Chúng ta tiến hóa như thế nào vẫn là một câu hỏi không có lời giải đáp. Rốt cuộc, trong quá trình tiến hóa của nhân loại, trước tiên đã xuất hiện những bước nào? Vì sao chúng ta lại tiến hóa, đi theo hướng phát triển này mà không phải là một hướng khác? Vì sao chúng ta còn tồn tại? Trong quá trình tiến hóa của chúng ta, có thể đi theo những con đường khác để phát triển không? Tương lai chúng ta sẽ còn tiến hóa nữa hay không?...
10 vấn đề lớn về con người thời cổ đại vẫn chưa có được lời giải đáp chính thức từ các nhà khoa học.
10. Vì sao chúng ta lại có một bộ não lớn?
Không có gì phải nghi ngờ rằng một bộ não lớn đã làm cho con người có một ưu thế tuyệt đối trên thế giới này. Thế nhưng để duy trì cho bộ não hoạt động một cách bình thường chúng ta phải trả một cái giá đắt tới không tưởng. Bộ não chỉ chiếm 2% trọng lượng của cơ thể, nhưng tiêu hao năng lượng của cơ thể tới 20%. Cho đến 20 ngàn năm trước, nếu tính theo thể hình, bộ não của tổ tiên chúng ta gần như không hề to lớn hơn khỉ, vượn là bao nhiêu.
Thế nhưng nguyên nhân nào đã khiến bộ não chúng ta ngày một lớn hơn? Có một khả năng đó là việc phát triển bộ não giúp tổ tiên chúng ta có thể tạo ra những công cụ tốt. Còn một nguyên nhân khác đó là, với bộ não lớn, có thể giúp con người giao lưu với nhau một cách dễ dàng hơn. Cũng có thể, hoàn cảnh biến đổi không ngừng cũng ép buộc tổ tiên chúng ta phải biến đổi không ngừng theo thế giới mà tiến hóa bộ não lớn hơn.
9. Vì sao con người sử dụng 2 chân để đi?
Trước khi tổ tiên chúng ta biết sử dụng công cụ đồ đá hay tiến hóa thành sinh vật có bộ não lớn hơn thì con người đã đứng thẳng bằng hai chân. Thế nhưng vấn đề là: Vì sao con người lại tiến hóa theo hướng đứng thắng bằng hai chân mà những họ hàng khác của chúng ta đều phải dùng tới tứ chi?
Các nhà khoa học cho rằng, là một động vật đi bằng hai chân, có thể việc vận động sẽ giảm bớt năng lượng hơn tứ chi nhiều lần. Việc giải phóng hay tay đã cho phép tổ tiên chúng ta có thể tiện lợi khi mang thức ăn. Tư thế đứng thẳng, thậm chí có thể giúp đỡ con người tiện lợi hơn trong việc giữ nhiệt, giảm bớt diện tích phải tiếp xúc của da với mặt trời.
8. Lông của con người đã biến đi đâu?
So với những họ hàng đầy lông lá khác của chúng ta thì bề ngoài cơ thể của con người có thể coi là duy nhất. Vì sao chúng ta lại phát triển theo hướng này? Có một cách lý giải đó là khi tổ tiên chúng ta vượt qua thảo nguyên châu Phi nóng bỏng để thám hiểm, thì việc rũ bỏ lớp lông ngoài là một cách tán nhiệt tốt nhất.
Một lý giải khác đó là việc giảm bớt chiếc áo lông trên người là cách giảm bớt ký sinh trùng và các bệnh tật khác truyền nhiễm. Còn một quan điểm có phần cực đoan hơn đó là khi tổ tiên chúng ta sống dưới nước thì đã phát triển thành một cơ thể không còn lông nữa, tuy nhiên so với những động vật có vú sống dưới nước thì chúng vẫn có một lớp lông dầy để che thân.
