GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8TUẦN 10 - TIẾT 39: VĂN BẢN: THÔNG TIN VỀ NGÀYTRÁI ĐẤT NĂM 2000[Theo tài liệu của sở khoa học công nghệ và môi trường]I. Mục tiêu cần đạtGiúp học:- Thấy được tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông, tự mình hạn chế sử dụng baobì ni lông và vận động mọi người cùng thực hiện khi có điều kiện.- Thấy được tính thuyết phục tong cách thuyết minh về tác hại của việc sử dụngbao bì ni lông cùng như tính hợp lí của những kiến nghị mà văn bản đề xuất- Từ việc sử dụng bao bì ni lông, có những suy nghĩ tích cực về các việc tương tựtrong vấn đề xử lí rác thải sinh hoạt, một vấn đề vào loại khó giải quyết nhất trongnhiệm vụ bảo vệ môi tường.II. Chuẩn bị- Giáo viên: Soạn bài, các tài liệu về vấn đề sử dụng bao bì ni lông- Học sinh: Soạn bài ở nhàIII. Tiến trình dạy học1. Kiểm tra bài cũ2.Bài mới:HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒNỘI DUNG BÀI HỌCI. Giới thiệu chungGV giới thiệuĐây là lời kêu gọi nhưng thực chất làmột văn bản thuyết minh về một vấn đềkhoa học1. Giới thiệu chung về văn bản- VB được soạn thảo dựa trên bức thôngđiệp của 13 cơ quan nhà nước và tổ chứcphi chính phủ, phát đi ngày 22/4/2000,nhân sự vịêc lần đầu tiên VN tham giaNội dung đề cập trong VB thuộc lĩnhvực nào?[VH hay trong đời sống XH]?ngày trái đất.- Là VB nhật dụngTính nhật dụng của VB này thể hiện ởntn?Thể hiện ở vấn đề XH mà nó muốn đềcập tới. VB đề cập đến vấn đề bảo vệmôi trường Trái đất, một vấn đề thời sựnóng hổi đang được dư luận XH hết sứcquan tâm.Giải thích các chú thích 1,2,4,6?Phân tích bố cục của VB?- Thể loại: thuyết minh về một vấn đềkhoa học2. Chú thích3. Bố cục- Mở bài: từ đầu...bao bì ni lông-> Nguyên nhân ra đời của bức thôngđiệp ngày trái đất.- Thân bài: tiếp...nghiêm trọng đối vớimôi trường-> nêu tác hại của việc dùng bao bì nilông và biện pháp hạn chế sử dụng chúng- Kết bài: còn lại-> Kiến nghị về việc bảo vệ môi trườngTrái đấtGV hướng dẫn đọc: Đọc rõ ràng, mạchlạc, chú ý đến các thuật ngữ chuyên môncần phát âm chính xác.II. Tìm hiểu văn bản1. ĐọcGV đọc mẫu-> HS đọc tiếpTrong phần mở đầu, VB đã thông báo2. Tìm hiểu văn bảnnhững sự kiện nào?a. Thông báo về ngày trái đất- Ngày 22/4 hàng năm được gọi là ngàytrái đất, mang chủ đề bảo vệ môi trường.- Có 141 nước tham dự.Qua đây em có nhận xét gì về sự quantâm của thế giới đối với môi trường?VN có thái độ ntn trước VĐ này?- Năm 2000, VN tham gia với chủ đề:“Một ngày không sử dụng bao bì nilông”.=> Thế giới rất quan tâm đến vấn đề bảovệ môi trường.VN cũng hành động để thểEm hãy nhận xét về cách trình bày các sự hiện rõ sự quan tâm chung với thế giới.kiện trên?- >Phương pháp thuyết minh: từ khái quátđến cụ thể, trực tiếp, ngắn gọn, dễ hiểu.Nguyên nhân nào khiến cho việc sửdụng bao bì ni lông trở nên nguy hại?Chính tính chất không phân huỷ đó đãtạo ra hàng loạt tác hạiTác hại của việc sử dụng bao bì ni lôngđược thuyết minh ntn?SGV tr. 108b. Tác hại của việc sử dụng bao bì nilông và các biện pháp hạn chế* Nguyên nhân: Do tính không phân huỷcủa Pla- xtic nên bao bì ni lông gây rahàng loạt tác hại.