Bình ngô đại cáo nghị luận văn học năm 2024
|
“Văn chương không chỉ là phương tiện mang lại cho độc giả sự giải thoát hoặc quên lãng; ngược lại, văn chương là một thứ linh khí thanh cao và mạnh mẽ mà chúng ta sở hữu, để đồng thời lên án và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác..” (Thạch Lam). Đúng như vậy, văn chương là chiếc cánh tay mạnh mẽ của mỗi giai đoạn lịch sử, để phơi bày bức tranh thực tế của xã hội giả dối, lên án những thế lực bạo tàn, và với tư cách ấy, bài văn hùng biện “Bình Ngô đại cáo” ở đoạn thứ 2 đã vạch trần tội ác bẩn thỉu của quân xâm lược, không chỉ khiến tội lỗi đó không thể được xóa nhòa mà còn in sâu vào tâm hồn mọi người suốt hàng thế kỷ. Dưới đây là danh sách những bài văn phân tích đoạn 2 bài Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi (Ngữ văn 10) xuất sắc nhất mà Mytour đã tìm kiếm và tổng hợp.. Bài tham khảo số 1, Bài tham khảo số 2, Bài tham khảo số 3, Bài tham khảo số 4, Bài tham khảo số 5, Bài tham khảo số 6, Bài tham khảo số 7, Bài tham khảo số 8, Bài tham khảo số 9, Bài tham khảo số 10 Show Hình minh hoạ Minh họa hình ảnh 2. Tham khảo số 3Nguyễn Trãi vĩ đại vì đã ghi tên mình vào dấu tích bất tử của dân tộc. Định mệnh khiến con người sinh ra và qua cõi chết không thể làm mờ nhòa những giá trị bền vững. Tên Nguyễn Trãi cùng với đất nước Việt Nam là minh chứng hùng vĩ cho sự bền bỉ ấy. Nếu Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận vượt thời đại, thì Bình Ngô đại cáo là bức tranh văn học bất hủ của ông trong sử sách văn học Việt Nam. “Nhân họ Hồ chính sự phiền hà Để trong nước lòng dân oán hận Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa Bọn gian tà bán nước cầu vinh” Với cái lý do nhà Hồ chiếm đoạt ngôi nhà Trần, quân Minh huy động đến hai mươi vạn quân tham gia xâm lược. Chúng phân chia thành hai đội theo con sông Hồng để tiến xuống. Suốt hai mươi năm, chúng chiếm đóng nước ta bằng những chính sách và chiến lược đa dạng. Nhưng với tinh thần đoàn kết, tình yêu đất nước, chúng không thể xâm chiếm nước ta. Lịch sử ghi lại tội ác của quân Minh và Bình Ngô đại cáo lại một lần nữa lên án tội ác của chúng. Nguyễn Trãi còn nhấn mạnh tội ác đó: “Bại nhân nghĩa nát cả đất trời” và kể về những hành động dã man của chúng. Chúng vơ vét mọi tài sản, không chỉ là tài sản vật chất, sức người, mà còn phá hủy môi trường sống, tàn phá giống côn trùng và cây cỏ. Điều gì đau lòng hơn, chúng giết hại con người mà không có lòng thương xót: “Nướng dân đen trên ngọn lửa hùng tàn Vùi con đỏ dưới hầm tai vạ” Đây là một hình ảnh cụ thể, biểu tượng như một lời cáo buộc, lời kết án đối với quân giặc. Dân đen là những con người bình thường ở đáy xã hội. Họ là nạn nhân của tội ác mà quân giặc đã gieo rắc lên đất nước của chúng ta. Hai câu thơ cuối cùng là lời án phạt cực kỳ đanh thép: “Lẽ nào trời đất dung tha Ai bảo thần nhân chịu được?” Tội ác của quân Minh vượt quá giới hạn của trời đất. Hành động bẩn thỉu của chúng