Hỏi Đáp Vì sao

Vì sao chó có nhiều sán

Ở nước ta có khoảng 20% người có kháng thể dương tính với bệnh sán chó Toxocara và tỷ lệ này ngày càng tăng nhanh. Tại Mỹ, có tỷ lệ dương tính khoảng 13,9%, tại nước Anh khoảng 2 – 5%.

1. Bệnh sán chó ở người sẽ xâm nhập vào máu sau khi bị nhiễm

Bệnh sán chó ở người hay thường gọi là nhiễm sán chó Toxocara, lây nhiễm cho người do nuốt phải trứng giun qua ăn uống, do tiếp xúc với đất nhiễm trứng. Trẻ em nhiễm bệnh sán chó do ngậm mút tay,… Sau khi nhiễm bệnh sán chó 1-2 tuần trứng phát triển thành ấu trùng xâm nhập vào máu, di chuyển trong máu tới các bộ phận trong cơ thể.

2. Bệnh sán chó ở người có thể gây tử vong

Bệnh sán chó ở người có thể gây tử vong khi chủ quan không chữa trị, hoặc chữa trị không dứt điểm. Nguyên nhân gây tử vong là do ấu trùng tàn phá phủ tạng, như gây hoại tử gan, nhiễm trùng máu, gây u não, viêm não. Bệnh sán chó ở người có thể điều trị khỏi nếu phát hiện sớm và điều trị sớm.

Ấu trùng sau khi vào máu có thể di chuyển dưới da hoặc đến mắt, não

3. Triệu của bệnh sán chó ở người rất giống các bệnh lý khác

Đa số những người nhiễm bệnh sán chó không có triệu chứng lâm sàng, mà chỉ tình cờ phát hiện qua xét nghiệm kiểm tra định kỳ. Một số trường hợp phát hiện khi bị mẩn ngứa da dị ứng kéo dài. Một số trường hợp nhiễm lâu ngày xuất hiện các triệu chứng và các dấu hiệu triệu chứng đó rất giống các bệnh lý khác, nên rất khó chẩn đoán nếu chỉ dựa vào dấu hiệu lâm sàng.

4. Bệnh sán chó ở người có thể gây mẩn ngứa da, di ứng?

Khi người nhiễm bệnh sán chó, trứng sẽ vào ruột và nở ra ấu trùng, ấu trùng chui qua thành ruột vào máu. Khi di chuyển trong máu ấu trùng sán chó tiết ra chất độc, lúc này cơ thể nhận biết đó là một dị nguyên lạ và phản ứng lại bằng cách tiết ra các chất để chống lại dị nguyên độc do sán chó gây ra, chất cơ thể tiết ra chính là Histamine. Khi lượng Histamine gia tăng sẽ gây nên hiện tượng mẩn ngứa da, di ứng do sán chó.

Tình trạng mẩn ngứa da, di ứng do nhiễm sán chó ở người nặng hay nhẹ, tùy thuộc vào thời gian nhiễm sán chó, lượng ấu trùng nhiều hay ít và miễn dịch của mỗi người mà có những biểu hiện, ngứa, đau, mệt mỏi, đau bụng ngắn hay dài khác nhau.

5. Uống thuốc ngứa không có tác dụng trị bệnh sán chó ở người?

Ngứa lâu ngày, bạn sẽ nghĩ đến việc uống thuốc dị ứng để giảm ngứa. Nhưng uống thuốc thì bớt, hết thuốc ngứa lại như ban đầu. Nồng độ Histamine trong máu tăng cao do nhiễm sán chó chính là nguyên nhân gây ngứa, phù mạch, đau đầu, đâu bụng, mệt mỏi.

Thuốc chống là kháng Histamine là dược phẩm, uống vào để đối kháng lại nồng độ Histamine trong cơ thể, sử dụng thuốc kháng Histamine chỉ có tác dụng nhất thời, không có tác dụng chữa căn nguyên bệnh. Không nên dùng thuốc kháng Histamine kéo dài, vừa không có tác dụng chữa nguyên nhân vừa gây hại cho gan, thận và gây buồn ngủ, ảnh hưởng đến công việc, gây nguy hiểm khi tham gia giao thông. Điều trị bệnh sán chó ở đâu, thời gian bao lâu dứt bệnh là mối quan tâm của tất cả mọi người khi không may nhiễm bệnh sán chó trong cơ thể.

