Được phát mình vào năm 1947, cho đến nay, AK-47 vẫn được xem là một trong số những loại vũ khí chiến đấu phổ biến nhất thế giới. Không những vậy súng tiểu liên AK-47 còn được vinh dự góp mặt trên một số lá quốc kỳ cũng như một biểu tượng đầy kiêu hãnh và vẫn còn được sử dụng rộng rãi ở rất nhiều quốc gia. Vậy tại sao loại súng đơn giản, khả năng chính xác không quá cao, khá lỗi thời này lại được ưu ái như thế?
Phát minh đi vào lịch sử quân sự thế giới của người Nga
Năm 1944, chàng thanh niên Mikhail Kalashnikov 24 tuổi tham gia một cuộc thi thiết kế mẫu sung mới trong quân đội Liên Bang Xô Viết vì ngay sau khi nhận thấy những bất ổn của các mẫu súng tiểu liên thời bấy giờ. Tuy không giành được chiến thắng, nhưng 2 năm sau đó Kalashnikov vẫn tiếp tục tham gia cuộc thi.
Năm 1946, anh đăng ký dự thi với hai mẫu súng có tên gọi AK-1 và AK-2, lần này anh được lọt vào vòng hai cùng một vài mẫu súng do các thí sinh khác chế tạo. Cuối năm 1946, Kalashnikov đã thực hiện cải tiến AK-1 lần cuối, và sau lần nâng cấp này, khẩu tiểu liên huyền thoại trong lịch sử quân sự thế giới đã ra đời.
Chai Vodka Kalashnikov 41 độ được tạo hình theo súng AK-47
Năm 1949, quân đội Liên Xô lần đầu tiên đưa vào sử dụng chính thức vũ khí đặc chủng do Kalashnikov sáng chế. Lúc này súng được gọi đơn giản là súng trường tự động Kalashnikove [Avtomat Kalashnikova], gọi tắt là AK-47, cỡ nòng 7,62mm. Cũng kể từ đó, AK-47 trở thành vũ khi cá nhân nổi tiếng và được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới. Ước tính súng đã có mặt trên 70 quốc gia với gần 180 triệu khẩu được sản xuất [80 triệu là AK-47 mẫu nguyên bản và 100 triệu là các mẫu biến thể, cải tiến].
Tại sao AK-47 được ưa chuộng trên khắp thế giới?
Thiết kế của AK-47 không có gì đặc biệt, nếu không muốn nói là khá đơn giản. Tuy nhiên, sự đơn giản này lại trở thành điểm mạnh của súng. So với những mô hình súng trường tấn công khác, AK-47 có khoảng cách lớn hơn giữa các bộ phận cơ học của nó, điều này giúp cho súng khó bị nghẽn, dù ở trong địa hình cát ở Sudan hay bùn ở Nicaragua.
Khẩu AK-47 mạ vàng của Saddam Hussein.
Một lợi thế khác mà chỉ AK-47 mới có đó là giá thành rất rẻ, trung bình người dùng mất khoảng 12 đô la là đã có thể sở hữu một khẩu súng loại này. Vừa gọn nhẹ, vừa rẻ lại dễ sử dụng ngay cả với các tân binh, không khó để giải thích vì sao AK-47 lại được ưa chuộng đến vậy.
Không chỉ là một vũ khí, AK-47 đã trở thành một nét văn hóa trong khía cạnh quân sự
Ngày nay, mức độ phổ biến của AK-47 khiến nó thậm chí còn tạo ra ảnh hưởng nhất định về mặt văn hóa. Nhiều quốc gia ở châu Phi đã đưa hình ảnh AK-47 lên quốc kỳ - xem nó như một biểu tượng của tầng lớp dân nghèo quật khởi.
Mở đầu cho trào lưu đưa súng lên quốc kỳ là đất nước Mozambique. Năm 1983, biểu tượng cuốc sắt bắt chéo AK-47 được lắp thêm lưỡi lê của đất nước này ra mắt, gợi nhớ đến lịch sử đấu tranh của người dân nhằm thoát khỏi ách đô hộ của thực dân Bồ Đào nha. Sau đó, một loạt quốc gia hướng ứng trào lưu như Zimbabwe, Burkina Faso [từ năm 1984-1997] và Đông Timo [từ năm 2007].
