Phân tích tác phẩm Ca Huế trên sông Hương
[rule_3_plain]Qua văn bản Ca Huế trên sông Hương, chúng ta hiểu thêm một sinh hoạt văn hoá lạ mắt của xứ Huế, biết thêm nhiều điều về kho tàng dân ca, ca nhạc ở vùng đất cố đô. Để hiểu hơn về văn bản này, Học247 xin giới thiệu tới các em bài văn mẫu Phân tích tác phẩm Ca Huế trên sông Hương cụ thể dưới đây. Mời các em cùng tham khảo nhé! Ngoài ra, để làm phong phú thêm tri thức cho bản thân, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Ca Huế trên sông Hương.
1. Sơ đồ tóm tắt gợi ý
2. Dàn bài cụ thể
a. Mở bài:
– Trình bày nói chung những hiểu biết của bản thân về Huế [từng là kinh đô của nhà Nguyễn, có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng,…].
– Giới thiệu văn bản “Ca Huế trên sông Hương” [xuất xứ, nói chung trị giá nội dung và trị giá nghệ thuật…].
b. Thân bài:
* Giới thiệu về Huế – cái nôi của những làn điệu dân ca
– Các làn điệu dân ca, điệu lý ở Huế:
Các điệu hò – hò lúc đánh cá trên sông ngòi, đại dương, hò lúc cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm: gửi gắm một ý tình trọn vẹn. Chèo cạn, bài thai, hò đưa vong hồn buồn chán. Hò giã gạo, ru em, giã vôi, giã điệp, bài chòi, bài tiệm, nang vung: nô nức tình người. Hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện: thân thiện với dân ca Nghệ Tĩnh.
Các điệu lý: lý con sáo, lý hoài xuân, lí hoài nam…
=> Hò Huế trình bày lòng khát khao, nỗi mong đợi hoài vọng thiết tha của tâm hồn Huế.
– Các dụng cụ âm nhạc: đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, nhị, đàn tam, đàn bầu, sáo, cặp sanh.
=> Huế là mảnh đất, là cái nôi sinh ra những làn điệu dân ca. Các làn điệu phong phú và nhiều chủng loại, thâm thúy, chứa chan tình cảm.
* Những rực rỡ của ca Huế trên sông Hương
– Hình thức trình diễn:
Các ca công còn rất trẻ, nam mặc áo dài the, quần thụng, đầu đội khăn xếp, nữ mặc áo dài, khăn xếp duyên dáng. Nhạc công dùng các ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ, vỗ, vả, ngón bấm, dây, chớp, búng, ngón phi, ngón rãi.
Dàn nhạc cất lên tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn người.
=> Thanh lịch, tinh tế, mang nét dân tộc.
– Cách thưởng thức:
Thời gian: đêm, màn sương dày đặc, thành thị lên đèn như sao sa. Không gian: con thuyền bồng bềnh trôi trên dòng sông trăng gợn sóng.
Hình thức: trực tiếp nghe và xem các nhạc công trình diễn.
– Nguồn gốc của ca Huế: liên kết giữa dòng nhạc dân gian và ca nhạc cung đình, nhã nhạc trang trọng, uy nghi nên có thần thái của ca nhạc thính phòng.
– Thể điệu của ca Huế: có sôi nổi, tươi vui, có buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thương, bi ai…Lời ca thư thả, trang trọng, trong sáng gợi nên tình người, tình tổ quốc, trai hiền, gái lịch.
=> Ca Huế vừa trang trọng, vừa sôi nổi uy nghi. Nghe ca Huế là một thú vui tao nhã.
c. Kết bài:
– Khái quát trị giá nội dung và nghệ thuật của văn bản
– Cảm nhận của bản thân về xứ Huế.
3. Bài văn mẫu
Đề bài: Em hãy viết bài văn ngắn phân tích tác phẩm Ca Huế trên sông Hương.
Gợi ý làm bài:
3.1. Bài văn mẫu số 1
Việt Nam là tổ quốc giàu truyền thống văn hóa, lịch sử. Mỗi vùng miền có những nét rực rỡ riêng về văn hóa. Bắc Ninh có quan họ, Tây Nguyên có cồng chiêng… Còn tới với xứ Huế mộng mơ ta có ca Huế – nét rực rỡ của người Huế nói riêng và của Việt Nam nói chung. Những nét nổi trội đó đã được phản ánh một cách cụ thể qua văn bản “Ca Huế trên sông Hương” của Hà Ánh Minh.
