Từ nhà máy điện năng lượng mặt trời đầu tiên được khởi công xây dựng vào tháng 8/2015, đến nay tại Việt Nam có 92 dự án điện mặt trời đã được đưa vào vận hành thương mại với tổng công suất hơn 4.693MW.
Sự phát triển mạnh mẽ về số lượng và quy mô
Từ con số 0, chỉ sau vài năm, điện năng lượng mặt trời tại Việt Nam đã có bước phát triển đáng kinh ngạc. Thông tin từ ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo tại “Diễn đàn năng lượng Việt Nam 2020: Phát triển năng lượng sạch – Xu thế và thách thức”, hiện nay Việt Nam có 92 dự án điện mặt trời đã vào vận hành thương mại với tổng công suất hơn 4.693MW và có thêm 135 dự án được bổ sung vào quy hoạch với công suất 13.000MWp [khoảng 10.000MW].
Dự án lắp hệ thống điện mặt trời 806 kWp tại Điện Lực Phú Quý, Bình Thuận
Cùng với sự gia tăng về số lượng dự án, quy mô của mỗi dự án cũng tăng ấn tượng. Từ hai nhà máy điện mặt trời đầu tiên: Nhà máy điện mặt trời Thiên Tân [Mộ Đức, Quảng Ngãi] công suất 19,2MW, Nhà máy điện mặt trời Tuy Phong [Tuy Phong, Bình Thuận] công suất 30MW, đến nay, hàng loạt dự án quy mô hàng trăm MW với trị giá hàng nghìn tỉ đồng đã và đang được xây dựng. Một số dự án điện năng lượng mặt trời quy mô lớn có thể kể đến như: cụm 3 nhà máy điện mặt trời công suất 330MW tại Phước Minh, Thuận Nam, Ninh Thuận; cụm công trình nhà máy điện mặt trời Dầu Tiếng – Tây Ninh [trong đó nhà máy Dầu Tiếng 1 và Dầu Tiếng 2 có tổng công suất 420MW, Dầu Tiếng 3 có công suất 150MW]; tổ hợp điện gió và điện mặt trời Trung Nam [Ninh Thuận] tổng công suất 360MW; Nhà máy điện năng lượng mặt trời Hồng Phong 325MWp [Bình Thuận]; cụm nhà máy điện mặt trời BIM [Ninh Thuận] tổng công suất 330MWp; dự án Nhà máy năng lượng mặt trời Phù Mỹ [Bình Định – đã khởi công xây dựng] tổng công suất 330MW…
Bên cạnh các nhà máy điện mặt trời, điện mặt trời áp mái cũng đang phát triển nhanh chóng, hiện chiếm 11% tổng công suất điện mặt trời trên lưới. Theo thống kê của Tập đoàn Điện lực Việt Nam [EVN], lũy kế từ năm 2017 đến ngày 26/5/2020, trên cả nước đã có 27.996 khách hàng lắp đặt điện mặt trời áp mái, trong đó có 22.900 khách hàng hộ gia đình và 5.096 khách hàng doanh nghiệp, cho tổng công suất 578MW.
Thuận lợi song cũng nhiều thách thức
Sự phát triển vượt bậc của điện năng lượng mặt trời tại Việt Nam vài năm qua là kết quả của sự tổng hòa nhiều yếu tố. Trong đó, ngoài điều kiện tự nhiên thuận lợi, xu thế phát triển của thế giới, một nguyên nhân chính thúc đẩy nhà đầu tư rót vốn vào các dự án điện mặt trời là chính sách khuyến khích của Nhà nước, đặc biệt là chính sách giá bán điện mặt trời [giá FIT và hiện tại là FIT 2].
Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều thách thức đang đặt ra với các nhà đầu tư điện năng lượng mặt trời. Chẳng hạn như, biểu giá điện mặt trời FIT 2 theo Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực thi hành từ ngày 22/5/2020 nhưng thời hạn áp dụng chỉ đến ngày 31/12/2020. Để kịp thời hạn hưởng giá FIT 2, các nhà đầu tư phải “chạy đua” với thời gian, càng áp lực hơn do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 [Tham khảo chi tiết bài: Chính sách giá FIT 2 và những thách thức của nhà đầu tư điện mặt trời]. Hay sự đồng bộ giữa tốc độ triển khai các dự án điện mặt trời nói riêng, năng lượng tái tạo nói chung với sự phát triển của lưới điện quốc gia. “Các dự án năng lượng tái tạo hầu hết do nhà đầu tư tư nhân triển khai cho nên tiến độ nhanh. Trong khi đó, các dự án lưới điện do Tập đoàn Điện lực Việt Nam thực hiện, với nhiều thủ tục phức tạp, giải phóng mặt bằng hạn chế… cho nên các dự án nguồn điện thường đi trước tốc độ xây dựng lưới điện truyền tải” [Ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo – Thông tin từ báo Vietnamnet].
Tiềm năng phát triển điện mặt trời tại Việt Nam vẫn còn rất lớn, nhiều nhà đầu tư Việt cũng rất quan tâm đến thị trường năng lượng sạch do nhu cầu năng lượng điện trong nước rất cao [hiện Việt Nam đang phải nhập khẩu hàng tỉ kWh và dự kiến sẽ thiếu khoảng 41,7 tỉ kWh trong giai đoạn 2021-2025]. Nếu vượt qua được các thách thức trên, tin rằng trong tương lai sẽ có thêm nhiều dự án điện năng lượng mặt trời quy mô lớn được đầu tư, giúp phát triển ngành năng lượng tái tạo và giảm áp lực thiếu điện, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Vũ Phong Energy Group
Các thông tin trên là những thông tin cơ bản, để có bảng giá chi tiết và thông số thiết bị xin vui lòng email , hoặc nhấp vào nhận báo giá điện mặt trời hoặc gọi số miễn cước 18007171 để kỹ sư tư vấn của Vũ Phong Energy Group hỗ trợ.
