Soạn văn lớp 11 thao tác lập luận phân tích
Soạn văn 11: Thao tác lập luận phân tíchI. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận phân tích1. Tác giả đánh giá nhân vật Sở Khanh là một kẻ bẩn thỉu và bàn tiện nhất trong xã hội thời đó, một kẻ sống bám thanh lâu, làm chồng hề của gái điếm. Là một kẻ tàn nhẫn và vô liêm sỉ hắn lừa gạt người con gái hiếu thảo, hiền lành chiếm lòng tin người ta rồi lừa người ta vào chốn làu xanh bị đanh đập, ức hiếp. Hắn được xếp vào thành phần những kẻ đồi bại nhất của xã hội. Show 2. Tác giả phân tích ý kiến của mình về nhân vật Sở Khanh là kẻ sống bằng nghề đồi bại, có thể nói là phạm luật - “sống bám thanh lâu, nghề làm chồng hờ của gái điếm”. Hắn là kẻ đồi bại nhất trong số những kẻ làm nghề bát chính này, hắn giả làm kẻ đoan chính lừa con gái hiền lành, hiếu thảo vào chốn lầu xanh, chiếm lòng tin sau đó mặc kệ người ta bị đánh đập, ức hiếp. 3. Trong đoạn trích, có sự kết hợp giữa phân tích và tổng hợp, nếu như câu mở đầu nêu ra đánh giá về về mức độ bẩn thỉu, đê tiện của Sở Khanh sau đó là những hành động, những biểu hiện nhằm phân tich cho lời đánh giá đó. Thì câu kết chặn lại mọi sự phô diễn trước đó để chấm lại cái mức độ đã diễn tả: "Nó là cái mức cao nhất của tình hình đồi bại trong xã hội này" là tổng hợp lại tất cả tính cách của hắn. 4. Một số đối tượng phương pháp trong văn nghị luận phân tích: Nghị luận xã hội thì đặc tả thiên về các thói hư tật xấu, các đức tính tốt đẹp,…Nghị luận văn học lại đi vào phân tích hình tượng nhân vật trong tác phẩm, phân tích quan điểm của tác giả,… 5. Phân tích trong nghị luận xã hội là chia nhỏ đối tượng thành các yếu tố, bộ phận để xem xét một cách kĩ càng nội dung, hình thức và mối quan hệ bên trong, bên ngoài của đối tượng, nêu lên bản chất của đối tượng. Yêu cầu khi phân tích bao gồm: Xác định vấn đề, chia tách vấn đề thành những khía cạnh nhỏ, khái quát tổng hợp. II. Cách phân tích
Luyện tậpBài tâp 1 (trang 28 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Trong các đoạn trích, người viết phân tích đối tượng từ các mối quan hệ: - Đoạn a: quan hệ nội bộ đối tượng (diễn biến nội tại của nhân vật): bản thân đối tượng tự nhận thức về cảm nhận của mình - đau xót, rối bời, tuyệt vọng - Đoạn b: quan hệ giữa đối tượng với các đối tượng khác có liên quan: Lời kĩ nữ của Xuân Diệu có liên quan với Tì bà hành của Bạch Cư Dị ở đối tượng thơ là người phụ nữ Bài tâp 2 (trang 28 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Tự tình là bài thơ xuất sắc của Hồ Xuân Hương rất nổi bật ở vẻ đẹp ngôn ngữ nghệ thuật. Ta có thể điểm qua 5 nghệ thuật ngôn ngữ chủ đạo: - Thứ nhất, Hồ Xuân Hương tạo được những cảm xúc nơi người đọc bởi những từ ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc, biểu cảm. Có thể liệt kê một vài từ ngữ tiêu biểu: văng vẳng(từ láy), trơ(thẳng, thật và xót xa), cái hồng nhan (một nỗi xót cho cái sự nhẹ tênh của phận người con gái đẹp), xiên ngang, đâm toạc (bứt phá), tí, con con (tủn mủn)... - Bài thơ kết hợp những động từ mạnh (xiên, đâm) với các bổ ngữ độc đáo (ngang, toạc) để làm nổi bật sự bướng bỉnh, ý thức muốn bứt phá, muốn phá bỏ rào cản. - Hai câu luận có sử dụng nghệ thuật đảo trật tự cú pháp kết hợp đối: Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám, Đàm toạc chân mây, đá mấy hòn - Bài thơ khá độc đáo khi sử dụng nghệ thuật sóng đôi các cặp từ trái nghĩa, làm rõ hơn trạng thái bế tắc: say – tỉnh (vòng luẩn quẩn), khuyết – tròn(sự chưa trọn vẹn), đi – lại.- Nghệ thuật điệp từ (lại, xuân) cùng với phép tăng tiến (san sẻ - tí – con con).