* Tác hại:- [Ni lông lẫn vào đất] làm cản trở quátrình sinh trưởng của các loài thực vật,dẫn tới xói mòn.Ni lông thường bị vứt bừa bãi nơi côngcộng, có khi là những di tích, thắng cảnh, - Làm tắc các đường dẫn nước thải, tăngkhả năng ngập lụt của các đô thị, làm cholàm mất mĩ quan của cả khu vựcmuỗi phát sinh, lây truyền dịch bệnh, làmBản thân túi ni lông qua sử dụng đã làchết các sinh vật khi nuốt phảirác thải, song cái đặc biệt của loại rácthải này là thường dùng để dựng các loạirác thải khác. rác đựng trong những túi nilông buộc kín sẽ khó phân huỷ và sinh racác chất gây độc hạiKhi chế tạo ni lông đặc biệt là ni lông- Đặc biệt làm ô nhiễm thực phẩm, gâytác hại cho não và là nguyên nhân gâyung thư phổi- Khí độc do đốt bao bì ni lông gây ngộđộc, giảm miễn dịch, rối loạn chức năng,màu, người ta còn đưa vào các chất liệuphụ gia khác, trong đó có các chất độchại nên dùng đựng thực phẩm có tể gâynguy hạigây ung thư...Hiện nay chủ yếu có ba phương thức sửlí:Chôn lấp, đốt, tái chếQua đây em có nhận thức gì về hiểmhoạ của việc sử dụng bao bì ni lông?= > Dùng bao bì ni lông bừa bãi góp phầnlàm cho thế giới mất an toàn và gây hạicho sức khoẻ con người.ĐV đã dùng phương pháp gì để thuyếtminh?- >Phương pháp thuyết minh: Kết hợp liệtkê, phân tích trên cơ sở khoa học, thựctiễn, có khả năng thuyết phục cao.Kết hợp liệt kê các tác hại của việc dùngbao bì ni lông và phân tích trên cơ sởthực tế và khoa học của những tác hại đó.VB đã nêu lên những giải pháp nào?* Một số giải pháp hạn chế dùng bao bìni lông- Hạn chế tối đa việc dùng bao bì ni lông- Tuyên truyền về tác hại của bao bì nilông- Vận động mọi người tìm giải pháp chovấn đề này.Em có nhận xét gì về những giải phápđã được đưa ra?Các giải pháp trên chưa triệt để khôngchỉ vì xử lí bao bì ni lông rất khó mà cònvì dùng bao bì ni lông có nhiều mặt lợi:rẻ, tiện lợi, chi phí sản xuất rẻ hơn so vớibao bì bằnggiấy 40 phần trăm.- > đề xuất hợp lí, có tính khả thi nhưngchưa triệt để tận gốc vấn đề.Trong phần kết bài VB đã có nhữngkiến nghị gì?c. Những kiến nghị về việc bảo vệ môitrường- Nhiệm vụ chung của chúng ta là bảo vệtrái đất khỏi nguy cơ ô nhiễm- Hành động cụ thể là: “Một ngày khôngsử dụng bao bì ni lông”- > Thiết thực, cụ thể.- > phương pháp thuyết minh: từ nhiệmvụ chung đến nhiệm vụ cụ thể; dùngnhiều câu cầu khiến.III. Tổng kết và luyện tập1. Tổng kếtVB đem lại cho em những hiểu biết gì?* Nội dungVB sử dụng những phương phápthuyết minh nào?* Nghệ thuật2. Luyện tậpEm sẽ có những hành động gì để bảovệ môi trường trái đất?D. Củng cố và hướng dẫn về nhà1. Củng cố- Nắm được lí do bức thông điệp ra đời, tác hại của việc dùng bao bì ni lông- Thấy được những việc cần làm để hạn chế tác hại của việc sử dụng bao bì nilông2. Huớng dẫn về nhà- Học thuộc nội dung phần ghi nhớ SGK tr.107- Tiết sau học bài: Nói giảm, nói tránh
Giải bài 10: Thông tin về ngày trái đất năm 2000- Sách VNEN ngữ văn lớp 8 trang 72. Phần dưới sẽ hướng dẫn trả lời và giải đáp các câu hỏi trong bài học. Cách làm chi tiết, dễ hiểu. Hi vọng các em học sinh nắm tốt kiến thức bài học
