Cách chế tạo chân kính thiên văn bằng ống nhựa năm 2024

Hướng dẫn tự làm ra 1 chiếc Kính thiên văn khúc xạ D70f900mm (Anh Chương – Hội Thiên Văn Nghiệp Dư Hà Nội HAS)

Bao gồm các loại kính: D60f900 – D70f900 – D80f900

Bài viết hôm nay chỉ cập nhật Kính thiên văn khúc xạ D70F900

Đôi điều về … ống nhựa PVC: Ống nhựa PVC là một loại nguyên vật liệu khá lý tưởng để chế tạo Kính thiên văn kiểu handmade vì nó rẻ tiền, dễ kiếm, dễ gia công. Ống PVC được nhiều hãng khác nhau sản xuất và có nhiều cỡ khác nhau, nhưng đều có chuẩn (kích thước) chung là 21 – 27 – 34 – 42 – 48 – 60 – 76 – 90 – 110 – 140 – 160… (mm). Với mỗi một chuẩn lại có nhiều cỡ dày mỏng khác nhau, ký hiệu là C0 – C1 – C2… Để có thể lắp ghép thành công 1 kính thiên văn chắc chắn và … đẹp, chúng ta cần nắm rõ độ dày mỏng của các cỡ ống khác nhau và phối ghép chúng với nhau một cách hợp lý.

Phần I. Chuẩn bị dụng cụ và hướng dẫn Kỹ thuật cắt, ghép ống nhựa PVC

1. Chuẩn bị các loại dụng cụ, nguyên vật liệu cơ bản: Để tự làm Kính thiên văn, chúng ta cần khá nhiều loại dụng cụ, nguyên liệu khác nhau, nói chung là có càng nhiều dụng cụ thì việc làm kính càng thuận tiện. Làm kính thiên văn Khúc xạ thì yêu cầu về dụng cụ đơn giản hơn so với kính thiên văn Phản xạ. Để làm kính thiên văn khúc xạ, các bạn cần chuẩn bị một số dụng cụ, nguyên vật liệu sau: – 1 cái Thước nhỏ (khoảng 20-25cm) – 1 cái Cưa sắt (hoặc lưỡi cưa sắt) – 1 cái Giũa (loại to càng tốt) – 1 Dùi nhọn (hoặc khoan tay càng tốt) – 1 Con dao nhỏ + 1 Cái kéo nhỏ – 25cm giấy ráp cốt vải (lưu ý không nên dùng giấy ráp thường vì không bền, mau rách) – 1 Dải bìa cứng rộng khoảng 4-5cm (tốt nhất là màu trắng) dài khoảng 25cm – 1 Bút dạ dầu đầu kim cỡ 0,7mm – 01 bình xịt sơn đen không bóng

Hình ảnh:

2. Hướng dẫn kỹ thuật cắt ống nhựa PVC: Để có được 1 chiếc kính thiên văn đẹp, hoàn chỉnh, chúng ta cần phải cắt ống nhựa sao cho vết cắt phải mịn, phẳng, đảm bảo vuông góc với thân ống nhựa. Sau đây chúng tôi sẽ hướng dẫn các bạn kỹ thuật cắt ống nhựa PVC cơ bản, phương pháp này được sử dụng chung cho hầu hết mọi loại ống nhựa PVC và cũng được giới thiệu cho mọi học viên trong các lớp dạy chế tạo kính thiên văn của HAS. Bước 1: Vệ sinh, lau chùi sạch sẽ ống nhựa. Bước 2. Xác định vị trí cắt ống, sau đó vẽ 1 vòng tròn lấy dấu trên thân ống tại vị trí cắt ống như minh hoạ trong hình:

Lấy dấu là công đoạn vô cùng quan trọng khi cắt ống, nó đảm bảo cho việc cắt ống được phẳng và chính xác. Để lấy được dấu như hình trên, chúng ta cần 1 dải bìa và 1 bút dạ dầu đầu kim, cách làm tuần tự như sau:

+ Dùng dải bìa quấn 1 vòng quanh thân ống nhựa như trong hình, đặc biệt lưu ý mép dải bìa chỗ tiếp ráp nhau phải thẳng hàng, ngay ngắn, không bị xô lệch.

