Vì sao phải nín thở khi chụp
X-quang ngực là hình ảnh của ngực cho thấy tim, phổi, đường thở, mạch máu và các hạch bạch huyết. X-quang ngực cũng cho thấy xương cột sống và ngực, bao gồm xương ức, xương sườn, xương đòn và phần trên của cột sống. X-quang ngực là thủ thuật hình ảnh phổ biến nhất hoặc X-quang được sử dụng để tìm các vấn đề bên trong ngực. Show X-quang ngực có thể giúp tìm thấy một số vấn đề với các cơ quan và cấu trúc bên trong ngực. Thông thường hai bức ảnh được chụp, một từ phía sau ngực và một từ phía bên. Trong trường hợp khẩn cấp khi chỉ chụp một bức ảnh X quang, chế độ xem trước thường được thực hiện. Các bác sĩ có thể không phải lúc nào cũng có được thông tin họ cần từ X-quang ngực để tìm ra nguyên nhân của vấn đề. Nếu kết quả chụp X-quang ngực không bình thường hoặc không cung cấp đủ thông tin về vấn đề ngực, có thể thực hiện các X-quang cụ thể hơn hoặc các thủ thuật khác, chẳng hạn như chụp cắt lớp vi tính (CT), siêu âm, siêu âm tim hoặc MRI. Chỉ định x quang ngựcX-quang ngực được thực hiện để: Giúp tìm ra nguyên nhân của các triệu chứng phổ biến như ho, khó thở hoặc đau ngực. Tìm các vấn đề về phổi như viêm phổi, ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), xẹp phổi (tràn khí màng phổi), theo dõi điều trị bệnh xơ nang hoặc theo dõi các tình trạng này. Tìm một số vấn đề về tim, chẳng hạn như tim to, suy tim và các vấn đề gây ra dịch trong phổi (phù phổi) và để theo dõi điều trị cho các tình trạng này. Tìm kiếm các vấn đề từ chấn thương ngực, chẳng hạn như gãy xương sườn hoặc tổn thương phổi. Tìm các vật lạ, chẳng hạn như đồng xu hoặc các mảnh kim loại nhỏ khác, trong ốngthực quản, đường thở hoặc phổi. X-quang ngực có thể không thể nhìn thấy thức ăn, các loại hạt hoặc sợi gỗ. Xem nếu ống thông hoặc thiết bị y tế khác đã được đặt ở vị trí thích hợp trong đường thở, tim, mạch máu của ngực hoặc dạ dày. Chuẩn bị x quang ngựcHãy cho bác sĩ biết nếu đang hoặc có thể mang thai. X-quang ngực thường không được thực hiện trong thai kỳ vì bức xạ có thể gây hại cho thai nhi. Nhưng nguy cơ gây hại cho thai nhi là rất nhỏ. Nếu cần chụp X-quang ngực, sẽ đeo tạp dề chì để giúp bảo vệ em bé. Nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ mối quan tâm nào về nhu cầu thủ thuật, rủi ro của nó, cách thức thực hiện hoặc kết quả có ý nghĩa gì. Thực hiện x quang ngựcX-quang ngực được chụp bởi một kỹ thuật viên X quang. Những bức ảnh thường được đọc bởi một bác sĩ X quang, bác sĩ điều trị. Các loại bác sĩ khác, chẳng hạn như bác sĩ gia đình, bác sĩ nội khoa hoặc bác sĩ phẫu thuật, cũng có thể xem lại X-quang ngực. Sẽ cần phải tháo đồ trang sức có thể ảnh hưởng đến hình ảnh X quang. Có thể cần phải cởi tất cả hoặc hầu hết quần áo phía trên thắt lưng (có thể được phép giữ đồ lót nếu nó không cản trở). Sẽ được cung cấp một chiếc áo choàng để mặc trong quá trình thủ thuật. Hai hình ảnh X-quang của ngực thường được thực hiện. Một góc nhìn được chụp từ phía sau; hình khác được