6. Bệnh sán chó ở người có thể lây qua da?

Phân của chó, mèo phóng uế ra môi trường không được xử lý sẽ thải ra một lượng lớn trứng giun rồi nhiễm vào đất, cát, rau, củ. Người sử làm vườn, người chơi thể thao có thể bị nhiễm ấu trùng sán chó qua vết da trầy xước, qua kẽ ngón chân.

7. Triệu chứng của bệnh sán chó ở người giống các bệnh lý khác

Cơ thể mệt mỏi, chán ăn, làm việc không tập trung
Đầy bụng, đau bụng lâm râm
Rối loạn tiêu hóa
Yếu cơ
Đôi khi có cảm giácchâm chích dưới da

Ngứa da, nổi mẩn, dị ứng da, giống như bệnh da liễu
Đau cơ nhức mỏi cơ
Giảm trí nhớ
Hội chứng thần kinh, tê tay, tê chân, đau đầu, động kinh
Mỏi mắt, mờ mắt, giảm thị lực

Khi nghi ngờ bị nhiễm bệnh sán chó, xét nghiệm máu rất cần thiết để chẩn đoán xác định bệnh sán chó ở người

8. Tất cả mọi người đều có thể nhiễm bệnh sán chó?

Tất cả mọi người đều có thể bị nhiễm bệnh sán chó. Ở nông thôn cao hơn thành thị. Tỷ lệ nam và nữ nhiễm ngang nhau, trẻ em lứa tuổi cấp một, cấp hai cao hơn người lớn.

Những thường xuyên ăn rau sống, thịt tái sống
Người hay ăn các nội tạng động vật chưa được nấu chín kỹ
Nhà nuôi thú cưng như chó và mèo
Người làm vườn, người chơ thể thao tiếp xúc với đất, cát nhiễm ấu trùng

9. Cứ 10 người thì có 2 người xét nghiệm máu dương tính với ấu trùng sán chó

10. Xét nghiệm bệnh sán chó ở người không phải cơ sở nào cũng trả kết quả ngay?

Xét nghiệm chẩn đoán bệnh sán chó ở người bằng phương pháp ELISA. Phương pháp ELISA có độ nhạy và độ đặc hiệu cao, cho kết quả nhanh và chính xác. Những cơ sở chuyên khoa uy tín với lượng bệnh ổn định mẫu máu sẽ được chạy máy ngày hai lần, thường trả kết quả một buổi hoặc trong ngày. Những cơ sở không chuyên họ sẽ gom mẫu và chạy 1 lần trong nên, nên bệnh thường thường nhận kết quả sau 1 tuần

11. Điều trị bệnh sán chó ở người không thể không tái khám?

Điều trị bệnh sán chó ở người cần sử dụng thuốc theo giai đoạn bệnh và thể bệnh. Bác sĩ cần hẹn người bệnh tái khám để đánh giá quá trình điều trị và đua ra quyết định ngưng điều trị hay điều trị tiếp, tái khám còn giúp bệnh nhân biết được tình trạng bệnh hiện tại như thế nào? Bệnh đã khỏi chưa, cần uống thuốc nữa không.

Tuy nhiên hiện nay không phải cơ sở y tế nào cũng có các bác sĩ giỏi, chuyên khoa trị bệnh sán chó. Nhiều trường hợp do chủ quan, nghĩ bệnh đơn giản, điều trị không dứt điểm, dẫn đến ấu trùng lên não làm tổ trong não, gây u não. Để lại hậu quả nặng nề.

12. Phòng bệnh sán chó không phải chỉ cần không nuôi chó

Phòng bệnh sán chó là vấn đề cá nhân và cộng đồng. Mỗi cá nhân có ý thức tốt thì cả cộng đồng sẽ tốt.

Người nuôi thú vật nuôi cần thu dọn phân thú vật nuôi bỏ vào thùng rác
Không ăn thịt tái, rau sống
Rửa tay sau khi đùa giỡn với chó mèo
Rủa kỹ rau quả dưới vòi nước
Tẩy giun định kỳ chó chó, mèo
Không sử dụng phân tươi để tưới rau
Liên hệ điều trị bệnh sán chó tại Phòng khám chuyên khoa Nội ký sinh trùng Ánh Nga, địa chỉ số 74 Trần Tuấn Khải, phường 5, quận 5, TP. HCM. Hoặc số liên hệ bác sĩ Đặng Nga điện thoai: 0947232062 để được tư vấn.

