“ Thư pháp là gì ? ”, một trong những câu hỏi được nhiều người đặt ra khi tìm hiểu và khám phá bộ môn thẩm mỹ và nghệ thuật này, nay mình xin viết một bài để giúp fan hâm mộ hiểu được điều ấy .
1. Thư pháp là gì?
Thư đạo là gì?
1.1. Thư pháp là gì ?
Hiện nay có nhiều người đưa ra những định nghĩa khác nhau về khái niệm của thư pháp. Trong cuốn sách Thư pháp Hán – Lý thuyết và thực hành thực tế của tác giả Phạm Hoàng Quân xuất bản năm 2004 có đề cập :
|
“Thư pháp là phép viết chữ và thư gia là người am hiểu tinh tường các lối chữ. Theo Từ Nguyên của Trung Quốc thì “Dĩ văn tự kí tải sự vật viết Thư” và “Xưng thiên kỳ sự giả viết Pháp”.
Bạn đang đọc: Thư pháp là gì? Thư đạo là gì? | Giới thiệu về website Hai định nghĩa này có nghĩa là “ Lấy văn tự để truyền tải nội dung thông tin của sự và vật thì gọi là THƯ ” và “ Sự đã qua quy trình hoàn thành xong thì gọi là PHÁP ” . |
Qua các định nghĩa nêu trên ta có thể hiểu rằng: “Thư pháp là một loại hình nghệ thuật có phương pháp cụ thể, bắt nguồn từ sự diễn đạt chữ viết. Chữ viết có giá trị nghệ thuật thư pháp được khai thác có thẩm mỹ, người viết gợi được mỹ cảm và người thưởng thức nhận được cái giá trị đó.”[1]
Trong cuốn “ Sự kỳ diệu của chữ viết Nước Ta tân tiến ”, tác giả Kiều Văn Tiến có đề cập :
“Thư pháp là gì theo quan niệm phương Tây
“ Calligraphy ” là NGHỆ THUẬT VIẾT CHỮ ĐẸP nói chung . Bằng sự khám phá học hỏi, sự rèn luyện lâu bền hơn, con người hoàn toàn có thể thận trọng viết chữ như in, tô vẽ trang hoàng chữ viết rất mẫu mực hay ngả nghiêng bay bướm, uốn lượn như “ phượng múa rồng bay ”. Bằng cây bút tre, phiến gỗ, bút sắt, bút nỉ, bút lông, thậm chí còn cả ngón tay – “ Nhất dương chỉ ” với kỹ thuật điêu luyện tinh xảo, công suất phóng bút tuyệt vời, họ hoàn toàn có thể tạo nên những tác phẩm, khu công trình độc lạ có giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật được người đời khen Tặng Ngay, thán phục, tôn vinh .
Từ ý nghĩa đó, suy rộng ra :
|
Mặc dù trong lịch sử vẻ vang nền văn hóa truyền thống Việt cũng chịu tác động ảnh hưởng phần nào những nét văn hóa truyền thống của những nước đế quốc nhưng quốc gia ta vẫn luôn giữ được nét rực rỡ riêng trong nội tại nền văn hóa truyền thống .
Theo những tài liệu điều tra và nghiên cứu về khoa học chữ viết, người ta đã tìm thấy rất nhiều những mô hình văn bản được thực thi bởi nhiều vật liệu, size khác nhau do chính bàn tay người Việt tạo ra . Có những văn bản được khắc trên thân cây, khắc trên bia đá, rồi sau đó là những văn bản đơn lẻ rồi văn bản sắc phong của vua quan thời xưa . |
|
1.2. Thư đạo là gì ?
“Thư” là chữ, và “Đạo” là con đường, là thứ đúng đắn, chuẩn mực.
“Thư đạo” có một hệ thống lý luận và thực hành riêng, với mục đích chính là giáo dục con người, rèn luyện tâm trí.
“Thư đạo” còn mang một ý nghĩa khác đó là “con đường của chữ nghĩa“, hay “Thư pháp“, hoặc có thể hiểu rằng đó chính là cách để viết chữ đẹp.
