Thăng Long Hà Nội đô thành
Nước non ai vẽ nên tranh họa đồ.
Cố đô rồi lại tân đô
Nghìn năm văn vật bây giờ vẫn đây.
=> Bài ca dao nói về Thăng Long - Hà Nội. Là một nơi như tranh hoạ đồ. Thủ đô có lúc bị dời đi nơi khác, nhưng sau đó lại quay trở lại.
Sông Tô một dải lượn vòng
Ấy nơi liệt sĩ anh hùng giáng sinh.
Sông Hồng một khúc uốn quanh
Văn nhân tài tử lừng danh trong ngoài.
=> Bài ca dao nói về sông Tô lịch là một nhánh của sông Hồng. Nơi quy tụ nhiều nhân tài của đất nước
Ai về Hà Nội, ngược nước Hồng Hà
Buồm giong ba ngọn vui đà nên vui.
Đường về xứ Lạng mù xa...
Có về Hà Nội với ta thì về.
Sông Tô nước chảy quanh co
Cầu Đông sương sớm, quán Giò trăng khuya...
Nước sông Tô vừa trong vừa mát
Em ghé thuyền đỗ sát thuyền anh.
Dừng chèo muốn tỏ tâm tình
Sông bao nhiêu nước thương mình bấy nhiêu.
Rủ nhau xem cảnh Kiếm hồ
Xem cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn.
Đài Nghiên, Tháp Bút chưa mòn
Hỏi ai gây dựng nên non sông này.
=> Bài ca dao nói về các địa điểm nổi tiếng ở Hà Nội: Hồ Gươm, cầu thê húc, chua Ngọc Sơn, tháp bút
Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương.
Mịt mù khói tỏa màn sương
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ.
=> Bài ca dao nói về địa điểm Hồ tây
Hỡi cô thắt lưng bao xanh
Có về Kẻ Bưởi với anh thì về.
Làng anh có ruộng tứ bề
Có hồ tắm mát, có nghề quay tơ...
=> Kẻ Bưởi: 1 địa danh ở Hà Nội. Gần cạnh hồ Tây hồ. Nơi đó có có nghề quay tơ
Hỡi cô mà thắt bao xanh
Có về Kim Lũ với anh thì về.
Kim Lũ có hai cây đề
Cây cao bóng mát gần kề đôi ta.
=> Kim Lũ: một địa điểm ở Hà Nội thuộc quận Thanh xuân
Hỡi cô thắt lưng bao xanh
Có về Kẻ Vẽ với anh tìm về.
Kẻ Vẽ có thói có lề
Kẻ Vẽ lại có nhiều nghề đâu hơn.
=> Kẻ vẻ: Hay còn gọi là Đông ngạc. Một làng thuộc quận bắc từ Liêm, Hà Nội
Hỡi cô thắt dải lưng xanh
Có về Phú Diễn với anh thì về.
Phú Diễn có cây bồ đề
Có sông tắm mát, có nghề ăn chơi...
=> Phú Diễn là một phường trực thuộc quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
Làng tôi có lũy tre xanh
Có sông Tô Lịch uốn quanh xóm làng.
Bên bờ vải nhãn hai hàng
Dưới sông cá lội từng đàn tung tăng.
=> Nói về địa điểm sông Tô Lịch ở Hà Nội. Ngày xưa, hai bên sông tô lịch có rặng tre xanh, có nhãn vải, có cá lội tung tăng
Thăng Long Hà Nội đô thành
Nước non ai vẽ nên tranh họa đồ
Cố đô rồi lại tân đô
Ngàn năm văn vật bây giờ là đây.
- Chùm ca dao tha thiết và ý nghĩa về tình yêu quê hương, đất nước
Rủ nhau xem cảnh Kiếm hồ
Xem cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn
Đài Nghiên, Tháp Bút chưa mòn
Hỏi ai gây dựng nên non nước này?
Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương
Mịt mù khói tỏa ngàn sương
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ.