Từ trái sang phải, từ trên xuống dưới: Quốc kỳ Zimbabwe, Đông Timo, Burkina Faso và Tổ chức Hezbollah
Tranh thêu của phụ nữ Afghanistan
Tại nhiều quốc gia khác như Ai Cập, Nga để kỷ niệm vũ khí huyền thoại này, người ta đã dựng lên những công trình kiến trúc mô phỏng hình dạng súng. Hoặc đơn giản hơn, như ở Afghanistan, hình ảnh AK-47 đã trở thành họa tiết phổ biến cho các bức tranh thêu của phụ nữ.
Kỳ lạ ngôi chùa Nhật Bản tôn thờ bầu ngực phụ nữ, ẩn đằng sau là cả một câu chuyện cảm động
Theo Trí Thức Trẻ Copy link
Link bài gốc Lấy link
Súng trường tự động Kalashnikov
AK-47 kể từ khi chính thức được đưa vào sử dụng năm 1949 cho đến nay vẫn luôn nắm giữ vị trí là khẩu súng trường phổ biến nhất và mang lại hiệu quả sử dụng cao nhất ở khắp nơi trên thế giới.
Súng AK-47 là gì?
Súng trường tự động Kalashnikov, viết tắt là AK, là một trong những súng trường thông dụng của thế kỷ 20, được thiết kế bởi Mikhail Timofeyevich Kalashnikov. Một tên gọi thông dụng của súng này là AK-47. Theo phân loại của khối Xã hội chủ nghĩa, AK-47 thuộc loại tiểu liên, họ súng máy. Theo phân loại của NATO, AK-47 thuộc loại súng trường tấn công, cũng thuộc họ súng máy [machine gun].
Cho đến thời điểm đầu thế kỷ 21, dù đã có 70 năm tuổi thọ song AK-47 và các phiên bản của nó vẫn là thứ vũ khí được ưa chuộng nhất, được lựa chọn là vũ khí tiêu chuẩn bởi trên 50 quân đội, ngoài ra nó còn phục vụ rất nhiều các lực lượng vũ trang, du kích khác tại hơn 100 quốc gia trên thế giới.
Súng trường tự động Kalashnikov hay súng AK.
Chi phí thấp, độ tin cậy, và hiệu quả rất cao trong điều kiện chiến đấu khắc nghiệt của loại súng này làm cho nó trở thành loại vũ khí cá nhân thông dụng nhất thế giới. Tầm bắn hiệu quả nhất của AK-47 trong khoảng 400 mét, chuyên dùng để tác chiến tầm ngắn và tầm trung. Các phiên bản mới hơn có thể đạt tầm bắn hiệu quả xa hơn, khoảng 500 mét.
Với những ảnh hưởng của mình, AK-47 đã được gọi là một biểu tượng trong quân sự, một thứ vũ khí làm thay đổi bộ mặt chiến tranh. Hiện tại AK-47 đang là vũ khí cá nhân tiêu chuẩn cho quân đội của hơn 60 quốc gia trên thế giới. Rất nhiều quốc gia khác nữa sử dụng AK-47 cho các lực lượng cảnh sát, Biên phòng. AK-47 còn là lựa chọn của các lực lượng nổi dậy và tội phạm trên khắp thế giới do độ bền cao và giá thành rẻ.
Nguyên lí thiết kế
Mặc dù Kalashnikov đã phủ nhận rằng AK-47 dựa trên khẩu StG 44 của người Đức, nhưng một số người vẫn cho rằng AK-47 đã chịu ảnh hưởng từ thiết kế của StG-44 khi xét về mặt bề ngoài, cả hai khẩu súng này đều đặt ống trích khí ở ngoài ốp tay trên trong khi M-16 của Mỹ thì để trong ốp tay trên.
Trên thực tế, cơ chế nạp đạn và hộp khóa nòng của AK-47 khác biệt hoàn toàn so với StG 44. AK-47, về hệ thống trích khí, sử dụng khóa nòng xoay [rotating bolt] còn StG-44 dùng khóa trượt [tilting bolt].
Một số người vẫn cho rằng AK-47 đã chịu ảnh hưởng từ thiết kế của khẩu súng StG-44 của Đức.
Sau khi viên đạn bay ra khỏi nòng, cả AK-47, M-16 và StG-44 đều trích lại một phần khí, phần khí này sẽ đẩy bệ khóa nòng ra sau; đối với AK-47 và M-16, bệ khóa nòng sau khi bị đẩy ra sau sẽ làm xoay thoi đẩy trước khi thoi đẩy đẩy nạp viên đạn tiếp theo vào ổ súng; đối với StG-44, bệ khóa nòng bị đẩy về sẽ kéo thoi đẩy về cùng 1 lúc để tạo khoảng trống để viên đạn tiếp theo được nạp vào ổ súng. Về hệ thống lò xo, kim hỏa và cơ chế tháo lắp hộp khóa nòng thì StG-44 thậm chí còn giống M-16 của Hoa Kỳ hơn là giống AK-47.
