Lớp niêm mạc hay còn gọi là nội mạc tử cung, đóng vai trò quan trọng trong quá trình thụ thai cũng như mang thai sau đó ở người phụ nữ. Niêm mạc tử cung quá dày hoặc quá mỏng có thể là nguyên nhân gây khó thụ thai, hiếm muộn ở nữ giới.
Niêm mạc tử cung là lớp phủ toàn bộ mặt trong của tử cung, có cấu tạo gồm 2 phần:
Lớp nội mạc căn bản [lớp đáy]: các tế bào mô trụ tuyến và mô đêm, không chịu nhiều biến đổi của chu kỳ kinh nguyệt.
Lớp nội mạc tuyến [lớp nông]: chịu sự tác động lớn trong thời kỳ kinh nguyệt.
Hàng tháng, dưới tác động của hormone sinh dục nữ, nội mạc tử cung phát triển dày lên, sẵn sàng làm “tổ” cho trứng đã thụ tinh. Khi sự thụ tinh không diễn ra, nội mạc tử cung sẽ tự bong và gây chảy máu hay còn gọi là hành kinh. Lớp tế bào này bong đến đâu thì các tế bào ở lớp đáy lại bắt đầu phát triển để tạo lớp niêm mạc mới chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo.
Trong trường hợp trứng đã thụ tinh về làm tổ, các hormone thai kỳ sẽ tác động làm lớp niêm mạc tử cung dày hơn và thay đổi cấu trúc để phù hợp với sự phát triển của phôi và nhau thai. Do đó, nếu độ dày của niêm mạc tử cung bất thường sẽ ảnh hưởng đến quá trình thụ thai và mang thai sau đó.
Niêm mạc tử cung sẽ có những sự thay đổi nhất định theo từng chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ.
Đây là giai đoạn niêm mạc mỏng nhất và bắt đầu dày lên. Lúc này niêm mạc tử cung chỉ dày khoảng 3 – 4mm, đủ để bao phủ toàn bộ mặt trong của tử cung.
Giai đoạn này, niêm mạc tử cung không chỉ chịu sự tác động từ hormone Estrogen mà còn chịu sự tác động của Progestrogen làm nội mạc tử cung dày lên nhanh chóng và tiết dịch. Lúc này niêm mạc dày khoảng 8 – 12 mm và đây là độ dày thích hợp nhất cho quá trình thụ tinh của trứng.
Niêm mạc tử cung dày lên tới 12-16mm. Nếu quá trình thụ thai không diễn ra thì lớp niêm mạc tử cung sẽ tự bong tróc và tạo thành kinh nguyệt.
Niêm mạc tử cung mỏng gây ra những vấn đề kinh nguyệt như chu kì kinh nguyệt kéo dài, thiếu kinh [lượng máu mỗi lần hành kinh ít],…có thể ảnh hưởng tới khả năng sinh sản ở nữ giới. Với những phụ nữ có niêm mạc tử cung mỏng hơn 8 mm ở giai đoạn phát triển, quá trình làm tổ của trứng sau khi thụ tinh sẽ khó khăn hơn và nếu phôi thai bám vào được lòng tử cung cũng sẽ dễ bị bong ra gây tình trạng thai chết lưu.
Niêm mạc tử cung dày hay còn gọi là tăng sinh niêm mạc tử cung, thường do hàm lượng estrogen trong cơ thể dư thừa quá mức cho phép và được xác định nếu nội mạc tử cung dày hơn 20 mm. Đây là một trong những nguyên nhân cản trở quá trình mang thai vì hiện tượng này làm mất cân bằng hormon của nội mạc tử cung và gây ra rong kinh, vô kinh thứ phát kéo dài; hoàng thể không bị thoái hóa vẫn sản xuất hooc – môn sinh dục làm cho lớp tế bào tử cung dày hơn, không bị bong ra.
Bên cạnh đó, nội mạc tử cung dày có thể là triệu chứng của một trình trạng khác tiềm ẩn như buồng trứng đa nang, rối loạn phóng noãn,… khiến phụ nữ chậm có con.
