18/08/2015
Dạ dày của trẻ sơ sinh rất nhỏ. Khi vừa chào đời, nó chỉ bé bằng quả anh đào, đủ sức chứa 5-7 ml sữa [1-1,4 thìa cà phê]. Đến cuối tuần thứ nhất, dạ dày của bé có thể chứa khoảng 60 ml sữa. Thời gian đầu, cơ thể mẹ chỉ sản xuất một lượng sữa nhỏ, cho phù hợp với kích thước ‘tí hon’ của dạ dày trẻ sơ sinh.
Ở độ tuổi 1-6 tháng, khi đã quen với việc bú mẹ, một em bé được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn thường bú khoảng 600-900 ml sữa mỗi ngày, trung bình là 750 ml. Bé bú mẹ 8 lần/ngày sẽ nhận khoảng 90 ml mỗi cữ bú. Tất nhiên, đây chỉ là con số trung bình, không thể áp dụng cho mọi trẻ. Lượng sữa mẹ mà bé bú sẽ không đổi trong suốt thời gian từ 1 tháng tới khoảng 6 tháng. Tuổi và trọng lượng cơ thể của bé không ảnh hưởng tới lượng sữa mẹ được bú mỗi ngày. Tuy nhiên, tại các giai đoạn tăng trưởng mạnh [thường xuất hiện lúc bé 1-3 tuần, 6-8 tuần, 3 tháng và 6 tháng tuổi], bé có thể bú nhiều hơn bình thường trong vòng 2 – 3 ngày.
Diễn biến sản xuất sữa mẹ vài tuần đầu sau sinh
| Thời gian | Sữa | Bé | Mẹ |
| Khi sinh | Cơ thể mẹ sản sinh một lượng nhỏ sữa non [sữa đặc quánh, màu vàng]. Sữa này giúp bảo vệ bé khỏi bệnh tật. | – Có thể tỉnh táo trong giờ đầu sau khi sinh. – Đây là thời điểm tốt để mẹ cho con bú. |
Mệt mỏi nhưng hào hứng. |
| 12-24 giờ đầu | Bé nhận được khoảng 1 thìa cà phê sữa non trong mỗi cữ bú. Mẹ có thể nhìn thấy hoặc không nhìn thấy sữa non tiết ra nhưng lượng sữa này vừa đủ để đáp ứng nhu cầu của bé. | – Sẽ không có gì lạ nếu mẹ thấy bé ngủ mê mệt. Bé vừa trải qua một hành trình vô cùng vất vả. Một số bé sẽ không đủ tỉnh táo để nắm bắt vú đúng cách.
– Các cữ bú có thể sẽ rất ngắn và chẳng theo giờ giấc. Khi bé tỉnh, hãy tận dụng bản năng bú rất mạnh của bé và cho bé bú mỗi 1-2 giờ. -Nhiều bé thích bú hùng hục, nghỉ, rồi nhấm nháp, mơ màng, rồi lại bú. |
Mẹ cũng mệt mỏi. Hãy cố gắng nghỉ ngơi. |
| 3-5 ngày tiếp theo | Sữa trắng sẽ về. Lúc đầu, sữa có thể có ánh vàng. | – Bé sẽ bú rất nhiều [điều này giúp vú mẹ sản sinh nhiều sữa], ít nhất 8-12 lần/24 giờ. Thời gian đầu, bé sẽ bú không có giờ giấc.
– Vì sữa mẹ dễ tiêu hơn sữa công thức, bé bú mẹ sẽ bú thường xuyên hơn bé bú bình. Bé có thể đòi bú 2-3 giờ một lần rồi ngủ thiếp đi 3-4 tiếng. – Cữ bú có thể kéo dài 15-20 phút mỗi bên. Nhịp mút của bé chậm và dài. Bạn có thể nghe tiếng bé nuốt. |
Ngực bạn có thể căng và rỉ sữa. |
| 4-6 tuần đầu | Sữa trắng tiếp tục tiết ra. | – Bé bú giỏi hơn và dạ dạy đã lớn hơn để chứa được nhiều sữa. – Các cữ bú sẽ ngắn hơn và cách xa nhau hơn. |
Cơ thể mẹ đã quen với việc cho con bú, vì vậy ngực sẽ mềm hơn và ít bị rỉ sữa hơn. |
Khi nào cần cho bé bú ?
Các chuyên gia y tế khuyên mẹ cho bé sơ sinh bú theo nhu cầu, khi bé đói. Nhiều mẹ thường bắt đầu cho con bú khi thấy bé khóc. Tuy nhiên, khóc là một biểu hiện muộn của đói. Không nên chờ tới lúc này mới cho bé bú vì đói quá có thể khiến bé trở nên bực bội, khó dỗ.
