Phân tích nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao – Bài số 1
Chí Phèo thật thật sự là một kiệt tác trong nền văn xuôi hiện đại, là đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác của nhà văn lớn Nam Cao.
Với Chí Phèo, Nam Cao đã xuất hiện trong văn học như một tác giả tiêu biểu nhất của văn học hiện thực phê phán 1940 – 1945, thời kì mới đầy thử thách đối với dòng văn học đó. Cũng như các cây bút lớp trước, Nam Cao đặc biệt quan tâm thể hiện số phận khốn khổ trăm chiều của những người nghèo bị áp bức bóc lột đương thời. Có điều, trong cảm hứng “vạch khố” chung của mọi nhà văn hiện thực, ngòi bút Nam Cao có những khám phá riêng về số phận người lao dộng bị chà đạp. Hình tượng nhân vật Chí Phèo – một điển hình nghệ thuật bất hủ trong văn xuôi Việt Nam – đã thể hiện đầy đủ cái nhìn mới me, độc đáo, có chiều sâu của Nam Cao trong việc thể hiện nỗi khố của người cố nông.
Chí Phèo sinh ra không cha mẹ, không họ hàng thân thích, không nhà cửa, không tấc đất cắm dùi, cả đời không biết đến một bàn tay chăm sóc của đàn bà nêu không gặp thị Nở… Hắn ra đời trong một cái lò gạch cũ bỏ hoang, trong chiếc váy đụp; tuổi thơ của hắn bơ va, hét di ở cho nhà này lại đi ở cho nhà nọ, hai mươi tuổi thì làm canh điền cho nhà giàu…
Đó là cuộc đời khôn khổ của một kỏ thuộc hạng “cùng hơn cả dân cùng” ở nông thôn trước Cách mạng. Nhưng nỗi khổ ghô gớm của Chí Phèo được ngòi bút Nam Cao tập trung thể hiện không phải Ở những cái đó mà ở chỗ khác: người nông dân cùng hơn cả dân củng ấy không được sống ngay cả một cuộc đời nghèo khổ nhưng lương thiện của mình, mà anh đã bị những thế lực đen tối cướp đi cả bộ mặt người cùng linh hồn người để trở thành một con quỷ dữ và bị loại khỏi xã hội loài người.
Mở đầu truyện là hình ảnh hết sức sống động, đầy ấn tượng: Chí Phèo say rượu, vừa đi vừa chửi. Nhưng phải chăng đằng sau những tiếng chửi lảm nhảm của Chí Phèo, có một cái gì như sự vật đã tuyệt vọng của một con người thèm khát được giao tiếp với đồng loại mà không thể đươc. Trong cơn say đến mất cả lí trí, con người khôn đến ấy vẫn cảm nhặn được thấm thìa “nông nổi” của thản phận mình: đó là cái cô đơn khủng khiếp của một con người bị xã hội dứt khoát cự tuyệt, không được coi là người. Hắn thèm được người ta chửi vì chửi dù sao cũng là một hình thức giao tiếp, đối thoại, chửi lại hắn tức là còn thừa nhận hắn là người. Nhưng hắn cứ chửi, xung quanh vẫn cứ là “sự im lặng đáng sợ”. Chí Phèo vẫn có một mình trong sa mạc cô đơn: hắn cứ chửi rồi lại nghe, chỉ có ba con chó dữ với một thằng say rượu!…
Thực ra Chí Phèo vốn đâu phải là một kẻ lưu manh, nát rượu. Khi còn trai trẻ, anh canh điền cho nhà lí Kiến ấy đã ao ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn, vợ dệt vải, chúng lại bỏ một con lợn để làm vốnliếng. Khá giả thỉ mua dăm ha sào ruộng làm, tức là mơ ước một cuộc sống hạnh phúc hết sức bình dị bằng lao động. Khi ấy khi còn trỏ trung, anh cũng phân biệt được tình yêu chân chính và thói dâm dục xấu xa khi được gọi lên bóp chân cho cái bà ba “quỷ quái”, anh chỉ thấy được nhục chứ yêu đương gì! Nhưng bản chất lương thiện, trong trắng ấy của anh đã bị hủy hoại. Lão cường hào cáo già bá Kiến vì ghen tuông vu vơ, đã cho giải Chí Phèo lên huyện rồi sau đó phải ngồi tù. Cái nhà tù thực dân ấy đã tiếp tay lão cường hào bắt tạm giam anh Chí Phèo lương thiện, vô tội để thả ra một Chí Phèo hung ác, lưu manh, tức là đã biến một người lao động lương thiện thành một con quỷ dữ. Trở về làng Vũ Đại đầy bọn cường hào độc ác “ăn thịt người không tanh” đó, nếu Chí Phèo hiền lành nhịn nhục thì càng bị đạp giúi xuống, không ngóc đầu lên được. Hắn muốn sống thì phải gây gổ, cướp giật, ăn vạ. Muốn thế phải gan, phải mạnh. Những thứ ấy, Chí Phèo tìm ở rượu. Thế là Chí Phèo luôn luôn say, và hắn say thì hắn làm bất cứ điều gì người ta sai hắn làm. Chính xã hội ấy đã làm nát bộ mặt người, cướp đi linh hồn người của anh. Trở về làng lần này, Chí Phèo trở nên xa lạ với mọi người, là con quỷ của làng Vũ Đại, đề tác quái cho hao nhiêu dân làng… Và thế là hắn không còn được mọi người coi là người nữa, ai cũng tránh mặt hắn mỗi lẩn hắn qua.
Qua việc miêu tả hình tượng Chí Phèo, Nam Cao đã nêu lên một hiện tượng khá phổ biến, có tính quy luật ở nông thôn Việt Nam xưa: người lao động lương thiện bị xã hội đẩy vào chỗ cùng đã quay lại chống trả bằng con đường lưu manh để tồn tại. Trước Chí Phèo, làng Vũ Đại đã có chuyện Năm Thọ, rồi Binh Chức. Sau khi Chí Phèo chết, hiện tượng ấy chắc gì đã châm dứt. Chi tiết kết thúc truyện [nghe tin Chí Phèo chết, thị Nở nhìn nhanh xuống bụng và bỗng thấy hiện ra một cái lò gạch cữ bỏ không, xa nhà cửa vắng người lại qua… có nhiều ý nghĩa: Rất có thế từ cái lò gạch củ bỏ không, lại có một “Chí Phèo con” ra đời để nối nghiệp bố… Điều chắc chắn là chừng nào còn bọn cường hào ức hiếp dân lành, không cho họ cuộc sống, thì chừng đó còn những người lao động lương thiện phải rơi vào con đường lưu manh đổ giành lây miêng ăn, tức là bị hủy diệt nhân tính và bị xã hội cự tuyệt quyền làm người. Truyện Chí Phèo cho thấy cái quy luật tàn bạo đó trong xã hội cũ.
