Phô tô: Xuân Lộc+ DL thứ cấp đc thu thập nhằm phục vụ cho NC vấn đề cụ thể theo quy trình cụ thể vớichi phí cao và tốn nhiều thời gian.+ DL sơ cấp phục vụ cho vấn đề NC khác với tiến trình thu thập nhanh chóng và dễ dàngtrong thời gian ngắn, chi phí bỏ ra thấp.- DL thứ cấp là những DL đc thu thập cho nhiều mục đích khác nhau.- DL thứ cấp bao gồm:+ Dữ liệu bên trong: nguồn thông tin rất phong phú của đơn vị, có thể sử dụng ngay như:Cơ sở dữ liệu khách hàng, Hoá đơn, chứng từ, doanh thu, chi phí …+ Dữ liệu bên ngoài: là những tài liệu đã công bố, nguồn dữ liệu chung*Ưu, nhc điểm:- Ưu điểm:+ Tiết kiệm chi phí so với thu thập dữ liệu sơ cấp+ Tiết kiệm thời gian và công sức so với quá trình thu thập dữ liệu sơ cấp+ Có thể cung cấp các dữ liệu so sánh và dữ liệu theo bối cảnh+ Có thể dẫn đến những khám phá bất ngờ, mới mẻ+ Tính đều đặn của dữ liệu+ Chất lượng cao vì đây là những thông tin đã qua kiểm duyệt, đc công bố. Chất lượnghơn so với thông tin tự thu thập+ Dữ liệu có tính cập nhật.- Nhược điểm:+ Tiếp cận khó khăn và tốn kém trong 1 số TH+ Những tổng hợp và các định nghĩa có thể không phù hợp+ Dạng chuẩn hóa, cách trình bày DL k thích hợp hoặc khó cho việc sử dụng+ Cũng cung cấp cho đối thủ cạnh tranh, vì là những tt đc công bố công khai nên ng sửdụng những tt này k chỉ có mình bạn*Các nguồn:- Nguồn dữ liệu nội bộ: là những dữ liệu bên trong công ty như các báo cáo của công tyvề chi phí, doanh thu, lợi nhuận; cơ sở dữ liệu khách hàng; hay đơn giản như các hóa đơnbán hàng, chứng từ, Trong nội bộ nhiều tổ chức thường có những dữ liệu hữu ích mà dễ3131 Phô tô: Xuân Lộcthu thập hơn là từ các nguồn bên ngoài. Đôi khi dữ liệu quan trọng ở các phòng ban như:kế toán, bộ phận kinh doanh, quản lý chất lượng…của công ty. Từng bộ phận của một tổchức thường có các dữ liệu đã được lập biểu mẫu hoặc phân loại phù hợp với mục đíchsử dụng khác nhau. Cần xem xét thật cẩn thận giá trị dữ liệu thu được. Việc thu thậpthông tin của tổ chức có thể lệch lạc không chính xác, cũng có thể dữ liệu đó không phùhợp với mục tiêu người sử dụng.- Nguồn dữ liệu bên ngoài: là các tài liệu đã được xuất bản có được từ các nghiệp đoàn,chính phủ, các tổ chức chuyên môn, các ấn phẩm thương mại, các văn bản như thông cáochính phủ, các nghiên cứu trước đó, các điều tra dân số, hồ sơ cá nhân… Sự phát triểncủa mạng thông tin toàn cầu tạo nên nguồn dữ liệu thứ cấp có thể sử dụng được và có thểtìm kiếm từ nhiều nguồn khác nhau. Vì vậy điều quan trọng là phải phân loại nguồn dữliệu để có một phương pháp tìm kiếm thích hợp và có thể phân loại nguồn dữ liệu bênngoài thành những loại sau:+ Các thông tin bên ngoài đã được đo lường: Đây là những thông tin ở dạng địnhlượng, có thể là các báo cáo, các nghiên cứu chuyên đề của chính phủ, bộ ngành, số liệucủa cơ quan thông kê về ngân sách quốc gia, xuất nhập khẩu, đàu tư nước ngoài…hoặc lànguồn thông tin do các công ty nghiên cứu thị trường thực hiện để bán cho khách hàngmà không xuất bản,… Do ngân sách có hạn và không đủ thời gian, thiết bị và trình độchuyên sâu để phân tích số liệu chưa xử lý, nhà nghiên cứu có thể sử dụng các thông tinnày như là giải phải thay thế tốt nhất.+ Các thông tin bên ngoài có thể đo lường được: Đây là những thông tin ở dạngđịnh tính, do đó nhà nghiên cứu cần tìm hình thức thích hợp để lượng hóa chúng, ví dụnhư: tài liều tình hình báo cáo tiếp thị của đối thủ cạnh tranh, các chi phí quảng cáo thiếpthị của đối thủ, nội dung quảng cáo, dư luận của công chúng…+ Dữ liệu bên ngoài được cung cấp định kỳ: đó là những dữ liệu được công bốđịnh kỳ, tái bản thường xuyên như số liệu thống kê về dân số, tỷ lệ thất nghiệp hàngnăm… Dữ liêu này thường tìm kiếm dễ dàng và độ tin cậy khá cao.