Sáng kiến kinh nghiệm môn tin học THCS mới nhất
Ngày đăng:
19/01/2022
Trả lời:
0
Lượt xem:
131
Skkn một số kinh nghiệm dạy tốt môn tin học khối 6
SKKN: Một số kinh nghiệm dạy tốt môn Tin học khối 6 ở trường THCS An Thạnh 1 A. ĐẶT VẤN ĐỀ: Công nghệ thông tin (CNTT) là một trong các phương tiện quan trọng nhất của sự phát triển, đang làm biễn đổi sâu sắc đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục của thế giới trong đó có Việt Nam. Chúng ta đang sống và làm việc trong thời đại khoa học công nghệ thông tin và Internet. Ngày nay, kiến thức và kĩ năng CNTT đã trở thành nhu cầu thiết yếu với mọi công dân toàn cầu, đối với mọi lứa tuổi và mọi lĩnh vực. Không những thế thông qua Tin học (cụ thể là Internet) một cách gián tiếp giúp học sinh có thêm nhiều cơ hội tiếp thu kiến thức mới. Chính vì vậy, trong chương trình giáo dục phổ thông Tin học là một môn học chính khóa, những năm gần đây ở cấp THCS Tin học là môn học tự chọn ở tất cả các lớp của bậc học. Môn tin học ở bậc THCS bước đầu giúp học sinh làm quen với một số kiến thức ban đầu về CNTT như: Một số bộ phận của máy tính, một số thuật ngữ thường dùng, rèn luyện một số kỹ năng sử dụng máy tính, Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết như: + Góp phần hình thành và phát triển tư duy cho học sinh. + Rèn luyện tính cẩn thận, kiên trì cho học sinh. + Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính một cách khoa học. + Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính và các sản phẩm Tin học. + Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập. + Phần mềm soạn thảo văn bản: Học sinh ứng dụng từ các môn Ngữ Văn để trình bày đoạn văn bản sao cho phù hợp, đúng cách. Ứng dụng soạn thảo văn bản để soạn thảo bài văn và các môn học khác. + Phần mềm vẽ: Học sinh ứng dụng trong môn Mỹ thuật, học được từ môn mỹ thuật để vẽ những hình ảnh sao cho sinh động, hài hoà thẩm mĩ. + Phần mềm tập gõ bàn phím bằng mười ngón Mario: Giúp HS luyện tập cách làm việc với bàn phím một cách chuẩn xác nhanh chóng và hiệu quả cao. + Trong chương trình tin học THCS thì một số bài học được phân bố xen kẽ giữa các bài vừa học, vừa chơi. Điều đó sẽ rèn luyện cho học sinh óc tư duy sáng tạo trong quá trình chơi những trò chơi mang tính bổ ích giúp cho học sinh thư giãn sau những giờ học căng thẳng ở lớp Trong những năm trước, việc giảng dạy tin học còn nặng về lý thuyết, chủ yếu là thực hành nhóm lớn (do ít máy). Nên phần nào cũng ảnh hưởng đến hứng thú của học sinh, các em còn rụt rè, chưa thao tác được nhiều trên máy tính. Từ đó, bản thân GV: Dương Phước Giàu Trang 1 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy tốt môn Tin học khối 6 ở trường THCS An Thạnh 1 nghiên cứu, trao đổi với các đồng nghiệp và chọn đề tài Một số kinh nghiệm dạy tốt môn Tin học khối 6, nhằm nâng cao chất lượng dạy học và sự hứng thú của học sinh trong bộ môn này. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN: 1. Cơ sở lý luận: Chỉ thị số 58-CT/TW của bộ chính trị về đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT trong sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đã chỉ rõ: - Phát triển nguồn nhân lực cho CNTT là yếu tố then chốt và có ý nghĩa quyết định đối với việc ứng dụng và phát triển CNTT - Ứng dụng và phát triển CNTT là một nhiệm vụ ưu tiên trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội, là phương tiện chủ yếu để đi tắt đón đầu rút ngắn khoảng cách phát triển so với các nước đi trước. Chỉ thị số 29/2001/CT-BGD&ĐT về tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục đã chỉ rõ: Tổ chức tốt việc dạy và học Tin học ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học nhằm phổ cập Tin học trong nhà trường. 