Chẳng thơm cũng thể hoa nhài
Dẫu chưa thanh lịch cũng người Tràng An.
Hà Nội ba mươi sáu phố phường
Hàng Gai, hàng Đường, hàng Muối trắng tinh.
Từ ngày ta phải lòng mình
Bác mẹ đi rình đã mấy mươi phen.
Làm quen chẳng được nên quen
Làm bạn mất bạn ai đền công cho.
Hồ Gươm in bóng Tháp Rùa
Ánh đèn soi tỏ mái chùa Ngọc Sơn.
Ai qua phố Nhổn, phố La
Dừng chân ăn miếng chả pha thơm giòn.
Khen ai khéo hoạ dư đồ
Giữa nơi thành thị có hồ xanh trong
Ngựa xe vắng khách bụi hồng
Một tào cổ miếu, đôi dòng thanh lưu
Trăng soi nước, nước in cầu
Bức tranh thiên cổ đượm màu tang thương
Có hoa ánh bóng tà dương
Nghìn xưa hung bá đồ vương chốn này
Gắng công kén hộ cốm Vòng
Kén chồng Bạch Hạc cho lòng ai vui.
Nhác trông lên chốn kinh đô
Kìa đền Quán Thánh, nọ hồ Hoàn Gươm.
Ai về thăm huyện Đông Anh
Ghé xem phong cảnh Loa Thành Thục Vương
Cổ Loa hình ốc khác thường
Ngàn năm dấu vết chiến trường còn đây.
Đường vô xứ Nghệ quanh quanh
Đường ra Hà Nội như tranh vẽ rồng.
Làng tôi có lũy tre xanh
Có sông Tô Lịch uốn quanh xóm làng
Bên bờ vải nhãn hai hàng
Dưới sông cá lội từng đàn tung tăng.
Trên trời có một ông sao
Chỗ quang chẳng mọc mọc vào đám mây
Nước Hồ Tây biết bao giờ cạn
Nhị vườn đào biết vạn nào hoa
Đưa nhau một quãng đường xa
Hỏi thăm anh Tú có nhà Cửa Nam.
Sông Tô một dải lượn vòng
Ấy nơi liệt sĩ anh hùng giáng sinh
Sông Hồng một khúc uốn quanh
Văn nhân tài tử lừng danh trong ngoài.
Bao giờ lấp ngã ba Chanh
Để ta gánh đá xây thành Cổ Loa.
- Chùm ca dao dân ca hay và đặc sắc nhất về nghi lễ, phong tục của dân tộc
Chiều chiều ra đứng ghềnh sông
Hỏi thăm chú lái
thuyền chồng tôi đâu
Chồng em còn ở sông Dâu
Buôn chè mạn hảo tháng sau mới về
Kìa ba bốn chiếc thuyền kê
Chiếc về Hà Nội, chiếc về Vạn Vân
Vạn Vân có bến Thổ Hà
Xa nhau chỉ mất, cho già mất duyên.
Nhất cao là núi Ba Vì
Nhất lịch, nhất sắc kinh kỳ Thăng Long.
Nón này em sắm chợ Giần
Dọc ngang thước rưỡi móc khâu năm đường.
Nón này chính ở làng Chuông
Làng Già lợp nón, Khương Thường bán khuôn.
Hà Nội thì kết quai tua
Có hai con bướm đậu vừa xung quanh.
Đền Đô kiến trúc tuyệt vời
Thăng Long đẹp đất, đẹp người ngàn năm.
Thanh Trì có bánh cuốn ngon
Có gò Ngũ Nhạc, có con sông Hồng
Thanh Trì cảnh đẹp người đông
Có cây sáo trúc bên đồng lúa xanh.
Long thành bao quản nắng mưa
Cửa Ô Quan Chưởng bây giờ còn đây...
Sông Tô nước chảy trong ngần
Con thuyền buồm trắng chạy gần chạy xa
Thon thon hai mũi chèo hoa
Lướt đi lướt lại như là bướm bay.