7. Vì sao những họ hàng của chúng ta đa phần đều bị tuyệt chủng
Khoảng chừng 24.000 năm trước, “người thông minh” Homo sapiens không phải là loài duy nhất tồn tại trên thế giới. “Họ hàng” gần nhất với chúng ta, những người Neanderthals vẫn chưa hoàn toàn tuyệt chủng. Ở Indonesia còn phát hiện ra người “Hobbit”, là một nhánh của loài người, cũng có thể sống tới cách đây 12.000 năm.
Vì sao họ lại bị tuyệt chủng mà nhánh của chúng ta vẫn còn tồn tại? Phải chăng do có những căn bệnh truyền nhiễm nào đó hoặc hoàn cảnh khắc nghiệt đã làm cho họ bị tuyệt chủng? Hay bởi vì những con người “tiên tiến và cao thượng” chúng ta đã tiêu diệt những con người kém phát triển đó?
6. Con người vẫn đang tiếp tục tiến hóa?
Những phát hiện gần đây cho thấy con người không chỉ vẫn tiến hóa mà đang tiến hóa rất nhanh. Từ khi kỹ thuật nông nghiệp được phổ cập, sự tiến hóa của con người đã hơn gấp trăm lần so với mức độ trung bình của lịch sử. Có một số nhà khoa học không đồng tình với quan điểm trên.
Họ cho rằng những số liệu này vẫn chưa đủ xác định liệu các gen tạo cho chúng ta khả năng thích ứng đối với hoàn cảnh có tăng lên hay không. Nếu như việc tiến hóa của con người đang tăng nhanh, liệu chúng ta có nên đặt câu hỏi vì sao? Ăn uống và bệnh tật sẽ là những áp lực bắt buộc con người phải thay đổi những hành vi và tập quán.
5. Người Hobbit là gì?
Người Hobbit – một giống người nhỏ bé được phát hiện vào năm 2003 trên đảo Flores của Indonesia. Vậy một loài đã thực sự bị tuyệt chủng có thể được gọi là quần thể người Flores hay không? Những xương người đó có phải là xương của người Homo sapiens bị biến dạng hay không?
Họ có phải là một nhánh khác của loài người đã bị tuyệt chủng hay không? Họ có thể gần giống với tinh tinh, tuy có gần gũi nhưng đã cách biệt nhau rất xa rồi. Giải quyết được câu trả lời này có thể giúp chúng ta hiểu thêm về quá trình tiến hóa cơ bản của con người.
4. Vì sao người hiện đại bắt nguồn từ châu Phi
Khoảng 50.000 năm về trước con người bắt đầu phát triể rộng ra thế giới bên ngoài, vượt khỏi Châu Phi và lan ra khắp tất cả mọi nơi trên thế giới [trừ Nam cực], kể cả những đảo xa xôi giữa Thái Bình Dương. Có nhà khoa học phỏng đoán, việc di cư này có thể liên quan tới sự đột biến gien.
Sự đột biến này đã thay đổi não bộ của chúng ta, dẫn tới việc con người muốn thay đổi, hiện đại hóa, từ đó cho chúng ta khả năng sử dụng ngôn ngữ và công cụ phức tạp hợn, xây dựng xã hội và nghệ thuật của con người. Còn một quan điểm khác phổ biến hơn đó là hành vi thay đổi, hiện đại hóa đã xuất hiện từ rất sớm, trước khi con người rời khỏi Châu Phi, khi nhân khẩu ở Châu Phi đã tăng lên quá cao, con người buộc phải rời khỏi đó để tìm những vùng đất mới – và cuộc cách mạng của con người đã bắt đầu.
3. Chúng ta có tạp giao với người Neanderthals không?
Chẳng lẽ con người chúng ta chỉ có giao phối trong dòng? Trong cơ thể của chúng ta phải chăng có tồn tại những ADN của những người họ hàng? Có những nhà khoa học phỏng đoán, có thể người Neanderthals thực sự không bị tuyệt chủng mà bị con người chúng ta đồng hóa.