Tình trạng lưu manh hóa của Chí Phèo là một biểu hiện nỗi đau khố khốn cùng của con người sinh ra là người mà không được làm người. Có diều, Chí Phèo hình như tê liệt về ý thức, sống mù tôi trong kiẽp sống không còn là người thì anh không thể cảm nhận rõ rệt nỗi đau thân phận bi đát của mình. Nhưng đến khi bản chất, người lao động lương thiện trong Chí Phèo trờ về. Chí Phèo bỗng thòm vô hạn làm hòa với mọi người. BỊ xã hội lạnh lùng cự tuyệt, Chí Phèo mới thật sự rơi vào một bi kịch đau đớn trong tâm hồn và dẫn đến thám kịch.
Trong một cơn say rượu, cảm thấy bứt rứt, ngứa ngáy da thịt, Chí Phèo đã gặp thị Nở và xông tới người đàn bà xấu xí đó một each rất… Chí Phèo. Nhưng điều kì diệu là, nêu như lúc đầu, thị Nở chỉ khơi dậy
bản năng sinh vật ở gã đàn ông say rượu Chí Phèo, thì sau đó, sự chân thành của thị Nở đã làm thức dậy bản chất lương thiện trong anh. Đoạn văn viết về sự thức tỉnh của tâm hồn trong Chí Phèo sau lần gặp gỡ với thị Nở là một đoạn tuyệt bút, đầy chất thơ. Sáng hôm ấy, sau khi tỉnh dậy, Chí Phèo thấy lòng bâng khuâng mơ hồ buồn. Bên ngoài là tiếng chim hót vui vẻ, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuôi cá, tiếng cười nói của những người đàn bà đi chợ về… những âm thanh bình thường quen thuộc ấy bỗng trở thành tiêng gọi của sự sông và đã lay động sâu xa tâm hồn Chí Phèo. Cuộc gặp gỡ thị Nở đã lóe sáng như một tia chớp trong cuộc đời tối tăm dằng dặc của anh. Anh bỗng nhận ra tất cả tình trạng bi đát của số phận mình. Tình yêu thương đã thức tỉnh anh, và linh hồn của anh lâu nay phải bán cho quỷ đê đổi lấy miếng ăn thì giờ đây đã trở về. Anh bổng thấy thèm lương thiện, muốn làm hòa với mọi người biết bao! Tức là anh vô cùng khao khát được mọi người nhận anh trơ lại vào cái xã hội bàng phẳng, thân thiện của những người lương thiện. Tình yêu của thị Nở đã mở đường cho Chí Phèo trở lại làm người. Câu trả lời của thị Nở đã quyết định số phận của anh.
Nhưng con đường trở lại làm người của Chí Phèo vừa được hé mở ra thì bị đóng sầm lại. Bà cô thị Nở không cho phép cháu bà di lấy một thằng… chỉ có một nghề rạch mặt ăn vạ. Nhưng trách gì bà ta! Cách nhìn của bà ta cũng chính là cách nhìn của mọi người làng Vũ Đại lâu nay đối với Chí Phèo. Tất cả quen coi anh là quỷ dữ mất rồi. Hôm nay, linh hồn anh trở về nhưng không ai nhận ra. Thế là Chí Phèo thật sự rơi vào một bi kịch tinh thần đau đớn. Khi hiếu ra rằng xã hội dứt khoát cự tuyệt mình, Chí Phèo vật vã trong cơn đau đớn, tuyệt vọng. Hắn quay lại uống, lại uống… nhưng càng uống càng tỉnh ra. Tỉnh ra để thấm thìa nỗi đau vô hạn của thân phận mình. Rồi hắn ôm mặt khóc rưng rức cho đến khi uống đến say mềm và lại xách dao ra đi, lại vừa đi vừa chửi… như mọi lần. Nhưng lại khác hẳn mọi lần. Trong cơn đau đớn vì tuyệt vọng. Chí Phèo càng thấm thìa tội ác của kẻ thù và tình trạng tuyệt vọng vô phương cứu chữa của đời mình. Anh đến trước mặt bá Kiến, đanh thép kết án lão và giết chết lão, sau đó, anh tự sát. Anh không muốn sống nữa vì giờ đây, ý thức về nhân phẩm đã trở về, anh không thê Sống kiêu lưu manh, sống như thú vật được nữa, nhưng xã hội lại không cho anh sông cuộc sống con người! Vậy là anh phải chết! Anh’ đã chết trên ngưỡng cửa trở về cuộc đời, khi cánh cửa cuộc đời dóng chặt trước anh. Chí Phèo chết quằn quại trẽn vũng máu tươi của mình, chết trong niềm đau thương tột cùng vì nỗi khát khao mãnh liệt, thiêng liêng của anh là được sông làm người đã không trở thành hiện thực. Câu hói cuối cùng của Chí Phèo: Ai cho tao lương thiện?” là câu hói chất chứa phần uất, đau đớn, còn làm ray rứt người đọc đến tận hôm nay.
Câu hỏi ấy đã có đúc cả giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của tác phẩm một cách sâu sắc và thấm thìa. Làm thế nào để con người được sống cuộc sống của con người trong xã hội tàn bạo ngột ngạt, vùi dập nhân tính
ấy? Qua hình tượng Chí Phèo, ngòi bút nhân đạo của Nam Cao đã đặt ra câu hỏi lớn ấy. Đó là một vấn đề có ý nghĩa xã hội lớn lao và đưa Chí Phèo lên những tác phẩm hay nhất, có giá trị nhất trong văn học hiện đại.
