt 1.29.689,3 triệu USD vào năm 2023.
Các chuyên gia cho rằng, trong tương lai, thuốc thảo dược và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe từ thảo dược sẽ phát triển mạnh mẽ hơn trên toàn thế giới, kể cả ở các nước phát triển.
WHO đã tuyên bố rằng ngành công nghiệp dược, đặc biệt là thảo dược đang tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng hàng năm khoảng 15%.
Tốc độ tăng trưởng lớn mạnh cộng với sự tiêu thụ rộng rãi của người dân trên toàn thế giới chứng tỏ ưu điểm của thuốc thảo dược: an toàn, lành tính, hiệu quả và giá cả phải chăng.
Các chuyên gia dự báo, trong thời gian tới, sẽ ngày càng có nhiều người dùng thuốc thảo dược để điều trị bệnh và tăng cường sức khỏe. Đặc biệt là trước tình hình gia tăng của các bệnh mạn tính không lây nhiễm như viêm khớp, đái tháo đường, ung thư, rối loạn giấc ngủ và các vấn đề về tiêu hóa…
Đông y thế hệ 2 – xu hướng tất yếu trong sự phát triển của thuốc dược liệu
Đây là đánh giá của các nhà khoa học tại Hội nghị Quốc tế về Thuốc thảo dược diễn ra tại Seoul, Hàn Quốc vào năm 2013. Tại đây, các nhà khoa học đã chia thuốc Đông y làm 2 loại: 1st generation botanical drugs [Đông y thế hệ 1] và 2nd generation botanical drugs [Đông y thế hệ 2].
Theo đó, nhóm thuốc Đông y thế hệ 2 được định nghĩa là các thuốc sử dụng nguồn thảo dược sạch, được kiểm soát nghiêm ngặt; Là thuốc điều trị chủ đạo, điều trị bệnh nặng, nghiêm trọng; Được nghiên cứu lâm sàng đầy đủ; Cạnh tranh hiệu quả với thuốc tân dược.
Theo đánh giá của các nhà khoa học tại Hội nghị, thuốc Đông y thế hệ 2 là xu hướng tất yếu trong sự phát triển của thuốc dược liệu, đặc biệt là ở các quốc gia có nền y học cổ truyền lâu đời như Việt Nam.
Tại Việt Nam, nhận thấy Đông y thế hệ 2 là xu hướng phát triển tất yếu của thuốc thảo dược, Dược Phẩm Nhất Nhất là doanh nghiệp tiên phong trong việc sản xuất và phân phối thuốc Đông y thế hệ 2.
Các sản phẩm thuốc Đông y thế hệ 2 được phát triển từ những bài thuốc bí truyền hiệu quả kỳ diệu trong dân gian sản xuất tại nhà máy dược phẩm GMP-WHO, được nghiên cứu lâm sàng tại nhiều bệnh viện lớn trên toàn quốc. Chính vì vậy, nhiều sản phẩm thuốc Đông y thế hệ 2 được nhiều chuyên gia đánh giá cao và đông đảo người bệnh tin tưởng.
Vân Anh
Tài liệu tham khảo:
//www.marketwatch.com/press-release/global-herbal-medicine-market-size-2020-top-countries-data-industry-brief-analysis-by-market-share-defination-trends-driving-factors-by-manufacturers-with-forecast-2024-2020-04-21
//www.medgadget.com/2019/08/herbal-medicine-market-global-industry-outlook-2019-size-estimation-share-business-growth-competitive-landscape-to-reach-usd-1-29-billion-till-2023-arkopharma-bayer-ag-beovita-hishimo-pharma.html
//www.omicsonline.org/conferences-list/current-and-future-trends-in-herbal-medicine
//www.sciencedirect.com/science/article/pii/B978012814619400001X