Các bất thường về độ dày nội mạc tử cung chỉ có thể phát hiện qua siêu âm, do đó phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên duy trì khám phụ khoa định kỳ để sớm phát hiện và có biện pháp can thiệp kịp thời, hạn chế ảnh hưởng tới kế hoạch sinh con của nữ giới.
Kích thước của niêm mạc tử cung đóng vai trò quyết định trong quá trình thụ thai và nuôi dưỡng thai nhi phát triển. Nội mạc tử cung có độ dày từ 8-10mm được coi là kích thước lý tưởng nhất cho quá trình thụ thai ở phụ nữ. Đây là lúc mà trứng có thể làm tổ và phát triển thành thai nhi khỏe mạnh. Sau khi kết thúc chu kỳ hành kinh trong tháng và lúc này lớp nội mạc tử cung có độ dày khoảng 8-14mm kể cả sau ngày hành kinh thì đây chính là dấu hiệu đáng mừng cho thấy mẹ đã thụ thai thành công. Niêm mạc tử cung được đo ở ngày 12 chu kì trước khi chuyển qua pha hoàng thể là 7-14mm thì cho tỷ lệ thụ thai là không đổi và lớn nhất, ngoài khoảng đó ra thì tỷ lệ giảm dần.
Độ dày của tử cung thông thường sẽ dao động từ 3-16mm và sẽ có sự thay đổi theo từng giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt. Không phải người phụ nữ nào cũng có vòng tuần hoàn bình thường vì còn phụ thuộc vào cơ địa, chế độ sinh hoạt thường ngày. Việc niêm mạc quá dày hay quá mỏng chính là thước đo chính xác về tình trạng cơ thể của người phụ nữ. Mặt khác, kích thước của niêm mạc cũng sẽ tác động đến quá trình thụ thai của người mẹ. Từ đó, những nguy cơ gây vô sinh, hiếm muộn cũng sẽ xuất hiện.
Để giảm thiểu những yếu tố gây ra nguy cơ cho quá trình mang thai của người mẹ, thì điều trị nội mạc tử cung bất thường là điều tiên quyết và vô cùng cân thiết.
Hiện tượng nội mạc tử cung mỏng xảy ra do các nguyên nhân:
– Thiếu hụt estrogen
– Lớp nội mạc tử cung bị tổn thương nặng nề do nạo phá thai quá nhiều
– Cơ thể thiếu máu
Đối với từng nguyên do, người phụ nữ cần đến các cơ sở y tế uy tín để được các bác sỹ đưa ra những phác đồ điều trị cụ thể. Ví dụ như: thiếu hụt estrogen thì cần phải bổ sung ngay lượng estrogen phù hợp, niêm mạc mỏng do cơ thể thiếu máu cần sử dụng những loại thuốc hỗ trợ kết hợp cùng chế đô ăn uống hợp lý,…
Tình trạng nội mạc tử cung dày là trường hợp dễ gặp ở những phụ nữ béo phì, người đang mắc bệnh lý buồng trứng đa nang hoặc người đang sử dụng các sản phẩm thuốc có chứa thành phần estrogen nhưng lại thiếu đi progestrogen.
Trong trường hợp này, các bác sĩ sẽ sử dụng các hormone để thiết lâp lại sự cân bằng của cả estrogen và progestrogen trong cơ thể phụ nữ. Tuy nhiên, nếu chưa thành công thì người bệnh nên hút guồng sinh thiết niêm mạc để loại trừ ung thư niêm mạc tử cung.
Sự dày hay mỏng của nội mạc tử cung có ảnh hưởng rất lớn đến khả năng mang thai của phụ nữ, vậy nên khi nhận thấy cơ thể có bất kỳ bất thường nào thì các chị em phụ nữ cần tìm đến ngay những bệnh viện uy tín để khám xét và chữa trị kịp thời.
