Đau mắt đỏ [hay viêm kết mạc] xảy ra khi lớp màng trong suốt trên bề mặt nhãn cầu [lòng trắng mắt] và kết mạc mi gặp phải tình trạng viêm nhiễm. Bệnh có thể gặp ở tất cả mọi đối tượng: trẻ em, người trưởng thành, người già. Bệnh dễ lây lan, xảy ra quanh năm có thể lan rộng ra thành dịch trong thời điểm từ Hè đến cuối Thu.
Đau mắt đỏ là bệnh về mắt thường gặp với những biểu hiện đặc trưng ngứa, đỏ mắt, cộm…
Những dấu hiệu điển hình của bệnh bao gồm:
- Mắt ngứa, cộm như có hạt bụi trong mắt
- Mắt đỏ
- Mắt tiết nhiều ghèn, chảy nước mắt
- Mi mắt sưng nề, đau nhức
- Có thể kèm theo các biểu hiện khác như: mệt mỏi, sốt nhẹ, đau họng, ho, nổi hạch sau tai…
Các nguyên nhân phổ biến gây đau mắt đỏ bao gồm:
- Đau mắt đỏ do nhiễm virus: Bệnh gây ra do virus như Adenovirus, Herpes; có thể tự hết trong khoảng 7 – 14 ngày, không cần điều trị.
- Đau mắt đỏ do nhiễm vi khuẩn
- Đau mắt đỏ do dị ứng: Các tác nhân dị ứng như phấn hoa, bụi và lông động vật… có thể khiến bệnh kéo dài cho đến khi loại bỏ hoặc tránh xa các yếu tố gây dị ứng.
- Tiếp xúc với dịch tiết của người mắc bệnh khi họ nói chuyện hoặc hắt hơi
- Chạm tay vào những vật dụng hay đồ dùng cá nhân nhiễm mầm bệnh như gối, khăn mặt, bàn chải, chìa khóa, tay nắm cửa, chậu rửa bát, nút bấm cầu thang, điện thoại, đồ chơi…
- Sử dụng nguồn nước bị nhiễm bệnh ao hồ, bể bơi…
- Thói quen hay dụi mắt, sờ tay vào mũi, miệng, làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh
- Không vệ sinh đúng cách kính áp tròng
Bác sĩ Tùng lưu ý, vì tốc độ lây lan trong cộng đồng của bệnh đau mắt đỏ rất nhanh nên những địa điểm công cộng và nơi mật độ dân cư cao sẽ tiềm ẩn nguy cơ “bùng phát thành dịch”.
Bệnh đau mắt đỏ thường diễn tiến lành tính, ít để lại di chứng. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, có thể gây biến chứng ảnh hưởng đến giác mạc gây giảm thị lực.
Những biến chứng có thể xảy ra khi thời gian bệnh kéo dài hoặc không chữa trị đúng cách. Ở cả trẻ em và người lớn, bệnh đau mắt đỏ có thể gây viêm giác mạc, loét giác mạc, có thể dẫn đến mù lòa. Vì vậy, người bệnh cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt ngay khi phát hiện bất thường như mắt đỏ, đau nhức cộm… để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Mắt đỏ là biểu hiện thường thấy của những bệnh lý về mắt nên dễ nhầm lẫn và thường bị bỏ qua
- Viêm củng mạc: các triệu chứng như đau mắt, cơn đau truyền lên vùng trán, gò má và xoang. Màu sắc lòng trắng đỏ hồng hoặc đỏ tươi, có hạt gồ lên dưới khóe mắt..
- Viêm nội nhãn: Bệnh có biểu hiện đỏ và đau nhức mắt, tuy nhiên không tiết dịch nhầy [ghèn, gỉ mắt] như đau mắt đỏ. Ngoài ra, có thể xuất hiện các triệu chứng sưng mắt, nhìn mờ, sợ sáng, cơ thể mệt mỏi, sốt, mất ngủ, chán ăn…
- Viêm loét giác mạc: Người bị bệnh thường cảm thấy mắt bị cộm, chảy nước mắt nhiều, khó mở mắt khi thức dậy và mắt nhìn mờ.
Người bệnh cần phải đến các bệnh viện chuyên khoa mắt để kiểm tra để có hướng điều trị phù hợp.
