Ráy tai có tác dụng gì hay chỉ là “chất thải” của cơ thể?
Ráy tai giúp bảo vệ da của ống tai ngoài, hỗ trợ làm sạch và bôi trơn, đồng thời chống lại vi khuẩn, nấm và nước. Đó cũng là hàng rào bảo vệ màng nhĩ khỏi những tổn thương do dị vật hay côn trùng nhỏ…
Nếu tạo nhiều ráy tai có thể dẫn đến: bít tắc ống tai, giảm sức nghe do cản trở dẫn truyền âm thanh, chèn ép da ống tai và màng nhĩ gây ngứa tai, ù tai, đau tai...
Khi nào nên lấy ráy tai cho trẻ?
Việc lấy ráy tai, làm sạch tai mỗi ngày là không cần thiết và có thể gây hại vì:
- Khi tai quá sạch, không còn ráy tai, da ống tai sẽ không còn được bảo vệ trước vi khuẩn, nấm, nước, hay những dị vật, côn trùng…
- Dùng tăm bông để lấy ráy tai ở trẻ [được nhiều phụ huynh thực hiện mỗi ngày] tiềm ẩn nguy cơ chấn thường ống tai ngoài-màng nhĩ [vì trẻ quay đầu bất ngờ khiến tăm bông chọc vào ống tai-màng nhĩ với lực mạnh] gây trầy da ống tai,chảy máu, nguy hiểm hơn là thủng màng nhĩ, dẫn đến viêm tai ngoài, viêm tai giữa và giảm sức nghe…
Chỉ nên lấy ráy tai trong các trường hợp:
- Ráy tai quá nhiều làm bít tắc ống tai [hay còn gọi là nút ráy tai] gây ù tai, đau tai, nghe kém…
- Ngứa tai.
- Viêm tai ngoài.
- Ở người đeo máy trợ thính.
Một trường hợp ngoại lệ là cần làm sạch ống tai để khám tai nhằm chẩn đoán bệnh lý của tai mũi họng, để tầm soát thính lực ở trẻ sinh non, nghe kém…Đây là cũng là chỉ định lấy ráy tai thường gặp nhất ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Đồng 1.
Lấy ráy tai như thế nào là an toàn?
- Tại nhà: dùng các sản phẩm làm mềm ráy tai: chai xịt hoặc nhỏ giọt, được thực hiện 2-3 lần/ngày trong 2 tuần. Nút ráy tai được làm mềm và đẩy ra ngoài do cơ chế tự làm sạch của ống tai. Nếu lượng ráy tai quá nhiều, không tự đẩy ra hết, cần được hút sạch tại phòng khám Tai Mũi Họng.
- Tại phòng khám: bác sỹ chuyên khoa Tai Mũi Họng có kinh nghiệm sẽ lấy ráy tai một cách an toàn: gắp hoặc hút sạch bằng dụng cụ chuyên dùng, với kỹ năng khéo léo tránh làm tổn thương ống tai, màng nhĩ.
Tóm lại, ráy tai không phải là “chất thải” cần được “làm sạch”, vì nó có tác dụng có lợi với cơ thể, chỉ lấy ráy tai khi cần thiết, và việc lấy ráy tai phải được thực hiện một cách an toàn, đặc biệt ở trẻ nhỏ.
Dưới đây là những lưu ý cần thiết để mẹ có thể lấy ráy tai cho con một cách an toàn.
1. Chỉ vệ sinh ở vùng tai ngoài
Ráy tai được tạo ra từ phần da ống tai có nhiều tuyến đặc biệt tiết ra. Ráy tai được sản xuất thường xuyên và liên tục, đẩy từ những vùng sâu bên trong ra ngoài ống tai. Vì vậy, các mẹ chỉ nên vệ sinh, thực hiện các biện pháp chăm sóc tai thông thường ở vùng tai ngoài của bé.
