ĐÁNH KHĂNG
Tên trò chơi: ĐÁNH KHĂNG
- Trò chơi “Đánh khăng” còn có tên gọi khác là đánh khăn, chơi khăng, đánh trỏng, đánh cầy,... Đây là trò chơi tập thể ngoài trời chủ yếu dành cho các bé trai và được thấy ở nhiều sắc tộc trên khắp lãnh thổ Việt Nam.
Thể Loại: Trò chơi dân gian.
Dân tộc/ Khu vực: Việt - Việt Nam
Mục đích, ý nghĩa:
- “Đánh khăng” tạo không khí vui chơi sôi nổi, rèn luyện sự nhanh nhẹn, khéo léo, tinh thần đoàn kết.
Số lượng người chơi:
- Không phải ai cũng có thể chơi “Đánh khăng” bởi trò chơi yêu cầu kỹ thuật khó, tuy nhiên chủ yếu trò chơi phù hợp với các bé thiếu niên [6 tuổi trở lên]
- Trò chơi này dành cho 2 người trở lên hoặc nhiều người chơi chia thành hai đội có số lượng người bằng nhau và tính điểm đồng đội bằng cách cộng điểm của các thành viên cũng có thể chơi theo thể thức từng người thi đấu vòng tròn tính điểm.
Chuẩn bị:
Không gian chơi
- Nền đất trống, bằng phẳng, an toàn, khoảng cách đủ rộng phù hợp với số lượng người chơi.
- Tạo sân chơi:
+Một đầu của sân chơi khoét một lỗ nhỏ hình chữ nhật có một cạnh ngắn hơn hướng về phía kia của sân chơi, gọi là lò [bằng cách dùng chính dụng cụ chơi để khoét lò trên nền đất]. Nếu gặp nền sân chơi cứng thì dùng một hoặc hai miếng gạch, đá kê song song và sát nhau làm lò. Chiều rộng của lò hoặc khoảng trống giữa hai miếng gạch, đá...hơi nhỏ hơn con một chút để có thể đặt con nằm ngang lên trên lò.
+Cách lò một cự ly hợp lý [thường từ 2m đến 3m hoặc quy ước chặt chẽ hơn là 10 lần chiều dài của cái...] kẻ một vạch ngang để làm mốc. Trường hợp sân chơi có không gian quá rộng thì kẻ hai vạch biên dọc từ lò đến cuối sân để giới hạn chiều rộng.
Dụng cụ chơi
- Dụng cụ đánh khăng rất đơn giản, bộ khăng chỉ gồm hai thứ là cái và con, có nơi gọi là gà mẹ và gà con. Cái và con là những thanh gỗ hình trụ có kích thước và trọng lượng phù hợp với người chơi. Cái có độ dài vừa phải tùy theo người chơi và thường từ 30 cm đến 40 cm, đường kính khoảng 2 cm đến 3 cm. Con có chiều dài phổ biến trong khoảng từ 1/3 đến 1/2 chiều dài của cái.
- Dụng cụ đánh khăng thường được làm từ những loại tre/gỗ không quá nhẹ để có thể bay xa nhưng không quá nặng dễ gây nguy hiểm khi chơi. Trẻ em thường kiếm những cành tre đực hay cành cây có đường kính và chiều dài thích hợp và chặt ra làm dụng cụ đánh khăng.
Mô tả chi tiết [luật chơi, cách chơi]:
Kỹ thuật chơi
+ Khấc: là kỹ thuật một tay cầm cái, tay kia đặt con tiếp xúc với cái sau đó buông tay giữ con ra đồng thời cùng cái hất con lên rồi đánh nhẹ cho con nảy trên không với mục đích càng được nhiều lần càng tốt cho đến khi con bị rơi xuống đất. Mỗi lần cái chạm vào con tính là một lần khấc. Trong kỹ thuật khấc có thể dùng cái đánh vào điểm bất kỳ của con hay yêu cầu cao hơn chỉ là đánh vào đầu mút của nó. Nếu đánh theo yêu cầu này thì khi chuẩn bị phải để con theo chiều thẳng đứng, một đầu tiếp xúc với cái.
+ Cầy: hay còn gọi là dích, là kỹ thuật để con nằm ngang trên lò rồi dùng cái đặt xuống dưới con để hất con bay đi.
+ Mắm: hay còn gọi là phạt, là kỹ thuật cầm cả cái lẫn con bằng một tay sau đó tung con lên rồi dùng cái đánh con bay đi.