Xem thêm: Nghị luận ngắn về tình trạng ùn tắc giao thông
Phân tích nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao – Bài số 2
Chí Phèo – một con quỷ dữ của làng Vũ Đại, một nhân vật điển hình trên những trang văn đầy ai oán, bi thương của nhà văn Nam Cao. Chính tấm lòng lương thiện và sự căm phẫn những kẻ cầm quyền trong xã hội phong kiến cũ tàn ác bất nhân của Nam Cao đã cho ra đời một Chí Phèo dữ tợn và hung hãn trong tác phẩm cùng tên của ông. Đây cũng chính là sản phẩm của những kẻ bất lương trong giai cấp thống trị, là nhân vật mà khi nhìn vào ta sẽ hiểu được thảm cảnh của xã hội cũ tha hóa và biến chất như thế nào.
Như đã nói, Chí Phèo là đứa con tinh thần của Nam Cao. Ông đã nhào nặn nên nhân vật của mình từ lòng xót thương cho số phận cay đắng của những người nông dân lương thiện bị xã hội xô đẩy, chèn ép đến mức mất cả nhân tính. Họ không còn cách nào có thể đứng lên để làm lại cuộc đời. Chí cũng vậy, anh đã trải qua biết bao nhiêu thăng trầm, và rồi lòng hướng thiện thức tỉnh cũng là khi Chí tự kết liễu cuộc đời mình khi mới ngoài bốn mươi tuổi.
Một cuộc đời hơn bốn mươi năm, không cha không mẹ, không người thân thích. Lúc mới đẻ, Chí bị bỏ rơi ở một cái lò gạch cũ của làng Vũ Đại. Lớn lên, Chí đến ở cho nhà Bá Kiến. Nhưng bà vợ thứ ba lăng loàn của ông đã hại Chí phải vào tù. Cuộc sống tù đày đã làm Chí từ một người lương thiện, hiền lành, tử tế trở thành kẻ hung hãn, dữ tợn. Khi trở về, Chí lại rơi vào tay Bá Kiến, bị hắn nịnh bợ, cho uống rượu nên Chí đương nhiên trở thành tay sai cho hắn, chuyên đi đâm thuê, chém mướn, đòi nợ. Cả làng Vũ Đại không ai còn nhìn nhận Chí nữa. Bị xã hội ruồng rẫy, Chí càng trở nên bê tha và cô độc.
Cả ngày lẫn đêm, không biết Chí tỉnh lúc nào, say lúc nào. Men rượu cứ thế lấp liếm tâm hồn Chí. Những nỗi oan thù hằn sâu trong tâm trí hắn. Vì thế, ngay khi lật giở trang văn đầu tiên của tác phẩm, ta đã thấy ngập tràn những tiếng chửi của Chí. “Bắt đầu hắn chửi trời. Có hề gì? Trời có của riêng nhà nào? Rồi hắn chửi đời. Thế cũng chẳng sao: Đời là tất cả những chẳng là ai. Tức mình, hắn chửi ngay tất cả làng Vũ Đại”. Nhưng chẳng ai thèm đáp lại lời chửi của hắn. Bởi không một ai nhìn nhận Chí là người nữa. Nên dù Chí có chửi thế nào cũng chẳng có nghĩa lý gì. Nhìn cảnh tượng này, Chí thật đáng thương làm sao! Tiếng chửi tưởng chừng như vô nghĩa, như nước đổ lá khoai, không một ai đoái hoài. Nhưng Nam Cao cố tình dựng lên cảnh này để thấy rằng con người sống trong xã hội bị đàn áp quá mức ấy đã tha hóa, đã biến chất như thế nào. Tiếng chửi của Chí cũng là tiếng khóc lóc thảm thiết, tiếng gào thét trong tuyệt vọng. Khóc vì giờ đây con người của Chí đã bị biến thành con quỷ dữ. Nhưng làm quỷ dữ cũng không xong, vì chẳng ai sợ Chí cả. Họ chỉ khinh Chí thôi. Cuộc đời Chí là đầy rẫy những nỗi bất hạnh. Ngay từ khi sinh ra đã không có được sự nuôi nấng của cha mẹ, không được một giọt sữa, lớn lên không gia đình, phải đi ở thuê. Mà lại ở ngay trong nhà Bá Kiến – kẻ tàn ác, bất nhân vô cùng. Thế nên cũng quá dễ để hiểu tại sao Chí lại trở thành một kẻ nát rượu như bây giờ.
Chí cứ uống rượu, hết rượu lại đến nhà Bá Kiến rạch mặt ăn vạ để đòi tiền. Chí chẳng còn cảm giác đau đớn là gì nữa. Là do men rượu làm Chí mất cảm giác hay là do lòng Chí đã trai sạn quá nhiều? Chí bị Lý Cường đánh, “tiếng đấm, tiếng đá nhau bình bịch, thôi cứ gọi là tan xương”, nhưng chưa đủ, Chí lại tự mình cầm mảnh chai rạch vào mặt, máu ra loe loét. Thấy Chí vậy, mọi người tuôn đến xem nhưng không một kẻ nào xót thương cho Chí. Họ đến như để xem một trò vui thường tình. Cụ bá trở về, thấy vậy liền nịnh hắn vài câu, Chí nguôi ngoai nghe lời cụ. Trong lòng kẻ đầy nham hiểm kia hẳn có âm mưu nên mới dụ dỗ ngon ngọt Chí. Lão muốn lợi dụng Chí trở thành tay sai cho mình. Vì Chí đã sẵn máu liều, nếu để cho đi đòi nợ thuê hẳn là được việc. Từ đấy, Chí lại càng lún sâu thêm vào vũng bùn đen ngòm do Bá Kiến bày ra.
Mãi cho đến khi gặp Thị Nở – một người đàn bà xấu xí, xấu đến ma chê quỷ hờn, xấu đến mức Nam Cao đã phải dành hết tất cả những gì xấu nhất dành cho thị. Cái mũi bạnh ra, cái môi như con đỉa xù… Là một người đàn bà, nhưng Nam Cao lại không hề dành cho thị một chút duyên dáng hay nữ tính nào. Đã thế, thị lại còn dở hơi, ngù ngờ. Và tất nhiên, thị ế chồng. Cuộc gặp gỡ đầy ngẫu nhiên của Chí và thị như một vận may cho cả hai người. Bởi Chí lần đầu tiên biết đến một người phụ nữ, còn thị cũng lần đầu tiên được một người đàn ông để ý. Mà không biết là Chí để ý thị hay là do men rượu còn nồng nàn, mê man nên Chí đã làm liều với thị. Hai người gặp nhau trong một đêm trăng thanh gió mát. Thị ra bờ sông nghỉ rồi ngủ quên, còn Chí trong men rượu ngà ngà đã va vào thị. Hai còn người cùng chung một tầng lớp, một đẳng cấp, một số phận đã lao vào nhau như tiếng sét ái tình.