2. Cơ sở thực tiễn: 2.1. Thuận lợi: * Nhà trường: - Tuy môn Tin học mới chỉ là môn học tự chọn nhưng nhà trường đã tạo điều kiện để học sinh có thể học từ khối lớp 6 - 9, tạo điều kiện sắm sửa máy móc, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn Tin học, đảm bảo 02 học sinh thực hành trên 01 máy tính. * Học sinh: Vì là môn học trực quan, sinh động, môn học khám phá những lĩnh vực mới nên học sinh rất hứng thú học, nhất là những tiết thực hành. 2.2. Khó khăn: * Nhà trường: - Chưa có phòng học lý thuyết (có lắp sẵn các thiết bị phục vụ dạy học) dành cho bộ môn nên việc tổ chức giờ học lý thuyết chưa sinh động. - Phòng thực hành chưa đúng quy cách, nên việc thiết kế hệ thống máy chưa khoa học, gây khó khăn trong việc quản lý học sinh ở các tiết thực hành. * Học sinh: - Đời sống kinh tế của gia đình con em ở địa phương còn nhiều khó khăn, việc mua máy tính phục vụ cho các em học tập còn quá ít, trong số đó số máy tính được kết GV: Dương Phước Giàu Trang 2 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy tốt môn Tin học khối 6 ở trường THCS An Thạnh 1 nối Internet chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Chính vì vậy đa số các em học sinh chỉ được tiếp xúc với máy vi tính ở trường là chủ yếu, do đó sự tìm tòi và khám phá máy vi tính với các em còn hạn chế, nên việc học tập của học sinh vẫn còn mang tính chậm chạp. * Thực trạng trước khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm, đầu năm tôi đã khảo sát học sinh khối 6 thông qua giờ dạy lý thuyết, dạy thực hành. Khi tổng hợp kết quả thu được: Tổng số học sinh 92 Mức độ thao tác Thao tác nhanh, đúng Thao tác đúng Thao tác chậm Chưa biết thao tác Trước khi thực hiện SKKN Số HS Tỷ lệ (%) 14 15.2% 22 23.9% 32 34.8% 24 26.1% II. NHỮNG GIẢI PHÁP THỰC HIỆN: 1. Giáo viên có kế hoạch bài dạy, xây dựng ý tưởng, thiết kế bài dạy phù hợp: - Ngay từ những bài học đầu tiên trong chương trình Tin học, giáo viên phải xác định rõ cho học sinh nhận biết các bộ phận của máy tính và tác dụng của các bộ phận đó bằng cách cho học sinh quan sát các thiết bị ngay trong giờ giảng lý thuyết. Ví dụ dạy bài: Máy tính và phần mềm máy tính cần chuẩn bị những đồ dùng trực quan khi giới thiệu cấu trúc chung của máy tính điển tử như: bộ xử lí trung tâm (con chíp), thanh RAM, các ổ đĩa các thiết bị lưu giữ thông tin như USB, đĩa mềm, đĩa CD, DVD...hay hình ảnh của một số loại máy vi tính trong thực tế bằng cách chụp bởi tranh ảnh hoặc các dụng cụ trực quan thiết thực như thế HS mới nhớ lâu và thấy trong thực tế có thể gọi tên dụng cụ trực quan chính xác. Ví dụ: Bài làm quen với máy tính. Khi giáo viên giới thiệu bộ phận chuột máy tính (mouse), giáo viên phải mô tả trên thân chuột máy tính có những nút nào, chức năng của các nút đó, tay đặt lên chuột máy tính như thế nào. Khi trình bày vấn đề này cần có thiết bị kèm theo cho học sinh vừa quan sát, và thực hiện. - Giáo viên biết kết hợp giữa giờ lý thuyết và thực hành sao cho phù hợp, không nên xem nhẹ giờ dạy lý thuyết, vì hiểu rõ lý thuyết thì học sinh mới áp dụng vào thực hành tốt được, khi học sinh