Nhạc trịnh công sơn là thể loại nhạc gì năm 2024
|
Rất nhiều ca sĩ đã phải nhanh chóng đưa ra lời xin lỗi với gia đình, khán giả yêu nhạc Trịnh khi hát sai một chữ trong ca khúc của ông. Show Một chữ cũng gây bão Câu chuyện gần nhất gây xôn xao là ở hậu trường chương trình thực tế “Chị đẹp đạp gió rẽ sóng”, ca sĩ trẻ Trang Pháp có ý tưởng viết lại lời trên nền một giai điệu nhạc Trịnh, lập tức Mỹ Linh đã phản đối ngay, và còn gửi lời cảnh báo đến Trang Pháp với đại ý, nếu đụng tới nhạc Trịnh sẽ chịu sự phản ứng từ khán giả trong nước đến quốc tế. Trước đó, ca sĩ Mỹ Linh, Thu Phương đã phải lên tiếng xin lỗi gia đình, khán giả yêu thích nhạc Trịnh khi hát sai lời ca khúc “Diễm xưa” trong chương trình “Chị đẹp đạp gió rẽ sóng”. Khi tham gia trình diễn bản mash-up (kết hợp) “Diễm xưa” và “Đại minh tinh”, Mỹ Linh và Thu Phương đã hát “Nhớ mãi trong cơn đau vùi”, trong khi bản gốc của phần ca từ này được viết “Nhỡ mai trong cơn đau vùi”. Đây không phải lần đầu, những ca sĩ kỳ cựu như Mỹ Linh, Thu Phương phải xin lỗi vì hát sai ca từ nhạc Trịnh. Nhạc Trịnh với hệ thống ngôn ngữ đặc biệt với những nét riêng về cấu trúc, cách sử dụng từ - tiếng, với âm hưởng, ý nghĩa đặc trưng phong cách cá nhân của Trịnh Công Sơn. Nhiều ca từ có thể khiến người nghe lạ lẫm, dễ dẫn để nhầm tưởng. Đơn cử trong ca khúc “Một cõi đi về” có câu “con tinh yêu thương vô tình chợt gọi”, nhưng nhiều ca sĩ khi hát đã “biến hóa” thành “con tim yêu thương vô tình chợt gọi” và đinh ninh như thế là đúng. Nhưng, Thái Hòa – một ca sĩ từng hát và nghiên cứu về nhạc Trịnh trong thời gian dài từng chia sẻ rằng, chính nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã lý giải về “con tinh yêu thương” trong “Một cõi đi về” ý chỉ những cô gái nhỏ, xinh đẹp và nghịch ngợm ở Huế. Những cô gái ấy thường hay được gia đình, người thân mắng yêu theo kiểu Huế là “đồ yêu tinh”. Và chữ “tinh” này được sử dụng trong nhạc Trịnh với ý nghĩa đó. Ca từ là một giá trị rất riêng trong thế giới chung của nhạc Trịnh. Nhạc sĩ Văn Cao từng gọi nhạc Trịnh là ca thơ, trong đó không phân biệt được đâu là ca đâu là thơ. Với lối cấu trúc, ngữ nghĩa đặc biệt và rất riêng như thế, mỗi một chữ sai trong nhạc Trịnh cũng có thể gây bão dư luận. Bởi vậy, yêu nhạc Trịnh là yêu giai điệu yêu mỗi ca từ trong nhạc. Đã 23 năm, Trịnh Công Sơn rời xa cõi tạm, 23 năm với muôn vàn biến thiên trong đời sống âm nhạc, nhưng nhạc Trịnh vẫn là một thể loại mang tên riêng, một vị trí tôn nghiêm, một con đường thiêng– mà bất cứ ai muốn thể nghiệm cũng ngại ngần, thận trọng. Như cánh vạc bay Đã 23 năm, Trịnh Công Sơn rời xa cõi tạm (ngày 1.4.2001), nhưng hình bóng, cuộc đời, tên tuổi và