Sau đêm ấy, một biến cố lớn đã xảy ra làm thay đổi cuộc đời Chí. Chỉ tỉnh rượu. “Hắn bâng khuâng như tỉnh dậy sau một cơn say rất dài”. “Lòng mơ hồ buồn”. Lần đầu tiên, Chí thoát khỏi những cơn say. Lần đầu tiên Chí ý thức về cuộc sống xung quanh, về cuộc đời mình. Những cảnh vật quen thuộc khiến Chí thấy nao lòng, rung động. Tiếng mái chèo gõ cá, tiếng chim hót líu lo, tiếng mọi người đi chợ vải nói chuyện với nhau… Tất cả những thứ ấy hàng ngày vẫn diễn ra mà sao cho đến tận hôm nay Chí mới cảm nhận được. Lúc này, Chí trở nên hiền lành một cách lạ thường. Mà không, Chí đã từng rất hiền như thế. Chí cũng đã có một ước mơ thật trong sáng, thật đẹp: Có một gia đình nho nhỏ, chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm… Nhưng ước mơ ấy giờ đâu rồi? Một chàng trai hiền lành, tốt bụng nay đâu? Đây có phải là con người thực sự của Chí không? Những ngày đi ăn vạ, đi cướp giật do đâu mà có? Chí lại nghĩ về tuổi già, nghĩ về sự cô độc. Chí buồn. Chí sợ. Sợ rồi mai này khi không còn sức đi ăn vạ nữa, không thể làm liều được nữa, Chí sẽ sống ra sao? Liệu rằng có ai ở bên cạnh Chí không? Chí không sợ tuổi già, không sợ ốm đau bệnh tật, mà sợ mình sẽ cô đơn không người hỏi han trò chuyện.
Chí tự nhận thấy mình cần phải thay đổi. Hay nói đúng hơn là tìm lại chính mình. Và thị – người phụ nữ xấu nhất làng Vũ Đại ấy là tia hi vọng sáng chói cho cuộc đời Chí lúc này. Chí thèm trở lại làm người lương thiện, làm người mà trước đây Chí đã từng làm. Khi ấy trên mặt Chí còn chưa một có vết sẹo nào hằn in. Mối tình bất chấp với Thị khiến Chí thay đổi chỉ sau một đêm. Đặc biệt là khi được thị “ban” cho bát cháo hành. Lần đầu tiên trong cuộc đời Chí được săn sóc bởi bàn tay một người đàn bà. Xúc động lắm chứ. Mối tình ấy cũng thật đẹp. Hai người xứng đôi vừa lứa, môn đăng hậu đối, đúng là một cặp trời sinh. Chí toan tính rủ thị sang ở cùng một nhà cho vui. Rồi Chí sẽ làm lại từ đầu, sẽ biến ước mơ của mình thành sự thật. Nhưng mọi chuyện đâu có êm đẹp như Chí nghĩ. Ở với thị được năm ngày năm đêm thì thị lại lên cơn dở hơi. Thị ngừng yêu, khoan để về hỏi ý kiến bà cô đã. Bị bà cô chửi mắng té tát, thị ngoăn ngoắt trút hết giận lên đầu Chí. Trong chốc lát, thị xả vào mặt Chí những lời lẽ chua chát nhất, cay đắng nhất khiến Chí sững sờ. Chí đang tỉnh rượu trong cơn say men tình ái thì lại bị thị dội cho một gáo nước lạnh. Chao ôi là buồn. Lần đầu tiền được yêu và có lẽ cũng là lần duy nhất. Chí thất tình. Một nỗi đau đớn tột cùng của một kẻ yêu thật lòng, yêu chân thành và mãnh liệt. Chí chạy theo thị, nắm lấy tay thị nhưng niềm hi vọng mong manh níu kéo thị đã không thành. Thị gạt phắt tay Chí, còn giúi cho hắn ngã khoèo xuống đất. Cảnh tượng ấy thật đau lòng và đáng thương.
Bị cự tuyệt, Chí khóc rưng rức. Bao nhiêu lần Chí khóc, nhưng lần này là nước mắt của sự tuyệt vọng, của niềm đau. Đến ngay cả người phụ nữ dở hơi, xấu xí cũng không nhìn nhận Chí nữa. Chí biết làm gì nữa đây? Chí muốn làm người lương thiện nhưng thị đã đi rồi. Ai sẽ cùng Chí bước vào tuổi già mà không cô đơn? Ai sẽ là người vợ dệt vải để Chí làm người chồng cày thuê cuốc mướn lo lắng cho vợ con? Chẳng còn ai nữa. Thị quay lưng đi, nghĩa là cả thế giới sụp đổ với Chí. Chí lại chìm vào những cơn say. Nhưng lần này, Chí càng uống càng tỉnh, mùi hơi rượu lẫn với mùi cháo hành khiến Chí tiếc thương, lưu luyến vô cùng. Chí lại vùng dậy, cầm dao đi với ý định giết chết cả nhà thị, giết chết cái con khọm già đã xúi thị quay lưng với Chí. Nhưng ngòi bút của Nam Cao đã vẽ đường cho Chí đi thẳng một mạch đến nhà Bá Kiến. Lần này, cũng trong cơn say, nhưng Chí không đến để đòi tiền như mọi khi nữa. Chí dõng dạc nói to “Tao đến để đòi lương thiện”. Dường như, Chí đã hiểu ra tất cả mọi chuyện, Chí biết mình đã đến bước đường cùng. Chí không muốn tiếp tục chìm đắm trong những con say dài nữa. Chí muốn được chết, chết cho chính mình, chết một lần duy nhất để được quay trở lại làm người lương thiện. Chí lao con dao tới đâm chết Bá Kiến rồi cũng tự kết liễu cuộc đời mình.
Chí chết. Chí đã tự giết chết một anh Chí say khướt, một kẻ đã tha hóa nhân cách, chuyên đi cướp giật, rạch mặt ăn vạ. Chết để con người ngày xưa hiền lành, tốt tính của Chí được sống lại.
