| Giải câu hỏi 1, 2, 3, 4, 5 Nghĩa tường minh và hàm ý trang 44 VBT Ngữ văn 9 tập 2. Quảng cáo
Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn
Câu 4 Câu 4 [trang 44 VBT Ngữ văn 9, tập 2] Đọc các đoạn trích sau đây [trích từ truyện ngắn Làng của Kim Lân], cho biết những câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không. Vì sao? a] Có người hỏi: - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: - Hà, nắng gớm, về nào… Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. b] – Này, thầy nó ạ. Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì. - Thầy nó ngủ rồi à? - Gì? Ông lão khẽ nhúc nhích. - Tôi thấy người ta đồn… Ông lão gắt lên: - Biết rồi! Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt. Lời giải chi tiết: - Những câu in đậm ở đây không chứa hàm ý. Câu in đậm thứ nhất là câu nói lảng [nói sang chuyện khác tránh đề tài đang bàn, còn gọi là “đánh trống lảng”]. - Câu in đậm thứ hai là câu nói dở dang.
Bài tiếp theo Quảng cáo Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Văn 9 - Xem ngay Báo lỗi - Góp ý |
– Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
– Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp những có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. Điều kiện sử dụng hàm ý:
+ Người nói [người viết] có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
+ Người nghe [người đọc] có năng lực giải đoán hàm ý.
2. Luyện tập
Câu 1: Theo em, những ngữ liệu dưới đây phải hàm ý không? Nếu phải hãy chỉ ra hàm ý đó và nêu tác dụng:
a.
“Tưởng giếng sâu em nối sợi dây dài
Ai ngờ giếng cạn em tiếc hoài sợi dây”.
b.
“Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng:
Tre non đủ lá đan sàng nên chăng?”.
Gợi ý trả lời:
a. Hai câu thơ trên được tác giả dân gian sử dụng hàm ý nhằm nói đến tình yêu đôi lứa, tình cảm của cô gái dành cho chàng trai nhưng không thành. Qua đó, cô gái cảm thấy vô cùng nuối tiếc.
b. Lời tỏ tình ý nhị, tình tứ của chàng trai khi mượn hình ảnh của “tre non” và hành động “đan sàng” để hỏi ý kiến của cô gái đang tới tuổi cập kê có đã muốn lấy chồng hay chưa.
Câu 2: Em hãy liệt kê những câu thơ có sử dụng hàm ý trong đoạn thơ sau và nêu tác dụng:
“Thoắt trông nàng đã chào thưa:
Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây!
Đàn bà dễ có mấy tay,
Đời xưa mấy mặt đời này mấy gan!
Dễ dàng là thói hồng nhan
Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều
Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu
Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca”.
[Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du]
Gợi ý trả lời:
Đoạn trích nằm trong tác phẩm “Truyện Kiều” của Nguyễn Du:
– Câu thơ “Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây” nhằm nói đến những người cao quý như Hoạn Thư trong “Truyện Kiều” cũng có lúc phải tới đây nơi báo ân báo oán của Thúy Kiều [hàm ý mỉa mai, giễu cợt sự thất thế của Hoạn Thư].
– Câu thơ “Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều” nhằm nói đến tội ác mà Hoạn Thư gây ra cũng phải bị chừng phạt.
Câu 3: Em hãy chỉ ra nội dung hàm ý trong những câu tục ngữ dưới đây:
[1] Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
[2] Ăn cháo đá bát.
[3] Đói cho sạch, rách cho thơm.
[4] Lời nói chẳng mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
[5] Cái răng, cái tóc là góc con người.
Gợi ý trả lời:
[1] Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
-> Hàm ý: nếu như ở gần môi trường sống tốt thì sẽ tốt theo và ngược lại nếu gần môi trường xấu thì sẽ xấu theo.
[2] Ăn cháo đá bát.
-> Hàm ý: nói đến những người vô ơn với người đã giúp đỡ mình.
[3] Đói cho sạch, rách cho thơm.
-> Hàm ý: nói đến việc dù nghèo khổ nhưng vẫn cần giữ phẩm chất tốt đẹp.
[4] Lời nói chẳng mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
-> Hàm ý: nói đến cách nói năng trong cuộc sống, ứng xử một cách lịch sự hơn.
[5] Cái răng, cái tóc là góc con người.
-> Hàm ý: cái răng, cái tóc có thể đánh giá được một con người.
3. Kết luận
Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:
– Xác định được nghĩa tường minh và hàm ý trong câu.
– Rèn luyện kĩ năng vận dụng nghĩa tường minh và hàm ý khi giao tiếp.
– Có ý thức sử dụng hàm ý phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
1. Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
2. Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp những có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
3. Điều kiện sử dụng hàm ý:
- Người nói [người viết] có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
- Người nghe [người đọc] có năng lực giải đoán hàm ý.
Bài 1:
Tìm hàm ý trong các ví dụ dưới đây:
a, Bao giờ chạch đẻ ngọn đa
Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình.
b, Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng:
Tre non đủ lá đan sàng nên chăng?
Bài 2: Người nói và người nghe trong những câu in đậm dưới đây là ai? Xác định hàm ý của mỗi câu ấy. Theo em người nghe có hiểu hàm ý của người nói hay không? Những chi tiết nào chứng tỏ điều đó?
Thoắt trông nàng đã chào thưa:
“Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây!
Đàn bà dễ có mấy tay,
Đời xưa mấy mặt đời này mấy gan!
Dễ dàng là thói hồng nhan
Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều”
Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu
Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca.
Gợi ý:
Bài 1:
a, Chạch, loại cá sống dưới nước, sáo loài chim sống trên trời không thể đẻ trứng dưới nước.
Câu ca dao như một lời từ hôn khi đưa ra điều không thể tồn tại trong hiện thực, đây là lời từ chối của cô gái thông minh có phần kênh kiệu
b, Lời tỏ tình ý nhị, tình tứ của chàng trai khi mượn hình ảnh của “tre non” và hành động “đan sàng” để hỏi ý kiến của cô gái đang tới tuổi cập kê có đã muốn lấy chồng hay chưa.
Bài 2:
Đoạn trích là cuộc đối thoại giữa Thúy Kiều và Hoạn Thư
- Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây: người quyền uy, quý phái như “tiểu thư” Hoạn Thư cũng có lúc phải tới đây nơi báo ân báo oán của Thúy Kiều [hàm ý mỉa mai, giễu cợt sự thất thế của Hoạn Thư.
- Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều: sự cảnh báo trước hình phạt thích đáng, oan nghiệt như Hoạn Thư.
- Người nói và người nghe đều hiểu được hàm ý của người nói, bởi sau lời nói của Thúy Kiều thì Hoạn Thư hồn lạc phách siêu, sợ sệt.
Xem thêm tài liệu Ngữ văn lớp 9 phần Tiếng Việt, Tập làm văn hay khác:
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn 9 hay khác:
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k7: fb.com/groups/hoctap2k7/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Các bài Soạn văn lớp 9 siêu ngắn được biên soạn bám sát câu hỏi sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1, Tập 2 giúp bạn dễ dàng soạn bài Ngữ Văn 9 hơn.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.