Thuốc và kỹ thuật tổng hợp hóa dược đại cương

Ngành công nghiệp sản xuất dược phẩm hiện đại thường phải được cấu thành từ hai lĩnh vực công nghiệp, đó là Công nghiệp sản xuất nguyên liệu dược (gọi tắt là Công nghiệp Hoá dược) và Công nghiệp sản xuất thành phẩm thuốc (gọi tắt là Công nghiệp bào chế). Ở những nước có ngành công nghiệp dược tiên tiến thì hai lĩnh vực sản xuất trên gắn bó mật thiết, kết hợp chặt chẽ và hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình sinh tồn, phát triển của từng hãng sản xuất, từng công ty dược phẩm. Nguồn nhân lực làm trong hai lĩnh vực sản xuất nêu trên về mặt đào tạo cũng khác nhau: lĩnh vực sản xuất Hoá dược chủ yếu là các kỹ sư hoá dược còn trong lĩnh vực sản xuất Bào chế là các dược sị. Phương thức và nội dung các môn học. Cũng là môn học “Hoá dược” thì “Hoá học” cho dược sĩ cũng khác với môn “Hoá dược cho kỹ sư hoá dược”.

Trong môn học “Hoá dược và kỹ thuật tổng hợp” này trước hết trang bị những hiểu biết chung về thuốc, về nghiên cứu thuốc. Ở chương 1, tác giả điểm qua về những kiến thức liên quan cấu trúc và tác dụng, về các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính sinh học của một số chất, về dược lý, dược động học của thuốc. Tiếp theo đó đi vào các nhóm thuốc khác nhau tác dụng tới các loại bệnh khác nhau hiện hữu trong cuộc sống hàng ngày của loài người đang được sử dụng để phòng và trị bệnh, với nhiều chục chương mục khác nhau (các thuốc tác dụng tới thần kinh trung ương, tới thần kinh thực vật, tới các cơ quan khác nhau của cơ thể, tới chuyển hoá và mô, về thuốc hoá học trị liệu…) Do đặc trưng giáo trình viết cho sinh viên chuyên ngành công nghệ Hoá dược nên trong mỗi phần, mỗi nhóm thuốc theo tác dụng trị bệnh nội dung bao gồm: Định nghĩa, sơ lược về lịch sử của thuốc nhóm thuốc, các thuốc sử dụng phổ biến, các đặc điểm sinh dược của thuốc, cơ chế tác dụng, phân loại theo cấu trúc hoá học, mối liên quan cấu trúc và tác dụng, phương pháp tổng hợp, sử dụng trong điều trị bệnh.

Mục lục:

Lời nói đầu

1. Một số kiến thức chung về hoá dược

Hoá dược – quá khứ, hiện tại và tương lai

Các yếu tố hoá lý và cấu trúc hoá học ảnh hưởng đến tác dụng sinh học

Khái niệm về dược lý học

Tài liệu tham khảo chính

2. Các thuốc tác dụng trên hệ thần kinh trung ương

Đại cương về hệ thần kinh trung ương và hoạt động của nó

Các thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương

Mời bạn đón đọc.

Bộ giáo trình Hoá dược và kỹ thuật tổng hợp trang bị cho sinh viên những hiểu biết chung về thuốc, về nghiên cứu thuốc. Trong mỗi phần, mỗi nhóm thuốc được giới thiệu theo tác dụng trị bệnh bao gồm các nội dung: định nghĩa, sơ lược về lịch sử của thuốc và nhóm thuốc, các thuốc sử dụng phổ biến, các đặc điểm sinh dược học của thuốc, cơ chế tác dụng, phân loại theo cấu trúc hoá học, mối liên quan cấu trúc và tác dụng, phương pháp tổng hợp, phương pháp sản xuất sử dụng trong điều trị bệnh v.v.