2. Lấy ráy tai bằng cách nào?
Theo các bác sĩ tai – mũi – họng, các mẹ chỉ nên dùng một chiếc khăn mềm thấm một ít nước ấm rồi lau nhẹ vành tai bên ngoài của bé là đã có thể vệ sinh tai hiệu quả. Hoặc có thể dùng những loại tăm bông nhỏ, thấm nước muối sinh lý để lau sạch vành tai, các ngách trong vành tai, nếp da tai… ở vùng tai ngoài.
3. Không dùng tăm bông, vật nhọn đưa vào trong
Mẹ không nên dùng tăm bông hay vật dụng nhọn, cứng để lấy ráy tai cho bé vì việc này có thể đẩy ráy tai vào sâu bên trong ống tai, gây tích tụ ráy tai hay đóng thành nút ráy tai lấp phía trước màng nhĩ, ảnh hưởng đến khả năng nghe của bé. Ngoài ra, có thể gây thủng màng nhĩ, nhiễm trùng tai, để lại sẹo, thậm chí bị điếc.
4. Nhận biết dấu hiệu nút ráy tai
Nút ráy tai là tình trạng ráy tai không được đào thải ra bên ngoài một cách tự nhiên mà bám chặt, tích tụ càng nhiều vào bên trong, trên thành ống tai, tạo thành nút ráy khô nút kín lỗ tai. Nguyên nhân gây nút ráy tai có thể do: rối loạn bài tiết ống tai, hẹp ống tai, ô nhiễm môi trường, vệ sinh tai không đúng cách… Để nhận biết dấu hiệu của tình trạng này, các mẹ có thể dựa vào một số dấu hiệu như: trẻ khó chịu, vò đầu bứt tai, ù tai, khả năng nghe của bé kém.
5. Xử lý nút ráy tai tại nhà
Khi nhận thấy bé có các dấu hiệu nút tai, mẹ có thể dùng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% để nhỏ vào tai cho bé nhiều lần trong ngày, từ 3-5 lần hoặc nhiều hơn, mỗi lần từ 10 – 20. Mục đích nhằm để cho dung dịch thấm vào nút tai, làm nút ráy tai mềm đi hoặc rã ra. Nếu nút ráy tai rã ra nhiều, mẹ tiếp tục nhỏ nước muối sinh lý thêm 5 - 7 ngày nữa cho đến khi ráy tai rã hết và được đẩy ra khỏi ống tai.
6. Đưa bé đến bác sĩ để lấy ráy tai
Nếu sau 5 – 7 ngày, nút ráy tai vẫn không được đẩy ra khỏi ống tai, mẹ tuyệt đối không tự ý dùng mọi cách để gắp ráy tai ra mà nên nhờ bác sĩ chuyên khoa Tai - Mũi - Họng [TMH] xử lý.
Ngoài ra mẹ cũng nên lưu ý thêm, nếu bé sống ở những nơi quá ốn ào hoặc môi trường bị ô nhiễm... có thể khiến tai bé sản xuất ra nhiều ráy hơn so với những trẻ sống trong điều kiện bình thường. Và nếu mẹ không để ý lấy ráy tai thường xuyên sẽ khiến con bứt rứt, khó chịu. Trường hợp này, hãy nhờ sự trợ giúp của bác sĩ chuyên khoa TMH để tai con được vệ sinh an toàn và sạch sẽ.
Yeutre.vn
Tuy nhiên, có trường hợp trẻ có ráy tai nhiều bất thường và gây phát sinh vấn đề ảnh hưởng sức khỏe. Ráy tai dư thừa có thể cứng lại và nút chặn lỗ tai của trẻ. Vậy lấy ráy tai cho trẻ thế nào?
Khi nào thì đáng lo?
