Chính sách kiểm soát giá một số mặt hàng thiết yếu

Trước kiến nghị của cử tri một số địa phương cho rằng cần kiểm soát chặt giá cả để ổn định đời sống người dân, Bộ Tài chính cho biết, công tác quản lý giá được triển khai thận trọng, kiểm soát chặt giá cả hàng thiết yếu và hỗ trợ giá cho nhiều đối tượng trong bối cảnh năm 2020.

Giá rau quả ổn định cho thời tiết vừa qua thuận lợi. Ảnh: T.T.

Ưu tiên giữ ổn định mặt bằng giá cả thị trường

Cử tri một số tỉnh, thành phố cho rằng, gần đây giá các mặt hàng thiết yếu có chiều hướng tăng, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, đề nghị Chính phủ có giải pháp kiểm soát giá cả chặt chẽ để đời sống người dân được ổn định.

Về vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết, mặt bằng giá cả thị trường trong năm 2020 biến động theo hướng tăng cao vào thời điểm đầu năm sau đó giảm mạnh trong 4 tháng tiếp theo, hồi phục nhẹ trong tháng 6 và tháng 7 và tương đối ổn định trong các tháng tiếp theo.

Tuy nhiên, do tác động của tình hình bão, lũ kéo dài tại các tỉnh miền Trung cũng như tình hình dịch bệnh trên thế giới vẫn diễn biến phức tạp nên đã có tác động cục bộ trong ngắn hạn vào mặt bằng giá cả thị trường tại một số địa phương trong thời gian gần đây.

Trong bối cảnh đó, công tác quản lý, điều hành giá các mặt hàng thiết yếu được thực hiện theo đúng quy định tại Luật Giá và các văn bản hướng dẫn thi hành; triển khai thận trọng, đúng theo chủ trương và chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá.

Các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu vẫn được điều hành theo hướng giữ ổn định mặt bằng giá, một số mặt hàng có chính sách giảm giá kịp thời hỗ trợ các đối tượng tiêu dùng. Một số mặt hàng không xem xét tăng giá dù các yếu tố chi phí đầu vào có xu hướng tăng; qua đó đã góp phần giảm chi phí đầu vào, hỗ trợ sự phục hồi của sản xuất, kinh doanh.

Trong đó giá điện được giảm cho tất cả các đối tượng sử dụng trong 3 tháng quý II/2020 đã phần nào làm giảm mức chi trả điện tăng lên trong mùa nắng nóng cho người dân và doanh nghiệp. Giá nước sạch sinh hoạt cũng được thực hiện giảm tại hầu hết các địa phương trong quý II/2020 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Giá xăng dầu được điều hành phù hợp với diễn biến giá thế giới, kết hợp với việc sử dụng Quỹ Bình ổn giá linh hoạt, góp phần giúp giá không tăng đột biến trong những thời điểm giá xăng dầu thế giới biến động thất thường.

Giá một số dịch vụ trong lộ trình điều chỉnh nhưng không tăng hoặc hạn chế mức tăng trong năm 2020 như dịch vụ khám chữa bệnh, dịch vụ giáo dục. Giá nhiều mặt hàng trong danh mục nhà nước định giá cũng được xem xét giảm giá như dịch vụ hàng không...

Đảm bảo kiểm soát lạm phát theo đúng mục tiêu

Với các biện pháp quyết liệt đó, diễn biến chỉ số giá tiêu dùng năm 2020 cũng đã thể hiện hiệu quả của các chính sách về quản lý, điều hành, bình ổn giá. CPI bình quân giảm dần từ mức cao 6,43% trong thời điểm đầu năm về mức 3,51% trong 11 tháng năm 2020. Qua đó đã cơ bản đảm bảo định hướng về mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức dưới 4% do Quốc hội và Chính phủ đề ra.

Bộ Tài chính cho biết, trong thời gian tới, đặc biệt là thời điểm cao điểm sản xuất, chuẩn bị hàng hóa phục vụ các dịp lễ, Tết Nguyên đán Tân Sửu cũng như nhằm đáp ứng yêu cầu tái thiết tại các tỉnh miền Trung chịu tác động của bão, lũ, công tác điều hành, bình ổn giá đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo là một trong các nhiệm vụ trọng tâm cần triển khai quyết liệt.

Theo đó, công tác quản lý, điều hành giá, kiểm soát lạm phát tiếp tục thực hiện một cách thận trọng, linh hoạt và chủ động, tập trung vào việc tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, giữ ổn định mặt bằng giá để ổn định chi phí sinh hoạt và chi phí sản xuất, thực hiện các chính sách an sinh xã hội cho các đối tượng khó khăn. Trong đó, Bộ Tài chính sẽ phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp.