Như vậy, hoàn toàn có thể tổng kết lại rằng :
“ Thư đạo là khoa học rèn luyện nhân tâm trải qua những chiêu thức viết chữ ”
Học viết thư pháp mới chỉ là biểu hiện của việc học thư đạo. Ngoài việc nghiên cứu con chữ, người học thư pháp phải nắm được nội dung và bản chất bên trong.
| Mục đích của việc học thư đạo chính là vươn tới sự trưởng thành về tâm hồn. Mình cũng đã từng viết một bài viết mang tựa đề “Con đường của người viết chữ”, mời bạn tham khảo: |
1.3. Phân biệt thư đạo với thư pháp
Giống:
Đối tượng nghiên cứu và điều tra chính yếu là con chữ
Sử dụng những công cụ viết chữ hay văn phòng tứ bảo để biểu lộ con chữ .
Khác:
Thư đạo là Lever đặc biệt quan trọng riêng rẽ trong nghành thư pháp. Không nói về chiêu thức viết chữ mà thư đạo là cách người viết chữ tự triển khai xong bản thân trải qua việc nghiên cứu và điều tra ý nghĩa, chiêm nghiệm con chữ trong tư tưởng hoặc dùng chiêu thức viết chữ để biểu lộ ý nghĩa của những ký tự .
Gần đây mình mới viết thêm một bài viết về cách luyện viết chữ thư pháp cho những người mới. Các bạn có thể nhấp vào đường dẫn sau đây để tìm đọc bài viết này. Qua bài viết trên hi vọng đã phần nào giúp bạn hiểu được khái niệm về “Thư đạo”.
1.4. Những yếu tố cần lưu tâm trong thư pháp và thư đạo
Cách viết thư pháp đẹp
Thư pháp được xem là những giải pháp phương pháp để viết chữ. Ở Nước Ta lúc bấy giờ có hai mô hình thư pháp phổ cập nhất được biết đến, gồm có thư pháp bút cứng [ Calligraphy ] và thư pháp bút lông [ thừa kế từ thư pháp chữ hán ] . Cả hai mô hình thư pháp này đều có điểm chung là sử dụng hệ chữ Latinh [ tượng thanh – chữ Quốc ngữ ] là tư liệu chính trong quy trình sáng tác thẩm mỹ và nghệ thuật .
Điểm khác nhau đa phần gồm có :
Thư pháp Tây Phương
Sử dụng bút cứng với 01 ngòi duy nhất và một bên sử dụng bút lông [ là sự tích hợp của hàng trăm ngàn đầu lông nhỏ tượng trưng cho hàng trăm ngàn những đầu bút ] .
Thư pháp Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam
Đề cao bốn yếu tố gồm có : Thần, Ý, Trí, Khí và có sự vận dụng biến hóa còn thư pháp bút cứng thì lại thiên về sự phát minh sáng tạo trong việc tạo ra những font chữ, tích hợp sắc tố và nhịp độ viết để biểu lộ ý nghĩa của nội dung cần truyền tải .
Rèn luyện tâm tính, tư duy đúng đắn
Yếu tố này ít được đề cập so với thư pháp bút cứng [ Calligraphy ] vì cách dùng bút chỉ tập trung chuyên sâu vào việc tạo nét chứ không tập trung chuyên sâu vào ý nghĩa của từng nét và việc làm chủ đầu bút . Đối với thư pháp Việt sử dụng bút lông lúc bấy giờ, việc tạo ra những đường nét bút pháp nhiều lúc phải mất rất nhiều thời hạn mới hoàn toàn có thể luyện thành thục được một số ít nét nhất định .
Các nét có độ khó cao yên cầu người viết phải tu tâm, dưỡng tính và để cao lối sống đẹp vì thẩm mỹ và nghệ thuật thư pháp bút lông còn gắn liền với văn hóa truyền thống xin – cho con chữ trong những dịp lễ tết, những sự kiện quan trọng .