2. Ai là người nguyên thủy đầu tiên?
Các nhà khoa học đã phát hiện ra rất nhiều động vật hai chân có thể gọi là người nguyên thủy, bao gồm tổ tiên trực hệ của con người hay những họ hàng. Các nhà khoa học đang cố gắng tìm ra đâu là người nguyên thủy sớm nhất, để trả lời cho rất nhiều những mối quan tâm về sự tiến hóa của con người: Quá trình thích ứng đã diễn ra như thế nào để con người trở thành con người hiện nay, có những bước phát triển nào đã xảy ra?
1. Người hiện đại xuất phát từ đâu?
Vấn đề gây tranh cãi nhất đối với khoa học hiện nay đó là vấn đề liên quan tới con người hiện đại đã xuất hiện từ đâu. Giả thuyết xuất phát “từ châu Phi” cho rằng con người tiến hóa bắt đầu xuất phát từ Châu Phi sau đó lan tỏa ra các nơi trên thế giới, tiêu diệt các giống người đồng loại và thay thế họ [giống như vài trăm năm gần đây người Châu Âu đã đồng hóa và tiêu diệt những người da đỏ châu Mỹ] .
Giả thuyết “đa nguyên” thì lại cho rằng con người ở nhiều địa vực khác nhau, xuất phát từ nhiều nơi và dần dần lớn lên. Ở các nơi khác nhau, tiếp cận với các vùng lân cận để giao phối và thừa hưởng những đặc điểm di truyền của nhau, dẫn tới sự sản sinh của nhân loại. Hiện nay quan điểm từ “Châu Phi” vẫn là quan điểm chủ đạo, nhưng những người giữ quan điểm “Đa nguyên” vẫn giữ vững quan điểm của mình về sự xuất hiện của người hiện đại.
Skip to content
Bước tới điều hướng
Bước tới tìm kiếm
| Thời tiền sử | ||
| Thế Holocen [Toàn Tân] | Thời đại đồ sắt | Sơ sử |
| Thời đại đồ đồng muộn | ||
| Thời đại đồ đồng giữa | ||
| Thời đại đồ đồng sớm | ||
| Thời đại đồ đồng | ||
| Thời đại đồ đồng đá | ||
| Thời đại đồ đá mới | Tiền sử | |
| Thời đại đồ đá giữa | ||
| Thế Pleistocen [Canh Tân] | Thời đại đồ đá cũ muộn | |
| Thời đại đồ đá cũ giữa | ||
| Thời đại đồ đá cũ sớm | ||
| Thời đại đồ đá cũ | ||
| Thời đại đồ đá |
Những viên đá dựng đứng được tạo thành từ 4500-4000 năm BP [Before Present nghĩa là Trước khi hiện tại].
Thời đại tiền sử là thuật ngữ thường được dùng để mô tả thời đại trước khi lịch sử được viết. Paul Tournal lúc đầu tạo ra thuật ngữ trước-lịch sử [Pré-historique] để mô tả những vật ông tìm thấy trong các hang động của miền Nam nước Pháp. Nó đã được sử dụng trong ngôn ngữ tiếng Pháp vào những năm 1830 để miêu tả thời gian trước khi có chữ viết, và nó được đưa vào trong ngôn ngữ tiếng Anh bởi Daniel Wilson vào năm 1851.
Thời đại tiền sử có thể được hiểu là thời đại được bắt đầu của vạn vật, vũ trụ, tuy nhiên thuật ngữ này hầu hết được sử dụng để mô tả các thời kỳ có sự sống trên Trái Đất; những con khủng long có thể được mô tả là các động vật thời kỳ tiền sử và người cổ xưa ở trong hang được mô tả là người tiền sử.
Ý nghĩa phổ biến nhất, là Thời tiền sử loài người, còn được gọi là tiền sử văn học, là thời kỳ từ lúc các hominin sử dụng các công cụ đá đầu tiên, cỡ 3,3 triệu năm trước đến lúc phát minh và sử dụng hệ thống chữ viết ghi chép lại lịch sử.[1]
Bởi vì không có chữ viết từ thời tiền sử, nên những thông tin mà chúng ta biết về thời kỳ này là được biết ở ngoài thực địa của các khoa học như cổ sinh học, sinh học, linh trưởng học, địa chất học, khảo cổ học, thiên văn học và các khoa học tự nhiên cũng như các khoa học xã hội khác.