không thể nào tha thứ được. Đứng trên tinh thần nhân quyền, đoạn văn đầy máu, nước mắt, thể hiện sự căm phẫn trước kẻ thù. Để làm rõ tội ác của chúng, tác giả sử dụng phương pháp liệt kê có chọn lọc, sử dụng những câu văn chứa đựng hình ảnh sinh động, giọng văn linh hoạt, phù hợp với tâm trạng. Khi thể hiện căm phẫn, lúc lại thể hiện sự đau đớn, xót xa cho nhân dân. Hai câu kết án đầy chất thép: “Lẽ nào trời đất dung tha Ai bảo thần nhân chịu được?” Tội ác của quân giặc Minh đã vượt quá giới hạn của lẽ trời. Hành động của chúng dơ bẩn đến mức không thể nào tha thứ. Đứng trên lập trường nhân nghĩa, đoạn văn là máu, là nước mắt, thể hiện sự căm phẫn với kẻ thù. Minh họa hình ảnh Minh họa hình ảnh 3. Tham khảo số 2Nguyễn Trãi, một anh hùng dân tộc vang bóng của Việt Nam, đã hiến dâng mọi tinh thần để bảo vệ Tổ quốc. Tình yêu quê hương luôn bùng cháy trong ông, phát triển trong thời kỳ đất nước đang chịu cảnh mất mát và tan rã, đã tạo ra Nguyễn Trãi với tấm lòng yêu nước mãnh liệt. Ông không chỉ nổi tiếng với tài năng văn học xuất sắc mà còn được biết đến với những tác phẩm nổi tiếng về tình yêu nước. Hầu hết các tác phẩm của ông tập trung vào tình yêu quê hương sâu sắc, những ý chí cao cả và đặc biệt là lên án tội ác của kẻ thù. Điều này rõ ràng qua Bình Ngô đại cáo, đặc biệt là đoạn 2 của tác phẩm. Nguyễn Trãi đã tố cáo, lên án những tội ác mà quân Minh xâm lược đã gây ra. Bình Ngô đại cáo được xem là một kiệt tác văn hóa nổi tiếng, mô tả rõ tội ác của giặc Minh. Tác phẩm được sáng tác khi quân dân ta chiến thắng quân Minh, thể hiện tình yêu quê hương luôn được đặt lên hàng đầu và lòng căm thù với kẻ thù được thể hiện rõ trong bản cáo trạng: “Nhân họ Hồ chính sự phiền hà Để trong nước lòng dân oán hận Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa Bọn gian tà bán nước cầu vinh” Quân Minh khi xâm lược nước ta đã nghĩ ra những kế hoạch đê hèn, lợi dụng việc nhà Hồ chiếm đoạt ngôi nhà Trần để thừa cơ xâm lược vào nước ta. Tình hình hỗn loạn đã tạo điều kiện thuận lợi cho quân Minh thực hiện âm mưu đã lên kế hoạch từ trước. Không chỉ là ngày một, mà là suốt hai mươi năm, quân Minh đã áp đặt chính sách khai phá nước ta. Mục tiêu của chúng là xóa bỏ mọi di sản văn hóa, lịch sử của đất nước. Ngay cả đứa trẻ cầm sách đi học cũng không thoát khỏi sự truy cấp của chúng, thể hiện rằng quân Minh vô cùng tàn bạo và hung ác. Nhưng quân dân ta không bao giờ khuất phục, dù có những ngày dài đau đớn, có những lúc gục ngã, họ vẫn đứng lên chống lại kẻ thù. Quân Minh muốn thống trị nước ta, muốn thay đổi chính sách và muốn đất nước ta phải đầu hàng. Ngày càng trở nên tàn ác, quân Minh bắt đầu bóc lột sức lao động, thậm chí tàn phá cả thiên nhiên. “Nướng dân đen trên ngọn lửa hùng tàn Vùi con đỏ dưới hầm tai vạ” Những người dân vô tội, những người nhỏ bé và yếu đuối phải chịu đựng sự áp bức và bóc lột nặng nề từ quân giặc. Họ càng yếu đuối, càng không có địa vị trong xã hội thì càng