2. Nguồn gốc của thư pháp
Nguồn gốc của chữ Quốc ngữ
Chữ Quốc Ngữ theo ghi chép từ những tư liệu lịch sử vẻ vang được mọi người biết đến nhiều với nguồn gốc, nguồn gốc tiên phong là từ những nhà truyền giáo Bồ Đào Nha, và sau này là 1 số ít những linh mục Dòng Tên như ông Alexandre de Rhodes ,
| Quá trình “ la-tinh hóa ” được nhiều người coi là thủ đoạn đồng điệu dân tộc bản địa Việt, thực sự là người phương Tây đã từng có một thời kỳ đô hộ dân tộc bản địa ta và nhu yếu muốn hiểu tâm lý của những người bị đô hộ để quản lý thuận tiện hơn là một nhu yếu thiết yếu . |
Liệu công lao có thuộc về người phương Tây?
Sau này theo 1 số ít tài liệu bản thân tác giả bài viết tìm kiếm được đã cho thấy những nhà truyền giáo này chỉ dùng hệ chữ la tinh cho việc làm truyền giáo, mà thời kỳ đó nước ta chuộng Nho giáo, Phật giáo là chính và người dân tiêu diệt những giá trị của Tây phương .
Mãi về sau này vào những năm 1945 khi quản trị Hồ Chí Minh ban bố việc triển khai diệt giặc dốt, giặc đói bằng hũ gạo cứu tế và những lớp tầm trung học vụ, chữ quốc ngữ mới được sử dụng đại trà phổ thông vì tính dễ học, dễ nhớ của nó .
|
Theo những tư liệu mới, một người khác có công tăng trưởng đặc biệt quan trọng quan trọng cho chữ quốc ngữ tại Nước Ta, người đó tên là Nguyễn Văn Vĩnh [ 1882 – 1963 ] . Đọc thêm : Chữ Quốc Ngữ [ Wikipedia ] |
Thư pháp Quốc ngữ ra đời
Hiện nay, chữ Quốc ngữ đã trở thành chữ viết chính được sử dụng trong xã hội Nước Ta, được mọi người công nhận và biết đến một cách thoáng rộng. Việc giao thoa nét văn hóa truyền thống giữa Đông và Tây trong nghệ thuật và thẩm mỹ thư pháp tại Nước Ta là một trong những trường hợp rất hiếm gặp trên quốc tế .
Bên cạnh đó, ông Đông Hồ [ bút hiệu nhà thơ Lâm Tấn Phác ] được nhiều người cho rằng là thế hệ tiên phong đặt nền móng cho việc phối hợp giữa hệ chữ Quốc ngữ với chiêu thức sử dụng bút lông, mực tàu để bộc lộ những nội dung lên những vật liệu đặc trưng thời đó .
| Chính sự thừa kế nét chữ hệ La-tinh [ phương Tây ] và nghệ thuật và thẩm mỹ thư pháp sử dụng bút lông mực xạ của Trung Quốc [ một đại diện thay mặt đã từng có hơn 1000 năm đô hộ dân tộc bản địa Việt ] đã tạo nên một bộ môn vô cùng mới lạ, mê hoặc, lôi cuốn thật phần đông những người yêu thích con chữ và vẻ đẹp của thẩm mỹ và nghệ thuật, của tư duy làm chủ cái “ chân, thiện, mỹ ” . |
|
Khác với những ưu điểm vốn có của thư pháp chữ Hán như có sự gọn gàng trong một khuôn khổ, các chữ được hình thành trên nền tảng tượng hình thì thư pháp Việt ngày nay vừa có sự kế thừa và bắt đầu có những đường lối đi riêng đặc trưng để thể hiện cho vẻ đẹp của chữ tượng thanh.
Xem thêm: Thuật ngữ Publisher là gì?
Thư pháp Việt là sự kết hợp hoàn hảo giữa truyền thống và hiện đại, giữa phương Tây và phương Đông, mang trong mình những yếu tố nội tại rất tuyệt vời cả về thiên thời và địa lợi.Điều sau cuối chỉ là những con người làm trách nhiệm thừa kế và tăng trưởng bộ môn này hoàn toàn có thể đưa thư pháp Việt tiến xa hơn nữa hay không mà thôi .
Do lịch sử vẻ vang hình thành muộn, những người đi đầu trong việc sử dụng bút lông và mực xạ để biểu lộ chữ Việt tân tiến cũng nhiều dẫn tới Open nhiều phe phái, nhiều cách bộc lộ, nhiều cách nhìn nhận khác nhau .