Vũ Phong Energy Group là đơn vị có kinh nghiệm trên 12 năm tổng thầu thi công điện mặt trời áp mái cho dân dụng, công nghiệp, nhà máy và trang trại năng lượng mặt trời, với đội ngũ hơn 350 nhân sự tính đến hết 2019, đã thi công hơn 500MWp và đang vận hành hơn 325MWp nhà máy điện mặt trời, đạt tiêu chuẩn ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 và ISO 45001:2018 chứng nhận quốc tế bởi SGS Global, cam kết mang đến khách hàng các dự án điện mặt trời chất lượng cao, hiệu suất cao và tuổi thọ trên 30 năm.
Theo thông báo, EVN sẽ cắt giảm 172,12 MW của nhà máy điện mặt trời lớn nhất Việt Nam với tổng công suất 450 MW - Ảnh: NGỌC HIỂN
Tối 23-2, nguồn tin của Tuổi Trẻ Online cho hay Công ty Mua bán điện [EPTC] - thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam [EVN] - vừa có văn bản gửi Công ty TNHH điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam liên quan đến việc dừng khai thác một phần công suất của nhà máy điện mặt trời 450 MW.
Cụ thể, trong văn bản số 897 ngày 22-2, EPTC cho hay căn cứ ủy quyền thực hiện hợp đồng mua bán điện và chỉ đạo của EVN, EPTC thông báo từ 0h ngày 5-3 sẽ dừng khai thác đối với phần công suất chưa có cơ chế giá điện của Nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam 450 MW.
Như vậy, EVN sẽ dừng khai thác 172,12 MW của nhà máy, và công suất phát tối đa của Nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam 450 MW chỉ còn 277,88 MW.
Hơn một năm qua, phần công suất 172,12 MW đã phát lên lưới, được EVN ghi nhận chỉ số song chưa được thanh toán tiền bán điện, do phần công suất này vượt "room" 2.000 MW được hưởng giá bán điện mặt trời ưu đãi cho riêng tỉnh Ninh Thuận theo quyết định số 13.
Trước đó, UBND tỉnh Ninh Thuận, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận đã liên tiếp có các văn bản kiến nghị tháo gỡ vướng mắc cho nhà đầu tư khi đã bỏ ra hơn 12.000 tỉ đồng để xây dựng dự án điện mặt trời 450 MW, trong đó trạm biến áp 500 kV và đường dây truyền tải trị giá gần 2.000 tỉ đồng được nhà đầu tư bỏ kinh phí đầu tư, bàn giao lại cho EVN quản lý, vận hành với giá 0 đồng.
Gần đây nhất, ngày 14-1, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản thông báo kết luận của Phó thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành tại cuộc họp liên quan đến việc bàn giao lưới điện 500 kV Thuận Nam - Vĩnh Tân.
Trong đó, Phó thủ tướng giao Bộ Công thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ, cơ quan liên quan hướng dẫn EVN làm việc với nhà đầu tư về việc bàn giao, tiếp nhận, quản lý tài sản lưới điện truyền tải điện 500 kV Thuận Nam - Vĩnh Tân do nhà đầu tư đề xuất bàn giao không tính chi phí [bàn giao 0 đồng], bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật.
Về giá điện với phần công suất nguồn điện mặt trời đã đưa vào vận hành trong năm 2020 trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận nhưng không đáp ứng yêu cầu áp dụng giá điện tại quyết định 13, Phó thủ tướng giao Bộ Công thương khẩn trương chỉ đạo EVN nghiên cứu, đề xuất theo hướng đấu thầu/đấu giá công khai minh bạch.
Đối với việc vận hành phần phát điện phần công suất nguồn điện mặt trời đã đưa vào vận hành trong năm 2020 trên địa bàn Ninh Thuận hiện chưa có giá điện, Phó thủ tướng giao Bộ Công thương chỉ đạo EVN có phương án vận hành hợp lý theo quy định chung của ngành điện, đồng thời khẩn trương nghiên cứu, xác định giá điện với phần công suất này.
Theo quyết định số 13 của Chính phủ, các dự án điện mặt trời tại Ninh Thuận đã có trong quy hoạch phát triển điện lực, ngày vận hành thương mại [COD] trước 1-1-2021 với tổng công suất tích lũy không quá 2.000 MW, được hưởng mức giá bán điện ưu đãi là 9,35 cent/kWh trong thời gian 20 năm kể từ ngày vận hành thương mại.
Tuy nhiên, kết thúc năm 2020, số lượng dự án điện mặt trời trang trại tại tỉnh này đã vượt qua con số 2.000 MW, trong đó có 172,12 MW của dự án điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam.
Quyết định số 13 về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam đã hết hiệu lực sau ngày 31-12-2020 và đến nay chưa có quyết định mới thay thế, do đó các dự án điện mặt trời vượt công suất 2.000 MW tại Ninh Thuận cũng như những dự án điện mặt trời quy mô lớn vận hành sau ngày 1-1-2021 tại các tỉnh khác vẫn chưa có mức giá mới để được EVN thanh toán tiền bán điện.
Cuối năm 2021, EVN đã có văn bản đề nghị Thủ tướng và Bộ Công thương cho phép dừng khai thác phần công suất chưa có giá mua bán điện của các nhà máy điện mặt trời Trung Nam, Thiên Tân 1.2 và Thiên Tân 1.3 tại tỉnh Ninh Thuận nằm ngoài 2.000 MW cho đến khi có cơ chế giá điện mới.
NGỌC HIỂN