+ Giữ chặt dải bìa, lấy mép dải bìa làm điểm tựa, dùng bút dạ kim vẽ một vòng tròn quanh thân ống nhựa:

+ Bỏ tờ bìa ra, ta được một vòng tròn hoàn chỉnh như dưới hình:

Bước 3: Cắt ống nhựa. Đối với những bạn mới làm kính lần đầu, đây là công đoạn khó nhất. Các bạn nên chuẩn bị một chiếc ghế (hoặc tấm gỗ) có gờ vuông góc như trong hình trên cùng để làm điểm tựa chắc chắn cho dễ cắt ống. Đầu tiên đặt lưỡi cưa sát vạch dấu, cách khoảng 1-2mm (tuyệt đối không được cưa đè lên vạch dấu đó). Sau đó kéo nhẹ lưỡi cưa để lưỡi cưa “ăn” dần vào ống nhựa. Sau khi đã cưa sâu vào khoảng 0,5mm, các bạn vừa xoay ống nhựa vừa cưa dần tạo “rãnh” cho đến khi nào hết 1 vòng ống thì thôi, sau đó mới cưa đứt ống theo vệt cưa ban đầu. Lưu ý không được giữ nguyên ống và cưa thẳng một mạch từ trên xuống dưới vì làm như vậy rất dễ bị lệch đường cắt.

Sau khi cưa đứt ống, chúng ta sẽ có đoạn ống mới nham nhở như ở dưới đây, các bạn có thể thấy vạch dấu vẫn còn nguyên vẹn sau khi cắt ống, như vậy là OK.

Để loại bỏ những vết nham nhở trên, các bạn sẽ dùng giũa sắt để giũa chúng đi. Nhựa PVC là chất liệu khá mềm để mài giũa, sau khi đã giũa hết vết nham nhở đến sát vạch dấu như hình dưới đây là công việc cắt ống đã đạt yêu cầu.

Để vết cắt mịn và phẳng tuyệt đối, các bạn nên mài lại lần nữa trên giấy ráp. Muốn biết vết cắt có thẳng góc hay không, các bạn nên quấn dải bìa giấy như hướng dẫn ở trên để kiểm tra lại.

3. Hướng dẫn kỹ thuật khoan lỗ, bắt vít ghép nối các bộ phận với nhau

Muốn có được lỗ khoan đẹp, tốt nhất là sử dụng khoan tay cùng bộ mũi khoan nhiều cỡ khác nhau. Nếu không có điều kiện thì đành phải dùng dùi nhọn để dùi lỗ, các bạn cũng nên chuẩn bị 2-3 cái dùi có kích thước khác nhau, tuỳ thuộc vào kích thước của ốc vít định sử dụng. Đối với ống nhựa PVC, các bạn nên dùng nan hoa xe đạp, xe máy giũa hoặc mài thật nhọn, sắc để làm dùi. Với những loại ống dày khó dùi, các bạn có thể hơ nóng dùi trên lửa trước rồi mới dùi sẽ dễ dàng hơn, tuy nhiên cũng không nên quá lạm dụng phương pháp hơ nóng vì trong một số trường hợp, việc hơ nóng dùi để dùi lỗ có thể làm biến dạng bề mặt ống PVC.

Sau đây chúng tôi sẽ giới thiệu phương pháp bắt vít ghép 2 bộ phận khác nhau của kính thiên văn lại với nhau. Mục tiêu đặt ra là phải làm thế nào để ghép 2 bộ phận cố định chặt, khít với nhau, nhưng khi cần thiết, chúng ta vẫn có thể tháo ra và lắp lại một cách dễ dàng (vì đó là việc thường xuyên phải làm). Chúng tôi sẽ hướng dẫn ghép bộ chỉnh nét vào thân ống kính để làm ví dụ:

Trước tiên, chúng ta phải chọn loại vít có kích thước, chiều dài phù hợp cho việc bắt vít 2 bộ phận trên. Những vít này có kích thước khá nhỏ nên cũng hơi khó kiếm, các bạn có thể tận dụng các loại vít gỡ ra từ đồ chơi trẻ em. Tiếp theo là chọn mũi khoan: Các bạn lưu ý, trong trường hợp này, thân ống kính bọc ra ngoài bộ chỉnh nét, vì vậy chúng ta sẽ phải khoan lỗ to trên thân ống kính và lỗ nhỏ trên thân bộ chỉnh nét, sao cho chiếc vit đút lọt thoải mái qua thân ống kính, sau đó sẽ bắt ren trực tiếp vào bộ chỉnh nét. Muốn thế cần có 2 mũi khoan, 1 chiếc nhỏ hơn mấy cái vít trên, chiếc còn lại thì phải có kích thước to hơn mấy cái vít một tí.

