Bàn về bản chất của giai cấp công nhân Việt Nam
Ngô Văn Mẽ
Trưởng Khoa Nhà nước – Pháp luật
Theo nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin về chủ nghĩa xã hội khoa học, cách mạng xã hội chủ nghĩa là cuộc cách mạng của giai cấp công nhân do Đảng Cộng sản, Đảng của giai cấp công nhân khởi xướng và lãnh đạo. Vì thế, có thể nói dưới chủ nghĩa xã hội, trong công cuộc xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa toàn bộ các thiết chế chính trị xã hội về tổ chức và hoạt động đều mang tính đảng, tính chính trị tức là mang bản chất giai cấp công nhân sâu sắc.
Ở Việt Nam, giai cấp công nhân ra đời từ những thế kỷ trước [cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX]. Tuy lực lượng còn non yếu, nhưng đến năm 1930 đã thành lập được đảng chính trị của mình đó là Đảng Cộng sản Việt Nam. Từ khi ra đời Đảng ta là Đảng của giai cấp công nhân Việt Nam, Đảng lãnh đạo toàn dân làm cuộc cách mạng tháng 8/1945 thắng lợi, giành được chính quyền về tay giai cấp công nhân. Từ ý nghĩa thực tiễn to lớn đó, Đảng Cộng sản Việt Nam - Đảng của giai cấp công nhân Việt Nam là một đảng cầm quyền, đảng lãnh đạo nhà nước và xã hội.
Lâu nay vấn đề đặt ra cho Đảng ta phải quan tâm nghiên cứu để xác định rõ bản chất của giai cấp công nhân Việt Nam. Vấn đề đó càng cần thiết và có ý nghĩa to lớn hơn trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Vậy bản chất của giai cấp là gì?. Làm thế nào để thấy rõ được bản chất chính trị của giai cấp công nhân Việt Nam? Đây là một vấn đề lớn và hết sức phức tạp. Tuy nhiên trên cơ sở Nghị quyết hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành trung ương khoá X về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, chúng tôi xin nêu một vài suy nghĩ như sau:
Nghị quyết TU 6 khoá X của Đảng xác định: “Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, đang phát triển, bao gồm những người lao động chân tay và trí óc, làm công hưởng lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp, hoặc sản xuất kinh doanh và dịch vụ có tính chất công nghiệp”. [Nghị quyết hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương khoá X, Nxb CTQG, H. tr 43].
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam: “là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội quân tiên phong là Đảng cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước vì mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh, lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng”. [Nghị quyết hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương khoá X, Sđd, tr 43].
Từ khái niệm và sứ mệnh lịch sử to lớn của giai cấp công nhân Việt Nam đã được xác định ở trên, chúng ta có thể nhận thấy những đặc điểm cơ bản thuộc về bản chất của giai cấp công nhân Việt Nam ngày nay là:
1 – Giai cấp công nhân là lực lượng lao động to lớn [lao động chân tay, lao động trí óc], lao động công nghiệp hiện đại với nền công nghiệp hiện đại đang phát triển, lao động của công nhân có khả năng phát huy sáng tạo, có thể tạo ra nhiều của cải vật chất và giá trị tinh thần cho xã hội.
2 – Giai cấp công nhân Việt Nam đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến, nắm và có khả năng vận dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến trong lao động sản xuất, có khả năng phát minh khoa học và cải tiến kỹ thuật trở thành lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế.
3 – Giai cấp công nhân Việt Nam là giai cấp lãnh đạo cách mạng Việt Nam, có lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin làm nền tảng tư tưởng, có khả năng vận dụng lý luận đó vào cách mạng xã hội để từng bước làm tròn sứ mệnh lịch sử của mình trên con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội, thực hiện mục tiêu dân giầu nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh.
4 – Giai cấp công nhân, lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân, đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng, với tất cả các tầng lớp nhân dân trong khối đại đoàn kết dân tộc, đồng thời tăng cường quan hệ hợp tác đoàn kết quốc tế với giai cấp công nhân quốc tế vì độc lập dân tộc, hoà bình và tiến bộ xã hội.
Từ những nhận thức trên có thể khái quát bản chất của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay là: Lao động sáng tạo, khoa học và xã hội chủ nghĩa, đồng thời bản chất của giai cấp công nhân Việt Nam còn thể hiện rõ nét ở tính nhân dân, tính dân tộc và tính quốc tế sâu sắc.
Thực hiện nghị quyết TƯ 6 khoá X “Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”, vấn đề đặt ra cho toàn Đảng, toàn dân là phải nhận thức sâu sắc bản chất tốt đẹp của giai cấp công nhân nước ta, có như vậy mới giữ gìn và tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng, của nhà nước cũng như của toàn bộ hệ thống chính trị xã hội, vấn đề có ý nghĩa sống còn của sự nghiệp cách mạng do Đảng ta lãnh đạo./.
