Anh chỉ đã vận dụng việc dạy học phát huy tính tích cực học tập của học sinh ở lớp mình như thế nào

DẠY HỌC PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, TỰ GIÁC HỌC TẬP CỦA HỌC SINH

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [176.94 KB, 12 trang ]

Dạy học phát huy tính tích cực, tự giác học tập của học sinh
DẠY HỌC
PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, TỰ GIÁC HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
I.LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Giáo dục là nền tảng của xã hội, là cơ sở tiền đề để quyết định sự phồn vinh của đất
nước.Giáo dục [GD] cung cấp những hiểu biết về kho tàng tri thức của nhân loại cho
biết bao thế hệ, giúp cho các em những hiểu biết cơ bản cần thiết về khoa học và cuộc
sống. Mặt khác giáo dục còn góp phần hình thành và bồi dưỡng nhân cách tốt đẹp cho
học sinh[HS], đặc biệt là Giáo dục Tiểu học, đây là bậc học mang tính chất nền móng để
các em học tiếp các bậc học cao hơn.
Vậy để GD có hiệu quả và đạt chất lượng cao, trong quá trình giảng dạy chúng ta cần
biết lựa chọn phương pháp dạy tối ưu nhất, phù hợp với phương pháp đổi mới, phù hợp
với mục tiêu và nội dung của bài học. Song để đi đến thành công GD đòi hỏi mọi người
phải biết và không ngừng nổ lực phấn đấu, sáng tạo, đổi mới phương pháp dạy học, đầu
tư thích đáng vào công việc của mình. Đây là một công việc vừa mang tính GD vừa
mang tính nghệ thuật. Do đó Đảng và Nhà nước ta đã ghi rõ ở Nghị quyết TW II là
“Nâng cao chất lượng toàn diện ở Tiểu học”. Bộ GD đã đề ra yêu cầu của việc dạy học
hiện đại là tăng cường hoạt động tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh. Đổi mới về
phương pháp dạy học ở tất cả các môn học thông qua việc đổi mới chương trình và sách
giáo khoa từ lớp 1 đến lớp 5 .Đó là yêu cầu tất yếu nhằm nâng cao chất lượng GD của
nhà trường tiểu học ở trong tình hình hiện nay. A.KO Men Xi đã viết “GD có mục đích
đánh thức năng lực nhạy cảm, phán đoán đúng đắn, phát triển nhân cách...hãy tìm ra
phương pháp cho gíáo viên dạy ít hơn, học sinh hiểu nhiều hơn”.

II.PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
-Trong năm học này, tôi đã làm công tác giảng dạy và tiến hành nghiên cứu 51 em
học sinh các lớp : 4A; 4B; trường Tiểu học Lê Thế Tiết, bên cạnh đó tôi còn học hỏi
kinh nghiệm của một số anh chị em đồng nghiệp.
-Cụ thể tình hình các lớp như sau:
+ Lớp 4A,Tổng số học sinh: 33 em .Trong đó: 13 nữ; 1 học sinh dân tộc; 1 học sinh
nữ dân tộc; 1 học sinh khuyết tật.

+ Lớp 4B,Tổng số học sinh:18 em. Trong đó: 7 nữ; 0 học sinh dân tộc; 0 học sinh
nữ dân tộc; 0 học sinh khuyết tật.
-Phần lớn các em có hoàn cảnh gia đình khó khăn, một số bố mẹ ít quan tâm đến
viêc học hành của con cái, đồ dùng sách vở còn thiếu thốn.

III.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ LUẬN:
Với nhu cầu của một xã hội hoá GD đòi hỏi ngành GD phải đổi mới phương pháp
dạy học để tạo ra những thế hệ con người nhận thức sâu sắc, biết tự giác chủ động sáng
tạo trong công việc. Nhìn lại việc học của con em ở địa phương, tôi thấy nhận thức của
GV: Trần thị Nam Anh Trường TH Lê Thế Tiết
1
Dạy học phát huy tính tích cực, tự giác học tập của học sinh
các em còn nhiều hạn chế, ý thức tự học, tự rèn luyện rất ít, điều kiện học tập còn nhiều
thiếu thốn.
Các em chưa xác định được tầm quan trọng của việc học nên không ham học. Là một
người đứng trong ngành nghề dạy học tôi luôn băn khoăn là làm thế nào để phát huy tính
tích cực , chủ động, tự giác của học sinh trong học tập. Đây là một vấn đề nóng bỏng cần
phải thực hiện nhanh và đúng cách để những thế hệ do chúng ta đào tạo là những người
làm chủ tương lai, đất nước, biết xây dựng quê hương và đưa trình độ hiểu biết của toàn
dân đi lên sánh được với các nước phát triển trên thế giới. Đặc biệt là giáo dục ở các
vùng miền nông thôn và miền núi. Qua đổi mới các phương pháp dạy học sẽ giúp các
em học sinh nông thôn, dân tộc mạnh dạn, tự tin hơn trước đám đông, biết cách tự đánh
giá việc học của mình cũng như biết đánh giá kết quả học tập của các bạn khác. Từ đó
các em có tính chủ động hơn trong học tập và biết phấn đấu thi đua nhau để việc học có
kết quả cao hơn.