Ca Huế trên sông Hương là văn bản nhật dụng. Tác phẩm đã giới thiệu sự phong phú, nhiều chủng loại của ca Huế về nội dung, làn điệu, sự tinh tế trong trình diễn và thưởng thức. Đây là nét đẹp của cố đô Huế cần được giữ gìn và tăng trưởng. Mở đầu tác phẩm là sự khẳng định của Hà Ánh Minh về xứ Huế: “Xứ Huế vốn nổi tiếng với các điệu hò. Hò lúc đánh cá trên sông ngòi, đại dương, hò lúc cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăm tằm”. Như vậy ta có thể thấy rằng hò là nếp sinh hoạt văn hóa thân thuộc, ăn sâu vào tiềm thức, đời sống của người dân xứ Huế. Không chỉ ngừng lại ở đó, với giải pháp liệt kê Hà Ánh Minh còn cho thấy sự nhiều chủng loại, phong phú của các điệu hò: chèo cạn, bài thai, hò đưa linh, hò giã gạo, ru em, hò giã vôi, giã điệp… Có vô vàn các điệu hò không giống nhau trình bày những suy nghĩ. Những cung bậc tình cảm của con người và dù điệu hò đó có ngắn hay dài thì nó vẫn luôn tiện hiện trọn vẹn một ý tình của người hát.
Cái hay nhất, rực rỡ nhất chính là phần tác giả nói về hình thức sinh hoạt văn hóa ca Huế được tổ chức trên sông Hương, chỉ cần đọc những nét chữ tài hoa của tác giả ta cũng như được sống trong cái êm ái, dìu dặt của âm nhạc Huế.
Ca Huế rất phong phú, nhiều chủng loại, biến hóa về âm hưởng, thể điệu và lời ca. Âm hưởng các bản nhạc điệu Bắc pha phách điệu Nam thì “ko vui, ko buồn” như “tứ đại cảnh”. Thể hiện ca Huế có “sôi nổi, tươi vui, có buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thương bi ai”. Lời ca thì trăm màu trăm vẻ: “thư thả, trang trọng, trong sáng gợi lên tình người, tình tổ quốc, trai hiền, gái lịch”:
Đặc trưng, ca Huế còn rất quyến rũ đối với du khách vì ko gian trình diễn là trên một con thuyền rộng to và dài, đầu rồng như muốn bay lên; sàn gỗ bào nhẵn, mui vòm trang trí lộng lẫy. Đêm xuống, màn sương dày lên. Trăng lên. Gió mơn man dìu dịu. Dòng sông Hương gợn sóng. Con thuyền bồng bềnh. Những đêm ca Huế tuyệt vời tương tự.
Dàn nhạc dân tộc trong đêm ca Huế có đàn tranh, đàn nguyệt, tỳ bà, đàn nhị, đàn tam, độc huyền, sáo, cặp sanh để gõ nhịp, có đủ mặt anh tài tham gia.
Các ca công rất trẻ, nam với áo dài the, quần thụng, khăn xếp; nữ rất xinh đẹp, mặc áo dài, khăn xếp, duyên dáng. Nghệ thuật trình diễn vô cùng điêu luyện, đủ các ngón đàn trau chuốt như: ngón nhấn, mổ, vỗ, vả, ngón bấm, dây, chớp, búng, ngón phi, ngón rãi…, nghe rất du dương, trầm bổng, réo rắt, lúc khoan lúc nhặt “làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn người”.
Hòa cùng tiếng đàn, nhịp phách là “sóng vỗ ru mạn thuyền”, là tiếng gà gáy bên làng Thọ Xương, tiếng chuông chùa Thiên Mụ gọi năm canh… Đêm đã khuya, chùa Thiên Mụ mờ ảo, ngọn tháp Phước Duyên dát vàng… Khung cảnh đó thật huyền ảo, thơ mộng. Giữa ko gian đó lúc đêm đã về khuya, các ca nhí đẹp như những nàng tiên cất lên những điệu Nam “nghe buồn man mác, thương cảm, bi người nào, vương vấn”. Đúng như tác giả đã nói: “Thú nghe ca Huế tao nhã, đầy sức quyến rũ”. Gà gáy đã sang canh nhưng mà trong khoang thuyền “vẫn đầy ắp lời ca, tiếng nhạc”.
Hà Ánh Minh – một lữ khách thích giang hồ, lần đầu được thưởng thức một đêm ca Huế trên sông Hương ko bao giờ có thể quên. Lúc bước xuống thuyền rồng “với hồn thơ lai láng, tình người ”. Lúc nằm trên dòng Hương thơ mộng để nghe ca Huế “với tâm trạng kì vọng rộn lòng”. Say đắm trong lời ca tiếng nhạc du dương, tác giả cảm thấy: “Không gian như lắng đọng. Thời gian như ngừng trôi”. Ca Huế, chính là nội tâm con gái Huế “thật phong phú và thầm lặng, kín đáo và sâu thẳm”. Nhận xét đó rất xác đáng, rất phong tình và tài hoa. Câu văn như rung động, xúc cảm dồn nén lại, lắng đọng và bâng khuâng.