- Bệnh đau mắt đỏ có thể theo dõi tại nhà và thực hiện các thao tác sau:
- Chườm lạnh nhằm giảm khó chịu mắt, sưng mi
- Rửa mặt, tay thường xuyên với xà bông.
- Tránh dùng chung ly, bát, khăn mặt… với người khác.
- Tránh dụi mắt, không đi bơi.
- Nên nghỉ học, nghỉ làm trong 1 tuần.
Đối với trường hợp cần phải sử dụng thuốc kê toa, bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân gây bệnh đau mắt đỏ để chỉ định thuốc nhỏ mắt hay thuốc uống phù hợp. Cụ thể:
Đau mắt đỏ do virus: Đau mắt đỏ do virus sẽ kéo dài 4 – 7 ngày rồi tự khỏi nhưng lại dễ lây lan. Trường hợp này, không cần dùng kháng sinh vì không có tác dụng đối với virus. Người bệnh chỉ cần rửa sạch mắt mỗi ngày là đủ.
Đau mắt đỏ do vi khuẩn: Nếu vi khuẩn là tác nhân gây đau mắt đỏ, cần uống thuốc kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ kết hợp cùng thuốc mỡ bôi.
Đau mắt do dị ứng: Thuốc kháng histamin [gồm thuốc uống hoặc thuốc nhỏ] có thể giúp giảm đau mắt đỏ do nguyên nhân này nhưng sẽ khiến mắt bị khô. Trường hợp này, người bệnh cần gặp bác sĩ khoa mắt để được chỉ dẫn cách điều trị thích hợp.
Dinh dưỡng hợp lý giúp tăng sức đề kháng cho đôi mắt, ngăn ngừa biến chứng xấu của bệnh đau mắt đỏ.
Chú ý bổ sung nhóm thực phẩm cho mắt để duy trì đôi mắt khỏe mạnh
- Thực phẩm giàu vitamin A: có nhiều trong cá, gan động vật, khoai lang, bí ngô, rau có màu xanh đậm, cà chua, ớt chuông xanh, sản phẩm từ sữa…
- Thực phẩm giàu vitamin K: được tìm thấy nhiều trong các thực phẩm quen thuộc như trứng, cà rốt, dưa chuột, cần tây, măng tây, rau xà lách, bông cải xanh…
- Thực phẩm giàu vitamin C: các loại quả như đu đủ, dâu tây, kiwi, xoài, cải xanh, ớt chuông…
- Thực phẩm giàu vitamin B: thịt gà, trứng, cá hồi, gan động vật, bông cải xanh, nấm, các loại hạt và các loại đậu…
- Thực phẩm có mùi tanh nồng như tôm, cua, ốc, cá mè…
- Thực phẩm có chứa chất kích thích như rượu bia, cà phê, nước uống có gas
- Thực phẩm có tính nóng như ớt, tỏi, thịt dê…
- Hạn chế ăn các loại thực phẩm như mỡ động vật, rau muống…
- Phương pháp phòng ngừa lây lan
- Không dùng chung khăn lau
- Không chạm tay vào mắt
- Rửa tay thường xuyên
- Thay vỏ gối hoặc giặt sạch vỏ gối trong nước nóng
- Không dùng chung đồ trang điểm [nhất là mỹ phẩm dành cho mắt]
- Trường hợp bệnh lý dai dẳng, không có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh nên gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để điều chỉnh toa thuốc hay có giải pháp chữa trị bệnh đau mắt đỏ phù hợp hơn.
Hầu hết các trường hợp đau mắt đỏ có thể chữa khỏi trong 7 – 10 ngày. Tuy nhiên, thời gian khỏi bệnh còn phụ thuộc vào các yếu tố: mức độ đáp ứng thuốc, giải pháp điều trị và nguyên nhân gây đau mắt đỏ.