IV.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1.Phương pháp quan sát:
Đây là phương pháp giúp ta quan sát thái độ, hành vi của học sinh, phát hiện ra những
hành vi, cử chỉ của học sinh trong học tập, sinh hoạt...Để phát huy tính tích cực, tự giác

của học sinh.
2.phương pháp thực nghiệm:
Khi tiến hành nghiên cứu tạo ra một số tình huống, những hoàn cảnh, những điều
kiện rất gần gũi của cuộc sống để đưa đối tượng vào vấn đề, từ đó nghiên cứu thu lại
được những tư liệu cần thiết. Đây là một phương pháp hết sức quan trọng và rất cần thiết
trong nghiên cứu khoa học.
3.Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động:
Qua phương pháp này làm cho người giáo viên thấy được những thiếu
sót và những chỗ hổng của học sinh để có phương pháp làm cho hoạt động của mình
đạt chất lượng cao.
4.Phương pháp tổng hợp kinh nghiệm:
Nhờ phương pháp này mà người nghiên cứu có thể tổng hợp, đúc rút kinh nghiệm của
giáo viên chỉ đạo về việc phát huy tính tích cực, tự giác, độc lập của học sinh qua các
mặt hoạt động học tập, lao động, sinh hoạt tập thể và hoạt động ngoại khoá, từ đó rút ra
bài học và nêu được những biện pháp khắc phục và đề xuất.
5.Phương pháp đàm thoại:
Với học sinh tiểu học, phương pháp đàm thoại trò chuyện là một hình thức tốt nhất để
giáo viên có thể gần gũi các em, đồng thời thăm hỏi trò chuyện với một số phụ huynh
học sinh.Qua đó chúng ta có thể biết tâm sự, tình cảm, nguyện vọng của các em về việc
học ở lớp cũng như việc học ở nhà của các em như thế nào? Để từ đó, giáo viên có
phương pháp và hình thức tổ chức dạy học thích hợp nhằm làm cho người dạy đạt kết
quả tốt nhất.
6.Phương pháp thống kê, tính toán:
GV: Trần thị Nam Anh Trường TH Lê Thế Tiết
2
Dạy học phát huy tính tích cực, tự giác học tập của học sinh
Phương pháp thống kê tính toán, qua những thông tin tài liệu thu thập được, tôi đã
vận dụng phương pháp này để thống kê lại tình hình và tính toán các số liệu cần thiết để
biết được chất lượng học tập của học sinh thời gian sau so với thời gian trước như thế
nào?

Ngoài các phương pháp trên tôi còn sử dụng một số phương pháp khác nữa trong quá
trình nghiên cứu.

V.NỘI DUNG:
1.Tình trạng của vấn đề đặt ra và sự cần thiết để tiến hành thực hiện đề tài:
a.Tình trạng chung: Hiện nay trình độ dân trí của nước ta nói chung và dân trí ở các
vùng nông thôn và miền núi nói riêng đang còn rất thấp so với các nước phát triển và
đang phát triển trên thế giới.Vậy làm thế nào để giải quyết vấn đề đó? Để nâng cao trình
độ nhận thức của người dân thì những người đứng trong ngành giáo dục phải có trách
nhiệm khá nặng nề, mà muốn giải quyết được vấn đề thì đòi hỏi phải đổi mới chương
trình SGK, đổi mới PPDH cũng như hình thức tổ chức dạy học để phù hợp với đối
tượng, phù hợp với sự phát triển của xã hội.
b.Tình hình địa phương: Cam Thành là một xã miền núi tuy có các điều kiện khá
thuận tiện so với một số xã khác trong huyện như : Cam Chính, Cam nghĩa, Cam
Tuyền...Song trình độ dân trí ở đây còn thấp, điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó
khăn...Nên sự quan tâm đến việc học tập của con em trên địa bàn của một số gia đình
còn nhiều hạn chế.
c.Tình hình trường, lớp: Lê Thế Tiết là một ngôi trường tuy mới được thành lập
được 16 năm .Trường gồm có hai khu vực và nằm trên trục đường giao thông nên khá
thuận lợi cho việc đến trường của các em HS .Tuy được Plans tài trợ về cơ sở vật chất
nhưng trường vẫn còn có nhiều khó khăn .
Mặt khác, Trường đã đón nhận các em HS trong và ngoài địa bàn đến học ,trong đó
có cả HS dân tộc ở huyện ĐaKrông .Nhìn chung tình hình học sinh đầu năm đến trường
còn nhiều khiếm khuyết về mọi mặt: DDHT và sách vở còn nhiều thiếu thốn , thiếu sự
quan tâm của phụ huynh, ý thức học tập chưa cao, một số HS dân tộc còn rụt rè, thiếu
tự tin trước đám đông...