Bước tiếp theo, gá chặt bộ chỉnh nét vào thân ống kính, nếu nó không chặt thì có thế dán băng dính cố định 2 bộ phận lại với nhau, dùng búi dạ đánh dấu vị trí khoan lỗ (thường là 3 vị trí chia đều trên chu vi ống kính), sau đó dùng mũi khoan nhỏ để khoan thẳng qua 2 lớp nhựa. Các bạn nhớ phải đánh dấu vị trí 2 bộ phận trên sao cho khi gỡ ra rồi lắp lại mấy cái lỗ khoan của 2 bộ phận đó phải hoàn toàn khớp với nhau

Tiếp theo, gỡ 2 bộ phận ra, dùng mũi khoan to khoan lại vào 3 lỗ nhỏ của thân ống kính sao cho có thể đút lọt thỏm con vít vào đó:

Cuối cùng, ghép 2 bộ phận lại với nhau theo đánh dấu ban đầu, lắp 3 con vít vào, vặn tạo ren trực tiếp lên bộ chỉnh nét, như vậy là ta đã ghép hoàn chỉnh 2 bộ phận lại với nhau.

Phần III. Hướng dẫn làm Kính thiên văn khúc xạ D70f900mm từ bộ linh phụ kiện của HAS:

So với kính thiên văn khúc xạ 60f900mm ở bài viết trước, làm Kính thiên văn khúc xạ D70f900mm có phần đơn giản hơn một tí. Các bạn cần chuẩn bị nguyên vật liệu như dưới đây: 1. Nguyên vật liệu: – Bộ vật kính D70f900mm – Bộ chỉnh nét dành cho Kính thiên văn khúc xạ D70 – Finder scope 5×24 – Gương chéo đổi góc chuẩn 1,25” – 1 hoặc 2 thị kính chuẩn 1,25” tiêu cự 20mm hoặc 12,5mm… (có điều kiện thì sắm càng nhiều càng tốt) – 1 đoạn ống PVC cỡ 76-C0 dày 1,5mm, dài khoảng 80 cm (làm thân ống kính và các chi tiết liên quan) – 1 đoạn PVC cỡ 90-C0 dày khoảng 1,8mm, dài khoảng 12cm (làm choá chống loá) – 02 bộ ốc vít cỡ 4mm dài 3cm (để gắn finder) – 06 con vít nhỏ – 01 tuýp Keo dán ống nhựa PVC

Nếu có điều kiện, các bạn nên đầu tư thêm: – 1 lăng kính đảo ảnh nó vừa có tác dụng đổi góc, vừa có tác dụng đảo ảnh 2 chiều như nhìn qua ống nhòm khi quan sát địa văn. – 1 balow phóng đại hình ảnh 2-3x của HAS. Khi gắn thiết bị này trước thị kính, kính thiên văn của bạn sẽ được phóng đại lên từ 2 đến 3 lần (tuỳ theo ý thích của bạn).

2. Hướng dẫn làm Kính thiên văn khúc xạ D70f900mm: Bây giờ chúng ta sẽ bắt tay vào làm kính, từ đoạn ống PVC 76-C0, ta sẽ lần lượt cắt ra làm 3 đoạn (xem hình minh hoạ ở trên), đoạn 1 dài từ 69 đến 70cm, đoạn thứ 2 dài khoảng 6cm, đoạn thứ 3 là phần còn lại, dài khoảng 3cm (nhiều hơn hay ít hơn đều được), như trong hình trên, đoạn thứ 3 của tôi chỉ dài 2cm cũng không sao nhé.

– Ghép bộ vật kính 70f900mm vào thân ống 76-C0: Trước tiên, ta sẽ ghép bộ vật kính 70f900mm có sẵn vòng đỡ vào đoạn ống 76-C0 dài70cm. Với đoạn ống 76-C0 dài 6cm, chúng ta sẽ cưa đứt nó ra, sau đó cưa bỏ đi một mẩu nhỏ sao cho phần còn lại có thể nhét vừa khít vào đoạn 76-C0 dài 70cm như hình dưới. Đoạn 76-C0 6cm này sẽ được sử dụng làm “cầu nối” để ghép bộ Vật kính 70f900mm vào ống 76mm, các bạn có thể thấy trong hình minh hoạ, nó có thể nhét vừa vặn vào lòng trong của đoạn ống 76-C0 70cm và bộ vòng đỡ của bộ vật kính 70f900mm. Tiếp theo, các bạn sẽ bôi keo và dán cố định đoạn 76-C0 6cm vào lòng trong ống 76-C0 70cm, chừa ra ngoài khoảng 3cm (bằng chiều dài lòng trong vòng đỡ của bộ vật kính) – Xem minh hoạ ở hình thứ 2.