1. Theo em ngày trái đất được tôt chức hằng năm nhằm mục đích gì? Nêu một số chủ đề của ngày trái đất.
=> Xem hướng dẫn giải
2. Hãy đọc và bình luận về những thông tin sau:
- Mỗi năm nước Mĩ tiêu tốn 12 triệu thùng dầu thô sản xuất khoảng 100 tỉ túi ni lông
- Ước tính trung bình mỗi túi ni lông cần 500 năm để phân hủy hoàn toàn
- Bình quân mỗi năm 1 người ai-len sử dụng 328 túi ni lông .con số này ở úc là 250 tui /người/ nam và ở xcot -lên là 153 tui /người/nam.
=> Xem hướng dẫn giải
B. Hoạt động hinh thành kiến thức
1. Đọc văn bản sau: THÔNG TIN VỀ NGÀY TRÁI ĐẤT NĂM 2000
2. Tìm hiểu văn bản.
a. Xác định bố cục văn bản
=> Xem hướng dẫn giải
b. Chỉ ra nguyên nhân cơ bản khiến cho việc dùng bao bì ni lông có thể gây nguy hại đối với môi trường và sức khỏe con người. ngoài ra, còn có những nguyên nhân vào khác?
=> Xem hướng dẫn giải
c. Phân tích tính thuyết phục của những kiến nghị mà văn bản đã đề xuất. Hãy chỉ ra những tác dụng của từ vì vậy trong việc liên kết các thành phần của văn bản
=> Xem hướng dẫn giải
d. Hãy nêu ngắn gọn thông điệp được gợi ra từ văn bản
=> Xem hướng dẫn giải
3. Tìm hiểu nói giảm nói tránh
a. Những ngữ in đậm trong các câu sau đây có ý nghĩa là gì? Tại sao người viết, người nói lại dùng cách diễn đat đó?
- Vì vậy tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác , cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác,thì đồng bào cả nước,đồng chí trong đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.
- Bác đã đi rồi sao,Bác ơi
Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời
- Lượng con ông Độ đây mà... Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.
=> Xem hướng dẫn giải
b. Vì sao trong câu văn sau đây, tác giả dùng từ ngữ bầu sữa mà không dùng một từ ngữ khác cùng nghĩa?
Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mật vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, gãi rôm ở sống lung cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng.
[Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu]
=> Xem hướng dẫn giải
c. So sánh hai cách nói sau đây, cho biết cách nói nào nhẹ nhàng, tế nhị hơn đối với người nghe.
- Con dạo này lười lắm.
- Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
=> Xem hướng dẫn giải
d. Cách sử dụng từ ngữ trong các bài tập a,b,c trên được gọi là nói giảm nói tránh. Vậy thế nào là nói giảm nói tránh?
=> Xem hướng dẫn giải
C. Hoạt động luyện tập
1. Ôn tập về truyện kí Việt Nam
a.Lập bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt nam đã học từ đầu năm học theo mẫu sau:
Tên văn bản, tác giả | Thể loại | Phương thức biểu đạt | Nội dung chủ yếu | Đặc sắc trong nghệ thuật |
=> Xem hướng dẫn giải
b. Hãy nêu những điểm giống và khác nhau chủ yếu về nội dung và hình thức nghệ thuật của ba văn bản trong bài 2,3,4
=> Xem hướng dẫn giải
c. Trong mỗi văn bản của bài 2,3,4 em thích nhất nhân vật hoặc đoạn văn nào? Vì sao?