2.Tính thuyết phục của đề tài:
Trong tình hình hiện nay, việc dạy học lấy học sinh làm trung tâm nó đòi hỏi ở học
sinh một yêu cầu cao là học sinh phải độc lập, tự giác,sáng tạo trong học tập. Qúa trình

dạy học này gồm hai mặt quan hệ hữu cơ với nhau: Hoạt động dạy của giáo viên và hoạt
động học của học sinh. Người giáo viên là chủ thể của hoạt động dạy với hai chức năng
tiếp thu và tự chỉ đạo, tự tổ chức. Điều cần chú ý trong học tập là phải hoạt động một
cách tích cực chủ động có nhận thức sâu sắc. Bằng hoạt động học tập học sinh tự hình
thành và phát triển nhân cách của mình không ai có thể làm thay được.
Như vậy, dạy học phải xây dựng trên nhu cầu hứng thú, thói quen, năng lực của học
sinh ở các trình độ khác nhau nhằm làm cho học sinh lĩnh hội được những kiến thức, kĩ
GV: Trần thị Nam Anh Trường TH Lê Thế Tiết
3
Dạy học phát huy tính tích cực, tự giác học tập của học sinh
năng, kĩ xảo, thái độ giá trị cần thiết, phát huy được đầy đủ năng lực của các em.Vai trò
của giáo viên là truyền đạt tri thức, là người hướng dẫn, người cố vấn cho học sinh trong
việc học tập. Chỉ có sự phối hợp hữu cơ và sự liên hệ qua lại chặt chẽ giữa những tác
động bên ngoài của giáo viên, biểu lộ trong việc trình bày tài liệu chương trình và tổ
chức công tác học tập của học sinh với sự căng thẳng trí tuệ “bên trong” của các em mới
tạo được cơ sở của sự học tập có hiệu quả. Tính tích cực nhận thức của bản thân các em
càng cao thì sự cân bằng năng lượng sinh hoá cơ sở tư duy sẽ càng phong phú và những
kiến thức được lĩnh hội càng sâu sắc, đầy đủ hơn và vững chắc hơn.
3.Các giải pháp:
Để kích thích tính tự giác, tích cực, độc lập của học sinh và tạo hứng thú
học tập cho học sinh thì đòi hỏi ở người giáo viên rất nhiều điều.Trước hết đòi hỏi người
giáo viên phải có tay nghề vững vàng, phải biết yêu nghề, mến trẻ tức là phải có năng
lực sư phạm.
Vậy thế nào được gọi là năng lực sư phạm? Năng lực sư phạm là những đặc điểm tâm
lí mà nó giúp cho giáo viên hoạt động có hiệu quả, năng lực sư phạm gồm:
*Năng lực khoa học
*Năng lực hiểu học sinh
*Năng lực ngôn ngữ
*Năng lực tổ chức
*Năng lực phân phối chú ý