-
1 Thời đại đồ đá
- 1.1 Đồ đá cũ
- 1.2 Thời đại đồ đá giữa
- 1.3 Đồ đá mới
- 1.4 Thời đại đồ đồng đá
- 2 Niên biểu
- 3 Xem thêm
- 4 Tham khảo
- 5 Các liên kết ngoài
Thời tiền sử bắt đầu từ 2,5 triệu BP [before present, năm trước đây][2]
Bản đồ di cư của con người thời kỳ đầu, theo di truyền học quần thể ti thể. Các con số là thiên niên kỷ trước hiện tại.
“Thời đại đồ đá cũ” bắt đầu bằng việc con người sử dụng đồ đá, đây là giai đoạn đầu tiên của thời đại đồ đá.
Thời đại đồ đá cũ được chi thành 3 phần, đồ đá cũ sớm, giữa và muộn. Thời kỳ đồ đá cũ sớm trước khi xuất hiện Homo sapiens, bắt đầu bằng Homo habilis [và các loài liên quan] và sử dụng đồ đá sớm nhất là khoảng 2,5 triệu BP.[2]
Các loài trước homo sapiens có nguồn gốc khoảng 200.000 BP, mở ra trong thời đại đồ đá cũ giữa. Những thay đổi về mặt giải phẫu cho thấy khả năng ngôn ngữ hiện đại cũng được dùng trong thời đại đồ đá cũ giữa.[3] Cách thức chôn người chết, âm nhạc, nghệ thuật thuở ban đầu, và việc sử dụng các công cụ có nhiều bộ phận ngày càng tinh vi trong thời đại đồ đá cũ giữa.
Trong suốt thời đại đồ đá cũ, con người chủ yếu sống bằng săn bắt hái lượm. Săn bắt hái lượm có xu hướng rất nhỏ và bình đẳng,[4] mặc dù các xã hội săn bắt hái lượm có nguồn tài nguyên phong phú hoặc các kỹ thuật lưu trữ thực phẩm tiến bộ đôi khi phát triển lối sống ít vận động với cấu trúc xã hội phức tạp như chiefdoms, và phân tầng xã hội.
Có thể bạn quan tâm Somaliland là gì? Chi tiết về Somaliland mới nhất 2021
“Thời đại đồ đá giữa” là giai đoạn phát triển công nghệ của con người giữa thời đại đồ đá cũ và thời đại đồ đá mới của thời đại đồ đá.
Thời đại đồ đá giữa bắt đầu khi kết thúc thế Pleistocene, khoảng 10.000 BP, và kết thúc khi bắt đầu phát triển nông nghiệp, mốc thời gian có thể thay đổi theo vùng địa lý. Ở một số vùng, như Cận Đông, nông nghiệp đã trải qua vào cuối Pleistocen, và ở đây thời kỳ đồ đá giữa diễn ra ngắn và không được hiểu rõ. Ở những khu vực chịu tác động của băng hà, thì người ta gọi là “Epipaleolithic”.
Những khu vực từng trải qua những tác động môi trường lớn hơn như kết thúc thời kỳ băng hà cuối cùng có nhiều bằng chứng về thời kỳ đồ đá giữa, tồn tại hàng thiên niên kỷ. Ở Bắc Âu, các xã hội đã có thể sống tốt dự trên nguồn cung cấp thực phẩm dồi dào từ các vùng đầm lầu được rừng bao phủ bởi khí hậu ấm hơn. Những điều kiện như thế đã tạo ra những tập tính riêng biệt của con người được bảo tồn trong các tài liệu của họ, như các nền văn hóa Maglemosian và Azilian. Các điều kiện như thế này cũng trì hoãn sự thay thế của thời kỳ đồ đá mới cho đến tậo 6.000 BP [4000 TCN] ở Bắc Âu.