Những lý do phải kể đến là:
- Đặc điểm khí hậu nắng nóng nhưng dễ mưa đột ngột, độ ẩm không khí cao, môi trường nhiều khói bụi, nguồn nước ô nhiễm…
- Người nhạy cảm với thời tiết, hệ thống miễn dịch hoạt động kém khiến virus, vi khuẩn tấn công nhanh và dễ dàng hơn
- Các hoạt động ngoài trời như du lịch dã ngoại, bơi lội… càng khiến virus dễ lây qua đường hô hấp, nước bọt, tay cầm nắm, chạm vào các đồ dùng của người bệnh, nước nhiễm mầm bệnh…
Phòng khám Mắt tại Hệ thống BVĐK Tâm Anh được trang bị máy móc, thiết bị hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ, y tá có chuyên môn cao sẽ giúp bảo vệ đôi mắt của bạn. Để đăng ký khám bệnh, bạn có thể đến khám trực tiếp hoặc liên hệ đặt lịch thông qua tổng đài theo số hotline: 0287 102 6789 [TP.HCM] và 1800 6858 [Hà Nội].
Để đặt lịch khám ThS.BS Phạm Huy Vũ Tùng – BVĐK Tâm Anh TP.HCM, bạn đăng ký tại đây.
Đau mắt đỏ là bệnh thường gặp và dễ lây lan. Tuy không nguy hiểm tính mạng nhưng đau mắt đỏ cần điều trị dài ngày, dễ lây gây tốn kém tiền bạc, bất tiện trong sinh hoạt và công việc. Dưới đây là một số câu hỏi để bạn có thể hiểu rõ hơn và đẩy lùi dịch bệnh này:
1. Có thuốc đặc trị bệnh đau mắt đỏ không ?
Có rất nhiều độc giả nói rằng có thuốc đặc trị đau mắt đỏ, và chỉ cần mua nó về sử dụng khi bị bệnh mà không cần đến bác sỹ. Nhưng sự thật thì chưa có loại thuốc nào đặc trị đau mắt đỏ cả. Chúng tôi khuyên bạn nên đến gặp bác sỹ, đa phần đau mắt đỏ thuyên giảm và khỏi trong vòng từ 7-10 ngày. Các bác sỹ sẽ tư vấn và kê đơn thuốc cho bạn [ thườngng thì các đơn thuốc là giống nhau như: nước muối sinh lý, corticoid, cidofovir … ], cần tuân thủ chỉ dẫn của bác sỹ. Nếu không theo chỉ định của bác sỹ, hoặc quá lạm dụng thuốc sẽ có những tai biến khó xử lý.
2. Nhìn nhau có bị lây đau mắt đỏ không ?
Đau mắt đỏ là do virut gây nên, cách lây bệnh thường gặp là qua nước mắt [ có chứa virut ], nước bọt, qua vật dụng nhiễm nguồn bệnh [ tay nắm cửa, điện thoại, đồ chơi …], qua nước bị nhiễm khuẩn [ như nước bể bơi …]. Vì vậy nhìn nhau không thể lây đau mắt đỏ được.
3. Trong nhà có người đau mắt đỏ, làm gì để không bị lây sang người khác
Đau mắt đỏ lây qua đường hô hấp, do vậy nếu một người trong nhà bị đau mắt đỏ thì việc lây cho người thân là rất phổ biến và khó tránh. Chúng ta chỉ có thể làm một số biện pháp để hạn chế lây qua người khác như:
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân, thương xuyên rửa tay bằng xà phòng xát khuẩn.
- Nên dùng riêng các vật dụng cá nhân, ngay cả thức ăn và vật dụng chứa thức ăn
- Nếu các ly được thì là tốt nhất, không cho người bệnh đến những chỗ đông người
4. Bà bầu đau mắt đỏ có ảnh hưởng tới con ?
- Nhiều bà bầu bị đau mắt đỏ lo sợ virus gây bệnh có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Nhưng thực sự thì bà bầu không cần lo lắng quá nếu bị lây đau mắt đỏ. Nhiễm Virut trong thời kỳ đều có thể có nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi. Tuy nhiên, với các trường hợp đau mắt đỏ, khả năng gây ảnh hưởng đến thai rất thấp. Điều lo lắng nhất là bà bầu dính đau mắt đỏ lại không đi khám bác sĩ mà tự ý dùng thuốc, khi đó có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
- Chúng tôi vẫn khuyên bạn 1 điều là: Cần phải đi khám bác sỹ khi bạn bị đau mắt đỏ