Cũng cần để ý rằng rất nhiều khi bé khóc không phải vì đói. Đôi khi bé chỉ cần được ôm ấp hoặc thay tã là đủ. Hoặc cũng có khi bé khóc vì nóng quá, lạnh quá, vì phấn chấn quá hoặc buồn tẻ quá.
Các dấu hiệu cho thấy bé đã muốn bú:
- Ngọ nguậy đầu
- Há miệng
- Thè lưỡi
- Cho bàn tay hoặc cả nắm tay vào miệng
- Chụm môi như đang bú
- Rúc vào ti mẹ
- Thể hiện phản xạ tìm kiếm [miệng bé quay về phía có vật chạm vào má].
Làm sao biết bé đã bú đủ?
Có thể đánh giá việc trẻ đã bú no hay chưa dựa vào hai biểu hiện chính: bé hài lòng và tăng cân đều sau tuần đầu tiên.
Tăng cân
- Trẻ sơ sinh có thể mất khoảng 7% cân nặng trong 3-5 ngày đầu sau sinh.
- Thường không tụt cân kể từ ngày thứ 5, khi sữa đã về đủ.
- Cân nặng trở lại bằng khi mới sinh trong vòng 1-2 tuần.
- Từ khi sinh tới 3 tháng, trẻ tăng trung bình 20-30 g mỗi ngày.
- Bé sẽ trải qua một số giai đoạn tăng trưởng mạnh [khi 1-3 tuần, 6-8 tuần, 3 tháng và 6 tháng tuổi]. Lúc này cân nặng tăng nhanh trong một thời gian, sau đó chững lại rồi tăng ít hơn. Điều này không có nghĩa là mẹ không đủ sữa, nhất là nếu bé vẫn sinh hoạt bình thường, đi tiểu bình thường.
Một số biểu hiện khác để nhận biết bé đã bú đủ:
- Bé nhanh nhẹn, tỉnh táo, khóc to, môi hồng hào và ẩm ướt.
- Bé thỏa mãn và thư giãn sau cữ bú.
- Bầu vú mẹ mềm hơn sau mỗi lần cho con bú.
- Bé đi tiểu tiểu đủ, nước tiểu trong hoặc vàng nhạt, không có màu vàng đậm hay da cam, không có mùi khó chịu [xem bảng dưới].
- Bé đại tiện đủ [xem bảng dưới].
Số lần tiểu tiện và đại tiện tối thiểu của bé trong tuần đầu sau khi sinh
| Tuổi của bé | Số lần
tiểu tiện |
Số lần
đại tiện |
Màu và tính chất phân |
| Ngày 1 [24h đầu sau sinh] |
1 | Đại tiện phân su lần đầu tiên trong vòng 8 giờ sau khi sinh. | Phân đặc dính, đen như nhựa đường. |
| Ngày 2 | 2 | 3 | Phân đặc dính, đen như nhựa đường. |
| Ngày 3 | 5-6 | 3 | Phân loãng hơn, màu hơi xanh hay vàng. |
| Ngày 4 | 6 | 3 | Phân mềm, màu vàng, có lẫn nước. |
| Ngày 5 | 6 | 3 | Phân loãng và lổn nhổn, màu vàng. |
| Ngày 6 | 6 | 3 | Phân loãng và lổn nhổn, màu vàng. |
| Ngày 7 | 6 | 3 | Phân loãng và lổn nhổn, màu vàng, số lượng nhiều hơn. |
BS Trần Thu Thủy
Những người mẹ trẻ khi bắt đầu làm quen với việc cho trẻ bú sữa mẹ thường hay lo lắng rằng trẻ sẽ không bú đủ sữa. Đó cũng là vì sao mà tất cả bà mẹ đều muốn chắc chắn rằng con của họ phải nhận đủ chất dinh dưỡng cần thiết, nhưng lại không thể ước lượng chính xác bé thường bú bao nhiêu.
Cho trẻ bú đủ sữa là cách đơn giản nhưng hữu hiệu để mẹ chăm sóc tốt sức khỏe của bé
Bé của bạn có thể đã no sữa nếu có:
• Ngực của bạn cảm thấy nhẹ hơn sau khi cho bé bú [bởi vì bé luôn uống sữa mẹ một lượng đều đặn].
• Bé có vẻ thư giãn và thỏa mãn sau khi được cho bú.
• Bé của bạn tăng cân đều sau khi đã bù lại số kí bị tụt sau khi sinh [Hầu hết các trẻ đều bị mất 30% cân nặng lúc mới sinh và vào sau khoảng 2 tuần tuổi, các bé sẽ tăng cân trở lại].