Qua bài tùy bút Ca Huế trên sông Hương, tác giả đã dành những lời đẹp nhất, hay nhất ngợi ca một thú chơi tao nhã của con người núi Ngự sông Hương đã bao đời nay. Hò Huế, ca Huế và những tiếng đàn réo rắt du dương trong những đêm trăng ca Huế trên sông Hương là một nét đẹp của miền văn hóa Huế rất đáng trân trọng và tự hào.
3.2. Bài văn mẫu số 2
Mảnh đất Huế, con người Huế, văn hóa Huế ko chỉ là đề tài cho âm nhạc, hội họa nhưng mà cho cả văn học. Có biết bao nhiêu bài thơ nói về Huế, có biết bao nhiêu nhà văn xuất thân từ Huế. Từ xa xưa Huế đang mang cho mình một nét đẹp dịu dàng mộng mơ. Để góp phần tôn vinh những vẻ đẹp của Huế tác giả Hà Ánh Minh đã trình làng một bài bút kí Ca Huế trên sông Hương để ngợi ca nét văn hóa nơi này.
Trước hết tác giả trình diễn sự nhiều chủng loại và phong phú của ca Huế cũng như những nhạc cụ dân tộc nơi này. Ca Huế vô cùng phong phú nó gồm nhiều thể loại và mang những âm hưởng không giống nhau. Bằng cách liệt kê những thể loại của ca Huế tác giả đã mở ra một vùng văn hóa vô cùng rực rỡ trước mắt người đọc. Kế bên những thể loại ca Huế thì ko thể ko kể tới những nhạc cụ dân tộc truyền thống. Đó là chiếc đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, cặp sanh….
Để làm nên sự quyến rũ của ca Huế thì ko thể kể tới nghệ thuật trình diễn. Một bài hát có hay tới đâu nhưng mà mang cho một người ko biết hát ko biết trình diễn thì nó chẳng còn trị giá gì. Những ca công mặc quần áo đẹp, những nhạc công sử dụng nhiều ngón đàn điêu luyện. Khi ca công cất lên tiếng và lúc nhạc công cất lên tiếng đàn thì hai thứ âm thanh đó hòa quyện với nhau âm vang trên sông nước.
Sau lúc suy ngẫm, tìm hiểu về kho tàng các điệu hò, bài hát dân gian xứ Huế, tác giả đưa người đọc xuống thuyền rồng, tham gia một đêm trăng nghe ca nhạc Huế. Giữa thuyền là “một sàn gỗ bào nhẵn có mui vòm được trang trí lộng lẫy, xung quanh thuyền có hình rồng và trước mũi là một đầu rồng như muốn bay lên…”. Tuy nhỏ, nhưng con thuyền vẫn đủ ko gian của một sân khấu ca nhạc. Điều khác sân khấu trong rạp là khán giả và người trình diễn kề cận bên nhau thân tình như người thân. Trước lúc thưởng thức ca nhạc, ta hãy ngắm nhìn các diễn viên. Đấy cũng là những con người đẹp quý và ko kém sang trọng! Các ca công nam mặc áo dài the, quần thụng, đầu đội khăn xếp, nữ mặc áo dài, khăn xếp duyên dáng. Nhìn ra ko trung, cảnh Huế hoà với con người, chiếc thuyền cũng đẹp và thơ mộng làm sao. “Trăng lên. Gió mơn man, dìu dịu. Dòng sông trăng gợn sóng. Con thuyền bồng bềnh. Đêm nằm trên dòng Hương thơ mộng để nghe ca Huế, với tâm trạng kì vọng rộn lòng…”. Ngòi bút mô tả và biểu cảm của tác giả êm nhẹ, trong trẻo và say đắm mộng mơ làm sao. Thưởng thức ca nhạc như thế đúng là một sinh hoạt văn hoá dân gian, khác hẳn nghe ca nhạc trong rạp hát hoặc bằng, đĩa tại gia đình… Sinh hoạt văn hoá dân gian thường mang tính nguyên hợp, tức là nó hoà đồng, tổng hợp, nhưng mà ở đó, ko gian, người diễn xướng và người thưởng thức… đồng hiện, gắn bó với nhau tạo nên bức tranh cuộc sống sinh động, thu hút.
