- 18:00 21/03/2022
- Xếp hạng 4.97/5 với 20173 phiếu bầu
Nấc là hiện tượng sinh lý bình thường. Cơ chế gây ra nấc là do có sự kích thích lên cung phản xạ não - thần kinh hoành hoặc thần kinh hoành - cơ hoành. Một cơn nấc thường kéo dài trung bình từ 5 đến 10 phút nhưng cũng có thể kéo dài đến vài giờ hoặc thậm chí đến vài ngày, đã có ghi nhận trong sách kỉ lục Guiness, cơn nấc kéo dài 68 năm của Charles Osborne [1894-1991]. Tần số nấc thay đổi tùy từng người trung bình từ 2 đến 60 lần/ phút.
Có rất nhiều nguyên nhân gây nấc
- Dạ dày bị giãn căng: Sau khi ăn no, uống các loại nước có gas làm dạ dày bị giãn căng nhanh chóng tạo ra những cơn nấc ngắn, kéo dài không quá 48 giờ.
- Thay đổi nhiệt độ: Nhiệt độ thay đổi đột ngột tạo ra cơn nấc. Cơ chế gây ra nấc do nhiệt độ vẫn chưa rõ ràng.
- Căng thẳng: Cũng như sự thay đổi nhiệt độ, vẫn chưa tìm được mối liên quan giữa căng thẳng và cơn nấc cụt.
- Phẫu thuật: Sau khi phẫu thuật ở vùng ngực và bụng. Dây thần kinh phế vị, thần kinh hoành bị kích thích tạo ra nấc.
Căng thằng có thể là nguyên nhân gây nấc cụt
Vì không ảnh hưởng tới sức khỏe nên nấc cụt không cần điều trị nhưng nó lại mang đến cảm giác khó chịu, không thoải mái. Có nhiều cách chữa nấc bằng các vật dụng thông thường, phổ biến có sẵn tại nhà bạn.
Đây là mẹo dân gian được các bà các mẹ thực hiện khi con cháu mình bị nấc cụt. Cơ chế là khi các hạt đường kích thích vào niêm mạc họng thực quản khiến các dây thần kinh tự thiết lập lại phản xạ, cơ hoành không còn co thắt liên tục và không tạo ra nấc.
Nếu bị nấc trong mùa hè, bạn có thể lấy ngày một viên đá nhỏ trong tủ lạnh để chữa cơn nấc của mình. Bạn ngậm trong miệng hoặc nhờ người bất ngờ xoa đá lên mặt giúp bạn ngừng nấc dễ dàng hơn. Nếu bạn cảm thấy quá lạnh khi bị đá chà lên thì lấy lớp vải mỏng bọc qua và chà lên mặt.
Bạn uống từng ngụm nước hoặc dùng ống hút cũng có tác dụng làm ngừng cơn nấc.
Bạn hít sâu và giữ hơi thở càng lâu càng tốt ít nhất là giữ được 10 giây, sau đó bạn thở ra bằng miệng nhẹ nhàng, làm lại nhiều lần cho đến khi ngừng nấc. Khi bạn thở sâu làm cho cơ hoành bị căng cứng và ngăn không cho cơ co lại. Đây là cách chữa nấc khá hiệu quả.
Khi uống mật ong, mật ong sẽ tạo các xung động được dây thần kinh phế vị truyền thẳng từ não đến dạ dày không qua cơ hoành khiến cơ hoành không bị co cơ liên tục.
Mật ong có thể làm ngưng các cơn nấc cụt
Khi bịt hai tai, bạn đã kích thích các nhánh của dây thần kinh phế vị tạo cung phản xạ mới từ đó làm ngừng cơn nấc. Cách làm: Bạn bịt tai trong vòng 5 phút, xoa tay đều nhịp nhàng, tránh ấn mạnh gây đau tai.
Dù sợ hãi là nguyên nhân gây nấc nhưng chính bản thân nó là cách giúp hết nấc. Cách này đã được nhiều người áp dụng và cho kết quả rất tốt.