Hướng dẫn kiến nghị: Con của bạn nên tăng cỡ 150g – 250g trong một tuần trong suốt 4 tháng đầu, sau đó tăng cỡ 100g – 170g mỗi tuần từ tháng thứ 4 đến tháng thứ 7.
• Bé của bạn ướt ít nhất 6 cái tả mỗi ngày sau khi được mẹ cho bú .Trong vài ngày đầu, bé chỉ nhận sữa non giàu dinh dưỡng, bé có thể chỉ làm ướt từ 1 - 2 cái tả mỗi ngày. Nhưng sau khi bé bắt đầu bú sữa mẹ đã quen, mẹ sẽ tốn nhiều tả mỗi ngày hơn cho bé.
• Trong tháng đầu tiên, mỗi ngày có thể bé sẽ đi nặng 3 lần. Phân có màu sáng và vàng như màu của của mù tạt và kéo dài trong vòng 5 - 7 ngày sau khi sinh. Khi 1 tháng tuổi, bé có thể ít thường xuyên đại tiện hoặc thỉnh thoảng không đại tiện vài ngày. Khi bé bắt đầu ăn thức ăn rắn lúc 4 - 6 tháng tuổi, bé có thể sẽ đại tiện ít nhất 1 lần mỗi ngày.
** Lưu ý: Con của bạn nên tăng cỡ 150g – 250g trong một tuần trong suốt 4 tháng đầu, sau đó tăng cỡ 100g – 170g mỗi tuần từ tháng thứ 4 đến tháng thứ 7.
Những dấu hiệu nào báo hiệu rằng bé chưa no sữa?
Theo dõi những dấu hiệu sau nếu bạn lo lắng rằng con mình chưa nhận đủ sữa:
• Con của bạn liên tục bị tụt cân. Nếu bé chưa có dấu hiệu tăng lại cân sau 5 ngày hoặc bé lại tiếp tục tụt cân, hãy tìm đến bác sĩ.
• Con của bạn làm ướt ít hơn 6 cái tả mỗi ngày tính từ ngày thứ 6 trở đi sau khi ra đời.
• Con của bạn nhỏ con, phân màu tối sau 5 ngày đầu tiên sau khi ra đời.
• Nước tiểu của bé đậm màu như nước ép táo.
Lưu ý: Nếu nước tiểu của bé xanh xám hoặc trong, bé đã nhận đủ nước. Còn nếu nó đặc hơn, có thể đó là dấu hiểu của việc thiếu nước
• Con của bạn hay quấy khóc hoặc thờ ơ. Bé có thể buồn ngủ ngay khi bạn vừa cho bé bú nhưng sau đó lại quấy khóc khi bạn để bé nằm xuống.
• Môi hoặc mắt của bé bị khô.
• Bé có vẻ không thỏa mãn mặc dù được cho bú lâu hơn một giờ.
• Bầu vú của bạn không cảm thấy nhẹ hơn sau khi cho bú.
• Bạn ít khi nghe thấy tiếng bé nuốt khi đang bú [Một số bé bú rất khẽ, vì vậy nếu các dấu hiệu khác đều tích cực, đừng lo lắng về điều này].
Điều gì sẽ xảy ra nếu con của bạn không nhận đủ sữa?
Mặc dù hầu hết các bà mẹ đều có thể cung cấp cho con họ đủ lượng sữa chúng cần, nhưng thỉnh thoảng chúng vẫn không nhận đủ. Và khi vấn đề không được phát hiện sớm, trẻ có thể bị thiếu nước và không lớn nhanh, mặc dù không phổ biến nhưng lại là vấn đề nghiêm trọng.
Nếu bạn lo lắng rằng liệu không biết bé có nhận đủ sữa hay không, hãy gọi bác sĩ hoặc hỏi y tá hay chuyên gia tư vấn sữa mẹ. Tại các buổi hẹn đó, bạn cho bé bú một cách tự nhiên nhất dưới sự quan sát của các chuyên gia. Họ có thể đưa ra những lời khuyên hữu ích cho bạn.
Em bé sẽ phát triển chậm hơn những đứa trẻ khác nếu không nhận được đủ lượng sữa cần thiết
Đó sẽ là một phạm vi rất rộng để xem xét. Một số bé thích lúc nào cũng được bú – đôi khi không phải vì bé đói mà vì thích tận hưởng. Trong khi số khác thì chỉ bú khi thật sự đói. Bé có thể buồn ngủ khi bú trong 24 giờ đầu tiên sau khi ra đời. Nhưng sau đó, dưới đây là những tiêu biểu:
[1] 1 - 7 tuần đầu:
- Cứ mỗi 2 - 3 giờ mỗi ngày.
- 8 - 12 lần hằng ngày.