*Năng lực trình bày bài giảng
*Óc tưởng tượng sư phạm
Ngoài ra GV muốn phát huy tính tích cực, tự giác, độc lập của học sinh thì cần phải
biết lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức thích hợp. Hiện nay, để tiến kịp với
thời đại thì cần thay đổi một số phương pháp để phát huy tính tích cực của học sinh để
phù hợp với từng nội dung môn học, từng đối tượng và trong quá trình dạy học tôi đã sử
dụng linh hoạt các phương pháp sau để phát huy tính tích cực, tự giác,độc lập của học
sinh trong học tập,cụ thể là:
1.Phương pháp thuyết minh. 9.Phương pháp trò chơi học tập.
2.Phương pháp đàm thoại. 10.Phương pháp quan sát.
3.Phương pháp thảo luận. 11.Phương pháp thí nghiệm.
4.Phương pháp hỏi đáp. 12.Phương pháp nêu vấn đề.
5.Phương pháp tìm tòi. 13.Phương pháp giải quyết vấn đề.
6.Phương pháp kể chuyện. 14.Phương pháp khảo sát điều tra.
7.Phương pháp động não. 15.Phương pháp thực hành luyện tập.
8.Phương pháp đóng vai. 16.Phương pháp lập luận đề án.
Việc đổi mới PPDH tất yếu phải đổi mới hình thức tổ chức dạy học để tạo một sự
tương ứng cần thiết. Sự đa dạng của phương pháp dạy học trong sự phối hợp của chúng,
đòi hỏi phải có một số hình thức tổ chức dạy học thích hợp.Mỗi hình thức tổ chức dạy
học đều có tác dụng tích cực phát triển học sinh một khía cạnh nào đó. Vì vậy, chúng ta
cần phải biết kết hợp nhiều hình thức tổ chức để phát huy thế mạnh của mỗi hình thức tổ
GV: Trần thị Nam Anh Trường TH Lê Thế Tiết
4
Dạy học phát huy tính tích cực, tự giác học tập của học sinh
chức dạy học. Phương pháp dạy học mới, đòi hỏi phải có hình thức tổ chức dạy học tạo
cơ hội cho học sinh suy nghĩ lam việc, trao đổi thảo luận với nhau nhiều hơn, cụ thể là
sử dụng các hình thức dạy học sau:
*Dạy học cá nhân: Là chú ý phát triển năng lực riêng của từng học sinh. Đồng thời
rèn cho các em có thói quen tự học, tự làm việc, hình thức dạy học cá nhân rất đa dạng,
có thể làm việc với phiếu học tập, ngoài ra còn có một số hình thức khác như: Làm bài

tập trong sách, làm các trò chơi, tiến hành các thí nghiệm, sự thể hiện tài năng, các hoạt
động độc lập như: Sưu tầm tranh ảnh, thu tập tài liệu, khảo sát thực tế nơi mình ở.
*Dạy học theo nhóm: Tác dụng của việc dạy học theo nhóm là đề cao vai trò tự hợp
tác trách nhiệm cá nhân với tập thể. Đồng thời dạy học theo nhóm rèn luyện cho học
sinh những kĩ năng: Biết lắng nghe lựa chọn, tiếp nhận ý kiến của người khác để bổ sung
vào sự hiểu biết của mình, đồng thời học sinh biết trình bày ý kiến của mình cho bạn
nghe và học được công tác tổ chức, điều khiển.
Dạy học theo nhóm có nhiều hình thức khác nhau:
-Thảo luận về một vấn đề học tập.
-Tìm hiểu, điều tra về một vấn đề thực tế, hay trao đổi chung quanh một đề tài.
-Ôn tập tổng kết sau một bài hay một chương.
-Thực hiện một bài tập hay một nhiệm vụ học tập.
-Tiến hành một thí nghiệm hay một trò chơi học tập.
-Xây dựng một phương án hay một kế hoạch.
*Dạy học theo lớp: Là một hình thức dạy học cơ bản, khá phổ biến trong dạy học lấy
GV làm trung tâm.Trong dạy học lấy HS làm trung tâm, để xuất hiện nhiều hình thức
dạy học phù hợp với các PPDH đề cao vai trò hoạt động nhận thức của học sinh. Dạy
học theo lớp tuy có nhiều tác dụng tích cực, nhưng không diễn ra suốt buổi học mà chỉ
diễn ra trong một thời gian ngắn, vào những lúc thích hợp của tiết học như vào đầu, giữa
và cuối tiết học.
*-Dạy học ngoài trời: Có nhiều nội dung gần gũi, gắn với môi trường tự nhiên và xã
hội xung quanh. Những bài học đó nếu có điều kiện nên tổ chức cho học sinh học ngoài
trời những địa điểm thích hợp như vườn trường, sân trường hoặc những địa diểm gần
trường. Vì việc học ngoài trời giúp học sinh có biểu tượng rõ nét, cụ thể về sự vật, hiện
tượng nên nắm bài tốt hơn vì mắt thấy, tai nghe...Đồng thời rèn luyện kĩ năng quan sát,
phát triển tư duy cụ thể. Mặt khác bồi dưỡng tình cảm đối với thiên nhiên, thói quen hợp
tác, học hỏi lẫn nhau.
*Tham quan: Tham quan là một hình thức để học sinh được học ngoài hiện trường,
thực tế như tham quan các xí nghiệp, đồng ruộng, khu chăn nuôi, nhà bảo tàng, khu di
tích lịch sử, văn hoá hoặc rừng, sông ,hồ, thác nước...