Sán chó [tên khoa học Toxocara canis], là một loài sán dây thuộc giống Echinococcus. Hiện tượng nhiễm loại sán này thường xuất hiện ở trẻ em từ 3 đến 10 tuổi và rất ít gặp ở người lớn. Vậy bệnh nhiễm sán chó ở người có đáng lo ngại hay không?

1. Chu trình phát triển của sán chó trong cơ thể người

sán chó hay còn gọi là giun đũa chó, nó có tên khoa học là Toxocara. Sán chó thường có trong ruột non của chó con dưới 6 tháng tuổi, đặc biệt là chó ở vùng nhiệt đới. Loại sán này có thể phát triển cả ở phổi, ruột non và các cơ quan nội tạng khác của chó con, khi mang thai, sán cũng theo lá nhau và nhiễm sang cho chó con.

Mỗi ngày, sán chó đẻ khoảng 200.000 trứng và trứng sẽ được đào thải ra ngoài qua phân chó, các trứng sán này có thể tồn tại đến vài tháng ở ngoại cảnh. Đối tượng dễ mắc phải bệnh này nhất đó là trẻ em do thói quen chơi dưới đất, cát nơi chó từng phóng uế và còn lưu lại trứng của loại sán này.

Chu trình phát triển của sán chó trong cơ thể người

Không chỉ vậy, việc vuốt ve chó nhiễm sán cũng có thể khiến con người bị nhiễm do chó có thói quen liếm hậu môn, liếm lông và bất cứ thứ gì khác nên vô tình chúng đã phát tán trứng sán đi khắp mọi nơi.

Khi đi vào cơ thể, trứng sán nếu không bị thực bào thì sau khoảng 5 tháng trứng sẽ thành nang sán, mỗi nang sán chứa khoảng 2 triệu đầu sán và khi nó vỡ ra sẽ phóng thích hàng triệu đầu sán theo đường máu đi khắp cơ thể đến các cơ quan quan trọng như gan, phổi, não, lách,...

2. Biểu hiện của người bị nhiễm sán chó

Khi xâm nhập và ký sinh trong cơ thể người, các nang sán sẽ bắt đầu chèn ép các cơ quan và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Mức độ nguy hiểm và tổn thương của bệnh nhân phụ thuộc rất nhiều vào vị trí nang sán ký sinh.

Khi nang sán vỡ ra, cơ thể người bệnh sẽ bị nhiễm độc gây dị ứng, choáng váng quá mẫn. Các đầu sán trong nang tràn ra ngoài sẽ tạo nên những nang sán thứ phát nhưng phải sau 2 đến 5 năm từ khi nang sán tiên phát vỡ thì các nang thứ phát mới xuất hiện. Đây cũng là giai đoạn gây tử vong nhiều nhất của bệnh nhiễm sán.

Biểu hiện của người nhiễm sán chó điển hình là nổi mẩn ngứa

Theo Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm Việt Nam, bệnh nhiễm sán chó thuộc nhóm bệnh C. Theo định nghĩa về bệnh này do Bộ Y tế ban hành kèm Quyết định số 4283/QĐ-BYT ngày 08/8/2016 về việc Ban hành Tài liệu “Định nghĩa trường hợp bệnh truyền nhiễm” có nếu định nghĩa của ca bệnh nhiễm giun đũa chó/mèo như sau:

- Ngứa, nổi mẩn.

- Đau bụng, đau đầu, khó tiêu.

- Đau nhức, mỏi, tê bì.

- Sốt kèm theo thở khò khè.

- Có thể kèm theo: Gan to, đau bụng mạn tính, viêm phổi, rối loạn thần kinh khu trú, rối loạn thị lực, tổn thương mắt, viêm mắt, tổn thương vùng võng mạc.

- Xét nghiệm ELISA cho kết quả dương tính IgG Kháng thể anti - Toxocara spp.

- Có thể tìm thấy ấu trùng hay giun đũa chó.

- Hoặc phát hiện những đoạn gen đặc hiệu của ấu trùng này bằng kỹ thuật sinh học phân tử.

Bên cạnh đó, các chẩn đoán xác định cũng dựa trên cơ sở phát hiện ra Toxocara trong mô xét nghiệm dù việc sinh thiết lấy mẫu mô có chứa ấu trùng cũng khá phức tạp, khó khăn.

Bác sĩ thường sẽ dựa vào các đặc điểm lâm sàng và kết quả xét nghiệm huyết thanh để chẩn đoán bệnh này. Tuy nhiên đôi khi các biểu hiện lâm sàng cũng rất khó xác định.