Xem thêm: Phân tích bài thơ Tương tư [Nguyễn Bính] – Văn mẫu lớp 11
Chí chết, Bá Kiến chết nhưng sẽ còn nối tiếp Lý Cường, còn con của Chí có thể đang lớn dần trong bụng thị. Nhưng ít nhất, Nam Cao cũng đã mạnh tay giết chết kẻ đại diện của chế độ cầm quyền gian ác, tàn độc.
Tác giả đã gửi gắm rất nhiều tư tưởng và thông điệp của mình qua hình ảnh của Chí Phèo. Một kẻ tha hóa đạo đức, bị xã hội ruồng rẫy. Nam Cao vừa xót thương vừa oán giận Chí. Nhưng sau cùng, ông cũng vẫn nêu cao bản chất lương thiện của Chí. Chí đã phải đối cả mạng sống của mình để mong tìm lại được chính mình. Chí chính là hiện thân cho những người nghèo khổ của xã hội, cũng là tiếng khóc gào thét của những kẻ đang đứng giữa ranh giới của hai bờ vực thiện – lương. Và Chí cần có nhiều sự thấu hiểu, sự giúp đỡ của xã hội, của nhân loại để được quay trở lại làm người.
Phân tích nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao – Bài số 3
Nam Cao được mệnh danh là nhà văn của nền văn học hiện thực, ông sáng tác các tác phẩm chủ yếu viết về người nông dân Việt Nam, đây là tác phẩm để lại cho người đọc nhiều cảm xúc khi viết về một hiện thực đó là người nông dân bị bần cùng hóa trước cách mạng tháng tám.
Nhân vật trong tác phẩm của Nam Cao là nhân vật phải chịu nhiều đắng cay, cực khổ do xã hội gây nên, họ bị bần cùng hóa về con người và tính cách, như Chí Phèo là một nhân vật như thế, Chí đã phải chiu đựng những bần cùng do xã hội gây nên, từ một nhân vật hiền lành, chất phác, đi làm thuê để lấy tiền sinh sống, khó khăn khi đi làm thuê nhà Bá Kiến nhưng lại bị người nhà này hành hạ, và biến chí thành một con người ác, người nông dân lương thiện, nhưng lại bị xã hội tha hóa, khi đọc tác phẩm, chắc hẳn không ai không có một thái độ xót thương và có thái độ cảm thông cho nhân vật này.
Chí đã phải chịu đựng nhiều khó khăn, và vất vả, xuất thân đã không giống như những người bình thường khác, bị bỏ rơi trong lò gạch cũ, chí phải chịu đựng từ nhỏ, không được ai chăm sóc, nuôi dạy, và rồi chí đã trở thành một người nông dân muốn sống bằng chính sức lao động của mình, nhưng lại không được, bởi Chí Phèo đang phải chịu đựng những cảnh cơ cực của sự đàn áp, bị tha hóa về con người và cả về tính cách của nhân vật.
Ở đây nhân vật Chí vừa là biểu hiện của cá nhân khi bị người khác áp bức bóc lột, mà nó còn biểu hiện cho cả một tầng lớp, luôn bị đàn áp cả về tinh thần lẫn thể xác, sự cơ cực đó đã biến chí từ lương thiện trở thành người không có nhân tính. Chí đã làm thuê với chính sức lao động của mình, nhưng rồi bao nhiêu công lao, mà Chí phèo cố gắng lại bị chính những con người có quyền lực trong tay đàn áp, đó là những con người, xấu xa, họ đại diện cho thế lực cầm quyền cho xã hội, chính những con người đấy đã làm tụt lùi đi chính xã hội của chúng ta, mỗi người chúng ta đều có thể thấy người nông dân phải chịu đựng rất nhiều những bất công.
Họ đàn áp, áp bức bóc lột sức lao động của con người, biến người nông dân thành những công cụ để họ có thể thực hiện mục đích của mình, chí đã là con người như thế, chí bị tha hóa và trở thành con người tàn ác, Chí bị nhà Bá kiến đưa vào tù, từ đây chí biến thành con người hoàn toàn khác, Chí bị tha hóa về đạo đức cũng như con người, tất cả những điều đó đã ảnh hưởng xấu đến toàn xã hội, không chỉ Chí mà còn rất nhiều những người nông dân cũng rơi vào tình trạng như thế này, nhưng chí là một nhân vật đại diện và điển hình.
Chí rơi vào con đường bị tha hóa, thể xác đau khổ, tâm hồn như bị xé ra hàng trăm mảnh, với những đau đớn đó mà Chí đã rơi vào vòng pháp luật, Chí bị tha hóa khi trong tù, và chính bọn quyền lực đã đưa Chí trở thành một con người như thế này. Chí đã bị tha hóa tính cách do tính chất khắc nghiệt của xã hội, những điều đó làm cho cuộc đời của Chí lâm vào nhiều những lâm ly bi đát hơn. Chí đi tù và phải chịu những đàn áp của bọn cai trị, đặc biệt cái đói, cái khổ, nó cũng đang ám ảnh và bao vây lấy cuộc đời của Chí, Chí là một người nông dân vốn dĩ rất lương thiện, nhưng chỉ một cơn gió độc thổi vào làm cho cuộc đời của Chí chịu đựng rất nhiều những khó khăn, và tha hóa tính cách của người nông dân Việt Nam trước cách mạng.
Chí phèo là đại diện của người nông dân để đấu tranh và tố cáo những thế lực tàn ác, luôn che khuất mắt Chí, tác giả đã thể hiện một hiện thực vô cùng nghiệt ngã, đó là bản ngã của con người trong cuộc sống, Chí đã thể hiện được tư tưởng của chính tác giả, khi sử dụng trong tác phẩm, Chí Phèo là hình tượng trung tâm của tác phẩm, đây là một hình tượng để tố cáo tội ác của thế lực cầm quyền trong xã hội phong kiến. Nhưng rồi nhờ có tấm lòng nhân đạo của tác giả, mà Chí được sống những tháng ngày hạnh phúc khi Thị Nở xuất hiện, hoàn cảnh họ gặp nhau cũng vô cùng, vào một hôm trăng thanh gió mát, hai người gặp nhau bên vườn chuối, chỉ với một hình ảnh éo le như thế này mà hai người nảy sinh tình cảm với nhau, tình cảm đó làm ấm lên tình người trong con người Chí, đây quả thực là một hoàn cảnh thể hiện tình cảm vô cùng chặt chẽ và nó mang đậm giá trị trong chính tác phẩm, với sự thể hiện đầy táo bạo, tác giả đã thổi ấm lên tình người vào Chí, làm cho Chí thức tỉnh, có thể nói, Chí đã trở nên nhân đạo và có tình người hơn, khi gặp Chí, trước thì Chí chửi đời, chửi đất, chửi người đã sinh ra hắn, nhưng nay Chí lại muốn trở thành một con người lương thiện.