bị quân Minh tấn công, áp đặt. Tội ác mà quân giặc gây ra không chỉ dừng lại ở mức độ cá nhân mà còn lan rộng đến cả thiên nhiên xung quanh. “Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi” Nguyễn Trãi đã sử dụng Trúc Nam Sơn và nước Đông Hải để làm nổi bật tội ác của quân Minh: “Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi” Quân xâm lược chỉ nhìn thấy hiện tại mà không suy nghĩ về hậu quả trong tương lai. “Trúc Nam Sơn”, “nước Đông Hải” đã được Nguyễn Trãi nhắc đến để khẳng định tội ác của quân Minh to lớn không thể kể hết. Chúng không biết đến tình yêu thương và không tôn trọng con người, thậm chí còn hủy hoại cả thiên nhiên xung quanh. Chúng tham lam, ích kỷ, để rồi có những gia đình không còn đầy đủ thành viên. Chúng làm cho nhiều người phải trải qua đau khổ, đất nước sống trong hỗn loạn mỗi ngày mà không bao giờ có phút bình yên. Nguyễn Trãi đã sử dụng phương pháp liệt kê với nhiều hình ảnh, chứng cứ sống động để người đọc thấy rõ tội ác của quân Minh đối với đất nước ta. Hai câu kết của đoạn trích là một lời răn đe mạnh mẽ: “Lẽ nào trời đất dung tha Ai bảo thần nhân chịu được?” Tội ác của quân Minh gây ra cho đất nước ta không thể đếm xuể, chúng đã đẩy đất nước ta vào cảnh mất nhà tan nát, không thể tha thứ. Với lối văn đanh thép, Nguyễn Trãi đã làm cho người đọc thấy được sự căm hận không chỉ của tác giả mà còn của nhân dân ta trong thời kỳ đó đối với quân Minh. Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi đã mang lại một ý nghĩa sâu sắc về tình yêu nước của dân tộc. Ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn và gay go nhất, dân tộc ta không bao giờ khuất phục, họ đã đoàn kết để chiến thắng kẻ thù, đem lại vẻ vang cho đất nước. Minh họa hình ảnh Minh họa hình ảnh 4. Tham khảo số 5Nguyễn Trãi, một trong ba danh nhân văn hóa được UNESCO công nhận, là nhà quân sự lỗi lạc và nhà tư tưởng chính trị xuất sắc của Việt Nam. Ông sinh ra và lớn lên trong bối cảnh đất nước loạn lạc, nhà Trần suy yếu, nhà Hồ nhiễu nhương, và quân cuồng Minh xâm lược. Tình yêu nước sâu sắc trong ông thấm nhuần từ tư tưởng truyền thống. Sự cống hiến lớn lao của Nguyễn Trãi không chỉ là mưu sĩ trong khởi nghĩa Lam Sơn mà còn là ngòi bút quan trọng đánh đuổi giặc ngoại xâm, đặc biệt là qua tác phẩm “Quân trung từ mệnh tập” và “Đại cáo bình Ngô”. Đây được xem như “bản tuyên ngôn độc lập thứ hai” của dân tộc, không chỉ về mặt chính trị và lịch sử mà còn về văn hóa. Tác phẩm tố cáo tội ác của giặc Minh, vạch trần sự độc ác nhơ bẩn của chúng: “…Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi…” Nguyễn Trãi dùng biện pháp phóng đại và hình ảnh kì vĩ để châm phá những tội ác đẫm máu của quân Minh. Tác phẩm như một bản tuyên ngôn nhân quyền, vạch rõ sự bại hoại nhân nghĩa của quân thù: “…Lẽ nào trời đất dung tha Ai bảo thân nhân chịu được…” Qua đoạn hai của “Đại cáo bình Ngô”, hậu thế thấy thảm cảnh chiến tranh và sự cần phải gìn giữ hòa bình, chủ quyền, và