5. Kinh nghiệm gì để nhanh khỏi đau mắt đỏ ?
- Phát hiện sớm và dùng thuốc kịp thời là cách để điều trị đau mắt đỏ nhanh nhất
- Thường lau mắt, rửa mắt cho người bệnh, không rụi tay vào mắt, hạn chế xem ti vi, sử dụng máy tính
- Sử dụng các thực phẩm có tính tăng sức đề khánh như: nước cam, sữa chua…
6. Khi đau mắt đỏ mà khóc thì có làm bệnh nặng thêm không ?
Khóc làm tiết ra rất nhiều nước mắt, nó có lợi cho việc đào thải vi khuẩn, làm mềm chất tiết [ ghèn ], tuy nhiên, cần lau bằng khăn sạch sau khi khóc để tránh làm môi trường bẩn, tạo điều kiện tăng sinh vi khuẩn, làm bệnh sẽ kéo dài và có thể trầm trọng hơn.
7. Đau mắt đỏ có cần kiêng ăn gì không, có phải tránh vận động mạnh không ?
- Không cần kiêng ăn gì, chỉ cần làm theo chỉ dẫn của bác sỹ nơi bạn khám
- Cần nghỉ ngơi, tránh ra nắng và môi trường bụi, bẩn để làm bệnh nhanh giảm các triệu chúng.vì vậy, không nên vận động mạnh trong lúc mang bệnh vì vấn đề vệ sinh.
Phòng và Điều trị:
Không có thuốc điều trị bệnh đặc hiệu quả Bệnh đau mắt đỏ do virus gây nên. Vì thế, việc khỏi bệnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như khả năng miễn dịch, dinh dưỡng, vệ sinh, có các viêm nhiễm phối hợp hay không… Người bệnh cần thường xuyên rửa mắt bằng nước muối, tra thuốc mắt theo đúng chỉ định.Người bệnh cần đeo kính râm, khẩu trang và rửa tay thường xuyên. Việc này tuy không thể loại trừ hết nguy cơ lây bệnh nhưng giúp giảm thiểu khả năng lây bệnh cho những người xung quanh.Chưa có thuốc đặc trị cho viêm kết mạc dịch, bệnh có xu hướng tự khỏi trong 7 – 10 ngày. Thông thường bệnh được chỉ định dùng các thuốc diệt virus dùng uống, tra, nhỏ mắt được bác sĩ kê đơn trong những trường hợp cụ thể. Dùng kháng sinh nhỏ mắt phổ rộng hay kháng sinh kết hợp với cortizol nhỏ mắt. Nhỏ nước muối nhiều lần trong ngày để rửa sạch mắt.
Lưu ý: Không tự ý tra thuốc bừa bãi. Cẩn thận khi dùng thuốc Clodexa và Nemydexa vì các thuốc này có chứa chất gây giảm miễn dịch mắt. Không nên dùng biện pháp xông lá vào mắt…
Phòng Bệnh đau mắt đỏ:
· Rửa tay thường xuyên với xà phòng.
· Không dụi tay lên mắt.
· Không dùng chung các vật dụng cá nhân như khăn mặt, chậu rửa mặt…
· Nên đeo kính râm khi ra đường. Sau một ngày lao động có tiếp xúc bụi mắt nên rửa mặt sạch rồi rửa mắt bằng nước muối sinh lý Natri Clorid 0,9%.
· Tránh tiếp xúc với bệnh nhân đau mắt đỏ. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc thì cần thường xuyên rửa mắt bằng nước muối sinh lý, rửa tay bằng xà phòng xát khuẩn.
Khi thấy các triệu chứng như mắt cộm, ngứa, có dử mắt, chảy nước mắt thì nên đến chuyên khoa mắt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời để phòng biến chứng bệnh.
Dùng thuốc đúng cách:
Nên rửa mắt bằng nước muối sinh lý 0,9% dạng nhỏ mắt nhiều lần trong ngày. Rửa mắt làm trôi đi mầm bệnh, đẩy rỉ ra ngoài, làm ẩm và an dịu cho bề mặt nhãn cầu. Có thể rửa mắt mỗi khi thấy kèm nhèm hoặc trung bình 10 lần/ngày.