3. Về ưu, khuyết điểm của thư pháp Việt :
3.1. Ưu điểm:
| Hiện trạng trên tạo ra sự đa dạng trong các trường phái thư pháp Việt, tạo điều kiện thuận lợi để chúng ta có thêm nhiều tác phẩm độc đáo, sáng tạo, với lối viết phong phú. |
Các thể chữ được tạo ra rất là phong phú, người viết và người cảm nhận có điều kiện kèm theo để thỏa sức phát minh sáng tạo, nhìn nhận, khiến cho thư pháp Việt ngày càng được nhiều người biết tới .
Rèn luyện thư pháp giúp con người sống đẹp hơn, những người dữ thế chủ động tìm tòi, đào sâu duy nghĩ thường sẽ nhận thấy những chân lý tuyệt vời mà đời sống đem lại, càng học càng thú vị, càng luyện càng thêm mê hồn, đem lại nhiều mặt quyền lợi tích cực về sức khỏe thể chất và ý thức, hoàn toàn có thể tạo ra nhiều mẫu sản phẩm mang đậm nét văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn để Giao hàng nhu yếu tiếp xúc, trao tặng, …
3.2. Khuyết điểm:
Do không có sự thống nhất trong những định nghĩa dẫn đến nhiều tranh cãi trong việc biểu lộ tác phẩm. Nhiều người lấy định nghĩa về cái đẹp “ không nằm trên đôi má của mỹ nhân mà nằm trong con mắt của kẻ si tình ” để mặc sức biểu lộ, tự cho rằng tác phẩm của mình đã đạt tới đỉnh điểm của nghệ thuật và thẩm mỹ. Một số người sử dụng lối viết bảo đảm an toàn hơn, chỉ cần sử dụng bút lông, mực tàu để viết chữ Việt sao cho thật dễ đọc, dễ hiểu và 1 số ít người lại tìm tới những cách bộc lộ mới như biến tấu con chữ thành hình ảnh, viết chữ ngược, để tạo ra những thể chữ mới …
Chỉ biết đến hiện tượng mà quên đi bản chấtCó một bộ phận những thế hệ học trò rèn luyện thư pháp thiếu đi những tài liệu nâng cao, thiếu đi tư duy đúng đắn mà lao vào con đường rơi lệch, học tập những kỹ năng và kiến thức rơi lệch, chú trọng vào việc mau chóng viết cho ra được con chữ thay vì rèn luyện nhân tâm .
Họ lựa chọn những phương pháp học tập siêu tốc, chỉ cốt để mau mau hoàn toàn có thể viết được chữ rồi tự mình đắc ý với tên tuổi “ người viết chữ ”, “ thư pháp gia ” … Sự thành công xuất sắc sớm như vậy kéo theo những biến tướng mới trong nghệ thuật và thẩm mỹ, mình thấy đã Open những ông đồ nhí, hay những người có năng lực “ Xem mặt cho chữ ” ? ! ?
Họ tập trung chuyên sâu vào lối sống nội tâm và tìm cách biểu lộ nó qua ngòi bút của bản thân, nhưng không phải ai cũng biết cách để bộc lộ nội tâm của mình trải qua nét bút. Đa phần mới chỉ trông chờ vào sự xuất thần trong phút chốc và quên đi cái cơ bản của bút pháp thực tiễn .
Mình không hề có ác cảm với những khuyết điểm đã nói trên vì thư pháp là môn thẩm mỹ và nghệ thuật của mọi người, nó không phân biệt độ tuổi, giới tính, dân tộc bản địa, tôn giáo mà chỉ cốt hướng tới một cái đẹp của con chữ .
Và chắc như đinh khi gặp một người trẻ tuổi cầm bút luyện thư pháp và cho chữ ở những triển lãm, những hội chợ, bản thân mình thấy vui hơn là thấy buồn, vì quy trình tiến độ hiện tại của thư pháp Việt thiết nghĩ vẫn đang nằm ở thời kỳ cần được công nhận, khi đã được mọi người biết tới nhiều, thương mến nhiều, học tập nhiều thì sớm muộn gì chữ Việt cũng sẽ tự nó hình thành nên những chuẩn mực, cả người xem và người viết sẽ có những đánh giá và nhận định mới mẻ và lạ mắt hơn, cao hơn về cái đẹp và nghệ thuật và thẩm mỹ. Đến lúc đó, tất cả chúng ta mới hoàn toàn có thể đưa ra được Kết luận rõ ràng .