Sông Tô nước chảy quanh co
Cầu Đông sương sớm, quán Giò trăng khuya...
Đồng xanh sông Nhị chạy dài
Mây quang non Tản chiếu ngời Thăng Long.
Ai về Hà nội ngược nước Hồng Hà
Buồm giong ba ngọn vui đà nên vui
Đường về xứ bắc mù xa..
Có về Hà nội với ta thì về
Đừng thủy thì tiện thuyền bè
Đường bộ cứ bến Bồ Đề mà sang.
Đấy vàng đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lý, đây sen Tây Hồ.
Nước sông Tô vừa trong vừa mát
Em ghé thuyền đỗ sát thuyền anh
Dừng chèo muốn tỏ tâm tình
Sông bao nhiêu nước thương mình bấy nhiêu.
The La, lĩnh Bưởi, sồi Phùng
Lụa vân Vạn Phúc, nhiễu vùng Mỗ bên.
Đất Ngọc Hà tốt tươi phong cảnh
Gái Ngọc Hà vừa đảm vừa xinh.
Ơi người gánh nước giếng đình!
Còn chăng hay đã trao tình cho ai?
Mỗi năm vào dịp xuân sang
Em về Triều Khúc xem làng hội xuân...
Biết nhà cô ở đâu đây,
Hỡi trăng Tô Lịch, hỡi mây Tây Hồ.
Mình đi có nhớ kinh đô
Nhớ trăng Tô Lịch, nhớ hồ Gươm trong
Vải Quang, húng Láng, ngổ Đầm
Cá rô đầm Sét, sâm cầm hồ Tây.
Đống Đa ghi để lại đây
Bên kia Thanh Miếu, bên này Bộc Am
Ổi Quảng Bá, cá hồ Tây
Hàng Đào tơ lụa làm say lòng người.
Lụa này là lụa Cổ Đô
Chính tông lụa cống các cô ưa dùng.
Thứ nhất là hội Cổ Loa
Thứ nhì hội Gióng, thứ ba hội Chèm.
Nhong nhong ngựa Ông đã về
Cắt cỏ Bồ Đề cho ngựa Ông ăn.
Gương kia lỡ để bụi nhoà
Sông có Nhị Hà, núi có Tản Viên
Thề kia nỡ để lỡ duyên
Trăng còn soi mãi vùng sen Tây Hồ
- Chùm những bài ca dao dân ca đằm thắm có hình ảnh con cò
Hỡi cô thắt lưng bao xanh
Có về Kẻ Bưởi với anh thì về
Làng anh có ruộng tứ bề
Có hồ tắm mát, có nghề quay tơ.
Rủ nhau chơi khắp Long thành
Ba mươi sáu phố rành rành chẳng sai.
Hàng Bồ, Hàng Bạc, Hàng Gai
Hàng Buồm, Hàng Thiếc, Hàng Bài, Hàng Khay
Mã Vĩ, Hàng Điếu, Hàng Giày
Hàng Lờ, Hàng Cót, Hàng Mây, Hàng Đàn
Phố Mới, Phúc Kiến, Hàng Than
Hàng Mã, Hàng Mắm, Hàng Than, Hàng Đồng
Hàng Muối, Hàng Nón, Cầu Đông
Hàng Hòm, Hàng Đậu, Hàng Bông, Hàng Bè
Hàng Thùng, Hàng Bát, Hàng Tre
Hàng Vôi, Hàng Giấy, Hàng The, Hàng Gà
Quanh đi đến phố Hàng Da
Trải xem phường phố thật là cũng xinh
Phồn hoa thứ nhất Long Thành
Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ
Người về nhớ cảnh ngẩn ngơ
Bút hoa xin chép nên thơ lưu truyền.
Lời kết: Những câu ca dao nhẹ nhàng bay bổng thấm đậm tình sắc hương quê đã lột tả được những thi vị của mảnh đất kinh kỳ nghìn năm tuổi. Qua ca dao về Hà Nội ta càng thêm yêu mảnh đất nghìn năm văn vật.