Chí đã từng nói: “ Ai cho ta lương thiện”. Tất cả đang thể hiện những ước nguyện của Chí để mong muốn mình trở thành một con người bình thường. Cuộc đời của Chí cũng phải trải qua rất nhiều thăng trầm, từ một người nông dân hiền lành chất phác, nay lại trở thành một con quỷ dữ, hắn gặp ai cũng chửi, nhưng mọi người xung quanh không ai quan tâm đến hắn, họ đều nghĩ, hắn chửi nhưng trừ mình ra, và Chí còn chửi những người không chửi nhau với hắn. Đây là những chi tiết thể hiện Chí Phèo đang bị xã hội này tha hóa đi bản chất, của một con người lương thiện, hiền lành.
Chí là nhân vật được tác giả xây dựng để tố cáo xã hội phong kiến tàn ác, họ đang tha hóa và dồn con người hiền lành trở thành những con ác quỷ, tác giả đã thể hiện tấm lòng nhân đạo của mình khi để Chí gặp Thị Nở và qua nhân vật này tác giả cũng thể hiện một sự tố cáo sâu sắc đối với chính những nhân vật được xây dựng trong tác phẩm.
Tác phẩm đã để lại cho nhân loại nhiều giá trị trong đó có hai giá trị nổi bật đó là giá trị nhân đạo, và sự tố cáo sâu sắc đối với xã hội phong kiến.
Phân tích nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao – Bài số 4
Nam Cao là một nhà văn hiện thực lớn có tư tưởng nhân đạo vừa sâu sắc, mới mẻ, vừa độc đáo. Ông là nhà văn hiện thực xuất sắc tràn đầy tinh thần nhân đạo, chuyên viết về hai đề tài: người trí thức nghèo sống mòn mỏi, bế tắc trong xã hội cũ và người nông dân bị bần cùng hóa, lưu manh hóa trước Cách mạng tháng Tám. Trong đó, Chí Phèo là 1 kiệt tác trong văn xuôi VN hiện đại của nhà văn Nam Cao viết vào năm 1941. Truyện kể lại cuộc đời của một người dân cùng khổ tên là Chí Phèo. Chí Phèo là biểu hiện sống động của bi kịch sinh ra là người mà không được làm người. Câu truyện có nhiều bi kịch, nhưng đặc biệt, trong đó quá trình thức tỉnh hồi sinh và bi kịch cự tuyệt của Chí Phèo trong tác phẩm là một trong những đọan thể hiện sâu sắc ý nghĩa nhân văn và giá trị nhân đạo của tác phẩm.
Chí Phèo, nguyên là một đứa con hoang, bị bỏ rơi nơi lò gạch cũ khi vừa mới lọt lòng, vốn là người nông dân hiền lành, lương thiện nhưng đã bị xã hội phong kiến bóc lột, đè nén, áp bức trở thành “con quỷ dữ làng Vũ Đại”. Bá Kiến đã đẩy Chí Phèo vào tù, biến Chí từ một người nông dân hiền lành trở thành một thằng lưu manh và trở thành tay sai đắc lực cho bọn cường hào trong làng. Chí gần như sống trong vô thức, bị xã hội ruồng bỏ, bị cướp mất quyền làm người, bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính. Và cứ thế Chí Phèo say triền miên. Say để quên đi quyền làm người, say để làm những việc mà người ta giao cho hắn làm, đốt phá, cướp giật, doạ nạt… của bao người dân lương thiện. Những cơn say của hắn tràn cơn này sang cơn khác, thành một cơn dài, mênh mông, hắn ăn trong lúc say, thức dậy hãy còn say… Chưa bao giờ hắn tỉnh, và có lẽ hắn chưa bao giờ tỉnh táo, để nhớ có hắn ở đời.
Cứ tưởng Chí Phèo mãi mãi sống kiếp thú vật, rồi sẽ kết thúc bằng cách vùi xác ở một bờ bụi nào đó. nhưng bằng tài năng và nhất là bằng trái tim nhân đạo của một nhà văn lớn, Nam Cao đã để Chí Phèo trở về sống kiếp người một cách tự nhiên. Ông đã soi rọi ánh sáng của ty thương vào tận đáy tâm hồn đen tối của con quỷ dữ làng Vũ Đại. Trong một đêm say, hắn tình cờ gặp Thị Nở – người đàn bà dở hơi xấu xí, và quá lứa lỡ thì. Đêm hôm ấy, họ ăn nằm với nhau, sự chung đụng ngẫu nhiên ấy, mang tính bản năng của người đàn ông trong cơn say. Những phẩm chất của người nông dân lao động tiềm tàng sâu trong con người hắn bất chợt đc khơi dậy. Chút ty thương mộc mạc, tự nhiên cộng vs sự quan tâm chăm sóc giản dị của Thị Nở đã đánh thức lương tri, đánh thức bản chất lương thiện vốn có trong con người Chí. Chính nhờ cuộc gặp gỡ đó, đã thức tỉnh phần người trong Chí, giúp Chí cởi bỏ cái vỏ quỉ dữ để sống lại làm người, khao khát hoàn lương, lương thiện.
