Thi THPT Quốc gia là bước ngoặt lớn đối với học sinh nên bên cạnh việc chuẩn bị hành trang kiến thức thật tốt, những yếu tố khác như ăn uống, ngủ nghỉ,... đều được sĩ tử và phụ huynh vô cùng chú ý.
Không biết từ bao giờ, quan niệm ăn trứng sẽ bị điểm "0" trong kỳ thi đã dần ăn sâu vào trong tiềm thức của các phụ huynh và học sinh. Nhiều người cho rằng, khi ăn những món có hình số "0" như trứng gà, trứng vịt,... trước khi thi sẽ khiến kết quả bài thi không được như ý và có thể phải mang "điểm trứng" về nhà.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc kiêng trứng và các món ăn chế biến từ trứng trước kỳ thi THPT Quốc gia là điều phản khoa học.
Theo đó, trứng được đánh giá là loại thực phẩm giá trị dinh dưỡng cao. Trứng có đủ các thành phần dinh dưỡng: chất đạm, chất béo, can xi, sắt, kẽm, selen, vitamin B12, vitamin D, các acid béo no, acid béo không no một nối đôi và nhiều nối đôi, cholesterol... Hơn nữa, tỷ lệ các chất dinh dưỡng trong trứng rất phù hợp và cân đối.
Những giá trị dinh dưỡng trứng có thể mang tới cho sĩ tử trong mùa thi THPT Quốc gia
Tỉ lệ các chất dinh dưỡng trong trứng tương quan với nhau rất thích hợp, cân đối. Thành phần của trứng có lòng đỏ và lòng trắng. Lòng đỏ là thành phần quan trọng nhất của trứng, trong đó tập trung phần chủ yếu của các chất dinh dưỡng. Lòng đỏ trứng gà có 13,6% đạm, 29,8% béo và 1,6% chất khoáng.
Chất đạm trong lòng đỏ trứng có thành phần các acid amin tốt nhất, hoàn thiện nhất. Lòng trắng chiếm phần lớn là nước, có 10,3% chất đạm, béo và chất khoáng rất thấp.
Chất đạm của lòng đỏ trứng chủ yếu thuộc loại đơn giản và nằm ở trạng thái hoà tan, chất đạm của lòng trắng chủ yếu là Albumin và cũng có thành phần các axit amin tương đối toàn diện. Chất đạm của trứng là nguồn rất tốt các acid amin cần thiết có nhiều vai trò quan trọng trong cơ thể, đặc biệt cần thiết cho sự phát triển cả về cân nặng và chiều cao của trẻ.
Trứng có nguồn chất béo rất quý đó là Lecithin. Lecithin thường có ít ở các thực phẩm khác, nó tham gia vào thành phần các tế bào và dịch thể của tổ chức đặc biệt là tổ chức não. Nhiều nghiên cứu cho thấy Lecithin có tác dụng điều hoà lượng cholesterol, ngăn ngừa tích luỹ cholesterol, thúc đẩy quá trình phân tách và bài xuất nó ra khỏi cơ thể.
Trứng cũng chứa lượng cholesterol đáng kể [600mg cholesterol/100g trứng gà], nhưng trứng cũng có tương quan thuận lợi giữa Lecithin và cholesterol do vậy Lecithin sẽ phát huy vai trò điều hoà cholesterol ngăn ngừa qúa trình xơ vữa động mạch và đào thải cholesterol ra khỏi cơ thể.
Trứng cũng là nguồn vitamin và chất khoáng tốt. Các chất khoáng như sắt, kẽm, đồng, mangan, iốt... tập trung hầu hết trong lòng đỏ. Lòng đỏ có cả các vitamin tan trong nước [B1, B6] và vitamin tan trong dầu [vitamin A, D, K].
Trong lòng trắng trứng chỉ có một ít vitamin tan trong nước [B2, B6]. Cả trong lòng đỏ, lòng trắng có chất Biotin. Biotin là vitamin B8, tham gia vào chu trình sản xuất năng lượng để sản xuất năng lượng của cơ thể.
Trong lòng trắng trứng tươi chất Biotin kết hợp với một protein là Avidin làm mất hoạt tính của Biotin, tạo phức hợp Biotin-Avidin rất bền vững và không chịu tác dụng của men tiêu hoá. Khi nấu chín Avidin sẽ được giải phóng khỏi phức hợp Biotin-Avidin.