thực hiện từ phía bên của cơ thể. Nhưng các hình khác có thể cần thiết, tùy thuộc vào những gì bác sĩ đang tìm kiếm. Trong trường hợp khẩn cấp, chỉ có thể chụp một bức hình, thường là từ phía trước. Thường đứng với mặt trước áp sát một tấm phim X-quang. Nếu cần ngồi hoặc nằm, ai đó sẽ giúp vào đúng vị trí. Sẽ cần giữ rất yên trong khi chụp X-quang để tránh làm mờ hình ảnh. Có thể được yêu cầu nín thở trong vài giây trong khi chụp ảnh X-quang. Hầu hết các bệnh viện và một số phòng khám đều có máy X-quang tại giường. Nếu chụp X-quang ngực bằng máy X-quang tại giường trong bệnh viện, kỹ thuật viên và y tá X-quang sẽ giúp vào đúng vị trí. Thông thường chỉ có một hình ảnh từ phía trước được chụp. Cảm thấy khi x quang ngựcSẽ không cảm thấy đau khi chụp X-quang ngực. Tấm X-quang có thể cảm thấy cứng, và căn phòng có thể mát. Nếu bị đau do vấn đề ở ngực, có thể cảm thấy hơi khó chịu nếu cần giữ một tư thế nhất định, hít thở sâu hoặc nín thở trong khi chụp X-quang. Rủi ro của x quang ngựcLuôn có một nguy cơ thiệt hại nhỏ cho các tế bào hoặc mô từ bức xạ, bao gồm cả mức độ phóng xạ thấp được sử dụng cho thủ thuật này. Nhưng khả năng thiệt hại từ tia X thường rất thấp so với lợi ích của thủ thuật. Ý nghĩa lâm sàng kết quả x quang ngựcX-quang ngực là hình ảnh của ngực để thấy tim, phổi, đường thở, mạch máu và các hạch bạch huyết. X-quang ngực cũng cho thấy xương ngực, bao gồm xương ức, xương sườn, xương đòn và phần trên của cột sống. Trong trường hợp khẩn cấp, kết quả chụp X-quang ngực có thể có sẵn trong vòng vài phút để bác sĩ xem xét. Nếu nó không phải là một trường hợp khẩn cấp, kết quả thường sẵn sàng trong 1 hoặc 2 ngày. Bình thường Hình phổi trông bình thường về kích thước và hình dạng, và các mô phổi trông bình thường. Không có sự tăng trưởng hoặc khối khác có thể được nhìn thấy trong phổi. Các không gian màng phổi (không gian xung quanh phổi) cũng trông bình thường. Tim trông bình thường về kích thước, hình dạng và mô tim trông bình thường. Các mạch máu dẫn đến và từ tim cũng bình thường về kích thước, hình dạng và ngoại hình. Xương bao gồm cột sống và xương sườn trông bình thường. Cơ hoành trông bình thường về hình dạng và vị trí. Không có dịch hoặc không khí được nhìn thấy, và không có vật thể lạ được nhìn thấy. Tất cả các ống, ống thông hoặc các thiết bị y tế khác đều ở đúng vị trí của chúng trong ngực. Bất thường Nhiễm trùng, như viêm phổi hoặc bệnh lao. Các vấn đề như khối u, chấn thương hoặc một tình trạng như phù do suy tim có thể được nhìn thấy. Trong một số trường hợp, có thể cần thêm tia X hoặc các xét nghiệm khác để thấy rõ vấn đề. Có thể nhìn thấy một vấn đề như tim giãn có thể do tổn thương tim, bệnh van tim hoặc dịch xung quanh tim. Hoặc một vấn đề của các mạch máu, chẳng hạn như động mạch chủ giãn, phình động mạch hoặc xơ cứng động mạch (xơ vữa động mạch), được nhìn thấy. Chất dịch được nhìn thấy trong phổi (phù phổi) hoặc xung quanh phổi (tràn dịch màng phổi), hoặc không khí