AK-47 đúng là đã tích hợp được những đổi mới công nghệ súng trường so với trước đó: quá trình điểm hỏa được thực hiện bằng bệ khóa nòng lùi có lò xo đẩy về, sử dụng cụm khóa nòng kiểu then xoay như khẩu M1 Garand/M1 Carbine. Nhóm thiết kế của Kalashnikov có điều kiện tiếp cận tất cả các loại vũ khí này và không việc gì phải "sáng chế lại cái bánh xe".
Kalashnikov kể lại: "Nhiều binh sĩ Quân đội Xô Viết hỏi tôi rằng làm thế nào để có thể trở thành một nhà thiết kế, và làm thế nào để thiết kế được Vũ khí mới. Câu hỏi này quả là khó trả lời. Mỗi nhà thiết kế có con đường riêng của mình, những thành công và thất bại của riêng mình. Nhưng có một thứ rõ ràng: trước khi cố gắng tạo ra cái gì đó mới, hãy bằng cảm nhận xem nó quan trọng sống còn đối với mọi thứ đã có trong lĩnh vực này hay không. Chính tôi đã cảm nhận được như vậy qua rất nhiều trải nghiệm của bản thân".
Quá trình phát triển súng AK-47
Giai đoạn sản xuất ban đầu đã có những khó khăn. Trong mẫu súng đầu tiên, tấm kim loại mỏng của bộ phận đẩy khóa nòng lùi bị bật ra. Khó khăn cũng xuất hiện khi thanh dẫn hướng được hàn thường gây ra nhiều hiện tượng trượt lẫy. Những nhà chế tạo không dừng lại, họ thay tấm kim loại mỏng có tác dụng giảm giật bằng một khối kim loại nặng hơn.
Quá trình thay thế này gây nên một số tốn kém nhưng khi sử dụng bộ phận đẩy về bằng tay của khẩu Mosin-Nagant trước đây, nó vẫn hoạt động nhanh và chắc chắn; bộ phận đẩy về của khẩu súng trường này được gia công lại và thay thế vào đó. Đây là một trong những nguyên nhân làm cho Liên Xô không thể trang bị nhiều súng mới cho quân đội trước năm 1956.
Ở đa số các quốc gia thuộc khối Đông Âu, hiểu biết về vũ khí đơn giản chỉ cần là "súng AK".
Một khi những khó khăn trong sản xuất đã được khắc phục, phiên bản thiết kế lại có tên AKM [M nghĩa "hiện đại hoá" hoặc "nâng cấp", tiếng Nga: Автомат Калашникова Модернизированный [Avtomat Kalashnikova Modernizirovanniy]] được đưa vào sản xuất và trang bị năm 1959.
Việc sản xuất AK ở nước ngoài kể cả có giấy phép và không có giấy phép diễn ra khá phổ biến, trong đó nhiều nhất là mẫu AKM. Một phần do thương hiệu sản phẩm dễ hấp dẫn khách hàng nên mẫu này thường có số lượng chế tạo lớn hơn. Tất cả súng trường dựa trên thiết kế súng AK thường bị quy là AK - 47S ở miền tây, mặc dù đây chỉ là sửa đổi súng trường với 3 sản phẩm ban đầu đã được đưa ra sử dụng.
Ở đa số các quốc gia thuộc khối Đông Âu, hiểu biết về vũ khí đơn giản chỉ cần là "súng AK". Tấm hình phía trên bên phải minh họa sự khác biệt giữa kiểu sản phẩm thứ 2 nguyên bản và kiểu sản phẩm thứ 4 có thương hiệu, bao gồm sử dụng đinh tán chứ không phải là mối hàn trên sản phẩm có thương hiệu, cũng như cách tạo những gân sóng nhỏ trên ổ đạn làm cho ổ đạn có độ bền tốt hơn.
Vào năm 1978, Liên bang Xô Viết bắt đầu thay AK-47 và AKM của họ bằng súng trường thiết kế mới hơn: khẩu AK-74. Loại súng trường mới này và đạn chỉ bắt đầu được xuất khẩu tại các quốc gia Đông Âu khi Liên bang Xô Viết sụp đổ. Sự kiện nghiêm trọng này đã làm chậm lại việc sản xuất các vũ khí này của các nước trong khối Liên Xô cũ.
Cập nhật: 27/10/2017