+ Dữ liệu đặc thù: Đó là loại dữ liệu được thu thập cho một dự án hay lĩnh vựcchuyên môn nhất định. Dữ liệu này thường khó kiếm.3232 Phô tô: Xuân LộcVì những thông tin từ những nguồn thu thập, nhất là từ internet là không giới hạnnên cần một kế hoạch thu thập những thông tin cần thiết nếu không sẽ bị quá tải. Đầu tiênlà xác định dữ liệu cần có cho cuộc nghiên cứu, tiếp đến là làm rõ các dữ liệu nào có thểlấy được từ nguồn nào và sau đó tiến hành thu thập.Câu 14: Thu thập dữ liệu thông qua quan sát.- Thu thập và nghiên cứu tài liệu là một công việc quan trọng cần thiết cho bất kỳ hoạtđộng nghiên cứu khoa học nào. Các nhà nghiên cứu khoa học luôn đọc và tra cứu tài liệucó trước để làm nền tảng cho NCKH. Đây là nguồn kiến thức quý giá được tích lũy quaquá trình nghiên cứu mang tính lịch sử lâu dài. Vì vậy, mục đích của việc thu thập vànghiên cứu tài liệu nhằm:+Giúp cho người NC nắm được phương pháp của các nghiên cứu đã thực hiện trước đây.+Làm rõ hơn đề tài nghiên cứu của mình.+Giúp người nghiên cứu có phương pháp luận hay luận cứ chặt chẻ hơn.+Có thêm kiến thức rộng, sâu về lĩnh vực đang nghiên cứu.+Tránh trùng lập với các NC trước đây, vì vậy đở mất thời gian, công sức và tài chánh.+Giúp người NC xây dựng luận cứ [bằng chứng] để chứng minh giả thuyết NCKH.- Các pp thu thập dữ liệu bao gồm pp quan sát, pp phỏng vấn, pp hội nghị/ hội đồng và ppđiều tra chọn mẫu.- Khái niệm: Quan sát là phương pháp thu thập các thông tin trực tiếp bằng các giác quanhướng đến đối tượng nhằm mục đích nhất định và k sử dụng phương tiện giao tiếp.Phương pháp này thường được dùng kết hợp với các phương pháp khác để kiểm tra chéođộ chính xác của dữ liệu thu thập.Quan sát là một phương pháp thu thập dữ liệu đơn giản dễ thực hiện nhưng rất hữu ích,dù đây không phải một phương pháp điều tra vì không có các câu hỏi hay câu trả lời nhưthường lệ. Tuy vậy muốn phương pháp này đạt kết quả tôt cần phải có một mẫu nghiêncứu thích đáng- Điều kiện áp dụng:+Thông tin phải quan sát đc+Hành vi có tính lặp lại3333 Phô tô: Xuân Lộc+Thời gian ngắn- Phân loại quan sát:+ Theo quan hệ với đối tượng bị quan sát:►Quan sát khách quan: k tham gia, quan sát k công khai, k nói rõ về mục đích thựcủa quan sát cho đối tượng bị quan sát biết. là tiến hành quan sát kết quả hay tác động củahành vi, chứ không trực tiếp quan sát hành vi. Ví dụ: Nghiên cứu hồ sơ về doanh số bántrong từng ngày của một siêu thị để có thể thấy được xu hướng tiêu dùng của khách hàngtrong từng thời kỳ. Nghiên cứu về hồ sơ ghi lại hàng tồn kho có thể thấy được xu hướngchuyển dịch của thị trường.►Quan sát có tham dự / Nghiên cứu tham dự: công khai, giải thích rõ mục tiêu củaquan sát cho đối tượng bị quan sát biết. tiến hành quan sát khi sự kiện đang diễn ra. Vídụ: Quan sát thái độ của khách hàng khi thưởng thức các món ăn của một nhà hàng+ Theo tổ chức quan sát►Quan sát định kỳ►Quan sát chu kỳ►Quan sát bất thường- Các phương tiện quan sát:+Quan sát bằng trực tiếp nghe/ nhìn: Theo cách này, người nghiên cứu sử dụng các giácquan của mình để tiến hành quan sát các đối tượng nghiên cứu. Ví dụ: quan sát xem cóbao nhiêu người đi quanh và bao nhiêu người ra vào các trung tâm thương mại; quan sátvà đo đếm khối lượng của hàng hóa, xếp theo chủng loại và mặt hàng tại các cửa hàng ởnhững thời điểm khác nhau; quan sát tại nơi mua sắm về hành vi ứng xử trong lúc muahàng hay quan sát lối sống, khung cảnh nơi ở để suy đoán mối liên hệ với hành vi tiêudùng về một loại sản phẩm cụ thể nào đó.