thực hành tốt thì sẽ khắc sâu và củng cố kiến thức lý thuyết. - Giáo viên nên tận dụng tối đa những phương tiện sẵn có trong nhà trường như máy chiếu, tận dụng các thiết bị máy tính không hoạt động làm đồ dùng dạy lý thuyết để học sinh dễ quan sát và nhận biết, giúp cho buổi học lý thuyết hiệu quả hơn. - Để những tiết thực hành có hiệu quả và tiết kiệm được thời gian, ngay từ đầu năm tôi đã phân nhóm học sinh, thứ tự nhóm tương ứng với số thứ tự máy. Mỗi nhóm có 02 học sinh trong đó có một học sinh khá và một học sinh yếu hơn. Việc làm này GV: Dương Phước Giàu Trang 3 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy tốt môn Tin học khối 6 ở trường THCS An Thạnh 1 giúp cho giáo viên quản lý tốt tiết thực hành và học sinh có thể tự học lẫn nhau khi giáo viên không trực tiếp hướng dẫn đến tất cả các em. Ngoài ra mỗi nhóm thực hành cố định trên một máy tính có thể xem đó là máy tính của mình và học sinh có trách nhiệm tự bảo quản để phục vụ cho các tiết học sau. Sau mỗi tiết thực hành, kết quả thực hành của học sinh được lưu lại trên máy từ đó giáo viên có thể kiểm tra kết quả của các nhóm sau một học kỳ hoặc năm học. - Khi dạy thực hành, giáo viên giao bài tập cho học sinh một cách cụ thể, rõ ràng và kết hợp cả những kiến thức của bài học trước, hướng dẫn chung cho cả lớp, trong mỗi nhóm cần có học sinh khá, giỏi để lĩnh hội kiến thức nhanh chóng và giúp đỡ các bạn học sinh yếu hơn trong nhóm của mình, giáo viên chỉ kiểm tra việc thực hành của các nhóm và từ đó sẽ có những yêu cầu cao hơn cho những học sinh khá hơn tự khám phá đưa ra kết luận cho cả lớp nhận xét và giáo viên kết luận. Ví dụ: Dạy bài tạo bảng giáo viên giao bài tập thực hành đã có trong sách giáo khoa hoặc những bài tập ở ngoài sau đó hướng dẫn (theo nhóm) trực tiếp trên máy chiếu cho học sinh cả lớp quan sát thao tác và lời nói của GV. Trong khi thực hành, giáo viên kiểm tra kết quả nếu nhóm học sinh nào chưa thực hành được, giáo viên hướng dẫn trực tiếp cho học sinh khá và học sinh khá đó có nhiệm vụ hướng dẫn lại cho bạn học sinh yếu hơn. 2. Việc hệ thống các bài tập thực hành, các bài tập phù hợp với nội dung của bài giảng, liên hệ với một số môn học khác trong chương trình học của các em. Các bài tập không quá dài, nâng dần từ mức đơn giản đến phức tạp, ngoài ra giáo viên cũng phải kết hợp những bài đã học trước để học sinh ôn lại và vận dụng một cách có hệ thống. Trong mỗi bài thực hành cần có những yêu cầu cao hơn để phát huy tính sáng tạo, tìm tòi và học sinh tự lĩnh hội kiến thức. - Ví dụ: Dạy bài thực hành: Làm quen với soạn thảo văn bản. Đối với các thao tác mở, lưu văn bản tôi đặc biệt đi sâu việc lưu văn bản cho các em. Vì công việc này thường liên quan đến nhiều bài tiếp theo. Tránh các tình trạng học sinh lưu chồng lên các văn bản khác làm mất dữ liệu có trên máy tính Để làm được việc này tôi thường cho học sinh thực hiện nhiều lần hai thao tác (lưu và mở lại văn bản) theo nhiều cách và đưa ra kết luận. 3. Trong giờ thực hành giáo viên nên tạo sự thi đua giữa các nhóm bằng cách phân công các nhóm làm bài thực hành, sau đó các nhóm nhận xét, chấm điểm (dưới sự chỉ dẫn của giáo viên) để tạo được sự hào hứng học tập và sáng tạo trong quá trình thực hành. Kiểm tra việc thực hành thường là những học sinh yếu hơn trong nhóm để động viên khuyến khích khi thực hành tốt, hay khắc phục những lỗi kịp thời cho các em. - Trong