Khi ăn trứng sống có biểu hiện ngộ độc chính là tình trạng thiếu Biotin với các dấu hiệu: chán ăn, nôn mửa, viêm lưỡi, viêm kết mạc, viêm quanh móng...
Lòng đỏ và lòng trắng trứng có độ đồng hoá khác nhau. Lòng đỏ do độ nhũ tương và phân tán đều các thành phần dinh dưỡng nên ăn sống hoặc chín đều dễ đồng hóa, hấp thu.
Các phương pháp nấu nướng thông thường [trừ quá kỹ] không làm giảm giá trị dinh dưỡng của nó. Lòng trắng trứng khó tiêu và đồng hoá kém là do lòng trắng có men antitrypsin, ức chế men tiêu hoá của tuỵ và ruột, khi đun nóng 80 độ C men này sẽ bị phá huỷ.
Phụ huynh nên cân nhắc các phương pháp nấu nướng để vừa đảm bảo dinh dưỡng vừa tránh cho các sĩ tử đang ôn luyện cho kỳ thi THPT Quốc gia vì căng thẳng mà trở nên biếng ăn và ảnh hưởng tới sức khỏe.
Những lưu ý về ăn uống để chuẩn bị cho kỳ thi THPT Quốc gia
Đối với các sĩ tử đang chuẩn bị cho kỳ thi THPT Quốc gia, để đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng, trước hết cần đảm bảo bổ sung năng lượng từ 2.000 đến 2.300 kcal mỗi ngày đối với nữ và 2.100-2.800 kcal một ngày với nam. Tùy theo từng độ tuổi mà nhu cầu năng lượng khác nhau. Để đáp ứng đủ nhu cầu, trẻ cần ít nhất ăn 3 bữa một ngày, ăn đủ no và đủ chất dinh dưỡng.
Hàng ngày nhu cầu chất đạm khoảng 70 g với nam và 60 g với nữ. Năng lượng từ chất đạm cung cấp chiếm 17% tổng năng lượng của khẩu phần. Nguồn đạm động vật cung cấp cho bữa ăn từ: thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua... nguồn đạm thực vật từ đậu đỗ, vừng, lạc...
Nhu cầu chất béo của cơ thể hàng ngày 60-70 g. Chất béo từ nguồn gốc động vật và thực vật với tỷ lệ cân đối là 70% và 30%. Chất béo là nguồn cung cấp năng lượng, giúp hòa tan và hấp thu các loại vitamin tan trong dầu: vitaminA, E, D, K.
Mùa hè, nắng nóng làm cơ thể bị mất nước gây mệt mỏi, chán ăn, ăn không ngon... đặc biệt là các sĩ tử đang vất vả chuẩn bị cho kỳ thi THPT Quốc gia sắp tới. Vì vậy, việc lựa chọn thực phẩm, chế biến món ăn để đảm bảo cung cấp đủ nhu cầu các chất dinh dưỡng và nước cho cơ thể. Nếu chế độ ăn không đảm bảo nhu cầu của cơ thể diễn ra trong khoảng thời gian dài sẽ dẫn đến suy nhược cơ thể, suy dinh dưỡng.
Một chế độ ăn hợp lý, cân đối, đa dạng có 15-20 loại thực phẩm từ 4 nhóm hàng ngày giúp cơ thể phát triển, khỏe mạnh và phòng tránh các bệnh không lây nhiễm. Trong mỗi bữa ăn nên có 4-5 món ăn: món cơm, món chất đạm, rau xanh, canh và hoa quả để cung cấp đủ các chất dinh dưỡng, nhu cầu nước cho cơ thể.
Trong mùa thi sĩ tử sẽ phải thường xuyên phải thức khuya, dậy sớm lao động trí óc mệt mỏi. Cần bổ sung thêm các thực phẩm tiêu hóa và hấp thu nhanh như sữa , sản phẩm của sữa. Bổ sung vitamin và khoáng chất bằng các loại nước xay sinh tố rau xanh và hoa quả như rau má, cà chua, cà rốt, cam, đu đủ, xoài...
Xem thêm: Đi thi THPT Quốc gia, ăn chuối có được không?
Có thể kể ra các tục kiêng như: Kiêng ăn chuối, bởi thí sinh lo sợ đi thi trượt vỏ chuối. Kiêng ăn chè đỗ đen, mặc quần áo màu đen vì đỗ đen có màu đen - đồng âm với từ “vận đen”. Kiêng ăn trứng vì trứng hình tròn giống điểm 0. Kiêng ăn mực vì có câu “đen như mực”. Kiêng ăn lạc vì đồng âm với từ “lạc đề”. Kiêng ăn thịt chó, cá mè, thịt vịt là những món ăn được cho là không đem lại may mắn...