3. Các thể bệnh sán chó ở người

3.1. Bệnh do ấu trùng di chuyển trong nội tạng

Bệnh ấu trùng di chuyển nội tạng thường xuất hiện ở trẻ từ 1 - 4 tuổi. Bệnh sẽ phát triển từ từ, trẻ có thể bị sốt nhẹ, tiêu chảy, ói mửa, đau cơ, khớp hay ho khạc ra đờm, khó thở, gan to đôi khi kèm theo lách to. Tuy nhiên bệnh cũng có thể tự khỏi khi ấu trùng chết hết.

Ở người lớn thường có các triệu chứng như sốt nhẹ, suy nhược, mệt mỏi, mày đay, khó thở giả hen, viêm phổi hoặc tràn dịch màng phổi.

Gan là cơ quan bị ảnh hưởng nặng nề nhất khi bị nhiễm sán. Đôi khi các tổn thương gan này có thể bị nhầm lẫn với khối u hay ung thư di căn.

Một số trường hợp người bệnh nhiễm sán chó sẽ bị viêm cơ, viêm dạ dày, viêm mô dưới da hay các bệnh lý giãn cơ tim, khối giả u ở tim gây ra đột tử.

3.2. Bệnh do ấu trùng di chuyển đến hệ thần kinh

Các bệnh nhân ở tuổi trung niên có thể bị mắc thể này. bệnh nhân có thể bị rối loạn giấc ngủ, yếu chi, yếu cơ, rối loạn đại - tiểu tiện. Khi ấu trùng xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương có thể gây ra tình trạng viêm não, viêm màng nhện, viêm mạch não, viêm màng não tăng bạch cầu ái toan, viêm tủy sống, mất điều hòa vận động,...

Bệnh nhân thường có triệu chứng sốt và nhức đầu. Một số trường hợp hiếm gặp, bệnh nhân có thể bị tổn thương hệ thần kinh trung ương hoặc ảnh hưởng hệ thần kinh ngoại biên.

3.3. Bệnh do ấu trùng di chuyển đến mắt

Các triệu chứng điển hình của thể này gồm có đau mắt, thị lực giảm ở một bên, đồng tử trắng và bị lác mắt kéo dài. Khi soi đáy mắt có thể thấy dạng viêm hạt tại võng mạc, u hạt, viêm kết mạc, viêm nội nhãn. Tình trạng viêm mống mắt khi nhiễm ấu trùng sán chó có thể gây ra mù lòa nếu không được chữa trị thời.

Thường gặp nhất trong trường hợp này là tình trạng u võng mạc cực sau và có thể bị nhầm lẫn với ung thư võng mạc. Đôi khi người bệnh có thể bị áp xe thủy tinh thể, viêm màng bồ đào, viêm thần kinh thị giác, bội nhiễm.

3.4. Thể bệnh không điển hình

Ở thể này, các triệu chứng rất khó chẩn đoán, thường là các triệu chứng không đặc hiệu. Người bệnh có thể bị sốt nhẹ, đau đầu, chán ăn, buồn nôn, suy nhược cơ thể, rối loạn hành vi và giấc ngủ.

Ngoài ra, người bệnh nhiễm sán chó còn có các triệu chứng ở phổi và bị sưng hạch lympho ở cổ. Ở người lớn thường thấy mệt mỏi, ngứa, phát ban đỏ, đau bụng và triệu chứng phổi.

Người nhiễm sán chó có thể bị ngứa và nổi ban đỏ

3.5. Thể bệnh khác

Đây là những ca bệnh không thuộc thể nào trong các thể bênh kể trên, nó bao gồm các bệnh lý do ấu trùng gây ra và liên quan đến tim mạch, da hay dạ dày. Có thể kể đến các bệnh như viêm cơ tim, phát ban đỏ, rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, đau bụng.

Nhiễm sán chó Toxocara spp nếu được phát hiện và điều trị sớm sẽ không gây ra những nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng. Bên cạnh đó, bạn cũng cần chú ý đưa chó, mèo đi khám định kỳ và vệ sinh sạch sẽ cho chúng để tránh bị nhiễm ấu trùng sán chó.

Dù đây là căn bệnh ít gặp thế nhưng MEDLATEC vẫn khuyên bạn nên phòng ngừa và đặc biệt quan tâm đến đối tượng là trẻ nhỏ.