Cụ thể, sẽ theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu, nhất là tại các địa bàn xảy ra thiên tai, bão lũ, sạt lở đất để có giải pháp bình ổn thị trường phù hợp theo thẩm quyền, nhất là đối với một số mặt hàng thiết yếu có nhu cầu tiêu dùng cao và dịp cuối năm; chủ động chuẩn bị các nguồn hàng dự trữ đáp ứng nhu cầu thường tăng cao vào cuối năm để hạn chế tăng giá.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính phối hợp với các bộ, ngành, địa phương kiểm soát chặt chẽ việc kê khai giá, trong đó có giá cước vận tải hành khách các dịp lễ, Tết; tăng cường kiểm tra, thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật về giá và kiểm soát chặt chẽ yếu tố hình thành giá đối với các hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá.

Một giải pháp quan trọng đó là chủ động tuyên truyền, công khai, minh bạch thông tin về giá cũng như công tác quản lý điều hành giá để kiểm soát lạm phát kỳ vọng và tạo sự đồng thuận trong dư luận.

Việc quản lý, điều hành giá của năm nay và những năm trước nhận được sự đánh giá cao của các chuyên gia kinh tế. Minh chứng là mặc dù chúng ta đã đạt mục tiêu kéo khi tăng trưởng kinh tế đạt cao [năm 2016-2019], nhưng vẫn kiểm soát lạm phát thấp. Công tác điều hành giá đã linh hoạt hơn khi có các kịch bản điều hành cho từng thời điểm trong năm, nhờ đó kiểm soát tốt lạm phát, giữ ổn định đời sống cho người dân./.

Minh Anh

Tại cuộc họp của Ban Chỉ đạo điều hành giá mới đây, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ – Trưởng ban, đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải áp dụng đồng bộ giải pháp để giảm giá một số mặt hàng thiết yếu ngay trong tháng 2 và tháng 3, góp phần giảm chỉ số giá tiêu dùng.

Giá mặt hàng hoa quả, rau xanh tại các siêu thị không biến động so với ngày thường. Ảnh: T.T.

Chủ động đủ nguồn hàng, giá cả không biến động nhiều

Theo Cục Quản lý giá, Tết Nguyên đán Canh Tý 2020 diễn ra vào thời điểm cuối tháng 1, tình hình cung cầu thị trường diễn ra sôi động theo quy luật hàng năm. Lượng hàng hóa dồi dào, chủng loại đa dạng, hình thức mẫu mã đẹp, hàng hóa được tổ chức lưu thông thông suốt trên địa bàn cả nước, đã đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng trong dịp tết của người dân.

Đối với mặt hàng lương thực, hầu hết các địa phương trong cả nước đã có kế hoạch dự trữ hàng hóa chuẩn bị Tết Nguyên đán Canh Tý năm 2020, trong đó mặt hàng gạo luôn được chú trọng, bảo đảm lượng dự trữ và cung ứng cho thị trường. Trước tết từ đầu tháng 1/2020 đến ngày ông Công - ông Táo, giá gạo chất lượng cao, gạo nếp tăng nhẹ từ 5 - 10% so với ngày thường; giá gạo tẻ thường ổn định.

Giá thực phẩm tươi sống ổn định trước tết do nguồn cung dồi dào, nhưng tăng nhẹ trong những ngày giáp tết do sức mua tăng. Giá thịt lợn hơi sau khi tăng mạnh vào tháng 12/2019 thì đến tháng 1 [từ 6/1 – 22/1/2020] [trước nghỉ tết] đã giảm và phổ biến khoảng từ 80.000 - 86.000 đ/kg tùy vùng miền, có một số địa phương giá thấp hơn mặt bằng chung như Thái Nguyên là 78.000đ/kg.

Đến nay, giá thịt lợn hơi vẫn giữ ở mức cao, từ 80.000 - 86.000 đ/kg. Giá thịt bò tăng khoảng 20.000 – 40.000 đ/kg, tùy từng thị trường địa phương do nhu cầu tăng; giá gà sống tăng khoảng 10.000 – 30.000 đ/kg trong các ngày cận tết do nhu cầu người dân tăng cao để cúng tất niên và giao thừa. Trong các ngày tết đến ngày mùng 5 giá các mặt hàng thực phẩm tươi sống vẫn giữ ở mức như cận tết và cục bộ một số chợ dân sinh có tăng giá nhẹ trong ngắn hạn đối với một vài mặt hàng như thịt bò, thủy hải sản.