âm nhạc của ông vẫn phủ rộng với sức lan tỏa, ảnh hưởng mạnh mẽ. Năm 2022, bộ phim “Em và Trịnh” ngay khi ra mắt đã chịu bủa vây trước rất nhiều tranh cãi xoay quanh những chi tiết, tạo hình nhân vật Trịnh Công Sơn, cũng như thông tin về các bóng hồng đi qua cuộc đời ông. Cuộc đời Trịnh và âm nhạc của ông luôn có vị trí thiêng liêng trong lòng người hâm mộ, nói như NSND Trần Lực “ai cũng có một Trịnh Công Sơn riêng trong trái tim mình”, bởi thế, mỗi sự cải biên, phóng tác đều có thể bị phản ứng. Đạo diễn Phan Gia Nhật Linh trong suốt quá trình quay “Em và Trịnh” đã chia sẻ với phóng viên Lao Động, “Khi làm phim về Trịnh Công Sơn, tôi đọc nhiều về Trịnh, đọc triết lý sống, cách nhìn của ông về cuộc đời, tất thảy đều rất nhẹ nhàng. Chính sự nhẹ nhàng xuất phát từ ông, đã giúp những người xung quanh ông cũng cảm nhận được mọi sự trên đời này đều nhẹ nhàng. Trịnh Công Sơn đã thay đổi tôi”. Phan Gia Nhật Linh nói thêm, “Có điều lạ là, chúng tôi đã gặp rất nhiều người bạn của Trịnh, và ai khi gặp cũng khẳng định họ chính là người thân nhất”. Với bạn bè, với những người cùng thời với Trịnh, họ vẫn kể về ông đầy sống động, trân quý. NSND Trần Lực – người đóng Trịnh Công Sơn ở “Em và Trịnh” nói, “Việc vào vai một nhân vật được yêu mến như Trịnh, vừa có cái khó, nhưng cũng vừa có cái dễ. Dễ là có thể sẽ được yêu mến lây (cười). Khó là, có quá nhiều tư liệu, có quá nhiều góc nhìn, có quá nhiều hình dung về Trịnh Công Sơn. Ai yêu Trịnh, ai mê nhạc Trịnh, cũng sẽ đều có một Trịnh Công Sơn của riêng mình. Với tôi, tôi nhận vai Trịnh Công Sơn sau 12 năm dừng đóng phim vì tôi yêu nhạc Trịnh, vì quý trọng con người nhạc sĩ”. Đã 23 năm trôi qua, dẫu “cánh vạc đã về chốn xa xôi”, nhưng những kỷ niệm về Trịnh, tình yêu dành cho âm nhạc của ông vẫn vẹn nguyên, chưa từng thay đổi. Trịnh Công Sơn là một nhạc sĩ nổi tiếng mà không một khán giả nào lại không biết tới, nhưng ít ai hiểu sâu hơn về dấu ấn nghệ thuật trong sự nghiệp của ông. Nhạc sĩ tài hoa có tầm ảnh hưởng Trịnh Công Sơn là nhạc sĩ Việt Nam hiếm hoi có sự nổi tiếng và sức ảnh hưởng vươn tầm thế giới. Được biết, khoảng 2 triệu băng đĩa nhạc của Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã được bán tại Nhật Bản. Không những vậy, ông cũng là nhạc sĩ Việt được người Nhật yêu thích nhất. Họ viết cả lời Nhật cho những ca khúc của ông để ca sĩ của họ được biểu diễn, điển hình như ca khúc Diễm xưa. Rất nhiều ca sĩ nổi tiếng ở Nhật đã hát lại ca khúc này như Tokiko Kato, Yoshimi Tendo, Aya Shimazu… Nhạc Trịnh Công Sơn còn thường xuyên được hát trong Kohaku Uta Gassen - chương trình Âm nhạc Đêm giao thừa thường niên của đài truyền hình quốc gia Nhật Bản NHK