Tham quan có tác dụng nhiều mặt đối với sự phát triển của học sinh. Học sinh có
điều kiện trực tiếp trong thực tế với các nội dung đã được học trong lớp nên lĩnh hội kiến
thức dễ hơn, chắc hơn, nhớ kĩ hơn.Liên hệ thực tế với bài học HS phát triển kĩ năng
quan sát,so sánh, óc tò mò, trí tưởng tượng, bồi dưỡng hứng thú học tập, tăng cường sự
hiểu biết.
GV: Trần thị Nam Anh Trường TH Lê Thế Tiết
5

1. Phương pháp dạy học tích cực là gì?

Phương pháp dạy học tích cực là phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên là người chịu trách nhiệm đưa ra các gợi mở về một vấn đề nào đó và học sinh vận dụng khả năng tư duy, sáng tạo, chủ động tìm tòi để khám phá ra bản chất và các vấn đề liên quan.

Hiểu rõ hơn về phương pháp dạy học tích cực tại đây: //hachium.com/blog/phuong-phap-day-hoc/

2. Ví dụ vận dụng phương pháp dạy học tích cực

2.1. Vận dụng phương pháp dạy học tích cực cho trẻ mầm non

Vận dụng phương pháp dạy học tích cực hiện được áp dụng rộng rãi tại các trường mầm non. Bởi ở độ tuổi này trẻ đang trong thời kỳ phát triển về mọi mặt, bao gồm thể chất, trí tuệ, cảm xúc, tinh thần. Bằng cách tương tác tích cực sẽ giúp trẻ phần nào hiểu được các sự vật, hiện tượng xảy ra trong cuộc sống hàng ngày và học được cách biểu đạt chúng thông qua việc trao đổi.

Tham khảo thêm “Phương pháp dạy học tích cực cho trẻ mầm non” tại blog của Hachium.

Trường Mầm non Sao Sáng, TP. Mỹ Tho, Tiền Giangtổ chức dã ngoại cho các bé[Ảnh: nhà trường cung cấp]

Trẻ em trong giai đoạn từ 0-6 tuổi là thời kì phát triển mạnh mẽ cả về thể chất, trí tuệ, cảm xúc. Trẻ tương tác tích cực với những gì diễn ra xung quanh chúng. Bản chất việc học ở trẻ em là thông qua sự bắt chước, khám phá, trải nghiệm, thực hành để hiểu về những sự vật, hiện tượng diễn ra xung quanh trẻ, đồng thời trẻ học cách biểu đạt những hiểu biết đó thông qua sự chia sẻ, trao đổi với bạn bè. Vì vậy, vai trò của giáo viên là khai thác các tình huống cũng như các vật liệu khác nhau để khuyến khích trẻ chơi, khuyến khích trẻ hoạt động cùng nhau. Giáo viên giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì chúng nhìn thấy và đang làm, kích thích trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật hiện tượng xung quanh và chia sẻ điều trẻ nhìn thấy, điều trẻ nghĩ hoặc điều còn băn khoăn, thắc mắc. Đặc điểm tâm lí lứa tuổi này rất thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp dạy học, đồng thời đặt ra yêu cầu phải đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ mầm non.

Trên thực tế hiện nay vẫn còn không ít giáo viên dạy trẻ theo phương pháp truyền thống một chiều "cô nói, trẻ nghe", vẫn còn khá nhiều giáo viên chọn việc trình chiếu cho trẻ xem hơn là việc tổ chức cho trẻ được hoạt động, lớp học thụ động bị cuốn theo các hiệu ứng trên màn hình làm loãng đi trọng tâm của bài học, hiệu quả đạt được không cao, các hoạt động cho trẻ khám phá, trải nghiệm chưa phong phú và đa dạng, giáo viên chưa tận dụng triệt để môi trường tự nhiên, sẵn có để dạy trẻ, đồ dùng đồ chơi cho trẻ vẫn chưa đáp ứng đủ theo quy định...đây chính là những biểu hiện của việc chậm đổi mới các phương pháp giáo dục.