Thời đại đồ đá giữa đặc trưng ở hầu hết các khu vực bởi các dụng cụ bằng các loại đá lửa nhỏ — microlith và microburin. Vật câu cá, dao đá dùng để đẻo, và các vật dụng bằng gỗ như canoe và cung tên đã được phát hiện ở nhiều nơi. Các công nghệ này xuất hiện đầu tiên ở châu Phi liên quan đến văn hóa Azilia, trước khi phát triển đến châu Âu qua nền văn hóa Ibero-Maurusian của Bắc Phi và văn hóa Kebaran của Levant.
Entrance to the Ġgantija phase temple complex of Hagar Qim, Malta[5]
“Thời kỳ đồ đá mới” là giai đoạn của sự phát triển về công nghệ và xã hội nguyên thủy dẫn đến sự kết thúc của thời đại đồ đá. Thời kỳ đồ đá mới chứng kiến sự phát triển của các ngôi làng sơ khai, nông nghiệp, thuần hóa động vật, các dụng cụ và khởi đầu cho các biến cố về chiến tranh.[6]
Trong khảo cổ học cựu thế giới, “thời đại đồ đồng đá”, hoặc “thời đại đồ đồng” đề cập đến giai đoạn chuyển tiếp khi bắt đầu xuất hiện luyện kim đồng song song với việc sử dụng phổ biến các công cụ bằng đá.
Tất cả các tuổi đều là tương đối được đưa ra từ các nghiên cứu trong các lĩnh vực nhân chủng học, khảo cổ học, di truyền học, địa chất học, hoặc ngôn ngữ học. Tất cả chúng đều phải xem xét cải tiến nếu có phát hiện mới hoặc tính toán mới. BP viết tắt của thời gian tính theo mốc trước hiện tại [1950].
Thời đại đồ đá cũ sớm- c. 2,5 triệu BP – Bằng chứng xuất hiện các công cụ của con người ban đầu
- c. 2,4 triệu BP – Chi Homo xuất hiện là động vật ăn xác thối
- c. 600.000 BP – Săn bắt-hái lượm
- c. 400.000 BP – Kiểm soát lửa bởi người tiền sử
- c. 200.000 BP – Homo sapiens hiện đại xuất hiện ở châu Phi, bao gồm các đặc điểm tiến hóa mất đi nhiều lông so với các loài linh trưởng khác
- c. 300.000 BP đến 30.000 BP. Văn hóa Mousterian [Neanderthal] ở châu Âu.[7]
- c. 75.000 BP – Núi lửa Toba phun mạnh mẽ.[8]
- c. 70.000 – 50.000 BP – Homo sapiens di chuyển từ châu Phi sang châu Á.[9] Trong thiên niên kỷ tiếp theo, hậu duệ của các nhóm người này di chuyển đến nam Ấn Độ, các đảo Malay, Úc, Nhật Bản, Trung Quốc, Siberia, Alaska, và các bờ biển tây bắc Bắc Mỹ.[9]
- c. 50.000? BP – hành vi hiện đại, gồm ngôn ngữ và sự nhận thức tinh vi
- c. 42.000 – 650.000? BP – phát minh ra quần áo
- c. 32.000 BP – Văn hóa Aurignacian bắt đầu ở châu Âu.
- c. 30.000 BP [28.000 TCN] – Một đàn tuần lộc bị giết mổ và xẻ thịt bởi con người trong thung lũng Vezere, ngày nay là Pháp.[10]
- c. 30.500 BP – New Guinea bắt đầu có người sinh sống đến từ châu Á và Úc.[11]
- c. 28.000 BP – 20.000 BP – Thời kỳ Gravettian ở châu Âu. Lao móc, kim tiêm và cưa được phát minh.
- c. 26.000 BP [24.000 TCN] – Phụ nữ khắp thế giới dùng sợi để làm địu trẻ, áo quần, túi, lưới.