được nhìn thấy trong các không gian xung quanh phổi (tràn khí màng phổi). Xương gãy được nhìn thấy trong lồng xương sườn, xương đòn, vai hoặc cột sống. Hạch to được nhìn thấy. Một vật lạ được nhìn thấy trong thực quản, ống thở hoặc phổi. Ống, ống thông hoặc thiết bị y tế khác có vẻ như nó đã di chuyển ra khỏi vị trí chính xác. Yếu tố ảnh hưởng đến x quang ngựcLý do tại sao kết quả kiểm tra có thể không hữu ích bao gồm: Không thể đứng yên và nín thở khi được yêu cầu khi chụp. Các vật kim loại (như thanh cố định cột sống và đồ trang sức bằng kim loại hoặc thắt lưng) có thể cản trở hình ảnh tia X. Béo phì, có thể che giấu các vấn đề về ngực hoặc làm cho khó có được hình ảnh X-quang tốt. Đau ngực có thể khiến khó hít thở sâu trong khi chụp X-quang. Sẹo từ phẫu thuật phổi trong quá khứ hoặc thay đổi từ một bệnh mãn tính, có thể làm cho hình ảnh X quang khó đọc. Một bức ảnh được chụp bằng máy tại giường có thể không rõ ràng như những bức ảnh được tạo bởi một máy đứng yên. Điều cần biết thêmKết quả xét nghiệm X-quang có thể khác với kết quả trước đó vì đã được thực hiện tại một trung tâm y tế khác hoặc có một loại thủ thuật khác. Nếu X-quang ngực không bình thường, có thể chụp X-quang cụ thể hơn hoặc các thủ thuật khác như chụp CT, siêu âm, chụp MRI hoặc sinh thiết. Một số vấn đề có thể không hiển thị trên X-quang ngực, chẳng hạn như ung thư nhỏ, thuyên tắc phổi hoặc vấn đề khác được ẩn bởi các cấu trúc bình thường trong ngực. Một số công nhân, chẳng hạn như những người làm việc với amiăng, có thể cần chụp X-quang ngực thường xuyên để kiểm tra các vấn đề do amiăng gây ra. Chụp X-quang phổi là kỹ thuật giúp kiểm tra, sàng lọc và phát hiện những dấu hiệu bất thường tại những vị trí khác nhau của phổi. Thông qua kết quả chụp X-quang phổi, cùng các xét nghiệm cần thiết khác, sẽ gợi ý chẩn đoán bệnh lý liên quan đến phổi, từ đó đưa ra phác đồ điều trị thích hợp nhất cho người bệnh. Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS.CKII Nguyễn Đình Hồ và BS Phạm Thị Huyền, Trung tâm Chẩn đoán Hình ảnh, BVĐK Tâm Anh TP.HCM. Chụp xquang phổi là chỉ định thường thấy trong quá trình kiểm tra, sàng lọc các bệnh lý có liên quan đến phổi. Theo đó, chụp x-quang phổi là kỹ thuật sử dụng máy chụp X-quang tại phòng được thiết kế chuyên biệt, với bóng phát tia X có thể di chuyển được, gắn vào cần kim loại lớn. Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn đứng trước một tấm chứa phim X-quang, hoặc một đầu thu đặc biệt có chức năng lưu lại hình ảnh của các cơ quan thuộc lồng ngực như phổi, tim, mạch máu, bộ xương thành ngực, đường thở… Để có thể đánh giá bệnh lý về phổi một cách toàn diện, bên cạnh các xét nghiệm lâm sàng cần thiết khác, chụp x-quang phổi là một trong những chỉ định không thể thiếu, giúp hỗ trợ chẩn đoán chính xác các bệnh lý về phổi.(1) Hiện tại, chụp xquang phổi vẫn được xem là một trong những phương pháp cơ bản đầu tiên hỗ trợ các bác sĩ đưa ra chẩn đoán bệnh. Theo đó, chụp x-quang phổi được áp dụng trong nhiều trường hợp khác nhau như:
Có thể nói, chụp x quang phổi là kỹ thuật thăm khám hình ảnh được sử dụng phổ biến nhất trong thực hành lâm sàng, giúp bác sĩ đưa ra đánh giá và theo dõi bệnh lý về phổi. Thông qua kỹ thuật này, bác sĩ sẽ nhanh chóng phát hiện các bất thường về lồng ngực và lên kế hoạch điều trị bệnh hiệu quả nhất; đồng thời theo dõi tình trạng hồi phục của người bệnh nếu đang trong thời gian điều trị bệnh. Chụp x quang phổi có những ưu điểm cụ thể như:
Bên cạnh những ưu điểm kể trên, chụp x quang phổi còn tồn tại một số hạn chế như:
Về nguyên lý, máy X-quang sẽ chiếu tia X vào ngực và cho ra các hình ảnh cụ thể. Theo đó, tia X sẽ xuyên qua các cơ quan của lồng ngực, khi gặp phim sẽ cho ra hình ảnh tim, phổi, mạch máu, bộ xương thành ngực, đường thở…(2) Dựa vào hình ảnh này, bác sĩ có thể xác định và chẩn đoán sớm một số trường hợp bệnh lý như sau: Thông thường, trong khoang màng phổi có chứa một lượng dịch khoảng 10-15ml. Tràn dịch màng phổi xảy ra khi lượng dịch này nhiều hơn con số đó. Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến hiện tượng tràn dịch màng phổi, và được biểu hiện trên phim chụp X quang ngực thẳng khi lượng dịch đủ lớn từ 175ml trở lên. Cụ thể, đối với tràn dịch màng phổi, trên phim xquang phổi thường sẽ cho hình ảnh mờ đồng nhất ở đáy phổi, xóa bờ tim và vòm hoành, tù góc sườn hoành, nếu tràn dịch lượng nhiều sẽ đẩy tim, trung thất sang bên đối diện. Đối với trường hợp tràn dịch vừa phải, trên phim chụp xquang có thể sẽ cho thấy ranh giới trên là một đường cong lõm lên trên. Đối với trường hợp tràn dịch nhiều, trên phim chụp X-quang có thể thấy mờ toàn bộ một bên phổi.
Kỹ thuật chụp xquang phổi có thể giúp phát hiện tình trạng tràn khí màng phổi. Đây là hiện tượng khí lọt vào giữa hai lá màng phổi. Khi đó, trên phim chụp x quang phổi sẽ thấy được hình ảnh tăng sáng không thấy bóng mờ mạch máu phổi, phổi lúc này bị ép lại, thấy rõ đường viền màng phổi tạng, rộng khoang liên sườn, đẩy tim và trung thất sang phía đối diện, vòm hoành hạ thấp. Có rất nhiều loại nguyên nhân gây ra tình trạng viêm phổi như: viêm phổi virus, viêm phổi tụ cầu, lao phổi… Nhìn chung, khi bệnh nhân bị viêm phổi, hình ảnh trên phim chụp X – quang sẽ xuất hiện có những đám mờ với nhiều hình dạng khác nhau. Những đám mờ này sẽ xuất hiện rải rác hoặc tập trung tại khu vực nhu mô phổi. Trên phim chụp xquang phổi còn cho thấy dấu hiệu xẹp thùy phổi hoặc phân thùy phổi. Khi đó, trên phim chụp X – quang sẽ xuất hiện hình mờ dạng đường hoặc đám, gây co kéo vùng phổi bên cạnh, trung thất, rốn phổi về phía tổn thương… Hình ảnh áp xe trên phim chụp X-quang thường ở dạng hình tròn, có bờ không đều, có mức hơi – dịch bên trong. Tùy vào mỗi loại lao phổi mà hình ảnh chụp x quang phổi sẽ cho ra những kết quả khác nhau, cụ thể:
Dựa vào hình ảnh phim chụp x quang phổi, bác sĩ cũng có thể biết được các dấu hiệu ung thư phổi gồm: ung thư phổi di căn thể kê, ung thư phổi di căn thể thả bóng, ung thư phổi nguyên phát. Theo đó, ung thư phổi di căn thể kê, các nốt mờ thường tập trung chủ yếu ở vùng dưới phổi, gọn và rõ nét hơn lao kê. Để đảm bảo kết quả chính xác nhất, trước khi chụp xquang phổi người bệnh cần lưu ý một số điều sau:
Quá trình chụp x quang phổi sẽ được thực hiện tại phòng thiết kế chuyên biệt, với trang thiết bị được lắp đặt cẩn thận để ngăn chặn tia X phóng ra ngoài gây ảnh hưởng tới người khác. Quy trình chụp x quang phổi sẽ bao gồm các bước sau:
Thông qua phim chụp X – quang, bác sĩ sẽ có thể nhận thấy được tình trạng, dấu hiệu trên hình ảnh nghi ngờ bệnh ung thư, viêm phổi hoặc các vấn đề về phổi khác nếu có. Sau đó, các bác sĩ sẽ thảo luận về kết quả chẩn đoán và đưa ra những phương pháp điều trị phù hợp. Trong một số trường hợp, để có thể đưa ra kết luận chính xác nhất, bác sĩ cũng có thể chỉ định thêm các xét nghiệm hoặc biện pháp khác nếu cần thiết.
Trong trường hợp, phim chụp X – quang ngực cho ra kết quả bất thường có thể bạn đang mắc các bệnh lý liên quan như:
Hiện nay, chụp Xquang phổi không cần nhịn ăn. Tia X phát ra từ máy chụp X-quang có thể dễ dàng xuyên qua các mô mềm, chất lỏng trong cơ thể. Nếu chụp tia X quá nhiều, kèm theo cường độ mạnh có thể sẽ gây hại và làm tổn thương các cơ quan trong cơ thể. Tuy nhiên, chụp X-quang sẽ không gây hại cho sức khỏe nếu như tần suất, và thời gian giãn cách giữa những lần chụp hợp lý. Khi chụp X – quang, cần có sự chỉ định của bác sĩ, tránh trường hợp bệnh nhân quá lạm dụng và tự ý đi chụp. Hiện tại, bạn hoàn toàn có thể yên tâm khi chụp X – quang ngực, vì lượng tia X rất thấp. Trong trường hợp người bệnh buộc phải chụp X – quang nhiều, thì nên dùng các thiết bị giúp giảm thiểu và ngăn chặn những tác dụng phụ của tia X. Hiện nay, Bộ Y tế đã đưa ra những tiêu chuẩn an toàn trong việc áp dụng kỹ thuật chụp X-quang. Theo đó, quá trình chụp X-quang cần được diễn ra trong điều kiện an toàn. Thiết bị, máy móc, phòng chụp phải đạt tiêu chuẩn, không gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của con người. Song song đó, đội ngũ kỹ thuật viên thực hiện chụp X-quang phải có chuyên môn cao, được đào tạo bài bản để có thể phục vụ bệnh nhân một cách tốt nhất.(4) Hình ảnh phim chụp X quang ngực có thể gợi ý các dấu hiệu ung thư phổi gồm: ung thư phổi di căn thể thả bóng, ung thư phổi di căn thể kê, ung thư phổi nguyên phát. Ngoài việc tìm hiểu các thông tin về chụp xquang phổi, thì lựa chọn một cơ sở y tế uy tín, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về an toàn khám chữa bệnh là điều vô cùng quan trọng. Tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bên cạnh việc quy tụ đội ngũ y bác sĩ, kỹ thuật viên chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, bệnh viện còn sở hữu cơ sở vật chất, trang thiết bị, máy móc hiện đại đạt chuẩn quốc tế, giúp mang đến kết quả khám chữa bệnh trong đó có kỹ thuật chụp xquang phổi, x quang khớp vai chính xác, an toàn, nhanh chóng. |