Nghệ thuật xây dựng tiếng nói đầu tiên xin đi đánh giặc

Câu 2 [Trang 22 – SGK] Theo em, các chi tiết sau đây có ý nghĩa như thế nào?a.Tiếng nói đầu tiên của chú bé lên ba là tiếng nói đòi đánh giặc.b. Gióng đòi ngựa sắt, roi sắt, giáp sắt để đánh giặc.c. Bà con làng xóm vui lòng góp gạo nuôi cậu bé.d. Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ.đ. Gậy sắt gãy, Gióng nhố tre bên đường đánh giặc.

e. Gióng đánh giặc xong, cởi áo giáp sắt để lại và bay thẳng về trời.

a. Tiếng nói đầu tiên của Gióng là tiếng nói đòi đi đánh giặc. Chi tiết này chứng tỏ nhân dân ta luôn có ý thức chống giặc ngoại xâm. Khi có giặc, từ người già đến trẻ con đều sẵn sàng đánh giặc cứu nước.  Đó là ý thức thường trực và cao cả của người Việt Nam trong sự nghiệp cứu nước. Đây là một chi tiết thần kì: chưa hề biết nói, biết cười, ngay lần nói đầu tiên, chú bé đã nói rất rõ ràng về một việc hệ trọng của đất nước. 

b. Gióng đòi ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt để đánh giặc. Qua chi tiết cho thấy, nhân dân ta đề cao phương tiện và vũ khí bằng sắt. Gióng đòi đồ sắt là muốn có những vũ khí tốt nhất của thời đại lúc bấy giờ để tiêu diệt quân thù. Muốn đánh giặc phải lưu tâm tới những vũ khí hữu hiệu.

c. Bà con làng xóm vui lòng góp gạo nuôi cậu bé. Điều đó thể hiện tinh thần đoàn kết, đồng sức đồng lòng của nhân dân ta khi có kẻ xâm lược đến. Gióng là đứa con của nhân dân, được nhân dân nuôi nấng, dạy dỗ.

d. Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ. Đây cũng là chi tiết thể hiện sức mạnh của nhân dân, sức mạnh của dân tộc. Sức mạnh tập thể đã góp phần làm nên chiến thắng chống quân xâm lược.

đ.  Roi sắt gãy, Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc. Gậy sắt là vũ khí của người anh hùng. Nhưng khi cần thì cả cỏ cây cũng biến thành vũ khí. Lũy tre là hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam, khi cần giúp nước tre cũng đã hóa thành sức mạnh.

e.  Gióng đánh giặc xong, cởi áo giáp sắt để lại và bay thẳng lên trời. Gióng cũng như chính nhân dân, đánh giặc vì lòng yêu nước, căm thù giặc, sẵn sàng hi sinh thân mình mà không đòi hỏi được khen thưởng hay ban cho danh lợi.

1. Trong truyện Thánh Gióng có những nhân vật nào ? Ai là nhân vật chính ? Nhân vật chính này được xây dựng bằng rất nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo và giàu ý nghĩa. Em hãy tìm và liệt kê ra những chi tiết đó.

2. Theo em, các chi tiết sau đây có ý nghĩa như thế nào ?

a] Tiếng nói đầu tiên của chú bé lên ba là tiếng nói đòi đánh giặc.

b] Gióng đòi ngựa sắt, roi sắt, giáp sắt để đánh giặc.

c] Bà con làng xóm vui lòng góp gạo nuôi cậu bé.

d] Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ.

đ] Gậy sắt gãy, Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc.

e] Gióng đánh giặc xong, cởi áo giáp sắt để lại và bay thẳng về trời.

3. Hãy nêu ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng.

4. Truyền thuyết thường liên quan đến sự thật lịch sử. Theo em. truyện Thánh Gióng có liên quan đến sự thật lịch sử nào ?

A. Bố cục:

- Phần 1: Từ đầu ... năm đấy : Sự ra đời của Gióng

- Phần 2: Tiếp ... cứu nước : Gióng đòi đi đánh giặc, sự lớn bổng kì lạ

- Phần 3: Tiếp ... lên trời : Gióng đánh giặc và bay về trời

- Phần 4: Còn lại : Nhân dân ghi nhớ công ơn

B. Tóm tắt:

Vào đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm làm, phúc đức nhưng không có con. Một hôm bà vợ ra đồng ướm vào vết chân to, về nhà thụ thai. Mười hai tháng sau sinh được cậu con trai khôi ngô. Lên ba tuổi mà chẳng biết đi, không biết nói cười.