cuộc sống tự do độc lập của dân tộc Việt Nam. Minh họa hình ảnh Minh họa hình ảnh 5. Tham khảo số 4Được biết đến như một tác phẩm văn học lịch sử, Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi là bản tuyên ngôn vô cùng xuất sắc, thể hiện tinh thần yêu nước và lòng thương dân sâu sắc. Tác phẩm chủ yếu tập trung vào việc phản ánh tàn ác của quân Minh trong giai đoạn đô hộ nước ta, là một phần quan trọng của bài ca, giúp hiểu rõ hơn về thời kỳ khó khăn và đau thương đó. Giặc Minh, bằng những mưu mô tinh vi và bộ mặt lừa dối, đã tận dụng tình hình chính trị nước ta, tạo ra lí do 'phù Trần diệt Hồ' để xâm lược. Họ không chỉ xâm phạm chủ quyền mà còn lừa dối nhân dân bằng những chiêu trò gian trá. Tác phẩm phản ánh rõ sự phản nghịch giữa tâm tư của giặc Minh và lòng dân oan trái, đau đớn trước bi kịch mất nước. Đại Cáo không chỉ tóm lược về những tội ác của giặc Minh mà còn đưa ra hình ảnh chân thực về cuộc sống khốn khổ dưới sự bá chủ của chúng. Họ tàn sát vô tội, diệt chủng những kẻ đứng lên chống lại, và thậm chí buộc nhân dân phải vơ vét tài nguyên để làm đồn điền cho chúng. Quân xâm lược không chỉ là kẻ thù của nhân dân mà còn là kẻ hủy hoại môi trường, làm tan nat cảnh đẹp và hạnh phúc gia đình nông thôn. Nguyễn Trãi sử dụng những ví dụ cụ thể và hình ảnh mạnh mẽ như 'Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn', 'Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ' để làm nổi bật sự dã man của giặc Minh. Họ không chỉ hủy hoại cơ sở hạ tầng mà còn tham lam bóc lột tài nguyên quý báu của nước ta, tạo ra cảnh tượng đau lòng về người phụ nữ trở thành góa phụ, gia đình mất hạnh phúc. Phần tiếp theo của Bình Ngô Đại Cáo không chỉ là lời buộc tội mà còn là sự biểu đạt lòng yêu nước và tin tưởng vào sức mạnh thiên nhiên để trừng trị kẻ thù. Nguyễn Trãi kết thúc phần này bằng câu hỏi đầy bi thương và căm phẫn: 'Lẽ nào trời đất dung tha? Ai bảo thần dân chịu được?'. Ông tin rằng sự công bằng sẽ đến và quân Minh sẽ phải trả giá cho những tội ác đã gây ra trên đất Đại Việt. Bình Ngô Đại Cáo là một bức tranh chân thực về tình hình đau thương của đất nước và lòng yêu nước của nhà quân sự, nhà tư tưởng xuất sắc - Nguyễn Trãi. Tác phẩm này không chỉ là tuyên ngôn độc lập mà còn là bản ghi chép về những góc khuất đen tối của chiến tranh và sự cần thiết của việc bảo vệ chủ quyền, hòa bình, và cuộc sống tự do của dân tộc Việt Nam. Minh họa hình ảnh số 1 Minh họa hình ảnh số 2 6. Tham khảo số 7Nếu dân tộc ta biết đến Nam quốc sơn hà như một bản tuyên ngôn quan trọng, thì Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi lại là một tác phẩm hùng văn thiên cổ - bản tuyên ngôn thứ hai của đất nước. Nguyễn Trãi, với tài văn chương và tư tưởng chính trị, đã sáng tạo nên bố cáo đầy ý nghĩa về trận chiến chống giặc Minh, khẳng định chủ quyền và vạch mặt âm mưu xâm chiếm của kẻ thù. Tư tưởng nhân nghĩa được Nguyễn Trãi nâng lên làm yếu tố quan trọng, khẳng định như sau: “Nhân nghĩa cốt ở yên dân, Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.” Ông nhấn mạnh tư tưởng nhân nghĩa, cho rằng để dân sống an lành, cần phải loại trừ bạo lực, đặc biệt là trước những thế lực hung ác. Sau khi khẳng định tư tưởng nhân nghĩa, Nguyễn Trãi tiếp tục chứng minh chủ quyền của dân tộc: “Như nước Đại Việt từ xưa Đã xây dựng văn hiến vững chãi, Núi sông biên giới được định rõ, Phong tục bắc nam không nơi nào giống nhau. Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần cùng xây nền độc lập, Đối mặt với Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương. Mặc dù mạnh yếu có sự chênh lệch, Nhưng mỗi đời đều xuất hiện những hào kiệt.” Nước Đại Việt có một lịch sử lâu dài, được xây dựng từ thời Triệu, Đinh, Lý, Trần. Biên giới được định rõ, phong tục tập quán khác biệt từ bắc vào nam. Nguyễn Trãi so sánh với các triều đại Trung Quốc, khẳng định chủ quyền độc lập của dân tộc ta. Tiếp theo, ông trình bày hàng loạt chứng cớ lịch sử về sự chống trả của nhân dân: “Lưu Cung tham công bại trận, Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong. Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô, Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã. Những chiến tích này chứng minh rằng chiến tranh phi nghĩa không bao giờ đem lại kết quả tốt. Các tên lưu danh như Lưu Cung, Triệu Tiết, Toa Đô, Ô Mã đều là những người lãnh đạo quân đội của giặc, nhưng đều gặp kết cục thảm hại. Nguyễn Trãi cũng không quên vạch mặt âm mưu xâm chiếm của giặc Minh: “Nhân họ Hồ chính sự phiền hà, Trong nước lòng dân oán hận. Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa, Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh.” Nhà văn chỉ trích nhà Hồ gặp rắc rối nên giặc Minh tận dụng cơ hội để xâm chiếm. Đồng thời, chê trách những kẻ nội phản cầu vinh cho giặc ngoại xâm. Tác giả cũng mô tả tình hình đau thương của nhân dân: “Nướng dân đen trên lửa hung tàn, Vùi con đỏ xuống hầm tai vạ. Dối trời lừa dân đủ muôn kế, Gây thù kết oán trải mấy mươi năm. Bại nhân nghĩa nát cả đất trời. Nặng thuế khóa sạch không đầm núi. Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, Ngán thay cá mập thuồng luồng. Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, Khốn nỗi rừng sâu nước độc. Vét sản vật, bắt dò chim sả, Chốn chốn lưới chăng. Nhiễu nhân dân, bắt bẫy hươu đen, Nơi nơi cạm đặt. Tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ. Nheo nhóc thay kẻ goá bụa khốn cùng.” Chúng nướng dân trên lửa, vùi con đỏ xuống hầm, gây thù kết oán trải mấy mươi năm. Tội ác của chúng không chỉ hại đến nhân dân mà còn tàn phá môi trường, hủy hoại đất đai. Trong khi đó, giặc Minh đối xử với nhân dân như quỷ ác: “Thằng há miệng, đứa nhe răng, Máu mỡ bấy no nê chưa chán. Nay xây nhà, mai đắp đất, Chân tay nào phục dịch cho vừa? Nặng nề những nỗi phu phen, Tan tác cả nghề canh cửi. Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội, Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi. Lẽ nào trời đất dung tha? Ai bảo thần dân chịu được?” Chúng xây nhà, đắp đất bằng cách đánh dân làm nô lệ. Họ tàn ác, nặng nề nỗi khổ của nhân dân. Nguyễn Trãi mô tả chân thực tình hình đau thương, gọi cho thiên hạ tỉnh ngộ, nổi dậy chống giặc Minh. Phần một và phần hai của bài cáo đã khẳng định chủ quyền của nhân dân Đại Việt và vạch mặt âm mưu xâm chiếm của giặc Minh. Tác phẩm sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật như so sánh, miêu tả, lối văn biền ngầu tự do để thể hiện nội dung một cách sinh động và sâu sắc. Hình minh hoạ số 1 Hình minh hoạ số 2 Tham khảo số 1Ưu thời ái quốc như hình minh hoạ của Khuê, Nguyễn Trãi nổi bật với tâm hồn thâm trầm, tài mưu lược chính trị sắc bén. Nhẹ nhàng, thanh tao trong vần thơ về thiên nhiên, ông tô điểm cho dân tộc Việt Nam. Bình Ngô Đại Cáo, tác phẩm bất hủ, kể về chiến thắng của Lê Lợi đưa nước ta vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên hòa bình. Nguyễn Trãi, nhà văn chính luận kiệt xuất, qua tác phẩm này, vạch trần tội ác của giặc Minh, châm ngôn 'Bại nhân nghĩa nát cả đất trời' thể hiện sự gian xảo và thâm độc của chúng. Tội ác đọng đầy trong từng dòng thơ, từ việc châm ngôn đến những hình ảnh tàn bạo của quân xâm lược. 20 năm đô hộ, giặc Minh không chỉ vơ vét mọi thứ mà còn hủy hoại môi trường sống, tàn sát con người. Tình cảnh khốc liệt xuất hiện trong từng câu thơ, mô tả sự dữ dội của giặc Minh. Nguyễn Trãi, thông qua lời cáo trạng, tuyên bố rằng tội ác của chúng vượt lên trên lẽ trời, không thể tha thứ. Bằng tài và tâm, Nguyễn Trãi tạo nên Bình Ngô Đại Cáo - áng văn bất hủ của dân tộc Việt Nam. Minh họa Minh họa 8. Tham khảo số 9Đoạn 1 vạch lên sự nhân nghĩa và khẳng định chủ quyền dân tộc. Đoạn 2 Bình ngô đại cáo tập trung cáo buộc tội ác của giặc Minh trong thời gian chúng đô hộ nước ta. Tác giả chỉ rõ thời kỳ nhà Hồ suy yếu, giặc Minh lợi dụng để gây bất ổn trong nước, chia rẽ và mục đích cướp đất nước ta. “Nhân họ Hồ chính sự phiền hà Để trong nước lòng dân oán hận Quân cuồng Minh đã thừa cơ gây hoạ Bọn gian ta còn bán nước cầu vinh” Giặc ngoại xâm thực sự độc ác, chính sách cai trị tàn bạo, vô nhân tính như diệt chủng như giết hại nhân dân “Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn- Vùi con đỏ xuống hầm tai vạ”, thu thuế với mục đích chiếm càng nhiều tài sản càng tốt, sử dụng con người khai thác tài nguyên đến đe dọa tính mạng “ép xuống biển mò ngọc” đối mặt với nguy hiểm từ cá mập, luồng, “vào núi đãi cát tìm vàng” nơi chốn rừng thiêng nước độc và rất nhiều người đã mất mạng. Không chỉ là con người mà chúng còn “Tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ” gây thiệt hại môi trường nặng nề. Tất cả đều khiến nhiều gia đình tan rã, xã hội suy thoái, nhân dân rơi vào tình cảnh khốn cùng. Nguyễn Trãi trong đoạn 2 Bình ngô đại cáo mạnh mẽ tố cáo tội ác man rợ của giặc Minh, chứng minh sự căm phẫn và uất ức với những kẻ xâm lược, đồng thời là niềm đau của