Để đáp ứng được quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì giáo viên phải sử dụng có hiệu quả các phương pháp dạy học tích cực. Phương pháp dạy học tích cực là phương pháp giáo dục theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của giáo viên, do đó để dạy học theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực hơn rất nhiều so với dạy theo phương pháp truyền thống, thụ động.

Sau đây là một số vấn đề mà giáo viên cần quan tâm để vận dụng có hiệu quả các phương pháp dạy học tích cực trong tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ đáp ứng với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.

*Giáo viênnên giúp trẻ tận dụng tất cả các giác quan để khám phá sự vật, hiện tượng

Giáo viên nên dành thời gian cho trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán, so sánh, sử dụng câu hỏi gợi mở, câu hỏi kích thích trẻ tư duy nhằm dẫn dắt trẻ suy nghĩ và giúp trẻ nói lên được về những gì chúng đang nhìn thấy, giáo viên gợi ý cho trẻ chia sẻ, bày tỏ ý kiến của mình, cùng nhau trao đổi để tìm hiểu, khám phá đối tượng. Bên cạnh đó giáo viên cần tạo cho trẻ môi trường hoạt động phong phú, hấp dẫn với các đồ dùng, đồ chơi và các nguyên vật liệu khác nhau để kích thích hứng thú khám phá của trẻ.

*Người giáo viên mầm non cần phải nắm vững các kỹ thuật sử dụng từng phương pháp dạy học cụ thể

Giáo viên cần thực hiện đúng yêu cầu kỹ thuật của từng phương pháp, có như thế thì mới nâng cao được hiệu quả tổ chức các hoạt động cho trẻ. Các kỹ thuật này bao gồm: Kỹ thuật chia nhóm, kỹ thuật giao nhiệm vụ, kỹ thuật đưa ra tình huống có vấn đề, kỹ thuật đặt câu hỏi... Cụ thể về kỹ thuật đặt câu hỏi thì giáo viên cần chú ý tới một số yêu cầu như sau: Câu hỏi phải liên quan trực tiếp đến việc thực hiện mục tiêu bài học; câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng dễ hiểu; đúng lúc, đúng chỗ; phù hợp với trình độ của trẻ; câu hỏi phải kích thích sự suy nghĩ của trẻ nhằm khuyến khích sự phát triển nhận thức và ngôn ngữ của trẻ, giáo viên không ghép nhiều nội dung trong một câu hỏi, không hỏi nhiều vấn đề cùng một lúc, trẻ sẽ trả lời dễ dàng hơn với các câu hỏi đơn nghĩa, rõ ý.

* Cần khai thác và vận dụng cácphương pháp dạy học tích cựcmột cách khoa học

Để thực hiện tốt điều này thì trong từng phương pháp dạy học cụ thể giáo viên cần phải chú ý một số nội dung như sau:

- Nhằm giúp cho sự hiểu biết của trẻ trở nên sâu sắc và bền vững hơn, giúp trẻ sẽ nhớ nhanh và lâu hơn thì giáo viên nên sử dụngphương phápthảo luận nhóm. Có rất nhiều cách khác nhau để chia nhóm tuy nhiên, không nên chia nhóm trẻ quá đông hoặc quá ít, nội dung thảo luận của các nhóm có thể giống hoặc khác nhau. Cần quy định rõ thời gian thảo luận và kết quả thảo luận cho các nhóm, cần bầu ra trưởng nhóm, kết quả thảo luận nhóm có thể được trình bày bằng nhiều hình thức như: vẽ, hát, đóng kịch, thơ…Giáo viên cần quan sát các nhóm thảo luận và có sự giúp đỡ kịp thời trong trường hợp các nhóm gặp khó khăn.

- Đối vớiphương pháp dạy học giải quyết vấn đềthì giáo viên cần thực hiện đúng theo quy trình các bước như sau: Xác định, nhận dạng vấn đề hoặc tình huống; thu thập thông tin có liên quan đến vấn đề hoặc tình huống đặt ra; liệt kê các cách giải quyết có thể có; phân tích, đánh giá kết quả từng cách giải quyết [tích cực, hạn chế, cảm xúc, giá trị]; so sánh kết quả các cách giải quyết; lựa chọn cách giải quyết tối ưu nhất; thực hiện theo cách giải quyết đã lựa chọn; rút kinh nghiệm cho việc giải quyết những vấn đề, tình huống khác.

- Đối vớiphương pháp đóng vaithì việc "diễn" không phải là phần chính của phương pháp này mà điều quan trọng là giáo viên giúp trẻ tham gia thảo luận sâu sau phần tham gia vào vai diễn ấy.