trước hàng triệu khán giả và hàng loạt sân khấu lớn nhỏ khác. Các trường đại học âm nhạc, văn hóa của Nhật và Việt Nam cũng liên tục thực hiện các đề tài, luận văn cao học, luận án tiến sĩ về nhạc Trịnh. Có thể nói, Trịnh Công Sơn là tác giả hiếm hoi được nghiên cứu đầy đủ dưới nhiều bình diện như âm nhạc, văn hóa, ngôn ngữ, văn học… Ở mảng nào, ông cũng có đóng góp và gây dựng tầm ảnh hưởng to lớn. Sở dĩ người Nhật yêu thích Trịnh Công Sơn đến như vậy vì âm hưởng chất nhạc, nội dung, tinh thần của nhạc Trịnh rất đậm hồn Đông phương và gắn chặt với văn hóa, thể hiện triết lí Á Đông đậm đặc. Trịnh Công Sơn cũng được báo chí và cộng đồng quốc tế nhắc đến như "Bob Dylan của Việt Nam", "Nhạc sĩ được yêu mến nhất tại Việt Nam" (The Washington Post) Tại Việt Nam, hiếm có nhạc sĩ nào sáng tác nhiều như Trịnh Công Sơn, với 600 ca khúc. Trong đó, có tới 236 ca khúc được phổ biến rộng rãi. Người dân Việt Nam không ai là không biết nhạc Trịnh vì nó len lỏi vào từng ngõ ngách, tầng lớp công chúng. Ca sĩ Việt hầu như đều từng hát nhạc Trịnh. Nhạc Trịnh năm nào cũng được hoặc mở lên ở mọi sân khấu, dưới nhiều hình thức khác nhau. Đây là loại nhạc duy nhất dung hòa được từ bác học tới bình dân, khiến ca sĩ mọi thế hệ, dòng nhạc đều hát được. Trình độ sử dụng ca từ đạt tới nghệ thuật bậc cao Khác với nhiều nhạc sĩ khác, ngoài giai điệu đẹp, nhạc Trịnh Công Sơn nổi bật hơn hẳn ở phần ca từ. Ca từ trong nhạc của ông đậm chất thơ, đa dạng về từ vựng, độc đáo về ngữ pháp, phong phú về thanh điệu và ẩn chứa nhiều mã nghệ thuật khác nhau. Nói cách khác, nếu tách bỏ phần nhạc, thì phần lời của nhạc Trịnh thực sự đã làm nên những bài thơ xuất sắc, có đóng góp không nhỏ vào nền thi ca Việt Nam và làm giàu đẹp tiếng Việt. Nhạc sĩ Văn Cao từng nói: "Tôi gọi Trịnh Công Sơn là người của thơ ca (Chantre) bởi ở Sơn, nhạc và thơ quyện vào nhau đến độ khó phân định cái nào là chính, cái nào là phụ... Trong âm nhạc của Sơn, ta không thấy dấu vết của âm nhạc theo cấu trúc bác học phương Tây. Sơn viết hồn nhiên như thể cảm xúc nhạc thơ tự nó trào ra" (Nguồn: Nguoilaodong). Trong ca từ nhạc Trịnh thể hiện đầy đủ mọi nghệ thuật ngôn ngữ tiếng Việt, từ việc sử dụng từ láy, từ tượng thanh, tượng hình, từ lạ hóa tới điệp ngữ, điệp vần, hài thanh, câu hỏi tu từ, câu đặc biệt, ẩn dụ, hoán dụ… Tất cả đều đạt tới trình độ cao. Chẳng hạn, có một nghiên cứu từng chỉ ra trong 139 ca khúc nhạc Trịnh thì có 210 câu hỏi tu từ, mỗi câu là một hình thức tu từ khác nhau với dụng ý nghệ thuật riêng. Trịnh Công Sơn sử dụng rất nhiều ẩn dụ lạ hóa, độc đáo. Trong ca khúc Diễm xưa, đoạn "mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ" vừa chỉ chiếc