Sau khi keo khô, các bạn sẽ khoan lỗ bắt vít để cố định bộ vật kính vào đoạn 76-C0 70cm. Chi tiết cách khoan lỗ bắt vít, xin mời các bạn xem hướng dẫn trong bài đầu tiên ở trên

– Ghép bộ chỉnh nét 70mm vào thân ống 76-C0: Bước tiếp theo, ta sẽ ghép bộ chỉnh nét 70mm vào đầu còn lại của ống 76-C0. Nếu lắp trực tiếp bộ chỉnh nét 70mm vào ống 76-C0 thì nó khá lỏng lẻo, bởi vậy, ta sẽ làm như sau. Từ đoạn 76-C0 cuối cùng (dài khoảng 2-3cm), các bạn sẽ cắt dứt nó ra, bỏ đi 1 đoạn nhỏ sao cho có thể lồng vừa vào lòng trong đầu còn lại của ống 76-C0 70cm (xem hình minh hoạ ở dưới). Lồng thử bộ chỉnh nét 70mm vào trong để kiểm tra xem có vừa không, nếu vừa, các bạn sẽ bôi keo dán cố định 2 đoạn nhựa đó lại với nhau. Chờ keo khô, các bạn sẽ khoan lỗ bắt vít để cố định bộ chỉnh nét vào ống 76-C0 như hình minh hoạ.

Như vậy là các bạn đã bước đầu làm xong phần thân ống Kính thiên văn khúc xạ D70f900mm. Ngay sau khi làm xong công đoạn này là các bạn có thể lắp gương chéo và thị kính vào bộ chỉnh nét để test kính.

– Làm choá chống loá cho Kính thiên văn khúc xạ D70f900mm: Tiếp theo, các bạn sẽ làm choá chống loá cho kính, choá chống loá có tác dụng hạn chế các tia sáng “tạp” từ các nguồn sáng không mong muốn (ở gần vị trí đặt kính thiên văn) lọt vào trong kính khi quan sát, nhờ vật góp phần tăng độ tương phản, độ nét cho hình ảnh khi quan sát. Ngoài ra nó còn có tác dụng hạn chế hiện tượng đọng hơi nước trên bề mặt vật kính khi quan sát trong những ngày có thời tiết lạnh, ẩm. Làm choá chống loá cho KTV 70f900mm là việc gần như “dễ nhất trên đời”. Các bạn chỉ cẩn cắt 1 đoạn ống 90-C0 dài khoảng 12cm (hoặc dài hơn một tí, tuỳ sở thích) rồi lồng nó vào vành đỡ của bộ vật kính 70f900mm, thế là xong, đơn giản hơn cả đan rổ.

Lưu ý, việc quan trọng ở đây là khâu tìm mua vật liệu, khi đi mua ống PVC, các bạn nên mang thước và bộ vật kính theo để đo, thử tại cửa hàng luôn, nếu thấy vừa thì mới lấy cho đỡ tốn công.

– Khoan lỗ, bắt vít để gá lắp kính tìm mục tiêu (finder scope): Công đoạn này được thực hiện tương tự như kính 60f900mm, xin mời các bạn xem trong hướng dẫn làm Kính thiên văn 60f900mm ở bài trên. – Sơn đen không bóng bên trong thân ống kính và choá chống loá (để chống loá cho kính) và sơn trang trí bên ngoài: Công đoạn này cũng giống như ở kính 60f900mm, xin mời các bạn xem hướng dẫn ở bài trên. Các bạn lưu ý có một số bộ phận trên thân ống, nhất là chỗ ghép nối các bộ phận với nhau, không nên sơn vì nếu phủ sơn lên đó sẽ làm thay đổi kích thước “chuẩn” của nó dẫn đến việc tháo ghép kính sau này có thể sẽ bị khó khăn. Đối với các chi tiết đó, các bạn nên dùng bìa cứng bọc lại để sơn không bám vào trong quá trình sơn. Việc sơn trang trí bên ngoài là tuỳ sở thích từng người, các bạn nên sử dụng sơn tốt và dùng giấy ráp mịn đánh xước nhẹ vỏ ống kính (trước khi sơn) để tăng độ bám dính cho sơn.

Sau khi sơn xong, tuỳ theo thời tiết mà phơi từ 1 đến vài ngày, chờ khi nào sơn khô hẳn thì ghép nối các bộ phận với nhau, các bạn sẽ có được một thân ống kính thiên văn 70f900mm hoàn chỉnh. Chúc các bạn thành công.

NHỮNG CHIẾC KÍNH THIÊN VĂN TỰ CHẾ CỦA CÁC NHÀ THIÊN VĂN NGHIỆP DƯ NHƯ THẾ NÀO.

Đâu sẽ là chiếc kính thiên văn tự chế “nhất”, cùng chia sẻ nào:

Có Nhà Thiên Văn Học Nghiệp Dư nào mong chờ cuộc thi “Bình chọn Kính Thiên Văn Tự Chế” từ Thế Giới Thiên Văn ?