Với cường độ như thế này có thể khiến bạn khó nhận biết được bé đã bú đủ hay chưa? Nhưng hãy nghĩ đơn giản rằng dạ dạy của con bạn rất bé và cần phải làm đầy thường xuyên.
[2] 2 - 5 tháng:
- Cứ mỗi 2 tiếng rưỡi đến 3 tiếng rưỡi.
- 7 - 9 lần mỗi ngày.
Bởi vì bé đang lớn lên từng ngày và mỗi lần bú trở nên năng suất hơn, bé sẽ không cần phải bú nhiều lần nữa và tốn ít thời gian cho mỗi lần bú hơn.
[3] 6 tháng và sau đó:
- Cứ mỗi 5-6 giờ mỗi ngày.
- 4 - 5 lần hằng ngày.
Nếu hút sữa, lượng sữa tôi cần hút là bao nhiêu?
Nếu bạn hút sữa ra cho bé, bạn nên thực hiện theo các hướng dẫn dưới đây để biết bé cần bao nhiêu sữa:
- Cho đến khi con bạn được 1 tháng tuổi, bé thường uống từ 70g - 85g sữa trong 1 bình và được cho bú 8 lần mỗi ngày. Như vậy tổng lượng sữa cho bé mỗi ngày là từ 550g – 680g.
- Trước tháng thứ 6, bé có thể uống từ 680g - 850g mỗi ngày chia đều từ 6-8 bữa. Bé sẽ uống ít hơn khi đã bắt đầu ăn thức ăn rắn.
Nhưng xin lưu ý rằng đây chỉ là những hướng dẫn kiến nghị, đừng cố ép bé uống đúng lượng kể trên nếu bé không muốn.
Có thể cho bé bú được nhiều hơn không?
Có thể. Nếu bạn cho bé bú bình, sẽ dễ dàng nếu muốn cho con của bạn bú nhiều sữa công thức hoặc sữa mẹ. Một đứa trẻ được nuôi bằng sữa mẹ đôi khi chỉ muốn uống một ít sữa mẹ. Hoặc bé chỉ bú vừa đủ để dập cơn khát, nhưng điều này thì không dễ dàng gì với một đứa trẻ vốn đã quen với bú bình. Bởi vì nếu chúng chỉ muốn uống một ít sữa, cuối cùng chúng thường uống một bụng no căng bởi dòng chảy của sữa từ bình bú chảy rất nhanh thông qua núm vú giả.
Làm sao tôi có thể ngăn ngừa con bú quá no khi dùng bình?
Để giúp cho con bạn có thể nhận được một lượng sữa vừa đủ, cho bé bú chậm rãi và có các khoản nghỉ để bạn có thể theo dõi phản ứng của bé nếu bé đã cảm thấy no. Nếu bé nuốt nhanh và nhiều sữa, cứ mỗi 10 lần như vậy hãy ngừng cho bú để bé có thể hít thở. Điều này rất quan trọng trong hai tháng đầu, cho đến khi bé học được cách điều chỉnh tốc độ.
Lúc con trẻ bắt đầu tập ăn những thức ăn rắn, chúng bắt đầu giảm bú sữa. Và gần được một tuổi thì chúng có thể chỉ bú 3 - 4 lần mỗi ngày.
Khi con của bạn tròn 1 tuổi, bạn có thể chuyển qua cho bé uống sữa bò nguyên kem trong bình hoặc một cái cốc. Ghi nhớ rằng dù sữa bò tốt cho trẻ, nhưng bạn sẽ không muốn con mình không còn cảm thấy ngon miệng khi uống những thức uống khác bởi vì đã được cho uống quá nhiều sữa bò. Lưu ý: Dung nạp quá nhiều sữa bò là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây thiếu sắt trong máu. Tốt nhất lượng sữa nên ở khoảng 4.8gr ~ 6.7gr sữa một ngày.
Và đương nhiên, bạn có thể tiếp tục cho bú sữa mẹ khi bé đã quá một tuổi nếu bạn và con bạn muốn vậy. Dù cho trẻ sẽ nhận được nhiều dinh dưỡng hơn từ thức ăn rắn, nhưng sữa mẹ cung cấp lượng calories, hệ miễn dịch, vitamins và các loại enzim cần thiết cho cơ thể của bé.
Mọi thắc mắc, thông tin chi tiết xin mời liên hệ
Tổng đài CSKH: 02363 509 808
Thư Ký khoa sản: 02363 991 451
Email:
Ban tư vấn Khoa Sản
Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng
>> Bảng giá chi phí sinh Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng
>> Giới thiệu Khoa Sản Phụ Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng
>> Gói khám tiền sản Tam Cá Nguyệt – Cho một thai kỳ khỏe mạnh
>> Xem thêm: Có được uống cafe khi đang mang thai?