Mặt hàng rau củ, trái cây hầu hết tại các địa phương cơ bản ổn định do thời tiết thuận lợi, nên nguồn cung khá dồi dào và ổn định, giá chỉ tăng cục bộ trong các ngày nghỉ lễ tết, từ mùng 1 đến mùng 5. Giá các loại hoa quả tăng nhẹ từ 5 – 10% tùy từng loại so với ngày thường.

Các mặt hàng thực phẩm chế biến có giá ổn định trước, trong và sau tết do các doanh nghiệp chủ động chuẩn bị đủ nguồn hàng và doanh nghiệp tham gia chương trình bình ổn giá dịp tết. Giá nhiều mặt hàng như đường, dầu ăn, nước mắm ổn định do nguồn cung lớn. Giá các loại bia, rượu và nước ngọt năm nay biến động không đáng kể do lượng hàng trong các siêu thị, cửa hàng rất dồi dào, số lượng bia rượu tiêu thụ có giảm.

Phải tập trung giảm giá mặt hàng thịt lợn

Mặc dù vậy, do giá thịt lợn đứng ở mức cao đã tác động khiến CPI tháng 1/2020 đã tăng khá cao, tăng 1,23% so với tháng 12/2019. Ngoại trừ các yếu tố tăng giá của một số nhóm hàng hóa, dịch vụ theo thông lệ hàng năm, thường chỉ tăng cục bộ trong tháng tết thì nguyên nhân chủ yếu gây tác động làm tăng CPI là từ nhóm thực phẩm [tăng 2,6%] làm cho nhóm ăn uống ngoài gia đình tăng 2,26% so với tháng trước, làm CPI chung tăng khoảng 0,2%.

Báo cáo mới đây của Nhóm giúp việc Ban Chỉ đạo điều hành giá đã nhận định, với diễn biến CPI tháng 1/2020 tăng cao sẽ gây nhiều khó khăn cho công tác điều hành giá trong quý I cũng như cả năm 2020. Để đạt mục tiêu CPI dưới 4% theo chỉ tiêu Quốc hội đề ra [với những diễn biến mặt bằng giá của nhóm hàng thực phẩm như hiện nay và không có phát sinh những diễn biến khác], thì mỗi tháng còn lại trong năm CPI [11 tháng] sẽ phải tác động giảm khoảng 0,12%.

Đối với mặt hàng thịt lợn, vừa qua Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ – Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá đã yêu cầu phải có biện pháp để giảm ngay trong tháng 2 và tháng 3, góp phần giảm chỉ số giá tiêu dùng các tháng tiếp theo.

Trong chỉ đạo mới đây của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần quyết liệt triển khai đồng bộ các giải pháp. Theo đó, đối với giá xăng dầu, Bộ Công thương có trách nhiệm phối hợp với Bộ Tài chính linh hoạt trong điều hành; tính toán tác động đến CPI để có các giải pháp cụ thể, giảm giá mặt hàng này trong kỳ điều hành tiếp theo của tháng 2, tháng 3 hoặc ít nhất ổn định trong quý I/2020.

Đối với nhóm hàng thực phẩm nhất là thịt lợn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, các doanh nghiệp tổ chức quyết liệt các giải pháp để bình ổn giá, giảm giá mặt hàng thịt lợn. Theo đó quyết tâm làm tốt các biện pháp điều hành cung – cầu giúp giá thịt lợn hơi giảm 10% trong tháng 2 và tiếp tục giảm trong tháng 3 về mức 60.000 - 65.000đ/kg hơi và các tháng tiếp theo giá bình ổn hoặc tiếp tục giảm về mức 45.000 - 50.000đ/kg hơi [mức bình thường trước khi có dịch], tăng cường công tác chỉ đạo các doanh nghiệp trong việc thúc đẩy khâu phân phối, bán lẻ.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng lưu ý Bộ Thông tin và Truyền thông chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để đảm bảo kịp thời, minh bạch thông tin về giá nhất là trong việc thực hiện các chính sách lớn của Chính phủ. Các bộ, ngành cũng phải chủ động, kịp thời cung cấp thông tin cho cơ quan báo chí về công tác điều hành giá các mặt hàng thiết yếu để ổn định tâm lý người tiêu dùng, kiểm soát lạm phát kỳ vọng./.

Minh Anh