Đoạn văn miêu tả tâm trạng Chí Phèo sau đêm gặp Thị Nở chứng tỏ Nam Cao xứng đáng bậc thầy về phân tích tâm lí nhân vật. Tỉnh rượu, Chí thấy lòng chợt bâng khuâng ”mơ hồ buồn”. Những lần trước, mỗi khi tỉnh rượu, hắn lại uống, vì thế say kế tiếp say. Còn lần này, Chí Phèo tỉnh rượu với trạng thái khác hẳn “người thì bủn rủn, chân tay không buồn nhấc; hay là đói rượu, hắn hơi rùng mình. Ruột gan lại nôn nao lên một tí. Hắn sợ rượu như những người ốm sợ cơm”. Sau bao năm, lần đầu tiên trong cuộc đời Chí tỉnh dậy, chợt nhận ra nơi căn lều ẩm thấp là ánh nắng ngoài kia rực rỡ biết bao, nghe thấy mọi âm thanh của cuộc sống: tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá trên sông, tiếng lao xao của người đi chợ bán vải về… Những âm thanh quen thuộc ấy hôm nào mà chả có, nhưng hôm nay Chí mới cảm nhận và nghe thấy, vì hôm nay Chí đã hết say. Phải chăng, những âm thanh ấy chính là tiếng gọi náo nức, thiết tha, tiếng gọi thôi thúc của cs đã vang lên rộn ràng trong tâm hồn vừa đc khơi dậy của Chí… Sau đó Chí tỉnh ngộ, nhìn lại cuộc đời mình cả trong qúa khứ, hiện tại và tương lai. Hơn hết, cái ước mơ bình dị ngày nào ”có một gia đình nho nhỏ, chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải…” bỗng dưng trở lại vs Chí. Chí đã tỉnh rượu và thức tỉnh về tỉnh cảm và nhận thức. Chí thấy hiện tại của mình thật đáng buồn bởi “hắn đã tới cái dốc bên kia của cuộc đời”. Tương lai đối với hắn, còn đáng buồn hơn, hắn còn lo sợ bởi hắn đã trông thấy trước “tuổi già, đói rét và ốm đau” và nhất là “cô độc”. Sau những tháng ngày sống gần như vô thức, Chí đã tỉnh táo và triền miên trong suy nghĩ và xúc động. Như vậy, với sự trở lại của lí trí và nhận thức về chính mình, cùng những tình cảm, cảm xúc của 1 con người, Chí đang thức tỉnh một cách tòan diện cả về nhận thức và ý thức và bắt đầu hồi sinh để trở về với kiếp người. Ngòi bút Nam Cao ở đây thật ấm áp, thể hiện từng biểu hiện của sự thức tỉnh ở Chí Phèo. Ông thật sự rất yêu quý những người lao động chân chính. Vì hoàn cảnh mà họ bị đẩy vào con đường tội lỗi. Nhưng ngay cả khi bị cuộc đời làm biến dạng nhân hình và làm méo mó nhân tính thì Nam Cam vẫn nhìn thấy vẻ đẹp trong sáng luôn tiềm ẩn trong con người họ. Họ chỉ cần găp điều kiện thuận lợi thì phần người sẽ bừng dậy một cách mạnh mẽ.
Xem thêm: Phân tích bài thơ Bài ca phong cảnh Hương Sơn [Chu Mạnh Trinh] – Văn mẫu lớp 11
Đúng lúc ấy thì Thị Nở bưng đến cho Chí Phèo bát cháo hành đang nghi ngút khói. Và nếu như Thị Nở không qua, chắc là hắn đã khóc được mất. Việc làm này của thị khiến hắn từ ”hết sức ngạc nhiên” đến xúc động ”thấy mắt mình như ươn ướt” bởi vì một lẽ hết sức đơn giản “lần đầu tiên hắn được người ta cho…”, “đời hắn chưa bao giờ được săn sóc bởi bàn tay đàn bà”. Hắn còn cảm nhận về hương vị cháo hành, nó thơm và ngon lắm. Thị Nở còn cảm nhận thấy hắn rất hiền. Dưới ánh sáng của ty, thị Nở bỗng trở thành 1 người đàn bà có duyên, cx biết lườm yêu, biết e lệ, biết ”ngượng ngùng mà thinh thích khi nghe 2 tiếng ”vợ chồng”. Bát cháo hành của thị Nở làm hắn suy nghĩ nhiều. Trái tim tưởng chừng như chai đá của CP đã dần dần sống dậy. Cái phần người trong hắn cx hồi sinh. Chí đã sống đúng với con người thật của mình, trở lại nguyên hình của anh canh điền ngày xưa. Hành động chăm sóc đầy tình cảm yêu thương ấy làm tâm trạng Chí đi từ xúc động đến ăn năn, hồi tỉnh. Ty của Thị Nở đã mở đường cho Chí Phèo trở lại làm người: “Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao.. Thị có thể sống yên ổn vs hắn thì sao người khác lại k thể đc”. Cùng với mong ước được làm người lương thiện, Chí khao khát hạnh phúc và một mái ấm gia đình. Và hắn nói “Gía cứ thế này mãi thì thích nhỉ?”. Lúc này nội tâm của Chí đã bừng tỉnh, lương tri của hắn đã trỗi dậy mà thôi thúc tình cảm hắn. Hắn thật sự muốn ”thế này” đó là muốn được ăn cháo hành, được sống bên cạnh thị Nở, được thị quan tâm, chăm sóc, yêu thương và được làm nũng với thị.. “Hay là mình sang đây ở với tớ một nhà cho vui” một mái ấm gia đình vui vẻ, hạnh phúc, câu nói này giống như một lời cầu hôn của Chí với thị Nở-một lời cầu hôn rất canh điền, chất phác, giản dị. Hắn muốn sống như 1 con người đúng nghĩa, khao khát đc trở lại với cuộc sống bình thường, được làm hòa với mọi người. Thị Nở sẽ là cây cầu nối giữa hắn với cuộc đời. Chí Phèo bâng khuâng, háo hức nghĩ tới 1 tương lai tốt đẹp. Chính tình người của Thị Nở đã thức tỉnh hồi sinh tình người trong Chí Phèo, thế mới biết sức cảm hóa của tình thương kỳ diệu biết nhường nào! Phát hiện và miêu tả quá trình thức tỉnh của Chí Phèo là một thành công nghệ thuật đặc sắc của Nam Cao. Tác giả đã khéo lựa chọn những chi tiết rất chân thực thể, miêu tả tâm lí nv sắc sảo hiện nên ý nghĩa của sự hồi sinh là sự khẳng định sức sống của thiên lương, của lòng lương thiện.