Nước mắt nhân tạo, chất làm ẩm hay bôi trơn nhãn cầu có độ nhớt thấp cũng có thể dùng cho đau mắt đỏ với tác dụng như trên và đem lại cảm giác dễ chịu cho mắt. Cũng cần nói thêm là nước muối hay nước mắt nhân tạo không làm kết thúc nhanh diễn tiến của bệnh.
Đối với kháng sinh, thông thường người dân sẽ thích dùng kháng sinh mạnh, có người còn tiêm kháng sinh vài ngày. Một số người thì tự mua kháng sinh đắt tiền để tra mắt. Thực ra, kháng sinh không giết được virut gây bệnh, có chăng là diệt các vi khuẩn bội nhiễm luôn có mặt kèm với virut khi chúng hoành hành ở kết mạc. Thái độ đúng đắn trong việc sử dụng kháng sinh trong đau mắt dịch là: dùng một kháng sinh tra mắt phổ rộng là đủ. Thuốc nội hay ngoại tùy thuộc vào kinh tế của bệnh nhân.
Người ta ít dùng thuốc mỡ trong giai đoạn cấp, do sẽ làm tăng cảm giác khó chịu khi đang ở giai đoạn viêm. Các thuốc được quảng cáo là để chữa đỏ mắt phần lớn sẽ không có tác dụng chữa đau mắt dịch, đặc biệt là những thuốc có chất co mạch có thể làm viêm nặng lên hoặc gây xuất huyết kết mạc.
Các sản phẩm có cortizol, nên thận trọng!
Có quá nhiều sản phẩm không cần kê đơn mà bạn vẫn mua được ở hiệu thuốc một cách dễ dàng như: nemydexa, clodexa, cloxit H… Người bán hàng có thể mời chào bạn, khi đọc chỉ định cũng thấy rất có lý thế nhưng dùng nó lại không đơn giản. Kinh điển các sản phẩm loại này có thể dùng để cắt ngắn đi chu trình bệnh ở giai đoạn gần lui bệnh hoặc giai đoạn có biến chứng. Bạn đừng nên tự mua thuốc và tra mắt bởi chỉ có bác sĩ nhãn khoa mới biết được bạn có đúng bị đau mắt dịch không? Đang ở giai đoạn nào của bệnh, có nguy cơ biến chứng hay đang bị biến chứng gì?
Ngoài ra, có thể dùng các sản phẩm có kết hợp kháng sinh mạnh và một chống viêm dòng cortizol như tobradex, decordex, vigadexa… nhưng bác sĩ phải căn cứ vào từng trường hợp cụ thể mới cho dùng các thuốc này.
Nguy cơ khi sử dụng thuốc không đúng.
Nhỏ nước muối Natri clorid 0,9% thường xuyên để rửa sạch mắt hàng ngày.
Những người nôn nóng, sốt ruột thường muốn khỏi bệnh nhanh. Họ tự mua thuốc về tra, tự xông lá, làm theo lời mách bảo. Vì vậy, có nhiều trường hợp đã bị bỏng mắt do xông lá hay tinh dầu. Nhỏ cortizol tùy tiện gây loét giác mạc do Herpes hay nấm, năm nào cũng làm hàng chục, hàng trăm người mù lòa. Chỉ sau nhỏ 2 lọ clodexa cũng làm bạn phát sinh bệnh glôcôm, có thể gây mù lòa, điều trị rất phức tạp và tốn kém.
Vì vậy, quan điểm dùng thuốc nói chung hay các thuốc có cortizol nói riêng là phải rất thận trọng. Khi dùng phải có ý kiến của bác sĩ. Dừng thuốc khi đã đạt mục đích điều trị. Khi dừng thuốc cần giảm liều dần dần, có theo dõi và khám lại theo hẹn.
Bệnh nhân khi bị bệnh đau mắt đỏ nên đến cơ sở điều trị chuyên khoa để được khám, tư vấn điều trị, không tự ý dùng thuốc. Thông thường, đau mắt đỏ có tiến triển lành tính, có thể khỏi trong một tuần. Nhưng bệnh cũng có thể diễn biến nặng gây tổn thương trên giác mạc [lòng đen], ảnh hưởng đến thị lực, lúc đó, việc điều trị rất dai dẳng./.