nhân dân nghèo trong xã hội. Đoạn này là lời cáo trạng mạnh mẽ về tàn bạo, độc ác của giặc Minh đang hoành hành trên đất nước. Khi có sự áp bức, sẽ có sự đấu tranh, khởi nghĩa và chắc chắn chính nghĩa sẽ chiến thắng cuối cùng. Minh họa Minh họa 9. Tham khảo số 8“Văn chương không phải là công cụ dễ dàng để người đọc tránh xa thực tế hay quên lãng; ngược lại, văn chương là một sức mạnh cao quý và ảnh hưởng mà chúng ta sở hữu, để đồng thời lên án và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác..”(Thạch Lam). Đúng như vậy, văn chương là cánh tay đắc lực trong mỗi giai đoạn lịch sử, để phơi bày bộ mặt giả dối của xã hội, lên án những thế lực tàn bạo, và trong trường hợp này, bức tranh văn hóa “Bình ngô đại cáo” ở đoạn thứ 2 đã phơi bày tội ác bẩn thỉu của quân xâm lược, tội mà sau hàng năm không thể rửa sạch. Văn chính luận của Nguyễn Trãi được viết với lớp ngôn từ tinh tế, lôi cuốn, theo trình tự logic, ngay cả khi lên án kẻ thù xâm lược, lập luận vẫn rất sắc nét. Đầu tiên, nhà thơ chỉ ra động cơ thâm độc và khuôn mặt giả nhân giả nghĩa của quân địch: “…Vừa rồi: Nhân họ Hồ chính sự phiền hà Để trong nước lòng dân oán hận Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa Bọn gian tà bán nước cầu vinh…” Ngay từ những câu thơ mở đầu này, người đọc cảm nhận ngay kế hoạch thất bại của kẻ thù, đồng thời lộ diện bộ mặt giả mạo, mưu sâu kế hiểm của quân địch. Họ sử dụng chiến thuật xâm lược “phù Trần diệt Hồ” với lá bài chủ chốt Trần Thiêm Bình để mua chuộc quý tộc nhà Trần, hợp tác để đô hộ nước ta. Chính sách của chúng đều nồng nặc mùi lừa dối, gạt gẫm: “Lừa dối trời lừa dân bằng mọi cách Kích binh gieo hận lan tỏa hai chục năm” Thi hào Nguyễn Trãi với bút phê sắc lạnh, đanh thép cho ta nhận thức được khuôn mặt bất nhân, tội ác đằng sau kế hoạch thâm độc của chúng, thậm chí công lý không bao giờ là của những kẻ bất nhân, và tội ác của chúng không dung thứ, không tha: “Phá nhân nghĩa làm nát đất trời Thuế khóa nặng, không đủ đầy đủ núi” Nhưng đau lòng hơn, là tội ác chúng tạo ra cho dân tộc, những người dân chân đen con đỏ, đầy nỗi buồn thương. Dưới ngòi bút tinh tế của thi hào Nguyễn Trãi, hình ảnh nhân dân hiện lên như thấu đáo, đau lòng và đầy căm phẫn: “Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ…” “Dân đen, con đỏ”, những người lao động chăm chỉ, quanh năm làm ăn trung thực, lòng trung kiên với đất đai, với gia đình ruộng vườn, chúng bị bóc lột dưới gót chân nhơ nhớp của kẻ xâm lược. Hình ảnh nhân hóa, cùng với cách mô tả tinh tế của Nguyễn Trãi, đã một lần nữa phơi bày sự tàn bạo, độc ác của quân xâm lược tại thời điểm đó. Tội ác tày đình, đầy căm phẫn của chúng, không chỉ khiến dân chúng đau khổ oán trách, mà còn khiến thiên nhiên phẫn nộ, muốn hét lên để diệt trừng lũ cuồng quân này, để thay đổi số phận: “Tàn ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội. Bẩn thỉu thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi…” Hai câu thơ, với