- c. 25.000 BP [23.000 TCN] – Làng gồm các túp liều bằng đá và xương khổng lồ được thành lập ở nơi mà ngày nay là Dolni Vestonice ở Moravia thuộc Cộng hòa Séc. Đây là nơi định cư lâu dài lâu đời nhất được các nhà khảo cổ phát hiện.[12]
- c. 20.000 BP – Văn hóa Chatelperronian ở Pháp.[13]
- c. 16.000 BP [14.000 TCN] – Wisent khắc trong sét bên trong hang động tên là Le Tuc d’Audoubert ở French Pyrenees gần nơi hiện là ranh giới với Tây Ban Nha.[14]
- c. 14.800 BP [12.800 TCN] – Thời kỳ ẩm ướt bắt đầu ở Bắc Phi. Khu vực có thể sau này là Sahara ẩm ướt và màu mỡ, và các tầng chứa nước đầy ắp.[15]
Có khung thời gian khác nhau ở nhiều nơi thuộc Á-Âu.
- c. 12.000 đến 7000 BP [10.000 đến 5000 TCN] – Giai đoạn sau Holocene nhưng trước các dụng cụ thời kỳ nông nghiệp ở Tây Bắc châu Âu/
- c. 22.000 đến 11.500 BP [20.000 đến 9500 TCN] – các dụng cụ ở Levant.
- c. 16.000 đến 2.400 BP [14.000 đến 400 TCN] – thời kỳ Jōmon ở Nhật Bản.
- c. 10.000 – 9.000 BP – Ở bắc Mesopotamia, hiện là miền bắc Iraq, bắt đầu trồng lúa mạch và lúa mì. Đầu tiên họ dùng để làm bia, cháo và canh, thậm chí làm bánh mì.[16] Thời kỳ nông nghiệp đầu tiên lúc này, dụng cụ cấy được sử dụng nhưng nó được thay thế bằng cày nguyên thủy trong nhiều thế kỷ tiếp theo.[17] Trong khoảng thời gian này, các tháp bằng đá tròn hiện cao khoảng 8,5 mm và có đường kính 8,5 m được xây dựng ở Jericho.[18]
- c. 5700 BP – chữ viết Cuneiform xuất hiện ở Sumer, và các dữ liệu bắt đầu được lưu lại. Theo đa số các chuyên gia, chữ viết Mesopotamian đầu tiên là một công cụ có gắn kết ít với ngôn ngữ nói.[19]
- c. 5000 BP – Stonehenge bắt đầu được xây dựng. Phiên bản đầu tiên của nó gồm một rãnh tròn và các vách với 56 cột gỗ.[20]
- Khảo cổ học
- Tiến trình tiến hóa loài người
- Nghệ thuật tiền sử
- Đời sống tiền sử
- Chiến tranh tiền sử
- Việt Nam thời tiền sử
-
^
McCall, Daniel F.; Struever, Stuart; Van Der Merwe, Nicolaas J.; Roe, Derek [1973]. “Prehistory as a Kind of History”. The Journal of Interdisciplinary History. 3 [4]: 733–739. doi:10.2307/202691. JSTOR 202691.
- ^ a ă The Essence of Anthropology 3rd ed. By William A. Haviland, Harald E. L. Prins, Dana Walrath, Bunny McBrid. Pg 83.
- ^ Race and Human Evolution. By Milford H. Wolpoff. Pg 348.
- ^ Vanishing Voices: The Extinction of the World’s Languages. By Daniel Nettle, Suzanne Romaine Merton Professor of English Language University of Oxford. Pg 102-103.
- ^ //www.heritagemalta.org/hagarqim.html
- ^ “The Perfect Gift: Prehistoric Massacres. The twin vices of women and cattle in prehistoric Europe”. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 6 năm 2008. Truy cập ngày 27 tháng 12 năm 2013.
- ^ Shea, J. J. 2003. Neanderthals, competition and the origin of modern human behaviour in the Levant. Evolutionary Anthropology 12: 173-187.
- ^ “Mount Toba Eruption – Ancient Humans Unscathed, Study Claims”. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2008.
- ^ a ă This is indicated by the M130 marker in the Y chromosome. “Traces of a Distant Past,” by Gary Stix, Scientific American, July 2008, pages 56-63. Lỗi chú thích: Thẻ không hợp lệ: tên “traces” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
- ^ Gene S. Stuart, “Ice Age Hunters: Artists in Hidden Cages.” In Mysteries of the Ancient World, a publication of the National Geographic Society, 1979. Pages 11-18.