Có những sĩ tử kiêng ăn chè đỗ đen trong dịp thi cử, vì cho rằng đỗ đen có màu đen - đồng âm với từ “vận đen”. Nguồn: Internet
Không chỉ kiêng các món ăn, một số người có quan niệm “ra ngõ gặp gái” không đem lại may mắn, do vậy nếu đi thi “gặp gái” là quay về ngay. Hoặc thí sinh ra cổng phải bước chân phải trước, chân trái sau. Người đưa đi thi phải hợp tuổi...
Thậm chí có người còn kiêng tắm vì sợ tắm sẽ trôi hết kiến thức; kiêng đi thi giờ lẻ, phải đi giờ chẵn. Khi đi thi, ra khỏi cổng không được quay đầu nhìn lại. Trong ngày thi, gia đình thí sinh kiêng vỡ cốc chén, bát đĩa... vì lo ngại đó là “điềm báo” cho một sự đổ vỡ.
Giải thích về hiện tượng trên, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, tiến sĩ Trần Hữu Sơn, Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cho rằng, khi người ta lo sợ về vấn đề gì, họ sẽ nghĩ ra các tục kiêng để tránh vấn đề đó.
Ví dụ, người ta lo lắng về mất mùa thì sẽ nghĩ ra các tục kiêng để hy vọng không mất mùa. Hoặc dịp đầu năm lo lắng bị hạn thì làm lễ dâng sao giải hạn... Cũng như vậy, lo thi trượt sẽ tránh các yếu tố liên quan đến “trượt”, vận đen như ăn chuối, đỗ đen... với quan niệm “có thờ có thiêng, có kiêng có lành”.
Ngược lại với tục kiêng, người ta lại làm những việc thể hiện khát khao đạt được mong muốn đó. Ví dụ như khát khao thi đỗ, thí sinh sẽ ăn xôi đỗ, ra cổng gặp trai, đến Văn Miếu sờ đầu rùa đội bia tiến sĩ – biểu tượng của đỗ đạt...
Tiến sĩ Sơn cho rằng, các tục kiêng hay cố làm những việc để lấy may “không mang lại tác dụng gì”. Trong thực tế không có sự kiểm nghiệm đúng sai đến đâu. Do vậy có chuyện, mỗi vùng miền, địa phương lại đưa ra các tục kiêng khác nhau.
Ông Sơn cũng cho rằng, chuyện kiêng kỵ thể hiện tâm lý chờ may rủi, nhưng thi cử hiện nay không có chuyện may rủi, mà phụ thuộc vào năng lực, kiến thức cộng với tâm lý tốt khi làm bài.
Do vậy, không thể có chuyện cứ ăn xôi đỗ là thi đỗ, ăn chuối là thi trượt. Cũng như vậy, không có chuyện thí sinh đến Văn Miếu sờ đầu rùa – nơi đặt bia tiến sĩ là đỗ đạt. Thậm chí, sờ đầu rùa không những không có tác dụng, mà còn xâm hại di tích.
Tiến sĩ Trần Hữu Sơn khuyên: Nếu thí sinh có trót ăn trứng hay ăn đỗ đen cũng không nên lo lắng. Quan trọng là kiến thức tốt, tâm lý bình tĩnh, thoải mái làm bài, “chứ không nên quan tâm đến chuyện kiêng kỵ”.
Dưới đây mà là những thực phẩm mà các sĩ tử cho vào "danh sách đen" để không bị trượt:
Chuối và các loại dưa
Đây là thực phẩm các sĩ tử sẽ liệt kê vào trong danh sách kiêng kỵ khi đi thi đầu tiên vì cho rằng ăn chuối sẽ bị “trượt vỏ chuối”. Thậm chí tất cả các món ăn từ chuối, bánh chuối cũng bị từ chối vì lo rằng ăn vào sẽ không thể qua trong các kỳ thi. Tuy nhiên, đây lại là sai lầm lớn của các sĩ tử vì chuối rất tốt cho bộ não, trong chuối chứa nhiều serotonin - một chất truyền tín hiệu rất quan trọng trong não, ăn chuối sẽ giúp tăng khả năng tập trung của não bộ.