Đối với mỗi người mẹ, mang thai luôn là một hành trình ý nghĩa và đầy tự hào. Vậy nên khi đang có dự định mang thai thì người phụ nữ cần chuẩn bị những hành trang, kiến thức đầy đủ để đảm bảo quá trình này thật an toàn và khỏe mạnh.
– Tập thể dục mỗi ngày: Đi bộ là phương pháp đơn giản nhất tạo sự chuyển động của hông giúp thúc đẩy lượng máu chảy vào tử cung, hỗ trợ làm dày lớp nội mạc tử cung. Yoga cũng là bài tập tuyệt vời để tăng tuần hoàn cho các cơ quan sinh sản.
– Để tử cung nghỉ ngơi: Không nên lạm dụng thuốc kích trứng quá 3 chu kỳ mà hãy để tử cung được nghỉ ngơi, nhằm phục hồi lớp niêm mạc. Trong thời gian này, bạn hãy nuôi dưỡng một tử cung khỏe mạnh bằng các thực phẩm hữu cơ.
– Sữa ong chúa: Một nghiên cứu được thực hiện tại Nhật Bản cho thấy sữa ong chúa có tác dụng giống estrogen của con người, có thể hỗ trợ những chị em có nồng độ estrogen thấp. Dùng 1 thìa cà phê sữa ong chúa, mỗi ngày 1-2 lần có tác dụng giúp làm dày niêm mạc tử cung. Tuy nhiên, nếu bạn có huyết áp thấp nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
– Sử dụng thực phẩm giàu chất sắt: Lựa chọn tốt là củ cải đường, rau bina, đậu, thịt đỏ, hạt bí đỏ, mật mía, măng tây, cam, dâu tây, bông cải xanh, cà chua và tiêu xanh…Những thực phẩm này rất tốt cho phụ nữ có niêm mạc tử cung mỏng.
– Bổ sung thực phẩm giàu vitamin E: Giúp làm dày nội mạc tử cung cho những chị em có nội mạc tử cung mỏng, yếu.
– Bổ sung đậu nành hoặc tinh chất mầm đậu nành: Đậu nành là thực phẩm rất giàu phytoestrogen – rất tốt cho phụ nữ có nội mạc tử cung mỏng.
– Lá mâm xôi: Giàu carotenoid có tác dụng chống oxy hóa đồng thời rất giàu vitamin, acid citric, sắt, canxi, phốt pho…lá mâm xôi được đánh giá là một loại vitamin tự nhiên của tử cung.
– Vật lý trị liệu: Bên cạnh chế độ luyện tập, nghỉ ngơi và ăn uống nhiều chuyên gia cho rằng các phương pháp vật lí trị liệu như massage, bấm huyệt, châm cứu có thể giúp phục và làm dày niêm mạc tử cung.
Xem thêm các bài viết khác thuộc chuyên mục kiến thức: //ivfhongngoc.com/kien-thuc-vi/
Liên hệ Trung tâm IVF Hồng Ngọc nếu có bất cứ thắc mắc về vấn đề vô sinh hiếm muộn.
Niêm mạc tử cung còn được gọi với cái tên là nội mạc tử cung. Hiện tượng niêm mạc tử cung dày có liên quan trực tiếp đến chu kỳ kinh nguyệt.
1. Cách tính chu kỳ kinh nguyệt
Là phụ nữ, chắc hẳn chúng ta đã quá quen với việc chào đón chu kỳ kinh nguyệt đến mỗi tháng. Nhưng bạn có thực sự hiểu về chu kỳ kinh nguyệt hay không?
niêm mạc tử cung dày lên liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt
Một chu kỳ được tính từ ngày đầu tiên bị hành kinh cho đến ngày bị hành kinh tiếp theo. Như vậy, ở giai đoạn đầu của một chu kỳ, hầu hết lớp nội mạc tử cung sẽ bong ra và được đưa ra ngoài trong kỳ kinh nguyệt. Sau kỳ kinh nguyệt, bên trong tử cung sẽ chỉ còn lại một lớp nội mạc mỏng cùng những tế bào biểu mô còn sót lại và dính với những vị trí sâu hơn thuộc tuyến chế tiết cũng như lớp dưới của nội mạc tử cung.