-Để sử dụngphương pháp trò chơiđạt hiệu quả thì giáo viên nên chọn những trò chơi dễ tổ chức và thực hiện, trò chơi phải phù hợp với chủ đề, với đặc điểm và trình độ của trẻ, phù hợp với quỹ thời gian, với hoàn cảnh, điều kiện thực, trẻ phải nắm được quy tắc chơi và phải tôn trọng luật chơi, trò chơi phải tạo được sự hứng thú và vui thích của trẻ.

- Khi sử dụngphương pháp dạy học khám phágiáo viên nên lựa chọn nội dung vấn đề hoặc tình huống đảm bảo tính vừa sức đối với trẻ, chuẩn bị đồ chơi, đồ dùng trực quan và những điều kiện cần thiết để trẻ tự tìm tòi khám phá, tổ chức cho trẻ làm việc cá nhân, làm việc theo nhóm; khuyến khích trẻ tự tìm tòi khám phá, đưa ra các phát hiện, cách giải quyết có thể; liệt kê các cách giải quyết có thể có; phân tích, đánh giá kết quả mỗi cách giải quyết của cá nhân trẻ, của nhóm trẻ; lựa chọn cách giải quyết tối ưu nhất; kết luận về nội dung của vấn đề, làm cơ sở cho trẻ tự kiểm tra, tự điều chỉnh; rút kinh nghiệm cho việc giải quyết những vấn đề, tình huống khác.

-Đối vớiphương pháp dạy học trải nghiệmthì giáo viên nên tổ chức cho trẻ thực hiện đủ bốn bước: quan sát; suy nghĩ [tâm trí]; Cảm nhận [cảm xúc]; Hành động [cơ bắp]. Để học hiệu quả, trẻ cần phải: tiếp nhận thông tin, suy ngẫm xem nó sẽ tác động đến cuộc sống của trẻ em như thế nào, so sánh mức độ phù hợp của nó với những trải nghiệm của trẻ em thế nào và suy nghĩ xem từ thông tin đó trẻ em sẽ có những cách hành xử mới nào. Việc học tập đòi hỏi không chỉ có nhìn, nghe, chuyển động hay động chạm. Trẻ cần biết kết hợp những gì trẻ cảm giác và suy nghĩ được với những gì trẻ cảm nhận và ứng xử.

-Phương pháp động nãokhi sử dụng đối với trẻ mầm non thì giáo viên nên hướng dẫn trẻ cách trả lời những câu hỏi ngắn, có khi chỉ cần một từ. Tất cả ý kiến của trẻ đều cần được giáo viên khích lệ, thừa nhận. Đặc biệt, không phê phán các câu trả lời của trẻ và luôn khen ngợi trẻ đúng lúc. Cuối giờ thảo luận cần nhấn mạnh kết quả có được là thành quả của cả nhóm hoặc của tất cả các thành viên trong nhóm.

-Làm thế nào để vận dụng có hiệu quảphương pháp dạy học theo Dự án?Đây là một phương pháp dạy học rất có ý nghĩa đối với trẻ, tuy nhiên trong thực tế thì phương pháp này ít được giáo viên sử dụng. Các dự án thường xuất hiện từ các câu hỏi của trẻ.Dự án được thực hiện bởi một trẻ hoặc một nhóm trẻ em [4-6 thành viên] để trải nghiệm và khám phá các vấn đề, câu hỏi, vấn đề và thách thức có liên quan.Thời gian thực hiện dự án thường phải mất vài tuần để hoàn thành - và đôi khi lâu hơn nữa, tùy thuộc vào độ tuổi và sở thích của trẻ. Phương pháp dạy học theo Dự án được tổ chức thành 3 giai đoạn:

+ Giai đoạn 1: Thử hứng thú của trẻ

Ngay từ khi bắt đầu dự án, giáo viên quan tâm đến chủ đề thông qua việc khuyến khích trẻ chia sẻ những câu chuyện cá nhân có liên quan.Khi trẻ có hiểu biết hiện tại về chủ đề nào đó, từ đó giáo viên đánh giá xem mức độ hiểu biết của trẻ như thế nào và giúp trẻ xây dựng các câu hỏi mà trẻ có thể tìm hiểu.

+ Giai đoạn 2: Hoạt động khám phá

Cho phép trẻ đi thực địa, phỏng vấn những người trưởng thành, những nhà chuyên môn giỏi.Trẻ em có thể xem sách, mạng Internet qua sự hỗ trợ của người lớn, Video… Sau đó trẻ sử dụng nhiều hình thức để minh họa những gì trẻ đã học được và chia sẻ kiến thức mới với bạn.