cấu trúc đối vị, thi hào cho thấy sự khó lòng dung tha cho tội ác, sự không mãn, ác độc của quân xâm lược, đồng thời từ đó mở ra một trang lịch sử đầy đau thương của dân tộc, những người dân chân đen lầm than, gặp khó khăn trong những cuộc chiến tranh phi nghĩa. Bằng lời văn sắc sảo, hùng vĩ đọt lên từng câu thơ, mạch lạc của đoạn văn, Nguyễn Trãi một lần nữa khám phá sâu sắc, lột tả bản chất bất nhân bất nghĩa, thú tính độc ác của quân xâm lược. Minh họa số 1 Minh họa số 2 10. Tài liệu tham khảo số 10Nguyễn Trãi, người sống vì dân, vì nước, đã dành cả cuộc đời ông để bảo vệ những giá trị vĩnh hằng của dân tộc. Sự hùng hồn và tài giỏi của ông đã lột trần âm mưu xâm lược của giặc Minh, đồng thời chỉ ra sự độc ác của chúng đối với nhân dân Việt Nam. Tên tuổi và di sản của Nguyễn Trãi là minh chứng cho sự kiên trung và không khuất phục. Bình Ngô đại cáo, tác phẩm bất hủ, là bản năng của ông trong lịch sử văn học Việt Nam. Nguyễn Trãi đã gắn bó với dân tộc, và di sản của ông là minh chứng cho sự kiên trung và không khuất phục của người con xuất sắc. Bình Ngô đại cáo, tác phẩm bất hủ, là biểu tượng của tài năng và tình yêu quê hương. “Nhân họ Hồ chính sự phiền hà Để trong nước lòng dân oán hận Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa Bọn gian tà bán nước cầu vinh” Lấy cớ nhà Hồ cướp ngôi của nhà Trần, nhà Minh huy động lực lượng lớn để xâm lược nước ta. Quân Minh chia làm hai đội theo đường sông Hồng. Trong suốt hai mươi năm, chúng đô hộ nước ta bằng những chiến lược và chính sách độc ác. “Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ” Bọn giặc Minh cướp nước, thực hiện âm mưu xâm lược dã man và còn lừa dối nhân dân bằng chiêu trò 'phù Trần diệt Hồ', để mở đường cho quân xâm lược. Bọn chúng không chỉ độc ác với dân tộc, mà còn lợi dụng lòng dân oán hận để thực hiện mục đích của mình. Từ ngày giặc Minh xâm nhập, cuộc sống của nhân dân ta trở nên đau thương và khốc liệt. Bọn chúng sử dụng mọi phương thức tàn bạo, giết hại những người chống đối và biến nhân dân thành nô lệ. Nguyên nhân là sự tham lam và độc ác của giặc Minh. Vơ vét sản vật, tiêu diệt con người, tội ác của giặc không có giấy bút nào tả xiết: “Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi” Tác giả sử dụng hình ảnh trúc Nam Sơn và nước Đông Hải để mô tả tội ác của giặc, nhấn mạnh vào sự độc ác và bẩn thỉu của chúng. Những hậu quả khủng khiếp mà chúng để lại không thể được tha thứ. Để nêu lên sự tàn bạo của giặc Minh, Nguyễn Trãi sử dụng phương pháp liệt kê, với câu hỏi cuối cùng như một cảnh báo đầy đau đớn và căm thù dành cho chúng, khẳng định rằng sẽ có ngày chúng phải trả giá cho những tội ác mà chúng gây ra trên đất Đại Việt. Với giọng văn đầy đau xót và bi thương, Nguyễn Trãi vạch trần âm mưu xâm lược và phản ánh sự tàn ác, man rợ của giặc Minh đối với nhân dân Việt Nam. Ông cũng thể hiện tư tưởng nhân nghĩa và lòng yêu nước của mình trong bối cảnh khó khăn và đau thương này. |