Dùng hai ngón tay ép mạnh vào động mạch cảnh hai bên gây ức chế lên dây thần kinh quặt ngược từ đó làm giảm kích thích co cơ hoành.
Đây là những cách giúp bạn trả lời câu hỏi “Làm sao cho hết nấc cụt?”. Nhờ vậy, bạn đã loại bỏ được sự khó chịu không mong muốn. Nếu cơn nấc kéo dài quá 48 giờ hoặc hay tái phát thì đây là triệu chứng của bệnh, bạn cần đi khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa để có hướng điều trị phù hợp.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
Video đề xuất:
Khám sức khỏe định kỳ tại Vinmec: Bảo vệ bạn trước khi quá muộn!
XEM THÊM:
Nấc là những cơn co thắt lặp đi lặp lại, không kiểm soát được của cơ hoành, cơ hoành co thắt theo nhịp gây ra tiếng nấc.
Do bệnh tật
Có rất nhiều nguyên nhân gây nấc nhưng gặp nhiều nhất là nguyên nhân do bệnh tật gây ra. Một số bệnh thuộc hệ thống tiêu hoá như viêm thực quản cấp hoặc mạn tính, bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, các bệnh thuộc dạ dày – tá tràng như viêm dạ dày, viêm tá tràng, viêm loét dạ dày – tá tràng [viêm hang vị, viêm bờ cong lớn hoặc nhỏ]; loét môn vị, loét tiền môn vị, loét bờ cong [lớn, nhỏ], loét tâm vị hoặc ung thư dạ dày…
- Hầu hết các bệnh thuộc dạ dày – tá tràng đều tăng tiết dịch vị kích thích gây đau bụng, đầy hơi, trướng bụng, buồn nôn, nôn và một số người bệnh có thể bị nấc do thần kinh hoành bị kích thích.
- Bệnh về đường dẫn mật như viêm đường dẫn mật [viêm túi mật, sỏi túi mật] hoặc viêm tụy tạng, ung thư tụy tạng cũng có thể kích thích dây thần kinh phế vị hoặc thần kinh hoành gây nên triệu chứng nấc.
Bị stress, tổn thương hệ thần kinh
Người ta cũng có thể gặp nấc trong một số trường hợp bị stress hoặc hysteria hoặc do tổn thương hệ thần kinh trung ương với bất kỳ một lý do nào đó như viêm não [do vi khuẩn hoặc do virut] hoặc chấn thương sọ não với bất kỳ lý do gì.
Nấc sau phẫu thuật
Nấc cũng có thể xuất hiện ở một số người bệnh sau khi phẫu thuật như sau phẫu thuật ổ bụng [phẫu thuật dạ dày- tá tràng, gan mật, tụy tạng…].
Sử dụng dược phẩm hoặc hóa chất độc
Nguyên nhân nấc gặp khá nhiều trong việc sử dụng một số dược phẩm hoặc hóa chất độc như thuốc thuộc nhóm corticosteroid, thuốc an thần gây ngủ benzodiazepine hoặc một số loại thuốc điều trị bệnh Parkinson.
Sử dụng thuốc
Người ta cũng nhận thấy có một số thuốc kháng sinh khi dùng có thể gây nên nấc như kháng sinh thuộc nhóm macrolid [erythromycin, roxythromycin…] hoặc nhóm kháng sinh fluoroquinolon [ciprofloxacin, ciprobay, ofloxacin, norfloxacin…].
Vì vậy khi dùng bất kỳ một loại thuốc nào đó mà gây nấc thì cần ngừng ngay và nếu ngừng sử dụng thuốc đó mà hết nấc thì chứng tỏ nấc do thuốc gây ra. Sau khi ngừng dùng thuốc cần báo cho bác sĩ điều trị biết để được thay thế thuốc khác thích hợp hơn.