Nhưng, bi kịch và đau đớn thay, cánh cửa cuộc đời vừa hé mở thì cũng ngay lập tức đóng sầm lại trước mắt Chí Phèo, rốt cuộc thì ngay chút tình thương yêu của Thị Nở không đủ mạnh để cứu hắn. Lời nói của bà cô Thị Nở như một gáo nước lạnh tạt thẳng vào mặt Chí Phèo làm tắt ngúm ngọn lửa lòng vừa được nhen lên trong Chí. “Ai lại đâm đầu đi lấy một thằng không cha không mẹ như cái thằng Chí Phèo” đã trở thành định kiến khắc nghiệt lấp mất lối về của Chí. Cx như mọi người dân làng Vũ Đại khác, bà đã quen coi Chí là 1 thằng lưu manh, hơn thế nữa là 1 con quỷ dữ. Rồi cả Thị Nở, người đàn bà mà hắn đặt trọn lòng hi vọng đó nghe lời bà cô cũng ”dướn cái môi vĩ đại mà ném vào hắn bao lời chửi mắng”. Như thế, Chí Phèo thật sự rơi vào 1 bi kịch tinh thần đau đớn. Đó chính là bi kịch của một con người chết trên ngưỡng cửa trở về với cuộc sống lương thiện. Chút hạnh phúc nhỏ nhoi, mong ước đc trở lại cs lương thiện cuối cùng vẫn không đến được với Chí Phèo. Và thật là khắc nghiệt, khi bản tính người nơi Chí Phèo trỗi dậy, cũng là lúc Chí Phèo hiểu rằng mình không còn trở về với lương thiện được nữa. Định kiến XH thông qa bà cô thị Nở k cho hắn đặt chân lên nhịp cầu hy vọng. Nói xa hơn, cái xã hội thực dân nửa phong kiến đó đã cướp đi của Chí quyền làm người và vĩnh viễn không trả lại. Nó đã tiêu hủy và đã bẻ gãy chiếc cầu nối Chí với cuộc đời.
Chí Phèo 1 lần nữa bị hắt hủi, ruồng bỏ phũ phàng. Chí Phèo lại uống rượu trong nỗi tuyệt vọng, đau đớn tột cùng ”ôm mặt khóc rưng rức”. Chí Phèo uống thật say, nhưng lần này k như mọi lần, càng say thì Chí lại càng tỉnh, càng tỉnh càng nhận ra bi kịch của cuộc đời mình. Phẫn uất, tuyệt vọng Chí xách dao đi định đến nhà Thị Nở. Trong ý định, Chí định đến nhà đâm chết con “khọm già”, con “đĩ Nở” nhưng sự thức tỉnh ý thức về thân phận và bi kịch đã đẩy chệch hướng đi của Chí dẫn Chí đến thẳng nhà Bá Kiến. Hơn ai hết lúc này Chí thấm thía tội ác của kẻ đã cướp đi quyền làm người của mình rằng: kẻ đã làm cho mình phải mang lốt quỷ, kẻ đã làm mình ra nỗng nỗi khốn cùng này chính là Bá Kiến. Anh càng thấm thía tội ác kẻ đã cướp đi quyền làm người, cướp đi cả bộ mặt và linh hồn của mình. Chí Phèo đến nhà Bá Kiến với tư cách là một nô lệ thức tỉnh, đòi quyền làm người. Thống thiết thay là tiếng kêu của Chí Phèo cuối tác phẩm: ”Tao muốn làm người lương thiện!… Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào cho mất được những mảnh vết chai trên mặt này?… Tao không thể làm người lương thiện nữa! Biết không! Chỉ có một cách… biết không!” Đó là những câu hỏi vút lên đầy cay đắng và không lời giải đáp. Câu hỏi chất chứa nỗi đau đớn đầy phẫn uất của một con người thấm thía được nỗi đau khôn cùng của bi kịch cá nhân. Câu hỏi đánh thẳng vào bộ mặt của xã hội bất lương. Câu hỏi như cứa vào tâm can người đọc về một thân phận con người đầy đắng cay trong xã hội cũ. Căm thù cao độ và không còn lối thoát. Chí Phèo đã giết bá Kiến rồi tự sát, lấy sự hủy diệt đời mình để giải quyết sự bế tắc của số phận. Chí đã chết khi cánh cửa cuộc đời đã đóng chặt trước mặt anh không cho anh trở lại. Đó là sự thức tỉnh về quyền sống, không chấp nhận được cuộc sống của 1 con quỷ dữ nữa, anh muốn hoàn lương mà xã hội đâu cho, bởi cái khát khao mãnh liệt đuọc làm người đã bị dập tắt. Lương thiện có ngay trong mỗi con người là di sản tinh thần của mỗi người. Tại sao phải đi đòi lương thiện? À, thì ra Chí đã bị cái xã hội vô nhân tính ấy cướp mất. Khốn nạn thay cho Chí, ngay cả cái quyền được làm một con người cũng bị xã hội người ăn thịt người ấy bóp nát. Cái chết bi thảm của Chí Phèo là lời tố cáo mãnh liệt cái xã hội vô nhân đạo, xã hội thực dân nửa phông kiến. Cái chết ấy là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trc ngưỡng cửa về cuộc sống làm người, là tiếng kêu cứu về quyền làm người, cũng là tiếng gọi của nhà văn: Hãy cứu lấy con người! Hãy yêu thương con người!
Với nhân vật Chí phèo, Nam Cao đã đặt ra bi kịch của người nông dân trước cách mạng: đó là bi kịch con người sinh ra là người mà không được làm người. Điều này thể hiện sự cảm thông sâu sắc của Nam Cao với khát vọng lương thiện trong con người và sự bế tắc của những khát vọng trong hiện thực xã hội ấy. Tác phẩm mang ý nghĩa triết lí sâu sắc đc thể hiện dưới hình thức nghệ thuật vô cùng độc đáo. Tác giả đã khéo lựa chọn những chi tiết rất chân thực, miêu tả tâm lí nhân vật, xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình cộng với cốt truyện với các tình tiết hấp dẫn, biến hóa bất ngờ.
Tác phẩm Chí Phèo thông qua quá trình thức tỉnh hồi sinh và bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của nhân vật chính, nhà văn đã mang đến những giá trị nhân văn cao đẹp. Tác phẩm đã lên án, tố cáo tội ác của chế độ thực dân nửa phong kiến đã đàn áp và bóc lột nhân dân lao động. Qua đó nhà văn đồng cảm với những nỗi khổ đau, bị đày đọa và sự bế tắc của những khát vọng của người nông dân. Đồng thời nhà văn cũng kịp thời phát hiện và trân trọng trước vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật và khao khát thay đổi thực tại để mang đến một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Thanh Bình tổng hợp