+ Giai đoạn 3: Đánh giá kết quả và những điều trẻ đã học được

Giáo viên hướng dẫn kết luận và giúp trẻ xem lại thành quả của mình.Trẻ chia sẻ công việc của mình với cha mẹ, với một lớp học khác.Đánh giá của giáo viên về những gì trẻ đã học được thông qua dự án. Sau đó trẻ tạo ra các bài thuyết trình và sản phẩm để chia sẻ những gì trẻ đã nghiên cứu, tìm hiểu.Kết thúc dự án sẽ cho ra sản phẩm như là: Poster, mô hình, bài báo cáo, vật thật, …

Như vậy, các phương pháp dạy học tích cực trong giáo dục mầm non không phải là một phương pháp hoàn toàn mới, mà chính là sự kế thừa và phát huy tối đa những ưu điểm và khả năng có sẵn của các phương pháp dạy học truyền thống. Việc sử dụng và phối hợp một cách khéo léo, hợp lý các phương pháp dạy học khác nhau sẽ phát huy tính tích cực và sự hợp tác của đứa trẻ. Tùy thuộc vào đặc điểm tiếp nhận kiến thức của trẻ mà giáo viên lựa chọn phương pháp tiếp cận cho phù hợp. Để thực hiện tốt các phương pháp dạy học tích cực thì giáo viên phải được tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn về nội dung này, thường xuyên rèn luyện cho mình kỹ năng ứng xử các tình huống sư phạm thật tinh tế và linh hoạt, sử dụng thành thạo các trang thiết bị dạy học hiện đại, biết định hướng sự phát triển của trẻ theo mục tiêu giáo dục nhưng cũng đảm bảo sự tự do của trẻ trong các hoạt động giáo dục khác./

Nguyễn Ngọc Hoàng Trang

Trưởng phòng Giáo dục Mầm non,Sở Giáo dục và Đào tạo Tiền Giang

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tài liệu tham khảo

Bộ Giáo dục và Đào tạo [2017],Chương trình Giáo dục mầm non,Nxb Giáo dục Việt Nam.
Nguyễn Thị Cẩm Bích [2013],Phương pháp dạy học tích cực trong giáo dục mầm non-module 20,tài liệu bồi dưỡng thường xuyên dành cho giáo viên
mầm non.
Phó Đức Hòa [2008],Dạy học tích cực và cách tiếp cận trong dạy học Tiểu học,Nxb Đại học Sư phạm.
Trần Thị Hương [2012],Dạy học tích cực,Nxb Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
Hoàng Thị Thu Hương [2013],Ứng dụng phương pháp dạy học tích cực trong lĩnh vực phát triển nhận thức-module 22,tài liệu bồi dưỡng thường xuyên dành cho giáo viên mầm non.
Nguyễn Kỳ [1996],Mô hình dạy học tích cực lấy người học làm trung tâm,Trường Cán bộ quản lý Giáo dục Đào tạo I.
Nguyễn Thị Ánh Tuyết [2014], "Thực trạng vận dụng các phương pháp dạy học tích cực vào hoạt động dạy học cho trẻ 5-6 tuổi tại một số trường mầm non quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh", Luận văn Thạc sỹ khoa học Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.

- + Đọc bài viết In bài viết Gửi bài viết

Tương phản

Đánh giá bài viết[1.0/5]

1. Nắm rõ các tính năng chính của nền tảng trực tuyến mà bạn đang sử dụng

Các nền tảng học tập cung cấp một loạt các tính năng như chia nhóm, chia sẻ màn hình và quản lý tài liệu học tập, cũng như hỗ trợ giao tiếp. Điều quan trọng là giáo viên phải hiểu rõ những ưu điểm và hạn chế của nền tảng để lập kế hoạch bài giảng một cách hiệu quả. Để đảm bảo buổi học diễn ra tốt đẹp, giáo viên cần kiểm tra các tính năng trước khi vào bài học.

DẠY HỌC PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, TỰ GIÁC HỌC TẬP CỦA HỌC SINH

1. Phương pháp dạy học tích cực là gì?

2. Ví dụ vận dụng phương pháp dạy học tích cực

2.1. Vận dụng phương pháp dạy học tích cực cho trẻ mầm non

1. Nắm rõ các tính năng chính của nền tảng trực tuyến mà bạn đang sử dụng

Video liên quan

Bài Viết Liên Quan

Toplist mới

Bài mới nhất

Chủ Đề