Điều trị ung thư
Người ta cũng có thể gặp nấc trong một số trường hợp dùng hóa chất điều trị ung thư, trong trường hợp này cũng rất cần cho bác sĩ biết để bác sĩ cho một số thuốc nào đó điều trị nhằm giải quyết hết nấc.
Tuy vậy, nhiều trường hợp nấc không xác định được nguyên nhân do đó rất khó khăn trong công tác điều trị, có khi bác sĩ phải điều trị thăm dò từ đơn giản đến dùng các loại thuốc có hiệu nghiệm nhất. Nấc tuy là một triệu chứng nhưng gây nhiều phiền toái cho người bệnh.
Người ta phân chia nấc thành nấc cấp tính và nấc mạn tính.
- Nấc cấp tính thông thường chỉ nấc một thời gian ngắn [khoảng vài giờ đến vài ngày, tần số thấp].
- Nấc mạn tính là những trường hợp nấc liên tục và kéo dài nhiều giờ, nhiều ngày, thậm chí nấc kéo dài trong vài tháng hoặc lâu hơn làm cho người bệnh rất khó chịu, lo lắng và có nhiều bức xúc gây mệt mỏi, mất ngủ, sụt cân.
Đối với một số người bệnh sau mổ vùng bụng, vùng ngực đang thời kỳ hậu phẫu, mà bị nấc thì làm cho vết mổ bị đau, đôi khi làm cho vết mổ chậm liền sẹo do khi lên cơn nấc làm co kéo các cơ thành bụng.
Khi bị nấc hãy uống từng ngụm nước nhỏ
Mặc dù nấc không gây nguy hiểm chết người nhưng làm cho người bệnh rất khó chịu và gây nhiều phiền phức. Vì vậy khi bị nấc nghi liên quan đến bệnh cần đi khám càng sớm càng tốt nhằm mục đích tìm ra nguyên nhân.
Nếu nấc có nguyên nhân cụ thể thì việc điều trị nấc không gặp nhiều khó khăn nhưng một khi không xác định được nguyên nhân [nấc không rõ nguyên nhân] thì việc điều trị sẽ gặp không ít khó khăn.
Ví dụ nếu nấc do các bệnh thuộc đường tiêu hóa thì nên điều trị dứt điểm bởi vì các bệnh về đường tiêu hóa nhất là bệnh thuộc thực quản và dạ dày – tá tràng gây kích thích cơ hoành nhiều nhất. Tuy vậy trong trường hợp không xác định được nguyên nhân thì phải điều trị triệu chứng nấc.
Ngay từ khi mới bị nấc lần đầu có thể chưa dùng thuốc ngay mà có thể dùng một số biện pháp đơn giản, dễ thực hiện mà vẫn có kết quả nhất định như uống một cốc nước lạnh [mát], uống từ từ từng ngụm một hoặc bịt mũi, nín thở hoặc hít thật sâu rồi thở ra từ từ.
Người ta cũng có thể áp dụng biện pháp tâm lý như tập trung vào một vấn đề gì đó mang tính phức tạp hoặc thật lý thú như xem bóng đá, bóng chuyền, đấm bốc… Về Đông y thì châm huyệt cũng có thể đưa lại hiệu quả.
Thuốc Tây y cũng có nhiều phác đồ điều trị có hiệu quả nhưng có nhiều tác dụng không mong muốn [tác dụng phụ] cũng như nhiều tương tác với thuốc khác hoặc chống chỉ định. Vì vậy người bệnh dứt khoát không được tự mua thuốc để điều trị bệnh nấc khi không có đơn của bác sĩ.
Phẫu thuật cắt dây thần kinh hoành là biện pháp cuối cùng khi mọi biện pháp khác không đưa lại kết quả trong khi bệnh có chiều hướng tăng lên cả cường độ cả về tần suất xuất hiện và kéo dài làm cho người bệnh mệt mỏi ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nói chung.
** Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Ða khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/