Buổi diễn xướng khởi đầu. Cả ko gian, ánh trăng, mặt nước, lòng người cùng bừng lên với những âm thanh của các loại nhạc khí hoà hợp với giọng ca dìu dặt, uyển chuyển của các ca công. Những bản nhạc cổ mang những cái tên lạ mắt: “lưu thuỷ, kim tiền, xuân phong, long hổ…” – ngân lên dưới các ngón đàn tài hoa, trau chuốt “nhấn, mổ, vỗ, vả, ngón bấm, dây, chớp, búng, ngón phi, ngón rãi…”. Tiếng đàn khoan nhặt làm xao động tận đáy hồn người. Những lời ca cùng ngân lên hoà trong thanh sắc của tiếng đàn, nhịp phách. Khúc điệu Nam – Nam người nào, Nam bình, quả phụ, nam xuân, tương tư khúc, hành vân nghe buồn man mác, thương cảm, bi người nào, vương vấn. Khúc tứ đại cảnh mang âm hưởng điệu Bắc pha điệu Nam ko buồn ko vui nhưng mà làng lủng biết bao nỗi niềm. Tất cả, âm thanh, lời hát, ánh trăng, sóng nước, tâm hồn người nghệ sĩ và người thưởng thức hòa quyện với nhau lúc sôi nổi, tươi vui, lúc bâng khuâng, tiếc thương, bi ai, lúc thư thả, trang trọng, lúc dồn dập, thiết tha gợi lên tình người, tình tổ quốc, trai hiền, gái lịch… Nhà văn Hà Ánh Minh thật tinh tế, đắm say lúc vừa mô tả phong cảnh, vừa thu thanh các bản nhạc, lời ca, vừa suy ngẫm, nhận diện tên các tác phẩm dân gian rực rỡ xứ Huế. Hoà trong cảm nhận, suy nghĩ đó của tác giả, chúng ta hiểu thêm nhiều điệu thức, bài ca lạ mắt của Huế mộng và thơ.
Và để thưởng thức trọn vẹn cái đẹp của ca Huế, việc lựa chọn quang cảnh là vô cùng trọng yếu. Như Hà Minh Ánh nói, nơi thưởng thức ca Huế phải là con thuyền rồng lênh đênh trôi nổi giữa dòng sông Hương thơ mộng. Khi màn đêm đã buông và ánh trăng bàng bạc bao phủ khắp nơi, lung linh kì bí như chốn bồng lai tiên giới. Vừa cổ xưa, nghiêm trang vừa hòa hợp với tự nhiên tươi đẹp. Tâm hồn người nghe cũng bỗng chốc được tẩy rửa, thanh tịnh, trong sạch, ko vướng bận, ko lo lắng. Từ đó mới cảm thu được trọn vẹn những gì tinh túy, trị giá nhất của ca Huế. Cảm thu được trọn vẹn những cung bậc xúc cảm của con người nơi đây.
Có thể nói, bài viết là sự liên kết thành công những rực rỡ của nghệ thuật bút kí với nghị luận, mô tả và biểu cảm. Ngôn từ mượt nhưng mà, giản dị nhưng mà giàu tình cảm. Đặc trưng, việc sử dụng thành công và khôn khéo giải pháp liệt kê, tác giả đã mang đến cho người đọc nhiều hiểu biết về nét đặc trưng riêng của làn điệu dân ca xứ Huế. Qua đó, ko chỉ giới thiệu về ca Huế trên sông Hương, tác giả còn ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn con người Huế trình bày trong mỗi câu ca, lời hát, gửi gắm tình yêu tha thiết của mình dành cho văn hóa nghệ thuật, dành cho ca Huế và con người Huế.
Một bài viết ngắn gọn, súc tích nhưng ẩn chứa nhiều trị giá thâm thúy. Nhờ đó, những người vốn chưa một lần đặt chân tới xứ Huế mộng mơ lại như được sống trong ko gian ngân nga những làn điệu dân ca trữ tình thắm thiết. Bất tri bất giác, thêm yêu mảnh đất đó vô cùng.
—–Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp—–
Nỗi niềm những con người bị áp bức qua bài ca dao Nước non long đong một mình
1985
Phân tích cái hay cái đẹp của bài ca dao Đường vô xứ Huế quanh quanh
6296
Phân tích bài ca dao Công cha như núi ngất trời
13948
Hãy nêu cảm tưởng của em về tình anh em trong văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê
14663
Phát biểu cảm tưởng về văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê
5530
Phân tích văn bản Mẹ tôi của Ét-môn-đô-đơ A-mi-xi
6555
[rule_2_plain]#Phân #tích #tác #phẩm #Huế #trên #sông #Hương