tháp cổ kính, lại vừa ẩn ý về tháp cổ trắng ngần của người con gái vướng phải bụi trần. Hay, trong ca khúc "Chiều một mình qua phố", từ "nắng khuya" dùng để chỉ ánh trăng, hoặc ánh đèn đường. Tư tưởng lớn mang tầm thời đại Ở nước ngoài, người ta gọi Trịnh Công Sơn là Bob Dylan của Việt Nam cũng có lí do của nó. Cả hai nhạc sĩ này đều viết nhạc với tinh thần hiện sinh chủ nghĩa đậm đặc. Chủ nghĩa hiện sinh là một khuynh hướng triết học, mỹ học, một phong trào văn hóa thịnh hành, từng gây bão trong giới trẻ phương Tây nửa cuối thế kỉ XX, được phản ánh rộng rãi trong văn học Tây Âu, Mỹ và Nhật Bản. Cùng với sự phát triển của văn hóa đại chúng (Pop Culture) trong những thập niên cuối của thế kỉ, nó đã nhanh chóng lan rộng ra toàn thế giới và gây dựng một tầm ảnh hưởng lớn trên nhiều vùng quốc gia, lãnh thổ. Tại Việt Nam, Trịnh Công Sơn là nhạc sĩ hiếm hoi tiếp thu và thể hiện tinh thần hiện sinh chủ nghĩa một cách sớm nhất qua các sáng tác của mình như Để gió cuốn đi, Ngẫu nhiên… Trong nhạc của ông còn tiếp thu sâu sắc triết học Phật giáo nguyên thủy, từ vô thường, sự sống, cái chết tới an nhiên, tự tại. Tinh thần Phật giáo được thể hiện rõ nhất qua Cát bụi, Một cõi đi về… Đây đều là những thứ tư tưởng lớn, mang tầm vóc nhân loại. Bởi vậy, người ta mới nói, nhạc Trịnh là cả một mã văn hóa. Không những vậy, nhạc Trịnh còn là chứng nhân lịch sử cho một thời kì bão táp, thăng trầm của dân tộc. Nhưng trên hết, đó vẫn là tiếng nói yêu hòa bình, yêu con người. Nhạc Trịnh Công Sơn gọi là nhạc gì?Khi tên tuổi định hình bằng nhạc tình, thì vai trò xã hội của Trịnh Công Sơn lại gắn liền với một loại nhạc mang tính chất chống lại chiến tranh, kêu gọi hòa bình mà người ta thường gọi là nhạc phản chiến, hay còn gọi là Ca khúc da vàng theo tên các tập nhạc của ông phát hành cuối thập niên 1960. Trịnh Công Sơn có bao nhiêu tác phẩm?Tại Việt Nam, hiếm có nhạc sĩ nào sáng tác nhiều như Trịnh Công Sơn, với 600 ca khúc. Trong đó, có tới 236 ca khúc được phổ biến rộng rãi. Trịnh Công Sơn được mệnh danh là gì?Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn là một trong những nhạc sĩ lớn nhất của Tân nhạc Việt Nam và được mệnh danh là “Bob Dylan của Việt Nam” ở phương Tây. Các ca khúc phản chiến bất hủ của ông trong thập niên 60 và 70 đã để lại dấu ấn trong tim không biết bao nhiêu thế hệ. Đâu là tên một bài hát nổi tiếng của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn?“Cát bụi” được mệnh danh là sáng tác để đời của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn - một nhạc phẩm thấm đượm triết lý nhân sinh của cuộc đời. Bài hát được thể hiện cực trọn vẹn bởi giọng ca “nữ hoàng chân đất” Khánh Ly. |