Khi giặc sắp đến, Gióng bỗng cất tiếng nói yêu cầu nhà vua sắm roi sắt, áo giáp sắt và ngựa sắt để đánh giặc.

Sau đó Gióng ăn khỏe, lớn nhanh như thổi. Bà con xóm giềng góp gạo thóc nuôi chú.

Sứ giả mang những thứ Gióng yêu cầu tới. Gióng vươn vai thành một tráng sĩ cưỡi ngựa sắt phun lửa xông vào diêt giặc. Roi sắt gãy, Gióng nhổ bụi tre tiếp tục đánh giặc.

Giặc tan, Gióng lên núi Sóc Sơn rồi bay lên trời.

Nhân dân nhớ ơn lập đền thờ.

Bây giờ vẫn có hội làng và các dấu tích ao hồ, tre đằng ngà, làng Cháy...

I. Đọc - Hiểu văn bản

Câu 1: Trong truyện Thánh Gióng có những nhân vật nào ? Ai là nhân vật chính ? Nhân vật chính này được xây dựng bằng rất nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo và giàu ý nghĩa. Em hãy tìm và liệt kê ra những chi tiết đó.

a] Truyện "Thánh Gióng" có các nhân vật: Thánh Gióng, cha mẹ Gióng, sứ giả, nhà vua, dân làng, giặc Ân.

b] Nhân vật chính là: Thánh Gióng

c] Những chi tiết tưởng tượng kì ảo:

- Sự sinh thành của Gióng:

+ Bà mẹ chỉ ướm vết chân mà thụ thai

+ Bình thường sau chín tháng mười ngày người mẹ sinh con. Mẹ Thánh Gióng mang thai 12 tháng.

- Lên ba tuổi mà Gióng không biết đi, không biết nói, cười.

- Khi nghe tiếng sứ giả, bỗng nhiên Gióng cất tiếng nói. Tiếng nói đầu tiên là đòi có vũ khí, áo giáp để đánh giặc.

- Từ khi gặp sứ giả, Gióng lớn nhanh như thổi.

- Khi có ngựa và vũ khí, chú bé vươn vai bỗng thành tráng sĩ.

- Ngựa sắt phun lửa, xông vào giết giặc.

- Đánh tan giặc, Thánh Gióng bay lên trời.

Câu 2: Theo em, các chi tiết sau dây có ý nghĩa như thế nào ?

a] Tiếng nói đầu tiên của chú bé lên ba là tiếng nói đòi đánh giặc

- Chi tiết này ca ngợi lòng yêu nước của người anh hùng. Tiếng nói đầu tiên là tiếng nói yêu nước.

- Chi tiết này thể hiện ý thức chống giặc của dân tộc ta: Khi có ngoại xâm từ trẻ con đến người già đều có ý thức đánh giặc.

- Chi tiết cũng thể hiện sự thần kì: Chưa hề biết nói cười, chú bé bỗng nói rất rõ ràng về một việc hệ trọng của đất nước.

b] Gióng đòi ngựa sắt, roi sắt, giáp sắt để đán giặc: Chi tiết này thể hiện sự kì lạ [chú bé không đòi đồ chơi] và ý thức đánh giặc của người anh hùng.

c] Bà con làng xóm vui lòng góp gạo nuôi cậu bé: Điều này thể hiện người anh hùng sinh ra trong nhân dân, được nhân dân nuôi dưỡng, lớn lên mang sức mạnh của toàn dân.

d] Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ: Lớn nhanh là để kịp đánh giặc. Chi tiết cho thấy trong tình hình cấp bách, người anh hùng mang sức mạnh của dân tộc phải vươn lên một tầm vóc phi thường. Phải có tầm vóc khổng lồ như các vị thần mới áp đảo được quân giặc.

đ] Gậy sắt gẫy, Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc: Chi tiết này có ý nghĩa về sự khắc phục khó khăn để chống giặc. Cây cỏ khi cần thiết cũng có thể biến thành vũ khí, nhất là cây tre - loại cây tiêu biểu của dân tộc Việt Nam.

e] Gióng đánh giặc xong, cởi áo giáp sắt để lại và bay thẳng về trời: Chi tiết này đề cao người anh hùng, thay trời trị tội bọn xâm lược. Đồng thời nói lên Gióng không đòi hỏi đền ơn, hay ban cho danh lợi.