2. Chu kỳ kinh nguyệt ảnh hưởng gì đến độ dày của niêm mạc tử cung?
Độ dày niêm mạc tử cung liên quan trực tiếp đến chu kỳ kinh nguyệt và các hormone Estrogen, Progesterone trong buồng trứng. Có thể chia chu kỳ nội mạc tại nội mạc tử cung thành 3 giai đoạn chính đó là: Tăng sinh, Chế tiết và Sự bong ra của lớp nội mạc. Ở mỗi giai đoạn, độ dày niêm mạc tử cung lại khác nhau.
Niêm mạc tử cung dày mỏng theo từng giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt
2.1. Giai đoạn tăng sinh, niêm mạc tử cung phát triển
Sau khi hết kỳ kinh nguyệt, hầu hết lớp niêm mạc tử cung đã bong ra và bắt đầu phát triển lại theo một chu kỳ mới. Lúc này, lượng estrogen được tiết ra từ buồng trứng sẽ tăng lên dần dần theo thời gian. Điều này đồng thời giúp cho các tế bào đệm và biểu mô tăng sinh nhanh chóng khiến lớp niêm mạc tử cung dày lên theo thời gian. Bề mặt lớp niêm mạc tử cung có thể được hồi phục lại sau khoảng 4 - 7 ngày kể từ khi kỳ kinh nguyệt bắt đầu.
Trong khoảng 1,5 tuần tiếp theo của chu kỳ, lúc này trứng vẫn chưa rụng, các tế bào đệm và biểu mô sẽ tiếp tục phát triển cùng với sự tăng sinh của các mạch máu sẽ khiến lớp niêm mạc tử cung có độ dày lên đến cực đại. Cho đến khi trứng rụng, lớp niêm mạc tử cung đã có độ dày khoảng 3 - 5mm.
Ở các tuyến vùng cổ tử cung lúc này sẽ chế tiết các chất nhầy loãng. Chất dịch nhầy này sẽ lấp đầy trong ống cổ tử cung tạo một đường giúp cho tinh trùng có thể dễ dàng di chuyển từ âm đạo đi lên tử cung.
Sự thay đổi độ dày niêm mạc tử cung theo giai đoạn
2.2. Giai đoạn chế tiết sau khi rụng trứng
Ở nửa sau của chu kỳ tức là sau khi rụng trứng, progesterone và estrogen sẽ được hoàng thể tiết ra với lượng lớn. Estrogen trong thời gian này cũng là nguyên nhân dẫn đến sự tăng sinh nhẹ ở nội mạc tử cung. Progesterone thì đóng vai trò khiến cho lớp nội mạc căng lên và tăng sự chế tiết của lớp nội mạc. Dần dần, các tuyến nội mạc này sẽ xoắn lại, các chất tiết thừa ra sẽ được tích lũy bên trong các tế bào niêm mạc.
Tế bào chất của các tế bào đệm trong thời gian này cũng tăng lên, các chất béo và glycogen sẽ lắng đọng bên trong tế bào đệm. Mạch máu cấp cho nội mạc tử cung cũng tăng sinh nhiều hơn nữa để có thể đáp ứng đủ máu cho hoạt động chế tiết. Các mạch máu cũng dần xoắn lại theo thời gian. Khoảng 1 tuần sau khi rụng trứng, giai đoạn chế tiết sẽ đạt đến đỉnh điểm và niêm mạc tử cung lúc này có độ dày khoảng 5 - 6mm.
Mục đích của những biến đổi ở nội mạc tử cung là để tạo ra một lớp nội mạc có chứa đầy đủ chất dinh dưỡng và tạo điều kiện thích hợp cho trứng sau khi thụ tinh đến làm tổ và phát triển. Kể từ lúc trứng đi vào ống dẫn trứng cho đến khi hợp tử đến làm tổ ở tử cung là khoảng 4 - 5 ngày. Sự tiết chế nội mạc tử cung là để chuẩn bị cho sự phân bào của hợp tử sau khi làm tổ.