Với Soạn bài Thao tác lập luận phân tích ngắn gọn nhất Ngữ văn lớp 11 năm 2021 mới sẽ giúp các bạn học sinh dễ dàng soạn văn lớp 11. Ngoài ra, bản soạn văn lớp 11 này còn giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm để giúp bạn nắm vững được kiến thức văn bản trước khi đến lớp.  A. Soạn bài Thao tác lập luận phân tích (ngắn nhất)1(trang 26 sgk Ngữ văn 11 Tập 1) Luận điểm (ý kiến, quan niệm): Sở Khanh là kẻ bẩn thỉu, bần tiện, đại diện của sự đồi bại trong xã hội truyện Kiều 2 (trang 26 sgk Ngữ văn 11 Tập 1) Tác giả đã đưa ra và phân tích các luận cứ để làm sáng tỏ cho luận điểm như sau: + Sở Khanh sống bằng nghề đồi bại, bất chính + Sở Khanh là kẻ đồi bại nhất trong những kẻ làm cái nghề đồi bại, bất chính đó: Giả làm người tử tế để đánh lừa một cô gái ngây thơ, hiếu thảo; trở mặt một cách trơ tráo; thường xuyên lừa bịp, tráo trở. 3 (trang 26 sgk Ngữ văn 11 Tập 1) Sau khi phân tích thấy rõ bản chất giả dối, lừa bịp của Sở Khanh, Hoài Thanh đã đi đến tổng hợp để khẳng định: “Nhân vật Sở Khanh hoàn thành bức tranh về các nhà chúa. Nó là cái mức cao nhất của tình hình đồi bại trong xã hội này” 4 (trang 26 sgk Ngữ văn 11 Tập 1) Một số đối tượng phân tích: + Phân tích nhân vật Chí Phèo trong truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nam Cao + Phân tích tác hại của trò chơi điện tử 5 (trang 26 sgk Ngữ văn 11 Tập 1) - Phân tích là chia nhỏ đối tượng thành các yếu tố để xem xét một cách kỹ càng nội dung, hình thức và mối quan hệ bên trong cũng như bên ngoài của chúng - Yêu cầu: Phân tích bao giờ cũng gắn liền với tổng hợp. Cách phân tích và mối quan hệ giữa phân tích và tổng hợp * Đoạn trích 1 - Phân tích theo quan hệ nội bộ của đối tượng: Đồng tiền vừa có tác dụng tốt, vừa có tác dụng xấu - Phân tích theo quan hệ nguyên nhân - kết quả: Phân tích sức mạnh tác quái của đồng tiền thái độ phê phán và khinh bỉ của Nguyễn Du khi nói đến đồng tiền - Phân tích theo quan hệ kết quả - nguyên nhân: Tác hại của đồng tiền ( Kết quả) vì một loạt hành động gian ác, bất chính đều do đồng tiền chi phối (nguyên nhân ) => Mối quan hệ: Trong quá trình lập luận phân tích luôn gắn liền với khái quát tổng hợp * Đoạn trích 2 - Phân tích theo quan hệ nội bộ của đối tượng: Các ảnh hưởng xấu của việc bùng nổ dân số đến con người: Thiếu lương thực, thực phẩm; suy dinh dưỡng, suy thoái nòi giống; thiếu việc làm, thất nghiệp - Phân tích theo quan hệ nguyên nhân - kết quả: Bùng nổ dân số (nguyên nhân) ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống con người (Kết quả) => Mối quan hệ: Phân tích sau đó mới kết luận Bài 1: Các quan hệ làm cơ sở để phân tích: a/ Quan hệ nội bộ của đối tượng (diễn biến, các cung bậc tâm trạng của Thúy Kiều): đau xót, quẩn quanh và hoàn toàn bế tắc b/ Quan hệ giữa đối tượng này với các đối tượng khác có liên quan: Bài thơ Lời kĩ nữ của Xuân Diệu với bài Tì bà hành của Bạch Cư Dị Bài 2: Phân tích vẻ đẹp của ngôn ngữ nghệ thuật trong Tự tình II - Nghệ thuật sử dụng từ ngữ giàu hình ảnh và cảm xúa. Chú ý phân tích các từ ngữ: văng vẳng, trơ, cái hồng nhan, xiên ngang, đâm toạc, tí con con - Nghệ thuật sử dụng từ ngữ trái nghĩa: say – tỉnh, khuyết – tròn, đi – lại - Nghệ thuật sử dụng phép lặp từ ngữ (xuân), phép tăng tiến (san sẻ - tí – con con) Chú ý: Thoạt nhìn sự thay đổi san sẻ - tí – con con là sự giảm dần (tiệm thoái) nhưng ở đây xét về mức độ cô đơn, sự thiệt thòi về tình cảm của tác giả thì lại là tăng tiến - Phép đảo trật tự cú pháp trong câu 5 và 6. B. Kiến thức cơ bảnA. KIẾN THỨC CƠ BẢN - Thao tác lập luận phân tích trong văn nghị luận là phân chia vấn đề ra thành từng ý nhỏ để tìm hiểu lí giải và đánh giá cho chính xác. Sau đó, liên hệ khái quát lại từng ý trong một nhận xét chung thống nhất của quá trình nhận thức về nội dung và nghệ thuật của một văn bản văn học hoặc một văn bản nghị uận xã hội - Vai trò: làm rõ quan điểm, ý kiến của người viết (người nói) chứ không phải chỉ để xem xét sự vật, hiện tượng một các kĩ càng hơn. - Khi phân tích, cần chia tác đối tượng thành các yếu tố theo những tiêu chí, quan hệ nhất định. - Phân tích cần đi sâu vào từng yếu tố, từng khía cạnh, song cần đặc biệt lưu ý đến quan hệ giữa chúng với nhau trong một chỉnh thể, toàn vẹn, thông nhất. |