+ Quan sát bằng phương tiện nghe nhìn; dùng camera, máy thu âm để ghi lại+ Quan sát bằng phương tiện đo lường: Quan sát theo phương pháp này được thực hiệnnhờ các thiết bị điện tử như máy đếm [đếm số người ra vào các cửa hiệu, tính thời gian sửdụng sản phẩm như số giờ xem tivi, nghe đài...]- Ưu điểm:3434 Phô tô: Xuân Lộc+ Tính tự nhiên và khách quan, Cung cấp thông tin chi tiết trong bối cảnh thực tế. Thôngtin thu được phong phú đa dạng và rất sinh động, Nếu quan sát một cách khoa học có kếhoạch sẽ thu được một bức tranh toàn diện về đối tượng nghiên cứu+ Thu thập loại tt mà ngta k muốn hoặc k thể cung cấp đc, ngay cả trong khi thực hiệnphỏng vấn+ Đc sử dụng để bổ sung và hoàn thiện các pp NC khác, như cho phép kiểm định tínhthực tế của những thông tin thu thập bằng phỏng vấn- Hạn chế:+ Lượng tt hẹp+ Số lượng nhỏ đối tượng+ K biết đc động cơ và ng nhân bên trong+ Khó quan sát hành vi kéo dài và bất thường+ Quan sát không KH sẽ mang lại kết quả không chính xác hoặc các thông tin bên ngoài.+ Sự có mặt của người thu thập số liệu có thể ảnh hưởng đến tình huống được quan sát+ Đòi hỏi phải tập huấn cho người thu thập số liệu. Tốn công sức và thời gian.+ Dễ bị tâm lý của người quan sát ảnh hưởng.+ Không đánh giá được các sự kiện xảy ra trong quá khứ- Đòi hỏi ng quan sát phải có:+ Sự nhạy bén+ Sự chính xác+ Tính đầy đủ+ Tính khách quan+ Khả năng suy luận từ những gì quan sát đc- Lưu ý:+Trước khi quan sát, phải hiểu rõ các thuật ngữ, khái niệm liên quan đến đối tượng.+Dựa trên mục đích quan sát và đặc điểm đối tượng.+Đề ra kế hoạch và thực hiện.+Người nghiên cứu phải tập trung.+Ghi lại kết quả quan sát, so sánh với các lần quan sát trước để tìm ra quy luật.+Xây dựng tiêu chuẩn kết quả đánh giá.Câu 15: Thu thập dữ liệu thông qua phỏng vấn. Phỏng vấn cấu trúc, phỏng vấn báncấu trúc và phỏng vấn phi cấu trúc.- Khái niệm: Phỏng vấn [interview] là hình thức thu thập thông tin thông qua quá trìnhtác động tâm lý xã hội của người phỏng vấn đối với người trả lời nhằm mục đích thu thậpthông tin về chủ đề nghiên cứu.3535 Phô tô: Xuân LộcPhỏng vấn là phương pháp cụ thể để thu thập thông tin nhằm thu thập thông tin phù hợpvới mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài nghiên cứu.Đây là phương pháp có nhiều kỹ thuật phỏng vấn, đồng thời là phương pháp tốn tiền, tốnthời gian và đôi khi dễ phạm sai lầm khi thu thập thông tin.- Điều kiện thành công của phỏng vấn:+Thiết kế bộ câu hỏi để phỏng vấn+Lựa chọn và phân tích đối tác- Các hình thức phỏng vấn:► Trò chuyện [thuật ngữ được sử dụng trong nghiên cứu giáo dục học]► Phỏng vấn chính thức► Phỏng vấn ngẫu nhiên► Phỏng vấn sâuNgười nghiên cứu có thể ghi âm cuộc phỏng vấn, nhưng phải có sự thỏa thuận và xinphép đối tác trước khi tiến hành phỏng vấn- Phương pháp này có thể tóm tắt qua các công việc cụ thể như sau:+Người phỏng vấn đến khu vực nghiên cứu và gặp gơ những thành viên dự kiến theomẫu lựa chọn.+Phân phát các bảng câu hỏi và hướng dẫn trả lời.+Ghi chép các phản ứng của người được phỏng vấn 1 cách trung thực về những vấn đềcó liên quan với nội dung nghiên cứu.+Chuyển thông tin đã thu thập về trung tâm và tiến hành xử lý theo đúng kỳ hạn.+Hoàn thành công việc nghiên cứu hiện trường phù hợp với chi phí đã cấp.Bản chất của việc phỏng vấn trực tiếp là tiến trình tiếp xúc giữa hai cá nhân, trong đóngười phỏng vấn cố gắng thu thập thông tin, phản ứng, quan điểm của người được chọnđể phỏng vấn.Theo tiến trình này, sau khi thiết lập mối quan hệ xã hội, người được phỏng vấn hiểu rõlý do thì người phỏng vấn sẽ [đặt] dùng bảng câu hỏi để trao đổi với đối tượng và tự ghichép thông tin cần thiết. Hoặc người phỏng vấn đề nghị đối tượng nghiên cứu bảng câuhỏi và tự trả lời có sự hướng dẫn của người phỏng vấn.3636