Mực
Câu “Đen như mực” đã được rỉ tai nhau qua nhiều thế hệ, vì vậy khi đi thi các sĩ tử cho rằng ăn mực vào thì cực kỳ xui xẻo. Nhưng mực là loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, chứa các nguồn kháng chất cần thiết và rất tốt cho não.
Thịt bò
Thịt bò là loại thực phẩm rất giàu dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin B6, B12, sắt, magne, kẽm, kali... Trong đó, sắt rất có lợi cho sức khỏe bởi nó vận chuyển oxy tới cơ bắp thông qua các tế bào máu, giúp cho cơ thể cảm thấy tràn đầy năng lượng. Tuy nhiên trong khẩu ngữ của người Việt người ta thường dùng con bò làm vật so sánh khi nói một ai đó “ngu như bò”. Chính vì thế mà nhiều sĩ tử đã kiêng ăn thịt bò vì sợ khi làm bài thi, đầu óc sẽ “ngu như bò”. Có nhiều bạn còn kiêng luôn tất cả các món từ bò như phở bò, khô bò...
Trứng
Các sĩ tử cho rằng ăn trứng sẽ bị điểm 0, kể cả các loại bánh có trứng hay mang tên “trứng” là cũng bị liệt vào "danh sách đen". Tuy nhiên, sự thật thì trứng là thực phẩm rất giàu chất dinh dưỡn,g tốt cho não được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên các sĩ tử nên bổ sung vào thực đơn của mình. Trứng còn chứa nhiều sắt, iod và các loại vitamin, giúp các sĩ tử luôn tỉnh táo, bổ não và tăng cường trí nhớ.
Bí đỏ và các loại bí
Sĩ tử cho rằng bí đỏ hay các loại bí là nguyên nhân khiến họ không học và làm được bài khi đi thi vì nó mang từ “bí”, khi ăn vào sẽ khiến các bạn không nhớ gì và thậm chí còn ngu ra nữa. Nhưng sự thật lại trái ngược lại, bí đỏ chứa thành phần vitamin A và acid gluamic - chất cần thiết cho hoạt động của não bộ, giúp não bộ thải loại các độc tố. Vì vậy bí đỏ được xem là thực phẩm bồi dưỡng thần kinh là món ăn bổ não cho các sĩ tử.
Các sĩ tử không cần kiêng khem các loại thực phẩm trên mà chỉ cần kiêng kỵ những điều dưới đây:
Chống stress
Trong quá trình thi, cường độ hoạt động trí não và áp lực tâm lý đều cao hơn bình thường. Điều này sẽ khiến cho các teen rơi vào tình trạng căng thẳng, lo lắng, mệt mỏi dẫn đến chán nản, độ tự tin giảm sút, không thể phát huy được hết các kiến thức vốn có. Do đó, bạn nên giữ cho mình một tinh thần thoải mái và thật bình tĩnh.
Ngủ đủ giấc
Cách tốt nhất trong mùa thi cử là thư giãn trước khi đi ngủ. Trong giấc ngủ, não bộ làm việc, nạp các dữ liệu mới vào tiềm thức. Ngoài ra, ngủ đủ giấc sẽ giúp tinh thần của mỗi thí sinh được thoải mái, có sức khỏe tốt. Tuy nhiên, thí sinh không nên dùng thuốc an thần trong mùa thi cử. Các loại thuốc an thần giảm lo âu, giúp dễ ngủ sẽ làm mất đi nhịp sinh lý tự nhiên của giấc ngủ nên sẽ ngăn cản hoạt động của não bộ.
Để mắt được thư giãn
Ðể tránh mệt mắt và ít bị phân tâm, môi trường học cần yên tĩnh và sáng sủa. Lượng ánh sáng đủ sẽ làm mắt đỡ mệt nên ít bị đau đầu và làm tăng năng suất học tập. Một nguồn sáng 60w là đủ. Trường hợp chữ nhỏ, nhiều biểu đồ cần tập trung hơn thì đòi hỏi nguồn sáng mạnh hơn.
Sau mỗi tiếng học, các sỹ tử cũng nên để mắt được thư giãn. Thay vì nhìn vào màn hình hay cuốn sách/vở, hãy massage nhẹ nhàng xung quanh vùng mắt, nhìn ra ngoài trời hoặc nhắm mắt để nghe một bản nhạc. Chỉ cần vài phút như vậy, đôi mắt đã được thư giãn.