4. Vậy nghệ thuật và thẩm mỹ thư pháp là gì ?
| Như một chiếc cây, thứ cần thiết nhất phải là bộ rễ bám chặt vào đất, bởi thế mới có thể chống chọi được với sự khắc nghiệt từ thị hiếu của người thưởng thức cũng như của thời đại. |
Nền tảng của thư pháp tới từ mong muốn truyền tải ý nghĩa, thông điệp của người viết tới người xem thông qua con chữ
Bằng những đường nét khác nhau, cách viết chữ, chỗ nào chậm, chỗ nào nhanh, chỗ nào mạnh, chỗ nào nhẹ, chỗ nào liên tục, chỗ nào ngắt quãng từ đó mà khiến cho người thưởng lãm thấy được những hàm ý sâu xa mà người viết muốn nhắn gửi nơi chữ nghĩa .
Như vậy, hiểu được CHỮ và biết được PHÁP là những yếu tố trọng tâm mà mỗi người viết chữ phải biết đến và không ngừng trau dồi .
4.1. Hiểu đúng nghĩa “CHỮ là gì?”
Người viết chữ thường lựa chọn nội dung rất kỹ càng, thường là những nội dung mang đặc thù giáo dục, những câu nói thâm sâu, ấn tượng, những bài thơ, lời dạy của cổ nhân để người sau đọc vào mà học tập .
Để viết được một chữ Tâm, người ta phải điều tra và nghiên cứu, tìm tòi xem chữ Tâm ấy ý nghĩa là gì, có những cách diễn đạt nào. Chữ Tâm hoàn toàn có thể là Tâm An, hoàn toàn có thể là Tâm Thiền, hoàn toàn có thể là Tâm của người quân tử, hoàn toàn có thể là Tâm Bình, nếu càng lan rộng ra ra thì chữ Tâm lại càng có nhiều cách diễn đạt .
|
Để hiểu hơn về một chữ nào đó trong đời sống, nhà thư pháp thường tìm tới hai kho tàng lớn, một là thư phổ, hai là thư luận : là tập chứa những câu, chữ, đoạn lời thoại và giải nghĩa để người viết tìm kiếm, lựa chọn nội dung viết một cách thuận tiện . |
Một số người viết chữ cũng thường là những nhà thơ, nhà văn, nên những tác phẩm họ viết ra thường thì có nội dung cũng là những bài thơ, châm ngôn mà họ tự sáng tác .
là tập chứa những bài viết nghiên cứu và phân tích về tác phẩm thư pháp nổi tiếng trong đó nghiên cứu và phân tích về ý nghĩa của con chữ và bút pháp người viết sử dụng, phương pháp biểu lộ, cảm nhận về đường nét, bố cục tổng quan, cái xấu, cái đẹp, cái được, cái chưa được trong một tác phẩm . Do lúc bấy giờ thư pháp Việt mới được hình thành nên những tác phẩm nổi tiếng còn ít và số lượng Thư luận còn hiếm, hầu hết chưa có ai triển khai những bài nghiên cứu và phân tích cho người khác hiểu .
Sau khi họ có được những nền tảng bắt đầu để đặt bút rồi, hiểu được cái huyền diệu để bộc lộ nội dung cho tác phẩm của mình, họ sẽ tìm cách biểu lộ con chữ đó. Lúc này, ta sẽ cần phải có cái PHÁP đủ cao để làm được điều đó .
4.2. Biết “PHÁP là gì?”
Chữ PHÁP trong thư pháp hoàn toàn có thể hiểu là chiêu thức, phương pháp, giải pháp, PHÁP là yếu tố quan trọng để biến ý tưởng sáng tạo của người viết trở thành hiện thực. Ví dụ : Chữ “ Sức khỏe ” không hề triển khai với những nét mềm mại và mượt mà, uyển chuyển, chữ “ Nhẹ nhàng ” không nên triển khai với những nét nặng nề, mang nhiều cảm xúc cứng ngắc .