Nội dung tập 3 gồm 4 chương lớn từ chương 18 đến chương 21: Chương 18: Vitamin; Chương 19: Hocmon; Chương 20: Các thuốc kháng sinh; Chương 21: Thuốc kháng khuẩn tổng hợp.

Trong vài thập kỷ gần đây, cùng với sự phát triển như vũ bão của các ngành khoa học kỹ thuật nói chung, ngành Hoá Dược trên phạm vi toàn thế giới cũng đã có những bước tiến mạnh mẽ, cung cấp cho ngành Y-Dược nhiều thuốc mới, phục vụ ngày càng tốt hơn công tác phòng và chữa bệnh cho người dân. Điều này đòi hỏi giáo trình giảng dạy môn Hoá Dược trong trường Đại học chuyên ngành Y-Dược cần cập nhật thường xuyên hơn để phổ biến kịp thời kiến thức chuyên môn đến với sinh viên và độc giả quan tâm.

Sách Hoá Dược được biên soạn dựa trên chương trình đào tạo Dược sĩ do Bộ Giáo dục & Đào tạo ban hành theo Quyết định số:12/2001/QĐ-BGD&ĐT, ngày 26 tháng 4 năm 2001. Năm 2009, sách đã được Hội đồng chuyên môn của Bộ Y tế thẩm định, dùng làm tài liệu giảng dạy chính thức cho đối tượng sinh viên hệ đại học thuộc chuyên ngành Dược tại Đại học Y–Dược Thành phố Hồ Chí Minh. Nội dung sách được biên soạn bám sát theo các yêu cầu về kiến thức cơ bản, cập nhật với tình hình phát triển và sử dụng thuốc trong nước và thế giới để cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản, chính xác và khoa học về chuyên môn Hoá Dược như thiết kế phân tử thuốc, tổng hợp và kiểm nghiệm các nguyên liệu làm thuốc, hướng dẫn sử dụng thuốc...

Bên cạnh đó, để giúp cho sinh viên tiếp cận với sự phát triển của khoa học Hoá Dược thế giới, ban biên soạn đã tham khảo nhiều tài liệu liên quan mới nhất, mạnh dạn đưa vào nội dung nhiều nhóm thuốc mới, hoạt chất mới và lược bỏ các thuốc không còn sử dụng trong điều trị, sách sẽ tiếp tục được chỉnh sửa, cập nhật và tái bản trong thời gian từ 3–4 năm.

Sách Hoá Dược được thiết kế thành hai cuốn:

• Hoá Dược 1 dùng cho sinh viên năm thứ 3 thuộc hệ 5 năm chính quy và cho sinh viên năm thứ 2 hệ 4 năm tập trung.

• Hóa Dược 2 dùng cho sinh viên năm thứ 4 hệ 5 năm chính quy và cho sinh viên năm thứ 3 hệ 4 năm tập trung.

Sách Hoá Dược 1 gồm 8 chương (bao gồm 25 bài) như sau

Chương 1. Hoá dược đại cương

Chương 2. Thuốc kháng sinh

Chương 3. Thuốc kháng ký sinh trùng

Chương 4. Thuốc sát khuẩn

Chương 5. Thuốc chống độc

Chương 6. Dược phẩm phóng xạ

Chương 7. Thuốc trị ung thư

Chương 8. Thuốc cản quang

Mỗi bài trong chương sách có kèm theo phần tự lượng giá và đáp án để sinh viên có thể tự kiểm tra kiến thức đã học.

Hy vọng sách sẽ có ích cho sinh viên trong các đại học Dược, Y–Dược, sinh viên các trường khác có liên quan, cũng như bạn đọc quan tâm đến lĩnh vực Hoá Dược.

Vì lần đầu tiên xuất bản nên sách không thể tránh khỏi những thiếu sót, ban biên soạn rất mong nhận được những góp ý quý báu của quý Thầy Cô đồng nghiệp, sinh viên và bạn đọc để sách được hoàn thiện trong lần xuất bản sau.