THỨ BA, 31/05/2022 08:41:48
Chúng cho rằng Đảng Cộng sản Việt Nam không còn là Đảng mang bản chất GCCN, mà là Đảng của nông dân và trí thức, bởi vì đội ngũ đảng viên chủ yếu là nông dân và trí thức, còn GCCN chiếm số lượng rất nhỏ bé. Cho nên, Đảng có rất ít tính công nhân, mà mang đậm dấu ấn của tiểu tư sản. Hơn nữa, lại chịu ảnh hưởng nặng nề của xã hội phong kiến, nên GCCN và Đảng Cộng sản Việt Nam không thể lãnh đạo thành công sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Chúng lập luận, cách diễn đạt về bản chất GCCN của Đảng như trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội [bổ sung, phát triển năm 2011] là hạ thấp bản chất GCCN của Đảng, là trượt sang quan điểm “đảng toàn dân”, “đảng phi giai cấp”. Chúng rêu rao rằng trong điều kiện đổi mới và phát triển kinh tế thị trường, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đã làm cho Đảng biến chất, không còn mang bản chất GCCN. Vậy, sự thật có đúng như các quan điểm trên không? Trước hết, phải khẳng định rằng, trong điều kiện khoa học đang ngày càng trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, trí thức đóng vai trò càng quan trọng là điều đương nhiên không cần bàn cãi. Ngay khi khoa học còn chậm phát triển, thì trí thức cũng đã đóng vai trò quan trọng trong mọi chế độ. Tuy nhiên, để từ đó tuyệt đối hóa vai trò của trí thức, hạ thấp sứ mệnh lịch sử của GCCN là hoàn toàn sai lầm cả lý luận lẫn thực tiễn. Sinh thời, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Có người nói: GCCN Việt Nam số người còn ít, không lãnh đạo được cách mạng. Nói vậy không đúng. Lãnh đạo được hay là không, là do đặc tính cách mạng, chứ không phải do số người nhiều ít của giai cấp”. Ở Việt Nam hiện nay, mặc dù đa số những người lãnh đạo là trí thức, nhưng điều đó không có nghĩa là trí thức lãnh đạo và Đảng biến chất giai cấp. Xét về phương thức lao động cá nhân, thì có những người lãnh đạo và quản lý là trí thức. Nhưng họ không lãnh đạo với tư cách là đại diện cho trí thức, mà họ đang thực hiện công việc đó theo hệ tư tưởng và đường lối chính trị của Đảng Cộng sản. Vì vậy, không có chuyện Đảng Cộng sản Việt Nam mang bản chất của trí thức và trí thức thay thế GCCN lãnh đạo cách mạng. Thứ hai, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội [bổ sung, phát triển năm 2011] khẳng định: “Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của GCCN, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; đại biểu trung thành lợi ích của GCCN, nhân dân lao động và của dân tộc”. Việc khẳng định bản chất GCCN của Đảng được thể hiện ở chỗ: nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; nguyên tắc tổ chức sinh hoạt của Đảng là tập trung dân chủ, liên hệ mật thiết với nhân dân, đoàn kết thống nhất trong Đảng, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật, lấy tự phê bình và phê bình làm quy luật phát triển… Thứ ba, hiện nay, có một bộ phận cán bộ, đảng viên, kể cả một số đảng viên, cán bộ chủ chốt, cấp cao yếu kém về phẩm chất và năng lực; thiếu tính chiến đấu và tinh thần bảo vệ quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng. Bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân trong một bộ phận cán bộ, đảng viên có chiều hướng gia tăng... Đây là thực tế đau lòng, đã làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Đảng cũng thừa nhận rằng, đó là một nguy cơ lớn, liên quan đến sự sống còn của Đảng và chế độ.
Tuy nhiên không vì thế mà quy kết là Đảng đánh mất bản chất GCCN. Theo quy luật, những đối tượng thoái hóa, biến chất sẽ bị đào thải nhằm làm cho Đảng trong sạch, vững mạnh. Đó là quy luật tồn tại và phát triển của Đảng. Chính vì vậy, trong hai nhiệm kỳ gần đây, Đảng ta ban hành liên tiếp các Nghị quyết chuyên đề liên quan đến những vấn đề cấp bách xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong điều kiện mới. Đây là những biện pháp mạnh mẽ, quyết liệt, kịp thời nhằm tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Việc xử lý cán bộ, đảng viên vi phạm trong những năm qua đã được các cơ quan của Đảng và Nhà nước tiến hành nghiêm túc, bài bản, hiệu quả, không có ngoại lệ, không có vùng cấm, được nhân dân và dư luận xã hội đánh giá cao…
NGUYỄN THẾ TƯ