Vậy thế nào là nét cứng, thế nào là nét mềm ? Thế nào là nhanh thế nào là chậm ? Mình sẽ chỉ những bạn trong những chương sau đó của cuốn sách. Nhưng để rõ về pháp mình sẽ trình làng bạn 1 số ít những khái niệm cơ bản mà một người viết chữ cần biết .
– Bút pháp:
Nói một cách đơn thuần thì bút pháp là chiêu thức làm chủ ngọn bút. Tức là năng lực bạn biến những ý tưởng sáng tạo trong đầu thành những nét bút theo ý muốn .
Càng học tập và rèn luyện lâu trong nghành nghề dịch vụ thư pháp, kỹ thuật bút pháp của bạn lại càng có thời cơ tăng trưởng, thăng hoa. Bút pháp về sau còn là kỹ thuật bộc lộ những nét khó, là cơ sở để nhìn nhận trình độ giữa những người viết chữ với nhau. Vì vậy, rèn luyện bút pháp được xem là trách nhiệm quan trọng nhất của mỗi người khi học tập thư pháp .
Mới đây, mình đã viết một bài giới thiệu về khái niệm “Bút pháp và tầm quan trọng của nó trong thư pháp Việt”, bạn muốn xem thì click vào đây nhé.
– Mặc pháp:
Cách pha chế lượng mực và lấy mực vào đầu bút để tạo ra những hiệu ứng đặc biệt quan trọng cho nét chữ. Có những chữ cần đậm, có những chữ lại cần nhạt, chữ cần mực đặc, chữ cần mực loãng, yên cầu người viết phải có sáng tạo độc đáo và tâm lý phát minh sáng tạo hơn .
– Chương pháp:
Chương pháp là phương pháp trình diễn một tác phẩm thư pháp. Trong văn hóa truyền thống phương Đông, thư pháp hoàn toàn có thể Open dưới nhiều hình dạng trên những vật phẩm khác nhau [ như trên tường, tranh vẽ, trên sách, trên quạt, … ] nên phương pháp sắp xếp, sắp xếp văn bản cũng từ đó được nghiên cứu và điều tra và củng cố .
Trải qua quy trình hình thành và tăng trưởng, dựa vào nhu yếu bộc lộ nội dung, văn bản trên những vật liệu khác nhau nên chương pháp trở thành một trong những yếu tố quan trọng góp thêm phần tạo nên một tác phẩm đẹp .
– Nhãn pháp:
Là khi ta viết chữ, mặt phải tập trung chuyên sâu nhìn thẳng vào chữ, không được nhìn nghiêng. Nếu viết chữ mà mắt không nhìn thấy nội dung đang viết tức nghĩa là ta đang ngồi sai tư thế, hoặc đăt tay sai vị trí. Trong trường hợp này, phải sửa lại thế tay, thế ngồi tránh thực trạng ngả nghiên, mất cân đối trong lúc triển khai tác phẩm .
Nhãn pháp còn là cách nói thường thì để chỉ những người có năng lực nhìn nhận con chữ để lâm mô lại hoặc căn ke bố cục tổng quan trước khi hạ bút .
Để kết hợp cùng nhãn pháp khi viết chữ người ta sử dụng thêm kỹ thuật không hành bút [tức trước khi hạ bút cho ngọn bút tiếp xúc với mặt giấy, người ta cầm bút viết thử lên phía trên cao của mặt giấy, ước lượng kết cấu của chữ và bố cục của tác phẩm].
| Bên cạnh đó, trong một số ít tài liệu mình sưu tầm có nhắc tới một chiêu thức khác gọi là “ chụp hình ”. Tức ta ngồi kiết già hoặc bán già, tập trung chuyên sâu tư tưởng nhìn một chữ hồi lâu, rồi nhắm mắt lại . |
Đây gọi là “ Trừu không luyện tự ”, một độc chiêu mà vua Đường Thái Tông đã dùng để học bút pháp của Vương Hi Chi .
[ 1 ] Phạm Hoàng Quân [ 2004 ]. Thư pháp chữ Hán – Lý thuyết và thực hành thực tế, NXb Mũi Cà Mau .
5 1
vote
Article Rating
Xem thêm: Pub là gì? Pub và bar khác nhau như thế nào?
Source: //chickgolden.com
Category: Hỏi đáp