Nếu có một hợp tử tới làm tổ ở nội mạc, các tế bào lá ở trên bề mặt sẽ bắt đầu lấy chất dinh dưỡng được tích trữ trong nội mạc để sử dụng và phát triển trong giai đoạn đầu của phôi.
2.3. Hành kinh
Trong trường hợp không có trứng nào được thụ tinh thì sẽ không có hợp tử nào đến làm tổ ở tử cung. Khoảng hai ngày trước khi kết thúc chu kỳ, thể vàng của buồng trứng sẽ thoái hóa và các hormone estrogen, progesterone cũng sẽ giảm đến mức thấp nhất. Sự suy giảm hai loại hoocmon này là nguyên nhân dẫn đến kỳ hành kinh ở cuối chu kỳ, đặc biệt là progesterone.
Sự suy giảm hormone tác động trực tiếp đến sự phát triển của lớp nội mạc. Lớp này sẽ nhanh chóng giảm đi khoảng 65% so với ban đầu. Trong vòng 24h trước khi bị hành kinh, các mạch máu ở đây sẽ xoắn lại khiến cho lớp nội mạc này bị co thắt hay co mạch. Hiện tượng này làm hạn chế chất dinh dưỡng cung cấp cho nội mạc tử cung, cộng với sự giảm lượng hormone sẽ dẫn đến sự hoại tử lớp nội mạc này.
Đầu tiên, máu sẽ bị rỉ sau đó vùng xuất huyết này sẽ lan ra rất nhanh trong khoảng 24 - 36 giờ tiếp theo. Sau đó, lớp nội mạc hoại tử này sẽ dần bong ra. Lúc này sự co bóp của tử cung sẽ giúp đẩy hết các chất bên trong tử cung ra ngoài.
Khi bị hành kinh, sẽ có khoảng 40ml máu và 35ml huyết tương bị mất đi. Máu hành kinh là máu không đông do đã xảy ra sự phân hủy fibrin trong quá trình hoại tử. Nếu xuất hiện cục máu đông trong chu kỳ hành kinh thì đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý tử cung.
Sau khoảng 4 - 7 ngày, hành kinh sẽ kết thúc và sự mất máu cũng ngừng lại, nội mạc tử cung sẽ bắt đầu tái tạo lại và một chu kỳ mới lại diễn ra.
Độ dày mỏng của niêm mạc tử cung cũng ảnh hưởng đến việc thụ thai
Như vậy, niêm mạc tử cung dày hay mỏng còn phù thuộc vào từng thời kỳ trong chu kỳ kinh nguyệt. Độ dày niêm mạc tử cung sẽ thay đổi liên tục theo chu kỳ, vào thời gian trứng rụng và sau khi trứng rụng, độ dày của niêm mạc tử cung là lớn nhất, có thể lên đến 10 - 11mm.
Việc niêm mạc tử cung dày hay mỏng quá mức cũng có thể ảnh hưởng đến việc thụ thai của phụ nữ. Tuy nhiên để xác định độ dày mỏng cũng như chẩn đoán khả năng thụ thai dựa vào niêm mạc tử cung còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Bạn cần phải đến gặp bác sĩ để được khám và chẩn đoán chính xác tình trạng.
Thăm khám tại MEDLATEC để nhận được những dịch vụ chu đáo và tận tình nhất
Bạn có thể thấy việc niêm mạc tử cung dày lên không phải là vấn đề nghiêm trọng, đó là một hiện tượng tự nhiên của cơ thể nữ giới. Tuy nhiên, độ dày của niêm mạc tử cung ảnh hưởng rất nhiều đến việc thụ thai. Nếu có vấn đề cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56, các bác sĩ chuyên khoa Sản với nhiều năm trong nghề chắc chắn sẽ đưa ra những lời khuyên hữu ích cho bạn.