Bình thường, tai sẽ tiết ra một loại chất được gọi là ráy tai. Đó là chất nhằm bảo vệ tai chống lại bụi bẩn, các dị vật, thậm chí cả sinh vật. Ráy tai phủ một lớp để bảo vệ ống tai khỏi các kích thích do nước. Ráy tai có thể khô, ướt hoặc cứng. Thông thường, ráy tai được loại bỏ một cách tự nhiên. Tuy nhiên, có người có thể có ráy tai nhiều bất thường, ráy tai dư thừa có thể cứng lại và nút chặn lỗ tai. Khi đó ráy tai nhiều bất thường tích tụ lại sẽ gây chứng nút ráy tai. Khi tai mất khả năng tự làm sạch, ráy tai nhiều bất thường và dính chặt lại trên da ống tai, tích tụ rất nhanh và nhiều ở trong ống tai. Ráy tai nhiều bất thường có thể khiến trẻ khó chịu, nghe kém, cảm giác ù tai khó chịu, nghe giảm hoặc nghe kém... Bên cạnh đó nút ráy tai khiến trẻ nghe có âm thanh rung chuông hoặc những tiếng ồn khác không thể giải thích được; trẻ bị ngứa, chảy dịch hoặc có những mùi không dễ chịu ở trong hoặc gần lỗ tai.
Lúc này, ngoáy tai cho bé để loại bỏ ráy tai dư thừa cần được thực hiện cẩn thận và thận trọng vì có thể gây tổn thương nghiêm trọng hơn cho tai.
Khi lấy ráy tai cho bé, nên dùng khăn bông mỏng thấm nước ấm, tuyệt đối không dùng bông tăm hay dụng cụ lấy ráy tai gì khác.
Để vệ sinh tai cho trẻ hàng ngày, cha mẹ hoặc người chăm sóc chỉ nên lấy khăn mặt thấm nước ấm lau vành tai ngoài cho bé nhẹ nhàng mỗi khi rửa mặt, lấy bông tăm mềm lau phía ngoài ống tai mỗi tuần.
Cha mẹ, người thân trong gia đình tuyệt đối không được tự ý ngoáy tai cho bé bằng que nhựa có quấn bông 2 đầu, ngón tay hoặc lấy ráy tai bằng các dụng cụ bằng kim loại khác như đinh ghim, đầu viết chì hoặc kẹp giấy... Bạn nghĩ rằng các dụng cụ này giúp làm sạch tai và lấy được ráy tai, nhưng thực ra là đang chèn ráy tai vào sâu hơn và biến nó thành cái nắp bít kín màng nhĩ, làm trầy xước gây nhiễm khuẩn gây sưng đau ống tai và có thể gây rách ống tai ngoài, hoặc thủng màng nhĩ khi trẻ giãy giụa do không được cố định đúng tư thế.
Để lấy ráy tai đúng cách cho bé không đau và an toàn mẹ chỉ nên: Dùng một chiếc khăn bông mỏng, mềm thấm nhẹ xung quanh vành tai cho con; Xoắn nhẹ một góc của chiếc khăn, từ từ đưa sâu vào bên trong tai của bé và tiếp tục xoắn lại. Ráy tai sẽ theo đường xoắn của chiếc khăn bông và ra ngoài. Tính chất mềm của khăn sẽ không làm hại đến màng tai của bé mà ráy tai vẫn được làm sạch.
Khi tai bé bị trầy xước hay đặc biệt là khi đang bị viêm tai giữa, tuyệt đối không dùng bông tăm để lấy ráy tai hay dụng cụ lấy ráy tai gì khác để ngoáy tai cho bé, nó có thể gây đau đớn và ảnh hưởng xấu đến tai bé, nguy hại hơn dễ ảnh hưởng màng nhĩ và sức nghe của trẻ.
Hơn nữa, nếu ráy tai bé nhiều và khó lấy, thì ba mẹ không nên dùng mọi cách để lấy ráy tai cho bé bằng được. Việc lấy ráy tai không đúng cách dễ làm tổn thương tai của bé. Tối nhất nên lau rửa phía tai ngoài, rồi đưa bé đến chuyên khoa tai mũi họng để bác sĩ xử trí.