Câu 3: Hãy nêu ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng.

- Thánh Gióng là hình tượng tiêu biểu của người anh hùng đánh giặc cứu nước.

- Thánh Gióng mang nhiều nguồn sức mạnh:

+ Thần linh [vết chân]

+ Cộng đồng [dân làng góp gạo nuôi Gióng]

+ Vũ khí bằng sắt [thành tựu kĩ thuật]

+ Thiên nhiên, đất nước [tre làng]

- Gióng sinh ra là để giết giặc, đem lại thái bình cho đất nước. Đây là kiểu anh hùng vì nghĩa lớn, vì cộng đồng chứ không màng tới mình.

- Từ truyền thuyết chống giặc và thắng giặc, nhân dân đã thần thánh hóa những người anh hùng thành Thánh Gióng, tượng trưng cho lòng yêu nước, khả năng và sức mạnh quật khởi của dân tộc.

Câu 4: Truyền thuyết thường liên quan đến sự thật lịch sử. Theo em, truyện Thánh Gióng có liên quan đến sự thật lịch sử nào ? 

- Thời đại Hùng Vương, dân tộc ta luôn phải chống giặc ngoại xâm phương Bắc để bảo vệ độc lập.

- Vũ khí của quân ta ngày càng tốt hơn, hiện đại hơn.

- Trong việc chống ngoại xâm, chúng ta huy động sức mạnh của cả cộng đồng, tất cả già trẻ, gái trai, dùng tất cả các phương tiện để chống giặc.

II. Luyện tập

1. Hình ảnh nào của Gióng là hình ảnh đẹp nhất trong tâm trí em ?

Có thể chọn 1 trong các hình ánh sau:

- Hình ảnh Gióng khi nghe sứ giả rao, bỗng dưng cất tiếng nói: "Mẹ ra mời sứ giả vào đây"; 

- Hình ảnh Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai biến thành một tráng sĩ;

- Hình ảnh Gióng mặc áo giáp sắt nhảy lên mình ngựa;

- Hình ảnh Gióng nhổ tre đánh giặc, ...

 Câu 2. Theo em, tại sao hội thi thể thao trong nhà trường phổ thông lại mang tên Hội khỏe Phù Đổng ?

Trả lời: Hội thi thể thao trong nhà trường phổ thông lại mang tên Hội khỏe Phù Đổng bởi vì: Đó là hội thi biểu dương sức khỏe, lấy ý nghĩa từ truyền thuyết đẹp đẽ về chàng trai làng Phù Đổng [Thánh Gióng] làm biểu tượng cho ý chí và tinh thần yêu nước. 

Câu 2 [trang 22 sgk Ngữ văn 6 tập 1]

Theo em, các chi tiết sau đây có ý nghĩa như thế nào?

a] Tiếng nói đầu tiên của chú bé lê ba là tiếng nói đòi đánh giặc.

b] Gióng đòi ngựa sắt, roi sắt, giáp sắt để đánh giặc.

c] Bà con làng xóm vui lòng góp gạo nuôi cậu bé.

d] Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ.

đ] Gậy sắt gẫy, Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc.

e] Gióng đánh giặc xong, cởi áo giáp sắt để lại và bay trẳng về trời.

Soạn cách 1

Ý nghĩa các chi tiết trong truyện:

a, Chi tiết tiếng nói đầu tiên của chú bé lên ba là tiếng nói đòi đánh giặc

+ Ca ngợi lòng yêu nước của người anh hùng, tiếng nói đầu tiên là tiếng nói của lòng yêu nước.

 +Cậu bé mới chỉ ba tuổi đã đòi ra chiến trường đánh đuổi quân giặc bảo vệ đất nước cho ta thấy nhân dân ta có ý thức đánh giặc, từ trẻ con đến người già, không phân biệt tuổi tác luôn có một tinh thần yêu nước nồng nàn

Qua đây, càng khẳng định lòng yêu nước của dân tộc ta đã có từ xa xưa và được gìn giữ qua biết bao thời kì dựng nước và giữ nước của ông cha ta. Truyền thống này vô cùng tốt đẹp đã giúp cho đất nước được giữ yên bờ cõi, đồng thời tạo điều kiện cho đất nước phát triển thịnh vượng, phát huy nhiều truyền thống quý báu khác

b, Chi tiết Gióng đòi ngựa sắt, roi sắt, giáp sắt để đánh giặc thể hiện sự kì lạ trong ý thức của người anh hùng diệt giặc. Làm thế nào để người anh hùng ba tuổi này có thể cưới con ngựa sắt ra chiến trường, lại còn đánh đuổi quân giặc bằng roi sắt mà không phải là thanh kiếm sắc bén. Điều này thật không giống với người thường. Thánh Gióng mặc áo giáp ra trận cho thấy quyết tâm đánh đuổi giặc Ân và nhất định giành thắng lợi.