mỗi bài thực hành cần có những yêu cầu cao hơn để phát huy tính sáng tạo, tìm tòi và học sinh tự lĩnh hội kiến thức. Cuối mỗi giờ thực hành cần phải giành thời gian kiểm tra việc thực hiện của các em để có kế hoạch bổ sung cho những tiết học tiếp theo. GV: Dương Phước Giàu Trang 4 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy tốt môn Tin học khối 6 ở trường THCS An Thạnh 1 4. Đối với những giờ học lý thuyết ngoài những kiến thức đã có trong sách giáo khoa, giáo viên cần cho học sinh tự lĩnh hội những vấn đề khác không có trong sách giáo khoa (mở rộng thêm các thao tác). Với mỗi thao tác (mỗi lệnh) có thể thực hiện được bằng nhiều cách, điều này hết sức cần thiết đối với học sinh ở vùng khó khăn không có điều kiện tiếp xúc nhiều với máy tính. Để làm được việc này tôi đặc biệt quan tâm đến việc trình bày kiến thức lý thuyết một cách trực quan thông qua máy chiếu. Trong mỗi giờ học lý thuyết tôi thường thao tác trên máy học sinh quan sát, nhận xét và đưa ra kết luận (giáo viên cho học sinh thực hành lại thao tác cho các bạn xem), giáo viên chỉ việc nhận xét và đưa ra kết luận cuối cùng. Có lúc cần đưa ra những thao tác mà học sinh thường mắc phải và nhắc nhỡ các em cần tránh những lỗi này để khắc sâu kiến thức. 5. Tận dụng những nguồn tài nguyên sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm kiếm thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá trình dạy và học. - Phát huy tối đa những phần mềm sẵn có trong chương trình sách giáo khoa giúp cho các em thấy được tầm quan trọng của Tin học và máy tính điện tử trong thời đại hiện nay. Máy tính không chỉ phục vụ cho môn tin học mà qua đó ta có thể học từ máy tính những môn học khác có hiệu quả như phần mềm Solar System 3D Simulator (học địa lý), phần mềm Từ Điển Lạc Việt (học ngoại ngữ) giúp cho các em càng thêm yêu thích môn học. - Ngoài ra tôi còn sưu tầm và giới thiệu một số trò chơi có ích để rèn luyện về cách sử dụng chuột (cờ caro), luyện ngón khi sử dụng bàn phím (Mario Typing), phần mềm luyện tư duy, tính toán nhanh nhạy, giải trí (Solitare, minesweeper) giúp cho các em có hứng thú vừa học vừa chơi và tự khám phá phần mềm rèn luyện kỹ năng sử dụng máy tính. 6. Giáo viên có kế hoạch bồi dưỡng để nâng cao kiến thức bản thân đáp ứng được những yêu cầu đổi mới, cập nhật thông tin một cách đầy đủ, chính xác. - Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy môn Tin học cần có kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thân bằng cách tự tìm tòi, tham khảo các tài liệu có liên quan và có thể hỏi các đồng nghiệp của trường bạn. Mỗi giáo viên cần phải biết phục hồi, sửa chữa những lỗi đơn giản thường xảy ra để có máy tính kịp thời phục vụ cho tiết dạy. - Bên cạnh tìm hiểu kiến thức về Tin học, giáo viên cũng phải tìm hiểu các kiến thức khác như văn hoá, kinh tế, chính trị, xã hội để tự nâng cao nhận thức của bản thân. III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC BÀI HỌC KINH NGHIỆM: 1. Kết quả: Sau thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm nêu trên trong 2014-2015 vào giảng dạy tin học khối 6, so sánh với bảng tổng hợp trước đó đã thu được kết quả như sau: GV: Dương Phước Giàu Trang 5 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy tốt môn Tin học khối 6 ở trường THCS An Thạnh 1 Tổng số học sinh 92 Mức độ thao tác Thao tác nhanh, đúng Thao tác đúng Thao tác chậm Chưa biết thao