=> Xem hướng dẫn giải
2. Luyện tập về nói giảm nói tránh
a. Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh sau vào chỗ trống[....]: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa.
a] Khuya rồi, mời bà l...l
b] Cha mẹ em l...l từ ngày em còn rất hé, em về ở với bà ngoại.
c] Đây là lớp học dành cho trẻ em l...l.
d] Mẹ đã l...l rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ.
e] Cha nó mất, mẹ nó l...l, nên chú nó rất thương nó.
=> Xem hướng dẫn giải
b. Trong mỗi cặp câu dưới đây câu nào có sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh?
a1] Anh phải hoà nhã với hạn hè!
a2] Anh nên hoà nhã với hạn hè!
b1] Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
b2] Anh không nên ở đây nữa!
c1] Xin đừng hút thuốc trong phòng!
c2] Cấm hút thuốc trong phòng!
d1] Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
d2] Nó nói như thế là ác ý.
e1] Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.
e2] Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi.
=> Xem hướng dẫn giải
3. Luyện nói: Kể chuyện theo ngôi kể kết hợp bới miêu tả biểu cảm
a. Ôn lại các nội dung nói về ngôi kể trong văn tự sự[ kể chuyện] bằng cách trả lời các câu hỏi sau:
- Kể theo ngôi thứ nhất là kể như thế nào? Như thế nào là kể theo ngôi thứ ba? Nêu tác dụng của mỗi loại ngôi kể.
- Lấy ví dụ về cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba ở một vài tác phẩm hay trích đoạn văn tự sự đã học.
- Tại sao người ta phải thay đổi ngôi kể?
=> Xem hướng dẫn giải
b. Đọc đoạn trích sau và kể lại theo lời của chị Dậu ?[ngôi thứ nhất]
Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn:
– Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!
-Tha này! Tha này!
Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn đến để trói anh Dậu.
Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại:
– Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ!
Cai lệ tát vào mặt chị một cái đánh bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu.
Chị Dậu nghiến hai hàm răng:
– Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!
Rồi chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa. Sức lẻo khoẻo của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét đòi trói vợ chồng kẻ thiếu sưu.
Người nhà lí trưởng sấn sổ bước đến giơ gậy chực đánh chị Dậu. Nhanh như cắt, chị Dậu nắm ngay được gậy của hắn. Hai người giằng co nhau, du đẩy nhau, rồi ai nấy đều buông gậy ra, áp vào vật nhau. Hai đứa trẻ con kêu khóc om sòm. Kết cục, anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
[Ngô Tất Tố, Tắt đèn]
Gợi ý:
Muốn kể lại đoạn trích trên theo ngôi thứ nhất thì phải thay đổi những gì? [từ xưng hô, lời dẫn thoại, chuyển lời thoại thành lời kể, chi tiết môi trường, lời biểu cảm].
Kể lại câu chuyện theo ngôi thứ nhất cho cả lớp nghe
=> Xem hướng dẫn giải
D. Hoạt động vận dụng
1. Vẽ tranh
2. Tìm 5 tính huống trong đời sống nên sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh và đặt 5 câu [có sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh] tương ứng với 5 tình huống đó.
=> Xem hướng dẫn giải
3. Việc sử dụng cách nói giảm nói tránh là tuỳ thuộc vào tình huống giao tiếp. Trong trường hợp nào thì không nên dùng cách nói giảm nói tránh?
=> Xem hướng dẫn giải
4. Kể lại đoạn trích Tức nước vỡ bờ trong tác phẩm Tắt đèn với ngôi kể là nhân vật anh Dậu hoặc chị Dậu
=> Xem hướng dẫn giải
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
2. Đọc và tìm hiểu tác dụng của biện pháp nói giảm nói tránh trong các đoạn trích sau
a. Bác Dương thôi đã thôi rồi
Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta.”
b. Kiếp hồng nhan có mong manh
Nửa chừng xuân thoát gãy cảnh thiên hương.
b]. Bỗng lèo chớp đỏ
Thôi rồi, lượm ơi!
=> Xem hướng dẫn giải