Khu di tích Căn cứ Vườn Mận là một trong những căn cứ lõm của lực lượng cách mạng – nơi từng ghi dấu nhiều câu chuyện cảm động về tình quân dân trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Khu di tích Căn cứ Vườn Mận là điểm tham quan tìm hiểu lịch sử văn hóa dân tộc một cách trực quan sinh động nhất, là điểm về nguồn ý nghĩa của các thế hệ đoàn viên thanh niên, nhân dân địa phương và cả nước.
Căn cứ Vườn Mận trước đây thuộc ấp Lợi Dũ A, xã An Bình [nay thuộc khu vực Bình Thường B, phường Long Tuyền, quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ.
Khu di tích căn cứ Vườn Mận
Trong kháng chiến chống Mỹ, khi Đội Biệt Động thành phố được thành lập năm 1965, đơn vị đã chọn khu vườn của nhà ông Lê Văn Tiểu [thường gọi ông Hai Tiểu] để xây dựng căn cứ bám trụ hoạt động trong lòng địch, vườn trồng rất nhiều các loại mận, nên căn cứ thường gọi là Căn cứ Vườn Mận.
Căn cứ chỉ cách trung tâm thành phố 5,5km, cách chợ Cái Răng 2km; có 9 đồn bao quanh, trong đó cách đồn bà Chủ Kiểu và đồn Hàng Bàng – Cầu Đá của địch chỉ cách hơn 400m. Có thể thấy, Căn cứ Vườn Mận nằm trong vòng vây của hệ thống đồn bót địch nên còn có tên gọi khác là “Căn cứ lõm Vườn Mận”. Đặc biệt nơi đây được Khu ủy Khu 9, Tỉnh ủy Cần Thơ chọn làm Căn cứ Ban Chỉ huy Tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 ở Cần Thơ.
Trong khu vườn có nhiều hầm bí mật cá nhân, dọc theo bìa vườn là những công sự chiến đấu [còn gọi là hầm chống bom, pháo]. Trung tâm Căn cứ là ngôi nhà lá ba gian của gia đình ông Hai Tiểu, căn nhà này ông đã dành trọn vẹn cho Ban Chỉ huy.
Trong khu vườn có nhiều hầm bí mật cá nhân
Ngôi nhà lá ba gian của gia đình ông Hai Tiểu
Đây còn là nơi ghi lại dấu ấn lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam trong trận đánh quyết liệt không cân sức giữa ta và địch suốt 6 ngày đêm. Trận đánh 6 ngày đêm bảo vệ căn cứ lõm Vườn Mận năm 1970, là một trận đánh ác liệt, phức tạp, căng thẳng mà lực lượng vũ trang thành phố Cần Thơ đã kiên cường trong thế lực lượng ta chỉ 45 người, trang bị vũ khí thô sơ nhưng tiêu diệt và làm bị thương nhiều tên địch…
Nhiều lần, địch điên cuồng bắt bớ, tàn sát dân thường vô tội với mục đích làm cho nhân dân ta lo sợ và không ủng hộ cách mạng nữa, nhưng không gì có thể chia cắt được tình quân dân. Nhân dân tại đây luôn đùm bọc, hết lòng cưu mang, che chở cán bộ, bộ đội. Một trong những gia đình nông dân chí cốt, đã cống hiến hết tài sản của mình cho cách mạng là gia đình ông Hai Tiểu. Ông và người con trai đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ. Bên cạnh ông Hai, người chăm lo xây dựng Căn cứ, tiếp tế cho cách mạng còn có vợ ông là bà Tạ Thị Phi, một phụ nữ đảm đang, dũng cảm. Bà là người canh gác bảo vệ cơ quan chỉ huy mặt trận và đã anh dũng hy sinh trong lúc báo tin địch đi càn cho cán bộ ta kịp thời ẩn nấp. Sau ngày giải phóng, Bà được Nhà nước truy tặng danh hiệu Liệt sĩ – Mẹ Việt Nam Anh Hùng.
Căn cứ Vườn Mận là một điểm son nằm trong tuyến lộ Vòng Cung của thành phố Cần Thơ – Một chiến trường ác liệt nhất ở khu Tây Nam Bộ. Nơi đây là một minh chứng hùng hồn cho niềm tin tuyệt đối của nhân dân đối với cách mạng, đối với Đảng.Ngày 15/11/2004 UBND thành phố Cần Thơ đã ban hành Quyết định xếp hạng Căn cứ Vườn Mận là Di tích lịch sử – văn hóa.
Năm 2011, Căn cứ Vườn Mận được quận Bình Thủy khởi công phục dựng lại và đưa vào hoạt động phục vụ khách tham quan, nghiên cứu, học tập với các hạng mục Nhà đa năng, các hầm công sự, Nhà Mẹ Việt Nam Anh Hùng
Khu di tích căn cứ Vườn Mận ngày nay còn lưu giữ nhiều hình ảnh lịch sử sống động của trận đánh 6 ngày đêm Tết Mậu Thân 1968 tại đây, như ảnh Ngã ba cầu Nhiếm, nơi máy bay Mỹ đã ném bom giết hại hơn 200 người dân vô tội [1968]; Ngã ba Xẻo Tre, vùng chiến ác liệt giữa ta và địch [1968]; Hầm phẫu thuật tiền phương, hầm làm việc của ban chỉ huy chiến dịch tổng tấn công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968 ở Cần Thơ; chiếc ghe tam bản của bà Dư Thị Phấn cùng với máy Khohler 4 dùng để chuyển tải thương binh và tiếp tế lương thực trong tổng tấn công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968; hình ảnh khách sạn Nam Phương bị giặc bắn phá mùng 3 Tết Mậu Thân 1968; mô hình trạm phẫu thuật tiền phương…
Những hình ảnh và hiện vật gợi lên trong lòng du khách ấn tượng về một cuộc sống, một vùng quê hết sức bình dị dân dã nhưng hết sức anh dũng kiên cường vượt qua cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và giành thắng lợi. Chính điều này làm cho du khách thêm phần cảm phục và tự hào về tình quân dân Việt Nam.
Du lịch Cần Thơ, ghé thăm Vườn Mận, du khách sẽ thấy lòng nhẹ nhàng thư thái trước màu xanh của lá, của những vườn trái cây sai cành, trĩu quả; được ngắm nhìn những con đường nhựa rộng thênh thang, những ngôi nhà mới khang trang; được nghe kể nhiều câu chuyện bi hùng trong tháng ngày gian lao giữ đất, bám quê của người dân xứ Mận hiền lành chân chất nhưng cũng rất kiên cường.