tác Trước khi thực hiện SKKN Số HS Tỷ lệ 14 15.2% 22 23.9% 32 34.8% 24 26.1% Sau khi thực hiện SKKN Số HS Tỷ lệ 25 27.2% 42 45.7% 19 20.6% 6 6.5% Tỷ lệ tăng, giảm + 12.0% + 21.8% - 14.2% - 19.6% Từ bảng kết quả trên cho thấy việc áp dụng các biện pháp nêu trên vào việc dạy học Tin học khối 6 ở trường THCS An Thạnh 1 sẽ giúp các em không những nắm chắc kiến thức mà còn thấy các em học tập phấn khởi hơn, thực hành tốt hơn, tiếp thu bài nhanh hơn, có chất lượng thực sự. Để học sinh thao tác tốt hơn nữa, ngoài việc thực hiện trên lớp giáo viên còn hướng dẫn cho học sinh thực hành thêm và tự khám phá kiến thức ở nhà (nếu ở nhà có máy tính). 2. Bài học kinh nghiệm Qua thực tiễn dạy học và kết quả nghiên cứu thực nghiệm cho thấy để nâng cao chất lượng dạy học cần có các điều kiện sau: - Tạo không khí học tập tích cực, giáo viên phải tạo ra mỗi giờ học là một niềm vui niềm say mê trong học tập của học sinh. Giáo viên luôn tạo ra những thách thức vừa sức, tổ chức những hoạt động tự lực của học sinh trong từng tiết học. - Các thiết bị dạy học, máy tính để thực hành rất có ý nghĩa giáo viên phải luôn phát huy hết tác dụng của nó, đặc biệt là bố trí các nhóm, có như vậy mới gây được hứng thú học tập của các em. Bên cạnh mỗi tiết dạy giáo viên luôn nổ lực chuẩn bị các câu hỏi từ dễ đến khó phù hợp với nội dung bài dạy mới phát huy được tính chủ động, sáng tạo của học sinh. - Giáo viên thường xuyên dự giờ, học hỏi phương pháp giảng dạy các bộ môn khác. - Đối với học sinh ở mỗi vùng miền khác nhau có điều kiện tốt hơn mỗi giáo viên có những biện pháp thích hợp tùy theo điều kiện của học sinh và của nhà trường. IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ: 1. Kết luận: - Đối với học sinh (khối 6) trường THCS An Thạnh 1, việc tiếp xúc với máy có thể nói là mới mẽ nên các em còn rất mơ hồ và lo lắng, nên việc dạy và học Tin học còn rất khó khăn. Trong chương trình số tiết thực hành vẫn còn ít nên việc rèn luyện kỹ năng thực hành, khám phá máy cho các em vẫn còn là một vấn đề khó giải quyết. Dạy học là một nghệ thuật. Sử dụng tốt phương pháp dạy học là con đường tốt nhất để đạt được mục đích yêu cầu tiết dạy, trong đó giáo viên cần phải biết kết hợp linh hoạt giữa lý thuyết và thực hành. Việc kết hợp nhiều phương pháp trong dạy học GV: Dương Phước Giàu Trang 6 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy tốt môn Tin học khối 6 ở trường THCS An Thạnh 1 cũng như tạo cho học sinh không khí thoải mái vừa học vừa chơi trong bộ môn này sẽ giúp các em mạnh dạng khám phá và ngày càng yêu thích môn học hơn. Muốn học sinh học tốt các môn học nói chung và môn Tin học nói riêng thì điều đầu tiên người giáo viên phải tạo được ở học sinh niềm say mê, hứng thú học tập bộ môn. Giờ học phải thu hút sự chú ý ham học hỏi của học sinh, tạo cho các em lòng tin vào khả năng của mình, nhiệt tình ham mê học tập. 2. Kiến nghị: Nhà trường có thể tạo điều kiện để học sinh được truy cập Internet trong nhà trường có sự quản lý của giáo viên, tránh những tình trạng học sinh lạm dụng Internet tham gia vào các trò chơi không có ích ảnh hưởng đến việc học. Kết hợp với gia đình thường xuyên nhắc nhỡ các em học sinh không nên sử dụng Internet để chơi Game hoặc truy cập vào những trang web không có ích (tại các dịch vụ Internet). An Thạnh 1, Ngày 30/10/2014 GV thực hiện Dương Phước Giàu GV: Dương Phước Giàu Trang 7 Tải về bản full
|