+ Gà: là kỹ thuật khó nhất của đánh khăng, con được đặt nằm dọc theo lò, một đầu ghếch lên thành lò; người chơi dùng cái gõ vào đầu ghếch lên sao cho con nảy lên; trong khi con chưa chạm đất thì dùng cái đánh con bay đi. Nếu dùng gạch, đá,… làm lò thì kê con ghếch một đầu lên miếng gạch để thực hiện kỹ thuật này.
- Kỹ thuật cản phá: Khi người đánh thực hiện cú đánh cho con bay đi, những người cản phá sẽ thực hiện kỹ thuật bắt con trong khi con còn đang ở trên không [con chưa chạm đất hoặc đã chạm đất nhưng lại nảy lên]. Trường hợp không bắt được con thì người cản phá cũng cố gắng chạm vào con làm cho con không bay được xa.
- Người chơi thực hiện lần lượt các kỹ thuật đánh để giành được càng nhiều điểm càng tốt hoặc đạt số điểm mục tiêu trước đối phương.
- Để xác định người chơi hoặc đội chơi được quyền đánh trước, những người tham gia thường thực hiện kỹ thuật khấc, người chơi có số lần khấc nhiều hơn được quyền đánh trước. Nếu chơi đồng đội thì mỗi đội cử ra một đại diện để khấc. Một cách xác định quyền đánh trước khác là thay vì thực hiện kỹ thuật khấc sẽ thực hiện kỹ thuật mắm, người đánh được con bay xa hơn có quyền đánh trước.
- Cách thức ghi điểm: người chơi khi đến lượt sẽ lần lượt thực hiện các kỹ thuật cầy, mắm cho đến gà để ghi điểm tích lũy. Khi đánh cầy hoặc gà, con đặt tại lò còn ở động tác mắm, người chơi cầm con đứng ở sát vạch ngang làm mốc để đánh. Khi một người tìm cách ghi điểm, đối phương sẽ cố gắng cản phá. Những người cản phá đứng ở phía trên vạch ngang làm mốc theo hướng đánh và bao gồm mọi người chơi còn lại nếu chơi theo thể thức cá nhân vòng tròn tính điểm hoặc toàn đội đối phương nếu chơi đồng đội. Điểm của một cú đánh chỉ có thể được tính khi con thoát khỏi sự cản phá và dừng lại trên mặt đất ở phía trên vạch ngang làm mốc theo hướng đánh. Trường hợp bên cản phá bắt được con khi nó chưa chạm đất thì người đánh không được tính điểm cho lần đánh đó và mất lượt chơi. Trường hợp những người cản phá bắt được con khi con đã chạm đất rồi nảy lên thì người bắt được sẽ thực hiện một cú nhảy ba bước về phía lò, điểm tiếp đất sẽ tính là điểm con dừng lại trên mặt đất [đương nhiên nếu điểm tiếp đất vượt quá vạch ngang làm mốc thì con cũng coi như chưa qua vạch]. Sau khi đã thực hiện xong kỹ thuật có thể ghi điểm, người đánh đặt cái nằm ngang trên lò. Tại điểm con dừng lại trên mặt đất, một trong những người cản phá sẽ dùng con ném về phía cái sao cho nó bật ra khỏi lò hoặc con dừng lại càng gần lò càng tốt. Nếu cái không bị ném bật ra khỏi lò hoặc con dừng lại cách lò một khoảng dài hơn chiều dài của cái thì cú đánh mới được tính điểm cho người đánh. Trường hợp một trong những người cản phá bắt được con khi nó chưa chạm đất thì điểm lại được tính cho người bắt được. Cách tính điểm như sau:
+ Ở động tác cầy và mắm: người đánh dùng cái để đo từ lò đến điểm con dừng trên mặt đất, được bao nhiêu lần thì ghi được bấy nhiêu điểm.
+ Ở động tác gà: người đánh dùng con để đo từ điểm con dừng lại trên mặt đất về đến lò, được bao nhiêu lần thì ghi được bấy nhiêu điểm.
- Nếu trong bất kỳ lần đánh nào, người thực hiện không ghi được điểm thì phải nhường quyền đánh cho người kế tiếp.
Sưu tầm: Vũ Thị Nhật Lệ
Video minh họa: //bitly.com.vn/na8dbg
Thông tin bổ sung:
Nguồn tham khảo: Internet;
Hashtags: #đanhkhang; #danh-khang; #thuvientrochoi