c, Chi tiết bà con làng xóm vui lòng góp gạo nuôi cậu bé đã khẳng định

+ Người anh hùng sinh ra trong nhân dân, được nhân dân nuôi dưỡng, lớn lên mang sức mạnh toàn dân

+ Và việc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc là trách nhiệm của tất cả người dân Việt Nam, ngoài lòng yêu nước cũng cần có tinh thần đoàn kết đấu tranh thì mới giành chiến thắng. Cho dù kẻ thù có mạnh hơn đến đâu đâu cũng không thắng nổi sức mạnh toàn dân.

d, Chi tiết Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ là một trong yếu tố kì ảo làm cho câu chuyện càng trở nên đặc sắc. Trong khi đất nước có giặc ngoại xâm, người anh hùng phải vươn lên tầm vóc vĩ đại, phi thường để cứu nước

đ, Chi tiết gậy sắt gãy, Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc cho thấy

+ Trong khó khăn, vẫn nhanh trí, kiên cường tìm cách giết giặc, không hề lùi bước nản trí trước bất kỳ khó khăn nào

+ Cây tre từ bao đời này thể hiện sự kiên cường bất khuất của dân tộc Việt Nam ta, dùng tre đánh giặc là mang theo cả một dân tộc vĩ đại đánh đuổi quân giặc. Gióng ra trận không hề một mình mà có sự ủng hộ của nhân dân vì đây là cuộc chiến vì chính nghĩa, vì độc lập tự do mà mọi người dân đều xứng đáng được hưởng

e, Chi tiết Gióng đánh giặc xong cởi áo giáp sắt để lại và bay thẳng về trời là một hình ảnh đẹp, sáng bừng lên phẩm chất đáng quý, đáng ngưỡng mộ của Gióng

+ Hình ảnh Gióng cởi áo giáp sắt để lại trần gian để thể hiện rằng người anh hùng Thánh Gióng đã làm nên chiến công thần kì, đem lại tự do, hòa bình cho dân tộc. Những người anh hùng đó còn sáng ngời về nhân cách, không tham lam danh vọng bổng lộc, sau khi dẹp giặc Gióng bay về trời và nhắc nhở chúng ta luôn nhớ Người, biết ơn và nhớ đến công lao to lớn là đánh đuổi quân xâm lược và bảo vệ bờ cõi. Như thế, các thế hệ sau phải học tập noi gương Gióng bảo vệ đất nước, từng tấc đất quê hương.

+ Sau khi cởi áo giáp Gióng liền bay về trời cho thấy Gióng không hề chết đi mãi bất tử cùng non sông đất nước. Gióng như một vị thần thánh luôn trấn giữ bảo vệ đất nước. Điều này cũng rất phù hợp và tương xứng với xuất thân đặc biệt của Gióng. Gióng là con trời được Trời phái xuống dẹp loạn, khi nước đã sạch bóng quân thù thì trở về. Gióng xứng đáng được nhân dân tôn làm Thánh và thờ tại đền, trong đó có đền thánh Tản Viên ở chân núi Tản Viên, Gia Lâm, Hà Nội.

Soạn cách 2

Ý nghĩa của các chi tiết trong truyện:

a. Chi tiết này ca ngợi tinh thần yêu nước của người anh hùng, tiếng nói đầu tiên cũng là tiếng nói của lòng yêu nước.

b. Thể hiện sự khác thường và sức mạnh của người anh hùng.

c. Tinh thần đoàn kết chống giặc xâm lược của người dân, Gióng sinh ra trong nhân dân, được nhân dân nuôi dưỡng, lớn lên mang sức mạnh của toàn dân.

d. Tầm vóc to lớn và sức mạnh hiên ngang của người anh hùng dân tộc khi đất nước lâm nguy

đ. Nói về sự khắc phục khó khăn, nhanh trí, kiên cường khi đánh giặc

e. Đề cao về tinh thần chống giặc không màng danh lợi

Soạn cách 3

- Ý nghĩa các chi tiết.