- ^ James Trager, The People’s Chronology, 1994, ISBN 0-8050-3134-0
- ^ Stuart, Gene S. [1979]. “Ice Age Hunters: Artists in Hidden Cages”. Mysteries of the Ancient World. National Geographic Society. tr. 19.
- ^ Encyclopedia Americana, 2003 edition, volume 6, page 334.
- ^ Stuart, Gene S. [1979]. “Ice Age Hunters: Artists in Hidden Cages”. Mysteries of the Ancient World. National Geographic Society. tr. 8–10.
- ^ “Shift from Savannah to Sahara was Gradual,” by Kenneth Chang, New York Times, ngày 9 tháng 5 năm 2008.
- ^ Kiple, Kenneth F. and Ornelas, Kriemhild Coneè, eds., The Cambridge World History of Food, Cambridge University Press, 2000, p. 83
- ^ “No-Till: The Quiet Revolution,” by David Huggins and John Reganold, Scientific American, July 2008, pages 70-77.
- ^ Fagan, Brian M, ed. The Oxford Companion to Archaeology, Oxford University Press, Oxford 1996 ISBN 978-0-521-40216-3 p 363
- ^ Glassner, Jean-Jacques. The Invention of Cuneiform: Writing In Sumer. Trans.Zainab,Bahrani. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2003. Ebook.
- ^ Caroline Alexander, “Stonehenge,” National Geographic, June 2008.
- Submerged Landscapes Archaeological Network Lưu trữ 2007-05-08 tại Wayback Machine
- The Neanderthal site at Veldwezelt-Hezerwater, Belgium.
- North Pacific Prehistory is an academic journal specialising in Northeast Asian and North American archaeology.
|
Hệ thống ba thời đại: Thời đại đồ đá | Thời đại đồ đồng | Thời đại đồ sắt Danh sách các thời kỳ khảo cổ |
Từ khóa: Thời tiền sử, Thời tiền sử, Thời tiền sử
LADIGI – Công ty dịch vụ SEO từ khóa giá rẻ, SEO từ khóa, SEO tổng thể cam kết lên Top Google uy tín chuyên nghiệp, an toàn, hiệu quả.
Nguồn: Wikipedia
Tôi là La Trọng Nhơn - người xây dựng nên LADIGI.VN, tôi có niềm đam mê với Digital Marketing. Tôi muốn xây dựng website này để chia sẻ đến những bạn gặp khó khăn khi bắt đầu vào nghề, có thể tiếp cận kiến thức đúng đắn và thực tế thông qua website này.
Vì tính chất bảo mật ĐƯỜNG LINK nên chúng tôi cần xác minh bằng CODE*
HƯỚNG DẪN LẤY CODE [CHỈ MẤT 10 GIÂY]
Bước 1: COPY từ khóa bên dưới [hoặc tự ghi nhớ] gửi hàng đi mỹ Bước 2: Vào google.com.vn và tìm từ khóa. Sau đó, nhấp vào kết quả này của trang này===============================
Vì tính chất bảo mật TÀI KHOẢN nên chúng tôi cần xác minh bằng CODE*
HƯỚNG DẪN LẤY CODE [CHỈ MẤT 10 GIÂY]
Bước 1: COPY từ khóa bên dưới [hoặc tự ghi nhớ]
gửi hàng đi mỹBước 2: Vào google.com.vn và tìm từ khóa. Sau đó, nhấp vào kết quả này của trang này
===============================
NETFLIX có ưu điểm gì:
- Tận hưởng phim bản quyền Chất lượng cao độ phân giải 4K, FHD, âm thanh 5.1 và không quảng cáo như các web xem phim lậu.
- Kho phim đồ sộ, các phim MỸ, TÂY BAN NHA, HÀN, TRUNG, NHẬT đều có đủ và 90% phim có Vietsub.
- Cài trên điện thoại, máy tính, tablet, SmartTv, box đều xem được.